ABD’li multidisipliner sanatçı Doug Aitken, Borusan Contemporary'de kapılarını açan İçimdeki Şehir sergisi ile ilk kez Türkiye'de. Aitken, 90'lı yıllardan bu yana uluslararası sanat arenasının önde gelen isimlerinden biri. Sanatın tüm formlarını deniyor. Kimi zaman fotoğraflarla, kimi zaman heykelleriyle kimi zaman da video enstelasyonları ya da tekstil formundaki işleriyle... Sanatçının alametifarikası ise modern hayatı ve insanı odağına alan eserleri.Serginin küratörü Jérôme Sans ise bugüne dek önemli bienallere de imza atmış bir isim. İkili, ilk işbirliklerine Borusan Contemperory çatısı altında imza attı. Ortaya da&nbsp;İçimdeki Şehir başlıklı bu monografik sergi çıktı.&nbsp;Sergi, hepimizin bugün "Ne günlerdi!" diyerek andığı koronavirüs salgınından dört yıl sonra hazırlandı. Kısa filmlerin, heykellerin, fotoğraf çalışmalarının ve tekstil işlerinin yer aldığı bu serginin odağında şehirler, insanın yalnızlığı, teknolojiyle değişen hayatlarımız, teknolojik cihazlarımıza bağlılıklarımız—ya da bağımlılıklarımız mı diyelim?—yer alıyor. Aitken sergideki eserleriyle bir yandan krizler ve hızın hâkim olduğu bu çağın dinamikliğini yüzümüze vuruyor bir yandan da insanın yalnızlığını fısıldıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738934423288.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Uyurgezerler, Sleepwalkers"Aitken en çok videoları ve ayna kullandığı enstalasyonlarıyla biliniyor. İçimdeki Şehir'de de buna örnek bir çalışma görüyoruz. Sanatçının mobilite ve doğrusal olmama kavramları üzerine yaptığı araştırmaları sonucunda ürettiği "Uyurgezerler" (Sleepwalkers) adlı film çalışması, izleyicileri New York'a götürüyor. Aralarında tanıdık simaların da olduğu—Tilda Swinton ve Donald Sutherland'u hemen fark edeceksiniz—bu videoda beş karakterle tanışıyor izleyici. Bu çalışmanın yer aldığı bölümdeki aynalar sayesinde siz de altıncı olarak bu filme dahil oluyorsunuz birden. Karakterlerin yaşamlarının tasvir edildiği, beklenmedik bir ritimle çalışan enstalasyonda ekranlar, aslında hem karakterlerin hem de izleyici olarak bizlerin yaşamlarındaki benzerlikleri yüzümüze vuruyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Buraya bir not düşelim. "Uyurgezerler" ilk kez 2007’de New York’taki Modern Sanatlar Müzesi’nin (MoMA) dış duvarlarına projeksiyonlarla yerleştirilmişti. Bu sergiyle, ilk kez iç mekanda sergileniyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738934485633.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Bayraklar ve Enkaz", (2021)Başta da demiştik. Aitken'in derdi modern yaşam, insanın şehirde varoluşu, şehirler ve değişen hayatlarımız. "Dijital Detoks" adlı tekstil çalışması (2020) ve üç kanallı film enstalasyonu "Bayraklar ve Enkaz" (2021), sanatçının bu dertlerine izleyicileri ortak ettiği üretimlerden ikisi. Aitken pandemi döneminde evindeki malzemeleri kullanarak el yapımı duvar örtüleri&nbsp;oluşturmuş. Bu iki eserde de kent manzaraları eşliğinde santçının dönüştürdüğü eserlerini görüyoruz. Sonra ansızın aklımıza şu sorular düşüyor: "Dijital detoks yapmalı mıyız?", "Sahi, ne olacak bu dünyanın hali?"<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738934534118.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"3 Modern Figür"Aitken'in akla bir başka soru düşürdüğü eseri ise "3 Modern Figür." Bu eser, pandemiden önce üretilmiş. Her ne kadar pandemiyle birlikte teknolojik cihazlarımıza daha sadık hâle gelsek de hatırlarsınız bu bağlılık çok öncesine dayanıyordu. Aitken de belli ki bu durumdan muzdaripmiş. Zira bu eserindeki heykellerinde, cep telefonunun sığabileceği bir boşluğu sıkıca kavrayan, yalnız ve sabit üç bireyi tasvir ediyor. Üç heykelin ellerinde telefon görmüyoruz ancak hissediyoruz ya da tahmin ediyoruz. Belki de kendimizden yola çıkarak o boşlukları hemen telefonlarımızla doldurmak istiyoruz. Bu donmuş kalmış figürler de tıpkı bizim gibi. Evde, ulaşım araçlarında, bazen yürürken tuttuğumuz telefonların esiri hâldeler...&nbsp;Borusan Contemporary’nin binası Perili Köşk'te. Sadece bu bile sergiyi ziyaret etmek için yeterli desek Aitken'e haksızlık yapmış olmayız umarım. Ancak Aitken de sergi sonrasında verdiği röportajlarda Perili Köşk'ün hakkını vermiş, binanın labirent gibi yapısının ve Boğaz'a yakın konumunun sergiden bağımsız olmadığını söylemiş.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Burada bir parantez de Perili Köşk'e açalım o halde. Yapı, özgün mimarisi ve Rumelihisarı'ndaki konumuyla İstanbul'un en önemli yapılarından biri. Esas ismi Yusuf Ziya Paşa Köşkü. Yusuf Ziya Paşa kim derseniz, kendisi Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa'nın Başyaveri.</li></ul>Köşk, 1910'larda inşa edilmeye başlamış ancak çalışmalar devam ederken patlak veren 1. Dünya Savaşı&nbsp;köşkün tamamlanmasına engel olmuş. Ustalar, işçiler topyekün savaşa gidince bu köşk de yarım kalmış. Yarım kalan inşaat nedeniyle tamamlanamayan ve boş kalan ikinci ve üçüncü katlar yüzünden bina çevrede "Perili Köşk" diye anılmaya başlamış. Yapının rölöve, restitüsyon, restorasyon ve uygulama projeleri ise ancak 1995-2000 yılları arasında tamamlanmış.&nbsp;ABD'li sanatçı Aitken'in sergisi de bir hayalet olarak kalmıyor, buraya özgü bir eserle binaya yerleşiyor: "Yükselen Merdiven." Sergi alanının hemen girişinde yer alan bu proje, Borusan Contemporary’nin mekânsal yapısı göz önünde bulundurularak, insanı içine çeken bir yolculuk gibi tasarlanmış. İsmine uygun şekilde yükselen ve dönen, dinamik bir heykel bu eser. Sürekli hareket halinde. Hem esere doğru bakanı gösteriyor, hem de gösterdikleri hemen değişiyor. Hiç durmuyor, bir şey kaydetmiyor, sadece olanı yansıtıyor. Aitken, bu eseriyle Borusan'ın Perili Köşk binasına kalıcı bir hediye bırakmakla kalmıyor; aynı zamanda Fransız sanatçı Marcel Duchamp'ın "Nude Descending a Staircase" (1912) adlı ünlü tablosuna da bir selam gönderiyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738934612053.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.76" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Yükselen Merdiven", (2024)Aitken ile tanışmak, onun şehirlere ve insanlığa dair sorularını paylaşmak isteyenler Perili Köşk'ün yolunu tutabilir. Ayrıca sergiyle aynı adı taşıyan bir yayın olduğunu da hatırlatalım. Kitapta, Borusan Contemporary Müze Müdürü Dr. Kumru Eren, Prof. Dr. Ali Akay ve küratör Jérôme Sans’ın kaleme aldığı yazılarına Sans’ın Doug Aitken ile yaptığı özel bir röportaj da eşlik ediyor.&nbsp;Not almalı:&nbsp;Doug Aitken’in kavramsal yolculuğunun özeti niteliğindeki İçimdeki Şehir, 17 Ağustos 2025 tarihine kadar hafta sonları 10.00-19.00 saatleri arasında Perili Köşk’te ziyaret edilebilir. Doug Aitken: İçimdeki Şehir kitabı ise Borusan Contemporary Perili Köşk’te Frankeştayn Kitabevi’nden temin edilebilir.

Aposto Sanat

Sanatçı Doug Aitken’ın Türkiye’deki ilk kişisel sergisi "İçimdeki Şehir", Borusan Contemporary ev sahipliğinde sanatçının 2006-2024 yılları arasındaki eserlerini sürprizlerle biraraya getiriyor.

Perili Köşk'ten yükselen sorular

<img src="https://images.aposto.com/2024/5/5/1718934146298.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.58" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Getty Images<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Kanadalı aktör Donald Sutherland, 88 yaşında hayatını kaybetti. Hunger Games serisi, Animal House, 1900, Ordinary People, M*A*S*H'in de aralarında olduğu önemli yapımlarda rol alan Sutherland, Akademi Onur Ödülü'ne layık görülmüştü.

Aposto Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Kanadalı aktör Donald Sutherland, 88 yaşında hayatını kaybetti. "Hunger Games" serisi, "Animal House", "1900", "Ordinary People", "M*A*S*H"in de aralarında olduğu önemli yapımlarda rol alan Sutherland, Akademi Onur Ödülü'ne layık görülmüştü.

Canlı Gündem

Paket servis.&nbsp;bölümünde, her sayıda, sizden gelen bir temada üç film önerisinde bulunuyorum. Önerdiğiniz temanın ne olduğunda&nbsp;hiçbir sınır yok: Somut ya da soyut herhangi bir sözcük, bir kavram ya da bir his, bir ülke ya da bir mekan, bir yönetmen ya da oyuncu...&nbsp;Bu e-postaya cevap vererek, siz de tema önerinizi paylaşabilirsiniz.&nbsp;Paket servis.'e bir süredir ara verdiğimden, neredeyse beş-altı aydır bekleyen siparişler var farkındayım, yıldızım baya düşmüştür herhalde. En yakın arkadaşlarımdan Işıl Demir'den yaratıcı ama zorlayıcı bir sipariş gelmiş: "Uzaydayız ama depresyonda değiliz." Gerçekten, uzayda geçen filmler neden bu kadar dramatik ve depresif olmak zorunda? Uzayda olup depresif olmayan film var mı; mümkün mü böyle bir şey? Bu temanın Işıl'dan gelmesi, özellikle zorlayıcı çünkü birini tanımak işleri zorlaştırıyor. Uzayda geçen hemen her filmi izlemiş olduğunu, dahası benim izlediklerimin çoğunu da beraber izlemiş olduğumuzu tahmin edebiliyorum çünkü. O yüzden bu öneriler ona değil, siz okuyanlara olacak, bilinsin.Bölümün takipçileri hatırlar, kolaya kaçmamak için aklıma ilk gelen filmleri elemekle başlıyorum. Bu sayıda bunlar, birçoğunuzun izlediğini tahmin ettiğim, Matt Damon'lı Ridley Scott filmi The Martian (2015) ve&nbsp;MARVEL Sinema Evreni'nden Guardians of the Galaxy (2014) ile&nbsp;Thor: Ragnarok (2017) oluyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/10/6/1636792964828.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="3.97" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dedeler, Naziler, gezegenler...&nbsp;Ergenliğimde birden çok kez izlediğim, fakat bir yetişkin olarak hiç geri dönmediğim Space Cowboys (2000)&nbsp;ile başlayayım. Clint Eastwood, Tommy Lee Jones, Donald Sutherland&nbsp;ve&nbsp;James Garner'ı buluşturan film, bozulan bir uyduyu tamir edebilecek tek ekibin onu tasarlayanlar olduğu anlaşılınca "dedeler uzayda" temalı bir kendini-iyi-hisset filmine dönüşüyor. Sonra, zamanında !f programında bulduğum bir komedi geliyor aklıma: Iron Sky (2012) Bu Finlandiya yapımınının varsayımı oldukça uçuk kaçık: Hitler aslında ölmemiş, Naziler aslında dağılmamış, Ay'ın karanlık yüzünde yaşamaya ve şeytanî planlar yapmaya devam ediyorlar! Son olarak, yine ana akım bir iş olsa da başta elediğim MARVEL filmleri kadar popüler olmayan, hoş vakit geçirmek ve biraz aksiyon, biraz görsel efekt görmek için izleyebileceğiniz bir öneri: Luc Besson'dan Dane DeHaan'lı Valerian and the City of a Thousand Planets (2017).

Donald Sutherland ile ilgili hikayeler