Lübnan'da ekonomik kriz günden güne derinleşiyor. Döviz hesaplarının durdurulması nedeniyle halk, bankalara saldırıyor. Taşlar, sopalar ve silahlarla bankalara saldıranlar birikimlerine ulaşmaya çalışıyor.&nbsp;Geçtiğimiz aylarda bazı vatandaşlar, Beyrut Bankası, Bank Audi ve Byblos Bank gibi yabancı bankaların bölgedeki şubelerine saldırarak camları indirdi. Polis eylemlere müdahale etti.<img src="https://images.aposto.com/2023/8/0/1693736697773.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ülkenin Başbakanı Necib Mikati'nin geçtiğimiz haftalarda yaptığı&nbsp;"Ülke çok zor ve tehlikeli bir durumda. Artık hükümetimin kamu hizmetlerini sürdürme imkanları tükeniyor"&nbsp;açıklaması da sürecin toparlanamadığını gözler önüne seriyor.&nbsp;Peki bu büyük kriz neden ve nasıl başladı?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Arka plan</h2>Lübnan hükümeti 2019'da tütün, benzin ve WhatsApp'a&nbsp;ek vergi uygulamayı planladığını duyurdu. Bu ek vergiler nedeniyle hükümete karşı protesto gösterileri düzenlenmeye başladı. Gösteriler kısa zamanda hükümet karşıtı protestoya dönüşürken ülkede başlayan döviz sıkıntısı, Lübnan lirasının ABD doları karşısında değer kaybetmesine&nbsp;neden oldu.&nbsp;Lübnan'da sabit kur rejimi uygulandığı için döviz sıkıntısı yaşanırken yetkililer kuru istikrara kavuşturamadı. Lübnan lirasındaki devalüasyon, 22 yıl aradan sonra ilk kez büyük çaplı bir döviz karaborsasının&nbsp;ortaya çıkmasına yol açtı. Kasım 2019'da finansal sistemde çatlaklar ortaya çıktı. Ülkedeki bankalar, vatandaşların hesaplarını dondurarak nakit çekmelerine ve transfer yapmalarına kısıtlama&nbsp;getirdi. Nisan 2020'de ise bankalar ABD doları çekme işlemlerini durdurdu.Bu sırada Covid-19 nedeniyle uygulanan seyahat kısıtlamaları ve sokağa çıkma yasakları da hâlihazırda kırılgan olan Lübnan ekonomisini etkiledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu:&nbsp;Lübnan ekonomisinin büyük bölümünün turizm geliri ve devlete döviz girişine bağlı olduğu belirtiliyor. Bu nedenle Covid-19'un ülkenin çöküşünü hızlandırdığı değerlendiriliyor.&nbsp;</li></ul>Öte yandan 4 Ağustos 2020'de Beyrut limanında&nbsp;meydana gelen ve 218 kişinin yaşamını yitirdiği, 7 binin üzerinde kişinin yaralandığı patlamanın maliyeti 15 milyar doların üzerinde oldu. Bu, Lübnan'ın GSYİH'sının yaklaşık %65'ini oluşturuyordu. Patlama nedeniyle bazı bölgelerde temiz suya erişim kısıtlandı, günlük elektrik kesintileri yaşandı. Patlamadan 6 gün sonra ise Lübnan'da yeni kurulan hükümet istifa etti. Siyasi istikrarsızlık durumu daha da kötüleştirdi.Patlamanın ardından istifa eden hükümetin yerine Eylül 2021'de yeni hükümet kuruldu. Hükümet umutları artırsa da bu beklenti kısa sürede söndü. Gelir adaletsizliği derinleşirken ve sınıf ayrımı arttı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çöküşün etkisi</h2>Ekonomik krizden önce yaklaşık&nbsp;440 dolar civarında olan asgari ücret, Lübnan lirasında %98'i bulan değer kaybı nedeniyle 30 doların altına kadar düştü. Ağustos 2019'da 1500 Lübnan lirası olan 1 ABD doları, şu anda 40 bin Lübnan lirasını aşmış durumda.Lirada yaşanan bu değer kaybı, halkın alım gücüne de yansıdı. Öyle ki, halkın %80'inden fazlasının yoksulluk sınırında yaşam mücadelesi verdiği düşünülüyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki bu ekonomik çöküşün nedeni ne?&nbsp;</h2>Ekonomideki çöküşü tek bir nedenle açıklamak mümkün değil. BBC Türkçe'ye konuşan Asya, Afrika ve Yakın Doğu Araştırmaları Enstitüsü (SOAS) Orta Doğu Direktörü Prof. Lina Khatib, "Lübnan ekonomisinin çöküşünün başlıca nedeni yolsuzluk.&nbsp;Kötü yönetim de sorunu ağırlaştırdı" diyor. Khatib,&nbsp;"Lübnan’daki siyasi seçkinler, diğer Arap ülkeleri gibi sorunun bir parçası oldular. Mezhebi temsile dayalı yönetim sistemi de, yönetici seçkinlerdeki ulusal çıkar duygusu eksikliğini perçinledi" ifadelerini kullanıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Lübnan Merkez Bankası Başkanı Riad Salameh, hem Lübnan'da hem de birçok Avrupa ülkesinde hakkında açılan soruşturmalar nedeniyle 30 yıllık görevinden Temmuz ayında istifa etmişti.</li></ul><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yine BBC Türkçe'ye konuşan Polis Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr Murat Tınas da ülkedeki sistemin Lübnanlı üst kimliğinin, aidiyet duygusunun gelişmemesine yol açtığını belirterek "Modern Lübnan devleti, mezhepsel, feodal yapılarla mücadele etmek bir yana, bu yapıların üzerine kuruldu. Cumhurbaşkanı Maruni Hristiyan, Başbakan Sünni, Meclis Başkanı da Şii olacak şeklinde. Ama bu sistem, vatandaşlık kavramının toplumda ve bireysel bilinçte yerleşmesine engel oluşturuyor" diyor:</div><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;"><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Bütün bu mezhep gruplarının liderleri devlet kaynaklarını, atamaları, ihaleleri önce kendileri için kullanıyorlar. Gruplarını da ulufe dağıtarak kendilerine bağlı tutuyorlar. Kendi gruplarıyla da denetlenebilir, hesap verir bir ilişkileri yok"</div></blockquote><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2></div>Lübnan, Mayıs 2022'den bu yana Najib Mikati liderliğindeki yetkileri sınırlı geçici &nbsp;bir hükümet tarafından yönetiliyor. Meclis ise 10'dan fazla defa yeni bir cumhurbaşkanı seçmekte başarısız oldu.Hizbullah ve müttefikleri son seçimlerde iktidarlarını kaybettikleri için cumhurbaşkanını seçmek için salt çoğunluğu sağlayamıyorlar. Ancak geri kalan koltuklar bölünmüş durumda. Bu bölünmeden dolayı ise ufukta çözüm ihtimali görülmüyor.

Aposto Gündem

Lübnan'da yaşanan ekonomik kriz derinleşirken hükümet çözüm yolu arıyor. Nedenleri bilinen; ancak çözümü üretilemeyen kriz, halkı her gün daha da yoksullaştırıyor.

Bitmeyen kriz: Lübnan'da neler oluyor?

• <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/middle-east/lebanon-raises-95-octane-gasoline-prices-by-66-2021-08-22/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lübnan hükümeti,</a> Merkez Bankasının akaryakıt desteğini kaldırması ve hükümetin akaryakıt sübvansiyonunu azaltma kararının ardından akaryakıt fiyatlarına %66 zam yapılacağını duyurdu. Hükümetin petrol ürünlerini fiyatlandırmak için kullanılan döviz kurunu akaryakıt krizini hafifletmek için değiştirmesinin ardından gelen zam kararının, toplu taşıma tarifelerini ve yakıt hammaddeli temel emtia fiyatlarını olumlu yönde etkilemesi bekleniyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lübnan akaryakıt krizi:&nbsp;Ekonomik krizin derinleştiği Lübnan'da döviz likidite yetersizliği akaryakıt arzında ciddi sorunlara yol açtı. Merkez Bankası 12 Ağustos itibarıyla akaryakıt ürünlerine sübvansiyonlarını sona erdirme kararı aldı. Dün gelen zamla 95 oktan 20 litrelik benzin 129 bin Lübnan lirasından, 20 litrelik motorin ise 101 bin 500 liradan satılacak.</li></ul>

(Çizim: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/olcarygn/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Olçar Yiğen</a>)&nbsp;Lübnan, Ağustos 2020'de iki yüz on iki&nbsp;kişinin ölümüne ve altı binden fazla&nbsp;kişinin yaralanmasına neden olan liman patlamasının yaralarını henüz sarabilmiş değil. Patlamayla ilgili soruşturma, dokuz aylık sürecin ardından <a fr-original-style="" href="http://www.naharnet.com/stories/en/281811-lebanon-receives-french-report-regarding-beirut-port-blast" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sonuçsuz</a> kaldı. Ülke 1975 - 1990&nbsp;arasında süren şiddetli <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lebanon#Civil_war_and_occupation" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iç savaştan</a>&nbsp;bu yana, en kötü kriz ile karşı karşıya durumda. Ülkede resmi kur, bankaların işlem kuru ve karaborsa şeklinde üç ayrı döviz kuru&nbsp;göze çarpıyor. Kayıtdışı piyasalarda Lübnan lirası, son 18 ayda en az yüzde 90&nbsp;değer kaybederken, gıda enflasyonu da yüzde 400&nbsp;seviyesine <a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2021/05/12/lebanon-is-on-a-train-to-hell-former-government-advisor.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ulaştı</a>. COVID-19 ile mücadelesinde de zor günler yaşayan 7 milyon nüfuslu ülkede, en az 540 bin kişi&nbsp;hastalığa yakalanırken, yaklaşık 8 bin kişi&nbsp;ise yaşamını <a fr-original-style="" href="https://www.worldometers.info/coronavirus/country/lebanon/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yitirdi</a>. Piyasadaki döviz kıtlığı neticesinde ilaç ithalatının durması ve salgın nedeniyle yaygınlaşan tıbbi ürün kaçakçılığı&nbsp;ise sorunu derinleştiriyor.Ülke genelinde ilaç ve yakıt temininde kıtlıklar&nbsp;yaşanırken, Lübnan'da hemen her gün görülen elektrik kesintileri&nbsp;ise günde 12 saati bulabiliyor. Geçtiğimiz Nisan ayında, Suudi Arabistan'ın uyuşturucu kaçakçılığı&nbsp;nedeniyle ülkeden meyve ve sebze ihracatını <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/en/middle-east/saudi-arabia-bans-fruit-vegetable-imports-from-lebanon/2218829" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">durdurması</a> ile yaşanan döviz kıtlığı&nbsp;iyice derinleşti. Geçmişinden yolsuzluğu bir türlü silemeyen Lübnan'da halk, birkaç litre benzin almak için bile çok uzun saatler sıra beklemek zorunda <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ekonomik-krizdeki-lubnanda-suruculer-10-litrelik-benzin-icin-uzun-kuyruk-cilesine-katlaniyor/2261582" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kalıyor</a>. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün derlediği Yolsuzluk Algı Endeksi&nbsp;sonuçlarına göre Lübnan, 180 ülke&nbsp;arasında 149. sırada&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.transparency.org/en/cpi/2020/index/lbn" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yer alıyor</a>.İhtiyaç sahiplerine verilen sübvansiyonlar ise azalan döviz rezervlerini eski haline getirmek adına geri çekilmeye başlandı. Haziran 2020'de istifa&nbsp;edene dek Maliye Bakanlığı danışmanı olan Henri Chaoul&nbsp;verdiği bir demeçte, mevcut Lübnan yönetimini “cehenneme giden ve son istasyona ulaşmak üzere olan bir trene” benzetti. Chaoul ayrıca, "Lübnan’daki eski iş modelinin, eski yönetim modelinin birçok düzeyde tamamen başarısız olduğu açık. Yeniden inşa etmemiz gerekiyor." şeklinde görüş bildirdi. Dünya Bankası tarafından yayınlanan Lübnan Batıyor&nbsp;başlıklı raporda, "Lübnan'ın şiddetli ekonomik ve mali krizinin, dünyanın 150 yıldan fazla&nbsp;bir süredir gördüğü en kötü krizlerden biri olmaya aday olduğu" <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/world-bank-beirut-middle-east-lebanon-health-fc5d4c749fb105114729c4281a146895" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor</a>.Geçici hükümetin Başbakanı Hasan Diab&nbsp;geçtiğimiz günlerde, "Lübnan kapsamlı bir çöküşün eşiğine geldi" şeklinde bir açıklama ile ulusa seslendi. Başbakan Diyab, 1.2 milyar dolarlık&nbsp;tahvil ödemesini askıya aldıklarını <a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/951a6386-6097-11ea-a6cd-df28cc3c6a68" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>. Böylece uzun yıllardır devam eden yolsuzluğun tetiklediği ekonomik kriz ve liman patlaması ile sarsılan ülke, tarihinde ilk kez temerrüde düşmüş&nbsp;oldu. Diab ayrıca, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'ne hitaben yazdığı mektupla, eski Başbakan Refik Hariri'nin 2005 yılında düzenlenen suikast&nbsp;sonucu öldürülmesinin ardından faillerin yargılanması üzere kurulan Uluslararası Lübnan Mahkemesi'nin çalışmalarını sürdürebilmesi için finansal destek <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/world/middle-east/lebanon-asks-un-explore-means-funding-special-tribunal-2021-06-04/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istedi</a>.Beyrut patlamasının&nbsp;hemen ardından Diab’ın istifa etmesi&nbsp;üzerine, Lübnan'da bir yılda üç ayrı başbakan adayı görüldü. Diab'ın halefi Mustafa Adib&nbsp;yalnızca bir ay sonra istifa etti. Bunun üzerine yeni hükümet kurması için görevlendirilen eski başbakanlardan Saad Hariri&nbsp;ve Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Aun&nbsp;arasındaki anlaşmazlık ise, hükümetin kurulmasına bir kez daha engel oldu. Geçici hükümet ise yeni bir meclis oluşturulan dek görevde kalacak, ancak görüşmeler aylardır çıkmazda. Bir diğer etkili isim olan Lübnan Merkez Bankası başkanı Riad Salameh&nbsp;ise İsviçre&nbsp;ve Fransa&nbsp;makamları tarafından zimmetine para geçirme ve karapara aklama şüphesiyle soruşturma&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.ft.com/content/106b1ddd-d8dc-49e5-90ec-eb216c147125" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">altında</a>. Ülkenin önde gelen araştırmacı gazetecilerinden Riad Kobaissi, liman patlamasının gerçekleştiği tarihe referansla "4 Ağustos'ta Lübnan'da olan şey, yolsuzluğun tam anlamıyla yüzümüzde patlamış olmasıdır." yorumunda <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2021/05/28/middleeast/lebanon-mafia-militias-corruption-intl/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulunuyor</a>.

Lübnan 1975 - 1990 arasında süren şiddetli iç savaştan bu yana, en kötü kriz ile karşı karşıya durumda.

Lübnan'da insani kriz

17 Ekim 2019’da yolsuzluk, kamu hizmetlerinin yetersizliği, 90 milyar doları bulan dış borç ve artan hayat pahalılığı sebebiyle Müstakbel Hareketi’nin lideri Saad Hariri’nin başbakanlık yaptığı koalisyona karşı başlayan eylemler, 30 üyeli Ulusal Birlik Hükümeti’nin istifasıyla sonuçlanmıştı. 21 Ocak 2020’de Hizbullah desteğiyle kurulan Hasan Diab hükümeti ise krizden çıkış için çözüm yolları, yapısal reformlar ve 10 milyar dolarlık kredi için IMF ile müzakere vadetse de atılan adımlardan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/lubnanda-protestolar-esliginde-kurulan-kurtarma-hukumetinin-vadesi-doldu-mu/1903418">henüz sonuç alınamadı.</a> Görüşmeler çıkmaza sürüklenirken Lübnan lirasının dolar karşısında %80’den fazla değer kaybetmesiyle ülke nüfusunun yaklaşık %60’ı yoksulluk sınırının altında yaşamaya başladı, ithalata dayalı Lübnan ekonomisi çöküşün eşiğine geldi. Pek çok temel gıda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/news/world-middle-east-52756418">karaborsaya düştü.</a><ul><li>Hizbullah etkisi: 1975-1990 yılları arasında yaşanan iç savaşın ardından şekillenen Lübnan parlamenter sistemi mezhep temelli bir yapıya sahip; 128 sandalyeli parlamentoda Şii ve Alevi milletvekillerine ayrılan 29 sandalyenin tamamı Amal ve Hizbullah arasında paylaşılıyor. 2018 yılında gerçekleşen seçimde aday gösterdiği 13 adayın tamamının parlamentoda yer almasını sağlayan Hasan Nasrallah liderliğindeki Hizbullah, Hariri ve Diab döneminde iktidar ortağı olsa da genç Lübnan nüfusu tarafından <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.arabnews.com/node/1701336">ağır şekilde eleştiriliyor.</a> İran’a yakınlığıyla bilinen Hizbullah, Lübnan-İsrail savaşına sebebiyet vermekle, Suriye iç savaşında Beşar Esad’a destek olmakla, yolsuzlukla ve gelir kaynaklarının israfıyla suçlanıyor. IMF ile yapılan görüşmelerden sonuç alınamaması ise Hizbullah’ın Rusya, Çin ve İran’a yakın politikalarına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/en/lebanon-faces-its-worst-crisis-since-the-civil-war/a-54094075">atfediliyor.</a> &nbsp;</li><li>Bir adım ötesi: Son 15 yıldır sabit kur uygulamasıyla 1 doların 1515 Lübnan lirasına karşılık geldiği ve görece stabil bir ekonomiye sahip olan Lübnan, artan dış borçları sebebiyle döviz rezervlerinin büyük kısmını yitirdi. Kötüleşen ekonomik koşullar sebebiyle dövize olan talep hızla artarken kur, bankalar için 3900 Lübnan lirasına çekildi. Marketlerde temel gıdalar dışında pek fazla ürünün bulunmadığı Beyrut’ta karaborsada 1 dolar 9000 Lübnan lirasına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.middleeasteye.net/news/lebanon-economic-crisis-food-shortage-price-hike">denk geliyor.</a> Ekonomik krizin Covid-19 pandemisiyle eş zamanlı gerçekleşmesiyle ekonomik etkinin 15 yıllık iç savaştan daha vahim olabileceği tahmin ediliyor; asgari ücretin 450 dolar seviyesinden 75 dolara kadar gerilediği Levant ülkesinde nüfusun %20’si için ekmek bulmak dahi zor, şehirlere 6 saatten fazla elektrik verilemiyor ve sübvansiyonların en fazla 1 ay daha devam edebileceği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/lubnanda-ekonomik-kriz-halkin-yarisini-yoksullukla-tehdit-ediyor/1902156">öngörülüyor.</a> &nbsp;</li><li>Hikâyenin öteki tarafı: 7 milyon insanın yaşadığı Lübnan’da 1,5 milyon Suriyeli ve 500 bin Filistinli mülteci yaşıyor. Hafız Esad ve Beşar Esad dönemindeki tehditkâr Suriye politikaları, Filistinli mücahitlerin ve Suriye’nin iç savaştaki rolleri ve Lübnan’ın Refik Hariri suikastine kadar deyim yerindeyse bir “uydu devlete” dönüşmesi Lübnan’da mülteci karşıtı akımların karşılık görmesine sebep oluyor. Lübnan’a giriş, yerleşim ve ülkede iş gücüne katılım mülteciler için oldukça zor, önlerinde pek çok yasal bariyer bulunuyor. Hâl böyle olunca, Lübnan’da mesleklerini icra edemeyen mülteciler çoğunlukla inşaat, temizlik, tarım ve çöp toplama gibi kayıt dışılığın fazla olduğu sektörlerde çalışıyor. Krizin derinleşmesiyle daha önceleri ancak hayatta kalacak imkânlara sahip olan mülteciler beslenme, barınma ve sağlık gibi en temel ihtiyaçlarına erişemez hâle geliyor. Orta Doğu üzerine çalışmalar yürüten akademisyen Lea Müller-Funk, Birleşik Krallık merkezli Open Democracy internet sitesi için kaleme aldığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.opendemocracy.net/en/beyond-trafficking-and-slavery/you-feel-like-in-prison-here-imagining-a-future-in-lebanon-through-syrian-eyes/">makalesinde</a> Suriyeli mültecilerin Lübnan’ı artık “bir hapishane” gibi gördüklerini anlatıyor.</li></ul>

Spektrum

Lübnan lirasının dolar karşısında %80’den fazla değer kaybetmesiyle ülke nüfusunun yaklaşık %60’ı yoksulluk sınırının altında yaşamaya başladı, ithalata dayalı Lübnan ekonomisi çöküşün eşiğine geldi.

Lübnan lirası ile ilgili hikayeler