(Görsel: Sedat Suna, EPA aracılığıyla)İklim değişikliği ile mücadelenin ilk adımı 1992'de Brezilya'nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenen konferansta atıldı. Birleşmiş Milletler'in (BM) Dünya Zirvesi adı altında düzenlemiş olduğu bu konferansta, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) kabul edildi. Söz konusu sözleşmenin yürürlüğe girdiği 1994 yılından itibaren de her yıl, Taraflar Konferansı (COP) <a fr-original-style="" href="https://unfccc.int/process/bodies/supreme-bodies/conference-of-the-parties-cop" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düzenleniyor</a>.BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) en üst düzeyde karar alma forumu olan COP’ta, imzacı hükümetler iklim değişikliği ve etkilerinin nasıl ortaklaşa ele alınacağını tartışmak ve üzerinde anlaşmak üzere biraraya geliyorlar. COP’un tarafları ise <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Birle%C5%9Fmi%C5%9F_Milletler_%C4%B0klim_De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_%C3%87er%C3%A7eve_S%C3%B6zle%C5%9Fmesi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">UNFCCC</a>, <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kyoto_Protokol%C3%BC" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kyoto Protokolü</a> veya <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Paris_Anla%C5%9Fmas%C4%B1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paris İklim Anlaşması</a>’nı imzalamış olan hükümetlerden oluşuyor. Zirveye; dünya liderleri, bakanlar, müzakereciler, sivil toplum, işletmeler, uluslararası kuruluşlar ve medya mensupları katılıyor.2022 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı yaygın şekilde kullanılan adıyla COP27, Mısır'ın Şarm El-Şeyh şehrinde, küresel ısınma ve sera gazı salınım oranlarını azaltma amacıyla ve 194 ülkenin katılımıyla gerçekleştirildi. "Doğayı acilen korumadan ve eski haline getirmeden küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamanın uygulanabilir bir yolu olmadığının" en üst perdeden dile getirildiği konferans kapsamında; savunmasız ulusların iklim kaynaklı felaketlerden kaynaklanan kayıp ve zararlarını tazmin etmek üzere bir fon oluşturulması hakkında anlaşmaya <a fr-original-style="" href="https://www.un.org/en/climatechange/cop27" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">varıldı</a>.COP buluşmaları, dünyanın iklim değişikliğinin artan aciliyetine yanıt verip vermeyeceğinin kritik bir testi olarak değerlendiriliyor. Yine Birleşmiş Milletler tarafından, iklim değişikliğinin risklerini değerlendirmek üzere 1988 yılında kurulmuş olan <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCk%C3%BBmetleraras%C4%B1_%C4%B0klim_De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_Paneli" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli</a> (IPCC) ise; küresel emisyonların 2020 ve 2025 yılları arasında düşmesi gerektiğini, ancak gerçekte ise emisyonların yükselmeye devam ettiğini ortaya koyuyor. Küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlandırma ve böylece hafifletme olanağına sahip olmak için, dünya çapında sera gazı emisyonlarının 2030 yılına dek yarıya inmesi ve 2050 yılına dek ise net sıfıra ulaşması gerekiyor. Oysaki mevcut durumda, söz konusu hedeflerin hala çok uzağındayız. Zira hesaplamalar, bu hızla gidildiği takdirde belirlenen 1,5 derecelik sınıra sadece dokuz yıl sonra ulaşacağımızı ortaya koyuyor.Kayıp ve zarar fonu kurulmasının nihai karar metnine yansıması, iklim krizine karşı en kırılgan ülkeler grubunun otuz yılı aşkın mücadelesinin neticesinde elbette anlamlı bir kazanım. Konferans kapsamında, 2030 hedefini yakalamak adına sera gazı emisyonlarını, pandemi öncesi yıl olan 2019 yılına kıyasla yüzde 43 seviyesinde düşürmek gerektiği de tespit edildi. Ayrıca tüm finansal sistemi dönüştürme ihtiyacı vurgulanırken; söz konusu aktörler, iklim finansmanına erişimi kolaylaştırmaya ve önceliklerini gözden geçirerek faaliyetlerini ölçeklendirmeye çağrıldı. Buna paralel, çok taraflı kalkınma bankaları tarafından, 2025'e dek iklim finansmanı istihdamını üç kat artırma yönünde de bir çağrı yapıldı.G-7 ülkeleri ise, iklim değişikliğinin etkilerinden etkilenen savunmasız ülkelere finansal yardım sağlamak üzere Küresel Kalkan adında yeni bir sigorta sistemi başlatıyor. İlk etapta 200 milyon euro bir finansman sağlanırken; bu finansmanın ilk alıcıları Gana, Pakistan ve Bangladeş olacak. ABD Çevre Koruma Dairesi, petrol ve gaz endüstrisindeki metan seviyesinin, 2005 yılına kıyasla yüzde 87 kadar altına düşmesini gerektirecek şekilde mevzuatını genişleteceğini duyurdu. Dört AB üyesi ülke, Afrika'da iklim uyumu için 1 milyar Euro'nun üzerinde bir kaynak sağlandığını duyurdu. Fransa, Almanya, Hollanda ve Danimarka bu kapsamda bir başlangıç noktası <a fr-original-style="" href="https://cop27.eg/#/news/259/Historic%20Climate%20Deal%20Sealed%20a" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturdu</a>. Öte yandan, 2009 yılında UNFCCC'ye göre gelişmiş ülkeler sınıfında olan ülkeler; gelişmekte olan ülkelere emisyonlarını azaltabilmeleri ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine hazırlanabilmeleri için 2020 yılına dek yılda 100 milyar dolar vermeyi taahhüt etmişlerdi. Yıllık 100 milyar dolarlık bu hedef ise hiçbir şekilde tutturulamadı. Yine de COP27’de bir kez daha görüldü ki; iklim temelli düzenlemeler, kararlar ve uygulamalar ekonomi ve politikanın bir parçası olarak bizimle kalmaya devam edecek.

BM İklim Değişikliği Konferansı, dünyanın iklim değişikliğinin artan aciliyetine yanıt verip vermeyeceğinin kritik bir testi olarak değerlendiriliyor.

COP27: insanlık ve gezegen için başarmak

(Görsel: iStock)Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından küresel boyutta aklanan kara paranın yaklaşık 800 milyar ila 2 trilyon Amerikan doları arasında olduğu, bu rakamın ise küresel hasılanın ortalama yüzde 5'ine denk geldiği hesaplanmaktadır. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) raporu ise, paralel şekilde suç gelirlerinin küresel hasılanın yüzde 3,6 kadarını oluşturduğunu ve bunun yüzde 2,7'lik kısmının (yaklaşık 1,6 trilyon dolar) aklandığını tahmin etmektedir. Söz konusu rakam ise, Türkiye büyüklüğünde bir ekonominin yıllık bazda yarattığı milli gelirin iki katına tekabül etmektedir.Kara para, yasadışı faaliyetler sonucu elde edilen para, mal veya nakit değerler şeklinde tanımlanmaktadır. Öyle ki dünyada ve Türkiye’de yasadışı yollardan büyük miktarlarda gelir elde edilmektedir. Söz konusu gelirlerin kaynağını çoğunlukla uyuşturucu ve psikotrop maddeler, silah kaçakçılığı, patlayıcı maddeler, kadın ve çocuk ticareti oluşturmaktadır. Bu bağlamda kara para, kaynağına göre iki ana grup içerisinde sınıflandırılabilir. Birinci grupta; başlangıcından itibaren yasadışı faaliyetlerden elde edilen fonlar yer almaktadır. Uyuşturucu ve silah kaçakçılığından kazanılan paralar bu gruba örnek teşkil eder. İkinci grupta ise; başlangıçta paranın kaynağını oluşturan faaliyet yasal olmakla beraber, ardından sahte fatura düzenlenerek veya ilgili belgeleri tahrif ederek yapılan vergi kaçakçılığı neticesinde elde edilen fonlar sayılmaktadır.Nakit yoğun işletmeler, suçluların yasadışı yollarla elde edilen fonları aklamaları için mükemmel bir araçtır. Buna paralel çoğu zaman düzenlenmemiş sektörleri istismar etmeye çalışırlar. Herhangi bir teknolojik gelişmeden ilk yararlananlar onlardır. Karmaşık ürün ve hizmetleri severler. Paravan şirketleri, fonlardan yararlanan gerçek kişiyi tespit etmeyi zorlaştırmak, bazı durumlarda imkansız kılmak için kullanırlar. Anonim kalmalarına izin veren ürün ve hizmetleri ararlar.Fonlarını nasıl ve nereye taşıyacakları sıkı çalışır deyim yerindeyse ödevlerini yaparlar. Yasal düzenlemelerde mevcut boşlukları tespit etmelerine yardımcı olmak ve kara parayı yakalanmadan nasıl aklayacakları konusunda tavsiyeler edinmek için mümkün olan en iyi yetenekleri (avukatlar, muhasebeciler, BT profesyonelleri vb.) kullanırlar.Bir öncül suça dayalı olmasından hareketle kara para aklayıcılar ve diğer suçlular, çoğu zaman işbirliği içinde birbirlerine hizmetlerini(!) sunarlar. Deneyimsiz veya maddi ihtiyacı fazla olan kişileri hedef alarak, onları zorla kurye olarak çalıştırırlar. Bu kişiler de öncül bir suçtan elde edilen kara parayı taşıdıklarını çoğu zaman bilmezler. Öte yandan yasal düzenlemelerin doğası gereği; hem suçlular hem de kara para aklayıcılar, düzenlemelerin her zaman bir adım önündedir. Şayet söz konusu aktörlerle mücadele eden yasal ve idari mercilerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde işbirliği zayıf ise; yakalanmaları son derece zordur.Son olarak, örnek vermek gerekirse en yaygın kullanılan kara para aklama yöntemleri şunlardır:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Paranın çok sayıda ve hızlı şekilde transfer edilmesi: Kural tabanlı işlem izleme sistemlerini tetiklemeden, paraları çok hızlı hesaptan hesaba transfer ederek gerçekleştirilen yöntemdir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Paranın meşrulaştırılması: Bir öncül suça dayalı olan yasadışı fonlar, sırasıyla finansal sisteme yerleştirme (placement) ve bir önceki maddede belirtilen yöntemler vb. doğrultusunda gizlenmek üzere ayrıştırma (layering) aşamalarından geçer. Son aşamada ise kara para, meşru yoldan sağlanan fonlar ile bütünleştirilerek (integration) kaynağı açısından meşru hale getirilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şirinleme (smurfing): Toplam meblağın, kural/senaryo tabanlı şüpheli işlem izleme (suspicious activity monitoring) sistemlerine takılmayacak şekilde küçük meblağlara bölünerek, çok sayıda farklı hesaplar üzerinden transfer edilmesi yoluyla aklanmasıdır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çevrimiçi bahis ve şans oyunları: Yasal dayanağı olmayan kişi ve kuruluşlar tarafından düzenlenen hileli çevrimiçi bahis ve şans oyunları aracılığıyla toplanan küçük miktarda fonlar, böylece aslında kazanacağı önceden belirli olan kişilere aktarılır.</li></ul>

Günümüzde, global ölçekte her yıl Türkiye ekonomisinin en az iki katı büyüklüğünde kara para aklanmaktadır.

Kara para aklamanın altın kuralları

(Görsel: Fabrica Coffrini, AFP&nbsp;üzerinden)Dünya Ekonomik Forumu (WEF) her yıl hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/reports/global-risks-report-2022/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel Riskler</a> başlıklı rapor ile günümüzdeki öncelikli şekilde ele alınması gereken sorunları irdeliyor. Yüzden fazla ülkeden, bini aşkın katılımcının görüşleriyle şekillenen 2022 raporu; yakın, orta ve uzun vadeli risklere dikkat çekerek bunların çözümünde uluslararası iş birliğinin önemini vurguluyor. Geçtiğimiz yılın raporunda ise tedarik zincirindeki bozulmalar, enflasyon, artan kamu borçları, korumacılık ve eğitimdeki eşitsizlikler gibi konular vurgulanmıştı. Bu yılki rapor kapsamında; tedarik zincirindeki sıkıntıların tümüyle aşılamadığı, yükselen enflasyonun dünyanın güçlü ekonomilerini bile tehdit ettiği, kamu borçlarının pek çok ülkenin bütçesinde ağır yükler oluşturduğu, korumacılık eğilimlerinin hız kesmediği ve eğitimdeki eşitsizliklerin sürdüğü göze çarpıyor.WEF&nbsp;tarafından 2006’dan beri hazırlanan raporda, katılımcıların önümüzdeki beş yıl nezdinde en çok dikkat çektiği hususlar, toplumsal ve çevresel riskler şeklinde özetlenebilir. Söz konusu riskler ise, iklim krizini çözmeye yönelik başarısız politikalar, sıra dışı iklim koşulları ve biyoçeşitlilik kaybının yanı sıra; küresel borç krizi ile coğrafi ve ekonomik çatışmalar şeklinde tezahür ediyor. Öte yandan, katılımcıların önemli bir kısmı, mevcut riskleri hafifletmeye dönük girişimleri ise yeterli bulmuyor. Yine raporda küresel boyutta aşı eşitsizliğine ve pandemi kaynaklı ekonomik sıkıntıların sürdüğüne dikkat çekilirken; artan emtia fiyatları, enflasyon ve borçların yarattığı risklerin de altı çiziliyor. Buna göre, pandemi öncesine göre kıyaslandığında 51 milyon kişinin daha aşırı yoksul nüfusa katılacağı hesaplanıyor.Pandemi&nbsp;ile birlikte dijitalleşmeye yönelimin artmasının toplumlar üzerinde etkileri olduğu ve birçok sektörde son derece hızlı bir dijitalleşmenin yaşandığı, çok sayıda çalışanın uzaktan çalışmaya geçtiği; ancak bu durumun “siber güvenliğe dair tehditlerin artmasıyla sonuçlandığı” dile getiriliyor. Buna göre sadece 2020’de kötü amaçlı yazılım kaynaklı saldırılar yüzde 358, fidye yazılımı saldırıları ise yüzde 435 oranında artmış durumda.Araştırmada öne çıkan bir diğer başlık ise, zorunlu göç ve mülteciler hakkında. Katılımcıların yüzde 60’ı bu konuda uluslararası çabaların ya başlamadığını ya da başlangıç aşamasında olduğunu ifade ediyor. 2020 itibarıyla dünyada en az 34 milyon mülteci bulunduğu düşünülürse, gelecek süreçte düzensiz göçler ve mülteciler başlığının küresel çapta riskleri derinleştiren bir başlık olmaya devam edecek gibi görünüyor.Küresel Riskler raporunda ele alınan bir diğer konu da, uzaydaki fırsatlar şeklinde. Son dönemde uzayın keşfine yönelik girişimler artarken, eşzamanlı artan militarizasyon ve silahlanma nedeniyle bu başlıkta da riskler öngörülüyor. Raporda söz konusu risk şu sözlerle tanımlanıyor: “Hızlandırılmış uzay faaliyetinin bir sonucu, uzay enkazının çoğalmasına yol açabilecek ve dünyadaki kilit sistemler için altyapıyı barındıran yörüngeleri etkileyebilecek, değerli uzay ekipmanlarına zarar verebilecek veya uluslararası gerilimleri ateşleyebilecek daha yüksek bir çarpışma riski...”Rapor kapsamında, genel anlamda küresel risklerin yanı sıra, 124 ülkeden binlerce liderin kendi ülkesi için algıladıkları risklere değiniliyor. Adı geçen 124 ülke arasında yer alan Türkiye’deki katılımcılar ise gördükleri en büyük riskleri şu şekilde sıralıyor: İstihdam ve geçim krizleri, Uzun süreli ekonomik durgunluk, Devletlerarası ilişkilerde sıkıntılar, İnsan eliyle çevresel zarar ile teknoloji yönetimindeki başarısızlıklar.

Dünya Ekonomik Forumu’nun hazırladığı raporda; iklim değişikliği, siber güvenlik, uluslararası göç ve uzaydaki rekabet gibi öncelikli şekilde ele alınması gereken başlıklar sıralanıyor.

Küresel Riskler 2022 raporu

(Görsel: FT)21 Şubat 2022'de Rusya Federasyonu, Ukrayna'nın doğusunda 2014'ten bu yana kurulu hükümet dışı bölgeleri (Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti) tanıma kararını <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/putin-ayrilikci-yonetimlerin-taninmasiyla-ilgili-kararini-verdi-2299396" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">onaylamıştır</a>. Takiben, Rus askeri kuvvetlerinin 24 Şubat itibarıyla Ukrayna topraklarında başlattığı işgal nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Avrupa Birliği (AB) ve Birleşik Krallık'ın başını çektiği Batı ülkeleri paktı, söz konusu kararın Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini belirterek, Ukrayna'daki fiili işgal bölgelerine ve Rusya'ya yönelik yeni yaptırımlar ilan <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/putinin-ukrayna-karari-sonrasi-dunyadan-tepkiler-2299416" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etmektedir</a>. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Rusya'nın işgale başlamasından bu yana en az 64 sivilin hayatını kaybettiğini, 176 kişinin de yaralandığını bildirdi. Yarım milyon kişinin ise Ukrayna sınırını geçerek komşu ülkelere sığındığını <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/Refugees/status/1498261706631483395" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirdi</a>.Tüm bu gelişmeler ışığında 28 Şubat itibarıyla mevcut olan yaptırım düzenlemelerine göre;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fiili işgal bölgelerine doğrudan ya da dolaylı olarak ihracat, ithalat, yatırım yapılması ve bu işlemlerin kolaylaştırılması, finanse/garanti edilmesi, onaylanması yasaklanmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kremlin'e siyasi ve ticari yönden yakın olan bazı oligarklar ile parlamenterler, iş insanları ve subaylar, yaptırım listelerine dahil edilmiş; kendileriyle ve şirketleriyle her türlü işlem yasaklanmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya'nın finans sektörüne yönelik olarak başta Sberbank, VTB Bank, Vnesheconombank, Eximbank, Promsvyazbank, Prominvestbank olmak üzere toplamda 41 ayrı finans kuruluşu ve yüzlerce iştiraki yaptırım listelerine dahil edilmiş; söz konusu kurumlar ile her türlü işlem yasaklanmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yürürlükte olan sektörel yaptırım kararlarının yanı sıra; Rus tahvil piyasasına erişim kısıtlanarak, ikincil piyasalara katılım da yasaklanmıştır. Söz konusu yasak Rusya Merkez Bankası, Ulusal Varlık Fonu, Direkt Yatırım Fonu ve Rusya Maliye Bakanlığı dahil olmak üzere hükümete yöneliktir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD tarafından yayımlanan ve aralarında Credit Bank of Moscow, Gazprombank gibi bankaların da yer aldığı kuruluşlar istisnai olarak ticari işlemlerin gerçekleştirilebildiği Non-SDN listesine eklenmiş ve bu kurumlara yönelik özel bir direktif (<a fr-original-style="" href="https://home.treasury.gov/system/files/126/new_debt_and_equity_directive_3.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Directive 3 EO 14024</a>) düzenlenmiştir. Direktif kapsamında, Non-SDN listesindeki kuruluşlara vadesi 14 günü aşan borç verilmesi, kaynak ve finansman sağlanması yasaklanmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya'nın en büyük finans grubu olan Sberbank ve iştiraklerinin dahil olduğu kuruluşlar, yine ABD tarafından ilk kez devreye alınan CAPTA listelerine eklenmiştir. Söz konusu kurumlara ilişkin özel bir direktif (<a fr-original-style="" href="https://home.treasury.gov/system/files/126/correspondent_accounts_directive_2.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Directive 2 EO 14024</a>) düzenlenmiştir. Buna göre; muhabir hesabı (correspondent account) ve/veya aktarmalı muhabir hesabı (payable-through account) açılması yasaklanmış, ilgili kurumların ve yüzde 50 oranında hissedarı oldukları iştiraklerinin tarafı olduğu işlemlerin gerçekleştirilmesi yasaklanmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya'dan gelecek uçuşlara hava sahası pek çok ülke tarafından kapatılmıştır. Buna istinaden seyahat yasakları ve transit geçiş yasakları ile vize politikasına ilişkin kısıtlamalar devreye alınmıştır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşağıdaki listelerde yer alan bankaların varlıkları dondurulacaktır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya Federasyonu yurttaşları, AB ülkelerine yatırım ve para karşılığı vatandaşlık ya da oturma izni düzenlemelerinden yararlandırılmayacaktır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya menşeli kamu yayıncıları olan Sputnik ve Russia Today ile bunlara bağlı medya kuruluşlarının AB ülkelerinde yasaklanacaktır. Söz konusu kuruluşların internet siteleri ve uygulamalar üzerinden para kazanmasına Google tarafından engeller getirildi.</li></ul>Ayrıca henüz onaylanmamış ama süreçleri devam eden yasal düzenlemelerin ışığında;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya'nın büyük ölçekli bankalarının, SWIFT sistemi aracılığıyla yasaklanarak; uluslararası bankacılığa erişimi kapatılacaktır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya menşeli şirketlerin piyasalardan finansman sağlamasını zorlaştıracak, bazı sektörler nezdinde yasaklayacaktır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Askeri yönden kullanılabilir nitelikte ürünlerin (çifte kullanımlı mallar) Rusya'ya yönelik ihracat lisansları askıya alınacaktır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Petrol ve doğalgaz çıkarmaya yönelik ekipmanların ihracatını yasaklayan mevzuat hazırlanmaktadır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her iki ülkenin askeri entegrasyonu göz önünde bulundurularak, yaptırımlar Belarus'a genişletilecektir.</li></ul>SDN Listesinde yer alan Rus bankaları* Listelenen taraflarla ilişkilerin derhal kesileceği ve mal varlıklarının dondurulacağı kişi ve kurumları içerir.<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANCO VTB AFRICA SA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANK DABRABYT JSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANK NATIONAL FACTORING COMPANY JSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANK VTB KAZAKHSTAN JSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BELINVESTBANK JSC (BELARUSSIAN BANK OF DEVELOPMENT AND RECONSTRUCTION)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BM BANK PJSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC NOVIKOMBANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC SAROVBUSINESSBANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC SOVCOMBANK LIFE</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">LIMITED LIABILITY COMPANY OZON BANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">PAO ROSGOSSTRAKH BANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">PJSC BANK FINANCIAL CORPORATION OTKRITIE</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SOVCOMBANK OPEN JSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VIETNAM-RUSSIA JOINT VENTURE BANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK ARMENIA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK AZERBAIJAN</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK BELARUS</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK EUROPE SE</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK GEORGIA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VTB BANK RUSSIA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">WEST SIBERIAN COMMERCIAL BANK PJSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">PROMSVYAZBANK PJSC (PSB)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">VNESHECONOMBANK (VEB)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANK BELVEB OJSC&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">EXIMBANK OF RUSSIA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">PROMINVESTBANK&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BANK ROSSIYA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">IS (INDUSTRIAL SAVINGS) BANK AO</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC GENBANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC BANK CHBRR (BLACK SEA BANK FOR DEVELOPMENT AND RECONSTRUCTION)</li></ol>Non-SDN Listesinde yer alan Rus bankaları** Ancak belirli koşullar doğrultusunda ve istisnai olarak işlemlerin gerçekleştirilebildiği kişi ve kurumları içerir.<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CREDIT BANK OF MOSCOW PJSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">GAZPROMBANK JSC</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC ALFA-BANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC RUSSIAN AGRICULTURAL BANK</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CENTRAL BANK OF RUSSIA</li></ol>CAPTA Listesinde yer alan Rus bankaları*** Söz konusu taraflar ile tüm para birimlerini kapsayan şekilde muhabirlik ilişkisini durdurulmasına ve mevcut muhabir hesapların sonlandırılmasına yönelik kişi ve kurum listesini içerir.<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">PJSC SBERBANK OF RUSSIA</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JSC SBERBANK (UKRAINE)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">OPEN JSC BPS-SBERBANK (BELARUS)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SBERBANK EUROPE AG</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SB SBERBANK OF RUSSIA JSC (KAZAKHSTAN)</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SETELEM BANK LIMITED LIABILITY COMPANY</li></ol>

ABD, AB ve Birleşik Krallık'ın başını çektiği Batı ülkeleri, Ukrayna'daki fiili işgal bölgelerine ve Rusya'ya yönelik yeni yaptırımlar ilan etmektedir.

Rusya'ya yönelik yaptırımların tam listesi

SDG Index, ülkelerin Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na ulaşma konusundaki güncel durumunu değerlendiren dünya çapındaki ilk endekstir. ABD'de Columbia Üniversitesi'nden Prof. Jeffrey Sachs'ın öncülüğünde ve SDG Index'ten Prof. Christian Kroll, Guillame Lafortune, Grayson Fuller&nbsp;ve Finn Woelm&nbsp;tarafından hazırlanan <a fr-original-style="" href="http://unsdsn.boun.edu.tr/sdr2021/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2021 Sürdürülebilir Kalkınma Raporu</a> yayımlandı.Cambridge Üniversitesi’nin yayımladığı söz konusu <a fr-original-style="" href="https://doi.org/10.1017/9781009106559" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapor</a>, 2021 yılında <a fr-original-style="" href="http://unsdsn.boun.edu.tr/surdurulebilir-kalkinma-amaclari/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları</a>’na (Sustainable Development Goals – SDG) yönelik ilerlemeleri ve eksik kalınan noktaları ele alıyor. <a fr-original-style="" href="https://dashboards.sdgindex.org/rankings" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel SDG Endeksi</a> 2015’ten bu yana, ilk kez 2020 yılında pandemiyle birlikte artan yoksulluk oranları ve işsizlik nedeniyle bir düşüş yaşadı. 2021’de ise pandemi koşulları altında yerel ve küresel boyutlardaki eşitsizliklerde artış görüldü. Kriz, kayıt dışı ekonomideki yaklaşık 1,6 milyar&nbsp;çalışanın geçim kaynaklarını ciddi derecede olumsuz etkilemektedir.Öte yandan pandemi, aşıya erişim imkanlarına paralel şekilde; az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde, etkisini daha sert bir şekilde göstermektedir. Dünya çapında hükümetler, koronavirüs salgınına yanıt olarak 1600’den fazla sayıda kısa vadeli sosyal koruma önlemi uygulamaya koysa da; 2021 itibarıyla hala 4 milyar&nbsp;insan sosyal koruma kapsamında değil. Yine pandeminin bir sonucu olarak, en az 119 milyon&nbsp;kişi aşırı yoksulluğa itilirken; 70 ila 161 milyon&nbsp;kişinin ise açlık çektiği düşünülüyor. Bu olumsuz tablo ise Yoksulluğa Son, Açlığa Son ile İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme&nbsp;başlıklı&nbsp;amaçlar açısından ciddi gerilemeye sebep olmuş durumda.2020 yılında pandemi önlemleri kapsamında uygulanan karantina ile hemen her ülkede üretimin ve diğer ekonomik faaliyetlerin kısa süreli durması neticesinde sera gazı salımı önemli ölçüde azalmıştı. 2021’de ise söz konusu emisyonlarda tekrar bir yükseliş yaşandı. Bu süreç ve devamında yaşanan çevresel tahribat ise İklim Eylemi, Sudaki Yaşam ve Karasal Yaşam amaçlarında ilerlemeyi zorlayan bir tabloya neden oldu. Dijital teknolojiler karantinalar sırasında sosyal hizmetlerin, ödemelerin, okulların ve sağlık hizmetlerinin sürdürülmesinde ve birçok meslek için evden çalışmanın etkili olmasını sağlamada kritik bir rol oynadı.Raporda ayrıca dijital uygulamaların; sosyal kapsayıcılık, ekonomik fırsat doğurma ve halk sağlığı gibi başlıklardaki önemine dikkat çekiliyor. Pandemi ile hayatımıza kesin olarak giren dijital teknolojilerin sağladığı imkânların ise; Eşitsizliklerin Azaltılması, Sağlıklı Bireyler ile Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı amaçlarında ilerlemeye destek olduğu ifade ediliyor.&nbsp;Son olarak, değerlendirmeye alınan 165 ülke arasından 70. sırada olduğumuz endekste, ülkemizin durumuna <a fr-original-style="" href="https://dashboards.sdgindex.org/profiles/turkey" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değinebiliriz</a>. Türkiye, toplam 17 SDG içerisinde Yoksulluğa Son ve Nitelikli Eğitim amaçlarında ilerleme kaydetmiştir. Ek olarak Açlığa Son, Sağlık ve Kaliteli Yaşam, Temiz Su ve Sanitasyon, Erişilebilir ve Temiz Enerji, Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı, Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar ile Amaçlar için Ortaklıklar başlıklı amaçlarda kısmi ilerleme göstermiştir. Ancak, Eşitsizliklerin Azaltılması amacında ise net bir gerileme yaşanmıştır. Söz konusu amaçların detaylarına ise&nbsp;<a fr-original-style="" href="http://unsdsn.boun.edu.tr/wp-content/uploads/SDR2021_TR_gostergeler.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şuradan</a> erişebilirsiniz.

BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na yönelik 2021 değerlendirme raporu yayımlandı.

Sürdürülebilir kalkınmanın karnesi

(Görsel: Insperity)Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) NYSE veya Nasdaq borsalarında işlem gören en büyük yüz şirkete ilişkin kurumsal yönetim bulgularının yer aldığı <a fr-original-style="" href="https://www.shearman.com/Perspectives/2021/11/Shearman-Releases-19th-Annual-Corporate-Governance-and-Executive-Compensation-Survey" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Corporate Governance &amp; Executive Compensation Survey 2021</a> sonuçları geçtiğimiz günlerde açıklandı. Bu şirketlerden 48 tanesi icra kurulu başkanının (CEO) ve yönetim kurulu başkanı için ihdas edilen pozisyonları ayırmıştır. 29 şirket ise bağımsız yönetim kurulu başkanına sahiptir. 100 şirketten 93’ünün yüzde 75 ve üzerinde bağımsız yönetim kurulu üyesi bulunuyor. Ortalamada, yönetim kurulu üyelik sayısı, 2015 verilerine kıyasla 12.5’ten, 11.6 seviyesine gerilemiştir.99 şirket tarafından ESG, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Sürdürülebilirlik vb. konulara ilişkin uyum raporu yayımlanmıştır. Söz konusu şirketlerin yüzde 74’ü ise sürdürülebilirlik görevlisi&nbsp;(Chief Sustainability Officer) ve benzeri unvanlı bir yöneticiye sahiptir. Buna paralel, bu şirketlerin yüzde 81’inin kurumsal yönetim belgelerinde yönetim kurulunun Çevresel, Sosyal, Kurumsal Yönetim İlkeleri&nbsp;(ESG) özelinde sergilediği gözetime ilişkin bilgiler verilmiştir. Bu doğrultuda söz konusu şirketlerin yüzde 87’sinin spesifik ESG hedeflerinin bulunduğu tespit edilmiştir.Çalışmada, 100 şirketin 95’inde yönetim kurulu veya ilgili komitelerin siber güvenlik&nbsp;kapsamındaki sorumluluklarından da bahsedildiği tespit edilmiştir. Yine 92’sinde yönetim kurulunun risk yönetimi kapsamındaki gözetimine ilişkin sorumlulukları arasına siber güvenlik başlıkları dahil edilmiştir. 53’ünde ise yönetim kurulu üyelerinin siber güvenlik tecrübesi net olarak <a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/feed/update/urn:li:activity:6862684065821147136/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtilmiştir</a>.Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık konularına da değinilen raporda, ilgili kurullar açısından en yaygın olarak tanımlanan eksiklik kategorileri cinsiyet&nbsp;ve ırk/etnisite&nbsp;odaklıdır. Söz konusu şirketlerin 58 adedi yüzde 30 veya fazla kadın yönetim kurulu üyesine sahip iken; sadece altısının yönetim kurulu başkanının ve yine sadece altısının CEO’sunun kadın olduğu tespit edilmiştir.Şirketlerin insan kaynağı yönetimine ilişkin açıklamalarında tekdüzelik olduğu vurgulanarak, bunların yalnızca yüzde 33’ünde çalışan çeşitliliğine&nbsp;ilişkin verilerin yer aldığı belirtildi. Söz konusu 100 şirket açısından erkeklerde ortalama yaş 63 ve kadınlarda 60 yıl şeklinde hesaplanmıştır. Hizmet süresi de erkeklerde yaklaşık 9 yıl olurken, kadınlarda ise 6 yıl düzeyindedir.Kapitalizm 2.0&nbsp;tartışmaları galebe çalar mı ya da ne denli hayata geçer bilinmez; ancak küresel ekonomiye ve iş dünyasına liderlik eden şirketlerde, üst yönetimlerin ajandasında ESG, siber güvenlik, insan kaynakları yönetimi, sürdürülebilirlik ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş ile çeşitlilik ve kapsayıcılık gibi etik ve uyum meseleleri ana konuları oluşturuyor.

Shearman & Sterling tarafından her yıl yayımlanan Kurumsal Yönetim ve Yönetici Ücretleri anketi ile kamuya açık en büyük yüz ABD şirketinin uygulamaları gözden geçiriliyor.

ABD'de kurumsal yönetim

(Görsel: Tsiory Andriantsoarana, WFP&nbsp;üzerinden)Madagaskar'da son kırk yıldır görülen en kötü kuraklık, ülkenin güneyindeki izole tarım topluluklarında büyük yıkıma yol açtı. Son dört yıldır yağmur yağmaması nedeniyle aileler, hayatta kalabilmek için kaktüsleri ve böcekleri yemeye başlamış durumda. Birleşmiş Milletler (BM) yetkililerine göre 28 milyonluk ülkede, nüfusun en az 1,5 milyonu kronik açlıkla karşı karşıya. Beş yaşın altında, en az 500 bin çocuk ise akut ve yetersiz beslenme riski altında. Bu durumun, bir sonraki hasattan önceki yalın mevsimin başlamasıyla daha da kötüleşmesi <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58327755" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bekleniyor</a>.2021 BM İklim Değişikliği Konferansı (COP26) öncesinde manşetlere yansıyan felaketin birkaç nedeni var. Öyle ki geçtiğimiz günlerde Tesla&nbsp;şirketinin CEO’su Elon Musk ile girdiği diyalogdan hatırladığımız BM Dünya Gıda Programı'nın (WFP) patronu David Beasley, verdiği bir televizyon röportajında şöyle demişti: “Madagaskar, dünyanın iklim değişikliğine belki de hiçbir katkısı olmayan bir bölge, ancak şimdi en yüksek bedeli onlar ödüyor.” Gazete manşetleri ise bu duruma dünyanın ilk iklim kıtlığı <a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/leaders/2021/09/04/why-madagascar-is-going-hungry" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diyor</a>.COP26’da konuşan ülkenin çevre bakanı Baomiavotse Vahinala Raharinirina, Madagaskar'da iklim kaynaklı ilk kıtlıkla karşı karşıya kalan en az 1,5 milyon insanın “Avrupa'daki ucuz uçuşların ve gazlı ısıtıcılar gibi çevre dostu olmayan cihazların bedelini ödediğini” <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2021/nov/06/madagascar-paying-price-for-cheap-european-flights-says-climate-minister" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurguladı</a>. Zira insan kaynaklı yaşadığımız mevcut iklim krizi, dünyanın dördüncü en büyük adasını inanılmaz derecede etkiledi. Kuraklığın bölgede yaygın olduğuna yönelik toplumsal algıya rağmen; son defa 1943'te kıtlık kaydedilmiş. Kıtlık koşulları altında, bu yılki <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Manyok" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">manyok</a> hasadının yüzde 60 ila yüzde 90 oranında daha az ürün vermesi bekleniyor. Bir diğer temel bir gıda olarak pirinç fiyatı ise durmaksızın yükseliyor. Söz konusu tabloda, COVID-19 salgınının etkileriyse belki de en öngörülebilir gelişme niteliği taşıyor.Madagaskar'ın ekonomisi, hızla büyüyen nüfusuna rağmen geçtiğimiz yılda yüzde 4,2&nbsp;küçüldü. Ada ülkesi kendisini dış dünyaya kapatmış durumda ve bu durum dünyanın cennet köşelerinden birinde turizmin yavaş yavaş çökmesine neden oluyor. WFP&nbsp;girişimiyle tüm dünyadan bağışçılar, belki de yüz binlerce insanın açlıktan ölmesini önlemek için devreye girmeli. Geçmişte biri sosyalizm yanlısı üç ayrı cumhuriyet&nbsp;denemesi yaşanan ülkede, söz konusu rejimler ekonomiyi bu denli uzun süre ve bu denli kötü yönetmeseydi; Madagaskar hiç değilse bu tip şoklarla daha iyi başa çıkacak kadar müreffeh olabilirdi.Madagaskar'ın yaşadığı iklim krizi, dünyanın sera etkisine dayalı metan gazı üretimini neden acilen ve dramatik şekilde düşürmesi gerektiğine işaret ediyor. Şu aşamada Madagaskar halkının acil yardıma ihtiyacı var. Uzun vadede ise, yolsuzluklardan uzak, halkın çıkarları için çalışacak daha iyi bir hükümete ihtiyaçları...

BM’ye göre Madagaskar’da en az 1,5 milyon kişi açlıkla karşı karşıya.

Madagaskar’da neler oluyor?

(Görsel: The Guardian)<a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/WikiLeaks" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Wikileaks</a> sonrasında dünyanın en kapsamlı veri gazeteciliği çalışmalarından biri olan Panama Papers ile tüm dünyaya adını duyuran Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) çok daha büyük bir çalışmaya imza attı. Pandora Papers&nbsp;adlı soruşturma ile 117 ülkeden altı yüzden fazla gazeteci, 12 milyon belgeye dayalı şekilde vergi cennetleri&nbsp;(tax havens) sisteminin nasıl çalıştığını ve yolsuzluğa imkan sağladığını hiç olmadığı kadar açık bir şekilde gözler önüne serdi. <a fr-original-style="" href="https://www.icij.org/investigations/pandora-papers/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pandora Papers</a>; son yedi yıldaki bir dizi sızıntının (<a fr-original-style="" href="https://www.icij.org/investigations/fincen-files/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">FinCen Files</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.icij.org/investigations/paradise-papers/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paradise Papers</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.icij.org/investigations/panama-papers/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Panama Papers</a> vd.) en sonuncusu ve açık ara en kapsamlısı.Belgelerde 35 dünya liderinin, 330'u aşkın politikacı ve kamu görevlisinin, küresel dolandırıcılık ve suç şebekelerinin mali sırları yer alıyor. Aslında erişime gizli olan ve tam da bu yüzden şeffaflık&nbsp;tartışmalarını beraberinde getiren söz konusu belgelerde; Ürdün Kralı'nın, Ukrayna, Kenya ve Ekvador cumhurbaşkanlarının, Çekya başbakanı ile eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in denizaşırı ilişkileri de yer alıyor. Ayrıca Rusya, ABD, Türkiye ve diğer ülkelerden 130'dan fazla milyarderin hem etik hem de yasal açıdan tartışmaya açık finansal işlemlerini <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58784081" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">detaylandırılıyor</a>.Küresel anlamda vergi kaçırmak, hadi yasal haliyle söyleyelim vergiden sakınmak&nbsp;için başvurulan finansal arayışlar ile kurulan şirket sayısı yaklaşık 29 bin. Bundan 5 yıl önce Panama Papers&nbsp;soruşturması ortaya çıktığında yine benzer tartışmalar yaşanmış; ancak görevdeki bazı politikacıların istifasına dek uzanan skandal Mossack Fonseca&nbsp;adlı bir danışmanlık firmasının deyim yerindeyse çürük yumurta&nbsp;ilan edilmesiyle büyük ölçüde kapatılmıştı. Aradan geçen beş yılda işin aslının pek de öyle olmadığı bkimi mecralarda hep dillendirildi. Kaldı ki Pandora belgelerinde adı geçen 14 yeni danışmanlık firması&nbsp;sayısız işleme imza atmış, uluslararası bankalardan ve prestijli hukuk firmalarından danışmanlık almış <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58784086" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">durumdadır</a>. Oysa ki bu sorun, her şeyden evvel bir şirketin nihai faydalanıcısının&nbsp;(ultimate beneficial owner) kimliğini ve finansal varlıklarını bildirme yükümlülüğü bulunmayan vergi cennetleri&nbsp;sisteminin kendisinden kaynaklanmaktadır. Yasal boşluklar, şahısların vergi cennetlerinde şirket kurarak veya parasını orada açtıkları hesaplara göndererek vergiden kaçınmalarına olanak sağlasa bile; bu davranış kesinlikle etik dışı&nbsp;olarak görülmelidir. Zira bunun için tek yapmanız gereken, mahremiyete önem veren ülkelerden birinde bir paravan şirket açmak... Bu şirketin ofisi veya çalışanı bulunmayacak, sadece kağıt üzerinde var olacaktır.Pandora Papers&nbsp;ile ifşa edilenlerin arasında öne çıkan bazı <a fr-original-style="" href="https://www.bianet.org/bianet/siyaset/251243-pandora-papers-dunya-liderlerinin-gizli-serveti-ve-iliskileri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">örnekler</a> şunlar:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev&nbsp;ve ailesi İngiltere'de 400 milyon sterlinden fazla değere sahip emlak anlaşmalarına gizlice dahil oldu. 11 yaşındaki oğlu için Londra'da 33 milyon sterlin değerinden bir ofis bloğu dahil olmak üzere 17 mülk satın aldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ürdün Kralı II. Abdullah, ABD'de Malibu ve Washington'daki lüks evlerin yanı sıra, İngiltere genelinde sekiz mülk satın aldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair&nbsp;offshore bir şirketin aracılığıyla Londra'da bir ofis satın alarak, damga vergisinden 312 bin sterlin tasarruf etti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yolsuzlukla mücadele sloganıyla iktidara gelen Çekya Başbakanı Andrej Babiš, Fransa'nın güneyinde 12 milyon sterline iki villa satın aldı ancak hiçbir vergi ödemedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta&nbsp;ve ailesinin altı üyesi, birisi 30 milyon dolar değerinde olmak üzere toplamda 11 ayrı şirketi kapsayan gizli bir offshore şirketler ağına sahip.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Pakistan Başbakanı İmran Khan'ın kabinesinde yer alan bakanlar ve onların aileleri dahil olmak üzere yakın çevresi, milyonlarca dolarlık şirketlerin sahibi durumunda.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis&nbsp;tarafından kurulan bir hukuk firması, zimmetine para geçirmekle suçlanan eski bir Rus politikacıyı gizlemek adına sahte sahiplikler yaratmış.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 2019 seçimlerini kazanmadan hemen önce gizli bir offshore şirketindeki hisselerini devretmiş.</li></ul>Vergi cenneti denilince ilk akla gelenler palmiye ağaçları, kum ve denizler olmasına rağmen aslında ilgili yasal düzenlemeler ile hemen her bölge bu kimliğe bürünebilir. Bu açıdan belgelerde yer aldığı gibi; Hollanda, İrlanda, Singapur, Hong Kong, Malta, Lüksemburg veya ABD'nin South Dakota ve Delaware gibi bazı eyaletleri bu statüde olabiliyor.ABD merkezli düşünce kuruluşu Küresel Finansal Dürüstlük (<a fr-original-style="" href="https://gfintegrity.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">GFI</a>) ağından Lakshmi Kumar, bu kişilerin "hortumladıkları paraları saklayabildiğini" bunu da genellikle sahipliği belirsiz anonim şirketler&nbsp;üzerinden yaptığının altını çiziyor. Kesin olarak söylemek mümkün değilse bile, tahminler ile 5,6 trilyon dolar&nbsp;ile 32 trilyon dolar&nbsp;arasında bir servetin vergi cennetlerinde tutulduğunu belirtiliyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) ise vergi cennetleri sisteminin dünya çapında her yıl en az 600 milyar dolarlık&nbsp;vergi kaybına mal olduğunun altını çiziyor.

Uluslararası gazetecilik ağı ICIJ tarafından gerçekleştirilen Pandora Papers adlı soruşturma ile dünya liderlerinin gizli serveti ve karanlık ilişkileri bir kez daha ortalığa saçıldı.

Pandora'nın kutusu açıldı

(Görsel: Baran Doğan Hukuk Bürosu)COVID-19 salgını, düzenleyicilerin kara para aklamayla mücadele (AML) ve yaptırım başarısızlıklarına odaklanmasını yavaşlatmak şöyle dursun; para cezalarının değeri 2019'dan 2020'ye ciddi şekilde arttı. AML, küresel anlamda düzenleyici nitelikli yaptırımlar için kilit bir odak olmaya devam ediyor. AML cezaları son beş yılda deyim yerindeyse, hem para cezalarına hem de mali suç başarısızlıklarına damga vurmuştur. Aslında küresel boyutta 2020'de verilen para cezalarının sayısı 2019'dakilerle aynı seviyededir. Fakat AML cezalarının toplam değeri, İskandinav düzenleyici kuruluşları tarafından 2020'de verilen çok sayıda önemli para cezasının ardından yaklaşık beş kat daha yükseldi. Ayrıca 2021'deki cezalar da bir önceki yıla benzer şekilde yüksek seviyelere ulaşabilir; zira Haziran 2021 itibarıyla söz konusu cezaların toplam değeri 2020'nin neredeyse yarısını bulmuş durumda.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/1/1631511986179.png" ratio="1.31" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">&nbsp;2008 finansal krizinden bu yana, düzenleyici kuruluş yaptırımları (özellikle AML faaliyetleri) yüksek seviyedeydi ve ABD para cezası vermede başı çekiyordu. Ancak son zamanlarda, İskandinav ülkeleri ve Avustralya öncülük ederek rekor düzeyde yaptırım cezaları uyguladılar. Avrupa Birliği (AB) cephesinde ise, Karapara Aklamanın Önlenmesi (AML) ve Terörizmin Finansmanıyla Mücadele (CFT) mevzuatı nezdinde Avrupa Komisyonu tarafından geçtiğimiz Temmuz ayında önerildiği üzere (6AMLD) yeni bir AB AML/CFT&nbsp;denetleme mercinin oluşturulması ve yapılacak diğer değişiklikler ile uygulanacak yaptırımların sayısal olarak artacağından ve daha büyük para cezalarının verileceğinden söz edebiliriz.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/1/1631512080657.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.19" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">New York'ta yerleşik bir kurumsal soruşturma ve risk danışmanlığı firması olan Kroll tarafından derlenen <a fr-original-style="" href="https://www.kroll.com/en/insights/publications/financial-compliance-regulation/global-enforcement-review" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kara Para Aklamayı Önleme Düzenlemesinin Küresel Uygulaması: Cezalarda Artış</a> başlıklı çalışma mali suç cezalarına genel bir bakış sağlıyor ve temel düzeyde AML bulguları hakkında bilgi veriyor. Söz konusu çalışmaya göre AML süreçlerinin yönetimi, şüpheli işlemlerin bildirilmesi, özenli inceleme (due diligence) veya genel uyum denetimleri küresel boyutta en sık görülen başarısızlıklardır. Bu tabloda şirketlerin, mali suça karışma ve düzenleyici yaptırımlara maruz kalma riskini en aza indirmek için aşağıdaki başlıklarda hazırlık yapmaya devam etmesi gerekmektedir.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/1/1631512064497.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.83" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yaptırım cezalarına yönelik bu araştırmayı derlemek için <a fr-original-style="" href="https://www.corlytics.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Corlytics</a>'in Risk Fusion Global Enforcement veritabanından yararlanılmış. Bu kapsamda; yaptırım cezaları için kullanılan veritabanı, hem şirketlere hem de bireylere karşı cezai yaptırımları ifade etmektedir. Ayrıca dikkate alınan yaptırım cezalarının kurumsal örneklerde en az bir milyon dolar veya eşdeğerinden fazla olması gerekirken; 1 milyon dolarlık eşik bireyler için geçerli değildir. Yine de finansal kuruluşlar ile 25 milyar dolardan fazla varlığı olan bireyler veya ilişkili kişiler için bir milyon dolar şeklinde bir eşik olmaksızın uygulanan tüm yaptırım cezaları değerlendirmeye alınmıştır.

Son beş yılda Karapara Aklamanın Önlenmesi (AML) ve Terörizmin Finansmanıyla Mücadele (CFT) cezalarında hem sayısal hem de tutar anlamında ciddi artışlar yaşandı.

AML cezalarında artış

(Görsel: Middle East Eye)2020'nin Haziran ayından bu yana sosyal medya platformları #backbones tabelasıyla dolup taşıyor. Bazıları bunun bir sağlık veya tıbbi durumla ilgili olduğunu düşünse de, gerçekte bu terim Filistin'de Kadın İşleri Bakanı Amal Hamad'ın yeğenini kişisel asistanı olarak atama gerekçesine ilişkin yaptığı bir açıklamaya atıfta bulunuyor. 2016 yılında, Yüksek Şeriat Mahkemesi Hakimi ve Filistin Yönetimi başkanının din işleri danışmanı Mahmud El-Habbash'ın oğlu Enes, üniversiteden mezun olur olmaz Savcılık Genel Müdür Yardımcısı olarak atandı. Birçok Filistinliyi kızdıran bu olay, bir hükümet pozisyonu için işe alınan El-Habbash'ın tek çocuğu değildi; kızları Şeyma&nbsp;ve İsra&nbsp;da üst düzey görevlere atandı. Kızlardan biri Yargıçlar Konseyinde Halkla İlişkiler Direktörü idi ve daha sonra Filistin Yolsuzlukla Mücadele Komisyonunda çalışmak üzere transfer edildi. Diğer kızı ise 2017'de Filistin'in Ankara Büyükelçiliği'ne atanmıştı. Öte yandan Habbash ailesi hikayenin sadece bir kısmını anlatıyor. Merkezi Ürdün'de bulunan <a fr-original-style="" href="https://en.arij.net/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Araştırmacı Gazetecilik için Arap Muhabirler</a> (ARIJ) tarafından yapılan bir soruşturma, Filistin hükümet yetkililerinin 71 aile üyesinin&nbsp;son on yılda önemli idari ve diplomatik pozisyonlara (23'ü diplomatik ve 48'i hükümet) liyâkatsiz atanmasını <a fr-original-style="" href="https://arij.net/investigations/nepotism-en/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belgelemektedir</a>.Söz konusu gazetecilik soruşturmasında yer alan atama beratları ya ülkenin Resmi Gazetesi El-Vaka'da yayınlanmış ya da medyaya sızdırılmıştır. Bunlar ilan edilmemiş hükümet işleri için atamalar olup, üst düzey hükümet yetkililerinin birinci derece akrabaları için yapıldı. ARIJ&nbsp;raporu ise, Mayıs 2010'dan Ekim 2020'ye kadar El-Vaka gazetesinin tüm eski sayılarını ve aynı dönem için yerel Filistin medya kuruluşlarının haber arşivlerini inceleyerek bu atamaları belgeliyor. Buna göre, kıdemli pozisyonların yüzde 52'si (37 kişi) ilgili kamu görevlilerinin birinci derece akrabalarına verildi.Kamu Personeli Konseyinin (PPC) resmi sitesindeki kariyer açıkları sayfası, herhangi bir üst düzey hükümet pozisyonunu doldurmak için yapılan çağrıları listelemiyor. Ancak son on yılda, El-Vaka'da, yeni büyükelçiler için 84 atama kararnamesi ve diplomatik birliklerin görev yapan üyelerinin 23'ü çocukları ve akrabaları için olmak üzere büyükelçiliğe terfi için duyurular yayınladı. Örneğin Odeh&nbsp;ailesi, Habbash&nbsp;ailesinin ardından söz konusu yolsuzlukta başı çekiyor. Filistin'in İspanya Büyükelçisi Kifah Odeh'in aile üyeleri, bu rapor ile belgelenen atamaların yüzde 7'sini oluşturuyor. Karısı, erkek kardeşi ve damadı üst düzey diplomatik pozisyonlara atanmış durumda. Filistin'in Kahire Büyükelçisi'nin oğlu Nimer Diab El-Loh, İskenderiye'deki konsolosluğa kültürel ataşe olarak atandı. Kazakistan Büyükelçisi Muntaser Abu Zaid'in kızı Lina, Ukrayna Büyükelçiliği'ne atandı. Filistin Cumhurbaşkanlığı Ofisi Direktörü İntizar Abu Amara'nın kızı Muna&nbsp;ise, Güney Kıbrıs'taki Filistin Büyükelçiliği'ne atandı.Dışişleri Bakanlığı, söz konusu nepotizm iddialarıyla ilgili olarak sorulan sorulara yanıt vermezken; son altı yılda, araştırmacılar PPC tarafından yapılmış 1324 iş ilanı&nbsp;buldular. Bunların pek çoğu ikinci seviye işler için (491 ilan), geneli ise daha alt seviye iş ilanları (secondment) idi. 1998 tarihli Filistin Kamu Hizmeti Yasası'nın 17. maddesi, genel müdür ve üst düzey hükümet personelinin Bakanlar Kurulu tarafından yapılan tavsiyeler doğrultusunda atanmasını ve resmî gazetede ilan edilmesini şart koşmaktadır. Bu kararlar ilgili daire başkanının önerisi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından yapılır. Hesap Verebilirlik ve Dürüstlük Koalisyonu'nun (AMAN) hukuk danışmanı Bilal Barghouthi, bu atamaların söz konusu yasaya dayandığını söylüyor. Paralel şekilde Filistin Temel Yasası'nın 40. maddesine göre; ulusal otoritenin başı, yabancı ülkelere ve uluslararası kuruluşlara temsilci atayabilecek veya hizmetlerini sona erdirebilecektir. Ancak Barghouthi bu durumun 2003 tarihli Filistin Temel Yasası'nın diğer maddelerini "ihlal ettiğine" yönelik iddiaların da altının dolu olduğunu belirtmektedir.Özetle, Filistin'de kayırmacılıktan muzdarip sektörler arasında Dışişleri Bakanlığı&nbsp;ilk sırada yer almaktadır. Bakanlık yetkililerinin birçok akrabası, son on yıldaki toplam atama sayısının %35'ine denk gelen idari ve diplomatik pozisyonlara atanmıştır. Ancak kayırmacılık sadece diplomatik görevler ile sınırlı değildir. Örneğin 2017'de Savcı Yardımcılığı için boş pozisyon ilan edildi, ardından tümü hükümet yetkililerinin akrabası olan beş yeni savcı yardımcısının atandığı açıklandı. Yine Adalet Bakanlığı, söz konusu yolsuzluk özelinde ikinci sırada yer alırken; bakanlıkta doldurulan kadroların yüzde 32'si şaşırtıcı bir şekilde hükümet yetkililerinin akrabaları doldurdu. Filistinli akademisyen Abdul-Settar Kasım; "Filistin devletinin bir avuç nüfuzlu aile için özel bir kulüp haline geldiğinin" altını çiziyor.

Ersin Şenel