<img src="https://images.aposto.com/2025/11/6/1765660306841.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.33" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Pont Neuf'e yeni bir bakış: Paris’in en eski köprüsü Pont Neuf, 6-28 Haziran'da sokak sanatçısı JR’ın imzasını taşıyan La Caverne du Pont Neuf başlıklı ücretsiz bir sanat enstalasyonuna ev sahipliği yapacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;JR, köprüyü taş ocaklarından çıkarılan kayalara atıfla devasa ve girintili bir kaya formuyla kaplayarak Christo ve Jeanne-Claude’un 1985 tarihli Pont Neuf Wrapped çalışmasına gönderme yapacak.</li></ul>

Soli

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/gulsenaytac/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Gülşen Aytaç</a>Peyzaj ve sanatın iç içe geçtiği, doğanın ve insan yaratıcılığının olağanüstü birleşimini temsil eden arazi sanatı (land art), doğayı tuval olarak kullanarak sanatsal ifadeye yeni bir boyut kazandırır. Bu sanat akımının öncüleri arasında yer alan sanatçıların eserleri, genellikle geniş açık alanlarda, doğal peyzajın bir parçası haline gelerek, izleyicilere hem görsel hem de düşünsel bir deneyim sunar. Bu çerçevede, Alberto Burri'nin Sicilya'daki "Il Grande Cretto", Michael Heizer'ın Nevada çölündeki "City", Christo ve Jeanne-Claude'un Biscayne Körfezi'ndeki "Surrounded Islands" ve Richard Serra'nın Yeni Zelanda'daki "Te Tuhirangi Contour" eserlerini arazi sanatının ikonik örnekleri arasında sayabiliriz.İtalya'nın Sicilya adasında bulunan "<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cretto_di_Burri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Il Grande Cretto</a>" (Büyük Çatlak) sanatçı Alberto Burri'nin en önemli eserlerinden biridir. 1968 Belice depreminde yıkılan Gibellina kasabasının kalıntıları üzerine inşa edilen bu devasa eser, anıtsal bir sanat eseri olmanın ötesinde, bir kasabanın trajedisini ve yeniden doğuşunu simgeler. 1984'te başlanan çalışma fon yetersizliği nedeniyle 1989'da yarıda kalmış, Burri'nin 100. doğum günü olan 2015'te tamamlanmıştır. Eser, Burri'nin doğayla etkileşim kurma ve yıkımdan yeni bir güzellik yaratma yeteneğinin bir göstergesidir. Aynı zamanda, Gibellina'nın yeniden inşası için bir umut sembolü olarak da görülür.Michael Heizer'ın Nevada çölünde, geniş ölçekli bir arazi sanatı olan “<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/City_(artwork)" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">City</a>” çalışması ise sınırlı rezervasyon ile halka açık bir eser olmakla birlikte 1-2 yıla kadar bekleme listesi olduğu biliniyor. Eser, 1970'ten 2022'ye kadar 50 yıldan fazla bir sürede geliştirilmiş.Sıkıştırılmış toprak, kaya ve betondan oluşan tümsekler ve çukurların neredeyse tamamı, endemik bitkiler ve yaban hayatını rahatsız etmemek için minimal düzeyde müdahale yöntemleri kullanılarak bir araya getirilmiş. Chichen Itza'yı ziyaret ederken incelediği antik anıtlar, minimalizm, endüstriyel teknoloji ve diğer çalışmalardan ilham alan Michael Heizer'ın “City” çalışması, yapılmış en büyük arazi sanatları arasında bulunuyor.Sanat dünyasının yenilikçi isimlerinden olan Christo ve Jeanne-Claude'un başyapıtlarından biri olan "<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Surrounded_Islands" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Surrounded Islands</a>" (Çevrili Adalar) land art çalışması ise 1983 yılında Biscayne Körfezi'nde hayata geçirilmiş bir proje. Miami, Kuzey Miami, Miami Shores Köyü ve Miami Beach'i çevreleyen bu büyüleyici enstalasyon, bölgedeki on bir adayı 603.870 metrekarelik pembe dokuma polipropilen kumaşla sararak sanat ve doğanın birleşimini temsil eder. Her bir adadan körfeze doğru yaklaşık 61 metre uzanan bu kumaş, adaların çevresini takip edecek şekilde özel olarak tasarlanmıştır. Eser, iki hafta boyunca hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin beğenisine sunulmuştur. Kara, su ve havadan ulaşılabilen bu çalışma, tropikal bitki örtüsü, Miami güneşi ve Biscayne Körfezi'nin sığ sularının renkleriyle uyumlu parlayan pembe rengi ile deneyimleyenler üzerinde derin bir etki bırakmıştır.Son olarak ise yakın zamanda kaybettiğimiz değerli sanatçı <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Serra" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Richard Serra</a>'nın "Te Tuhirangi Contour" eseri, 1999-2001 yılları arasında Yeni Zelanda'da Gibbs Çiftliği'nde oluşturulmuş etkileyici bir açık hava sanat çalışması olarak karşımıza çıkar. Yaklaşık 240 metre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde olan bu eser, Serra'nın bugüne kadarki en büyük heykelidir. 56 pas kaplı çelik levhadan oluşan bu devasa yapı, sanatçının sözleriyle "arazinin hacmini toplar" şeklinde betimlenirken, levhalar dikeyden 11 derece eğik bir şekilde yerleştirilmiş. Eser, doğa ile sanatın iç içe geçtiği, arazinin doğal konturlarını takip eden ve çevresel estetiğe katkıda bulunan &nbsp;anıtsal bir çalışma olarak değerlendirilir.Bu değerli eserler sanatın, doğayla uyum içinde nasıl yeniden şekillendirilebileceğine ve çevresel farkındalığı nasıl artırabileceğine dair güçlü mesajlar veriyorlar. Çevre bilinci, tarihle yüzleşme ve geleceğe umutla bakma gibi temaları işleyerek, peyzaj ve sanatın sınırlarını zorlayan land art çalışmaları, sanatı sadece insan yapımı mekânlara sıkışmış bir kavram olmaktan çıkarıp, bizleri farklı bakış açısıyla görmeye davet ediyor.

Dünyahali

Doğa ile uyum içinde

Peyzaj ve Sanat: Arazi Sanatının İkonik Eserleri

Binalar, köprüler, parklar ve birçok nesne üzerindeki geçici giydirmeleri ile dünyada iz bırakan sanatçı Christo, geçtiğimiz pazar günü 84 yaşında, New York'taki evinde yaşamını yitirdi.Christo ve 2009’da hayatını kaybeden eşi Jeanne-Claude çağdaş sanat tarihine, benzeri olmayan uzun soluklu bir estetik deneyim getirdi. Birlikte, dünyanın farklı köşelerindeki binaları ve adaları kumaşlarla kapladılar, vadilere perdeler astılar, dağ kenarına dev şemsiyeler <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://christojeanneclaude.net/artworks/realized-projects">yerleştirdiler</a> ve sanatın bir duvardaki küçük bir nesne olması gerekmediğini ve dünyayı şekillendiren bir gücünün olduğunu göstermeyi amaçladılar. Bugün, Christo’nun sanata yaklaşımı ve eserlerinden söz edeceğiz.<ul><li>İlk adımlar: Bulgaristan’da doğan sanatçı, 1950'lerde Sofya'da resim, heykel ve mimari eğitimi aldı. Dönemin politik koşullardan dolayı Prag, Viyana ve daha sonra Paris’e yerleşti. Burada, eşi ve yaşamı boyunca takım arkadaşı olacak Jeanne-Claude ile tanıştı. Birlikte hayata geçirdikleri eserler Jeanne-Claude’un ölümüne dek <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nytimes.com/2020/05/31/arts/christo-dead.html">sürdü.</a></li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-06-04T18:05:58.163Z.jpeg" alt="christo"><figcaption>Christo ve Jeanne-Claude, The Wall Street Journal</figcaption></figure><ul><li>Christo'nun sanatının kategorize edilmesi kolay olmadı. Başlangıçta, boya kutuları ve petrol varilleri gibi nesneleri kaplama tutkusu ile 1960'ların Amerikan Pop Art sanatçılarını ve Fransa’da yaygın olan Nouveau Réalisme hareketini akıllara getiriyordu. Ancak, çevresel ve büyük ölçekte çalışmaları ile dönemi içerisinde alışılmadık bir yol izlemeye başladı. Göze çarpan farklılığı ise eserlerinin geçici olmasıydı. Her çalışması, yaklaşık iki hafta boyunca büyük kalabalıklar tarafından deneyimlendi ve iz bırakmadan sonsuza dek kayboldu. “Sanatçılar ve her şeyden önce mimarlar, kalıcılık arıyorlar. Ben bunu yapmıyorum. Hiçbir şey bırakmamayı seviyorum. Bu cesaret ister.” sözleri, yaklaşımını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.theguardian.com/artanddesign/2020/may/31/christo-artist-who-wrapped-the-reichstag-dies-aged-84">açıklıyordu</a>. &nbsp;</li><li>Sanata yaklaşımı: Christo, sanatı meslek olarak değil; bir varlık olarak tanımlıyordu. Sanatın, toplumla her zaman bağlantısı vardı. Londra’daki Serpentine Gölü üzerinde konumlanan Mastaba enstalasyonu sırasında Serpentine Galeri’den arkadaşlarına şu sözleri söyledi: “Burada, sanat dünyası dışında çiftçiler, milletvekilleri ve mühendislerden bürokratlara kadar çok fazla insan görüyoruz; toplumla iç içeyiz.”</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-06-04T18:09:07.784Z.jpeg" alt="christo"><figcaption>Christo ve Mastaba, The Atlantic</figcaption></figure><ul><li>Detay: Mastaba, farklı renklerde boyanmış varillerin üst üste yerleştirilmesi ile tasarlandı. Gün içerisinde ışıktaki değişiklikler ile Mastaba'nın göl üzerindeki yansıması soyut bir tabloyu andırıyordu. &nbsp;</li><li>Eserlerinin politik bir anlamı da vardı. Alanın, bir sanat eserine dönüştürülmesi ile hiç kimsenin sahip olamayacağı bir durum oluşturan Christo, sahiplenme kavramını düşündürüyordu. Eserlerin geçici olmasının nedeni bu kavramla ilişkilidir. &nbsp;</li><li>1983 yılında, Florida’da yer alan Surrounded Islands çalışması ile 11 ada çevresine, yaklaşık 600 bin metrekarelik pembe renkli örtüler yerleştirmişti. Jeanne-Claude ile çevreci gruplarla birlikte çalıştılar. Projesini tamamlanmadan önce, gruplar ile 11 adadan 40 ton çöp <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://yesilgazete.org/blog/2020/06/01/enstalasyon-sanatcisi-christo-hayatini-kaybetti/">toplandı.</a> &nbsp;</li><li>Pont-Neuf, Dev Şemsiyeler, Reichstag: 1985’te Paris’teki Pont-Neuf’u kumaşlarla kapladı.1991’de Japonya'da yer alan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ibaraki">Ibaraki</a> ve Kaliforniya’da, yerleştirdikleri dev şemsiyeler tarihte eşi benzeri görülmeyen eserlerdi.1995’te ise Berlin’deki Reichstag binasını da kapladı. Kaplanan Reichstag'ın geçici doğasını, hızlı bir şekilde kurulan ve taşınan göçebe kabilelerin kullandığı çadırlarla ve yaşamın geçici doğası ile karşılaştırdı.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-06-04T18:10:21.394Z.jpeg" alt="christo"><figcaption>The Gates, The New York Times</figcaption></figure><ul><li>Central Park: 2005’te "The Gates" adlı çalışması ile New York’taki Central Park’a safran renginde kumaşlar yerleştirdi. Kumaşlar, güneş ışığıyla farklı tonlara bürünüyordu. Parktaki insanların, kendilerini altın rengi bir tünelde yürüyormuş gibi hissedeceğini ve parka dışarıdan bakıldığında ise rüzgarla hareket eden kumaşların, karla kaplı parkın içinde akan altın rengi bir nehre benzediğini söyledi. &nbsp;</li><li>Iseo Gölü: 2016’da İtalya’da yer alan Iseo Gölü’nde “Floating Piers” enstalasyonu ile insanlara gölün üzerinde yürüme deneyimi yaşattı. Eserini, "Gerçek şeyleri seviyorum, gerçek rüzgar, gerçek kuruluk, gerçek ıslaklık, gerçek korku ve gerçek sevinç” olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/en/a-behind-the-scenes-look-at-how-christo-walked-on-water/a-48063771">nitelendiriyordu.</a> Christo yaşasaydı, Paris’teki Zafer Anıtı çalışması Eylül 2021’de bizlerle bulaşacaktı.</li></ul>

Duende

Binalar, köprüler, parklar ve birçok nesne üzerindeki geçici giydirmeleri ile dünyada iz bırakan sanatçı Christo, geçtiğimiz pazar günü 84 yaşında, New York'taki evinde yaşamını yitirdi. Bize neler bıraktığını ise beraber hatırlayalım. 

Jeanne-Claude ile ilgili hikayeler