On iki-on üç yıl önce, klasik müzik tutkumu paylaştığım arkadaşım Işıl benimle bir YouTube bağlantısı paylaştı. Dinlediğim en iyi Chopin performanslarından biriydi ve piyano başında on üç yaşında bir çocuk oturuyordu. Işıl gibi ben de onu radarıma aldım. Jan Lisiecki&nbsp;ismini bir kenara yazdım ve henüz on yedi yaşında Deutsche Grammophon etiketiyle çıkardığı ilk albümünü, Mozart konçertoları kaydını defalarca dinledim. Birkaç ay sonrabugün hâlâ en sevdiğim klasik müzik albümlerinden biri olan Chopin etüdleri albümü geldi. Artık bir hayranıydım.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(224, 101, 53); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Enfes parlaklıkta, her bir pasajdaki her bir notanın arka arkaya inci gibi dizildiği; Chopin’in stilini olağanüstü bir zarafetle yansıtan bir performans." - İstanbul Müzik Festivali direktörü Efruz Çakırkaya, Jan Lisiecki'nin Chopin: Works for Piano &amp; Orchestra (2017) albümü hakkında</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685951001541.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki, 51. İstanbul Müzik Festivali Açılış Konseri'nde Chopin'in 1 no'lu piyano konçertosunu seslendiriyor. | Fotoğraf: Mühenna KahveciOnu ilk kez canlı dinleyeceğimi müjdeleyen 51. İstanbul Müzik Festivali'nin açılış konserindeki performansına ve müziğine tanık olmadan bir gün önce otelinde buluştuk Jan ile. Aslında bir sinema yazarı olduğumu ama klasik müziğe de en az sinema kadar ilgili olduğumu; on yıla yakın piyano çaldığımı ama sonra sadece bir dinleyici olduğuma karar verdiğimi söyledim: "Dinlediğin için teşekkürler, birilerinin de dinlemesi gerekiyor."&nbsp;Asıl sorularıma geçmeden önce tabii ki buzları sinemayla eritmeye çalıştım. Klasik müzik ve sinema dediğim anda Birdman'de (2014, Alejandro G. Iñárritu) Rahmaninov'un 2. Senfoni'sinin kullanıldığı sahne geldi aklına: "O güzel senfoniyi ve o müziği kullanmanın dahice bir yoluydu. Olağanüstü, bence." "Fazla yakın bir yerden vurdu." dediği TÁR&nbsp;(2022, Todd Field) ve "duygusal ve çarpıcı" bulduğu CODA&nbsp;(2021, Sian Heder) konusunda ayrıştık, Fast and Furious&nbsp;serisinin gereksiz uzatıldığı konusunda uzlaştık. Sonra esas konuya geçip; müziğin zamanla dönüşümünden, "harika çocuk" etiketinden ama en çok da onunla özdeşleştirdiğim Chopin'den konuştuk.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İlk albüm kaydın Chopin konçertolarıydı ve bu geceki konserde de Chopin'in ilk piyano konçertosunu çalacaksın. Ben en iyi Chopin yorumcularından biri olduğunu düşünüyorum. Ve eminim ki her performansla onun müziğiyle ilgili yeni bir şey keşfediyorsun. 2009'daki o albüm kaydından bugüne yorumundaki değişimi nasıl tanımlarsın?Konserlerin ve konser salonlarının en iyi öğretmenler olduğunu söylerim hep. Konser salonundayken ne hissettiğini, neyin işe yaradığını, hangi duyguları tercüme edip taşıdığını ve ne ilettiğini tecrübe ediyorsun. Ve bir konçertoyu her icra ettiğinde bu deneyimlerle birlikte tümüyle sanat hakkında da bir fikir ediniyorsun. Ben bu konçertoyu çalmayı 15 yıl önce öğrendim, belki daha fazla. Yani hayatımın yarısından fazlasında benimleydi. Bu çok çılgınca! Bu konçertoyu sayısız defa çaldım. Tabii ki notaları biliyorum, tabii ki eseri biliyorum ama aslolan eserin genel yapısı ve etkisi hakkında bir fikre sahip olmak: Burada bir şeyi değiştirirsem, daha sonra olacakları nasıl etkiler? Harika olan ve gerçekten konser salonundan başka bir yerde öğrenme fırsatın olmayan şey bu tür bir sebep-sonuç ilişkisi. İlk performansımdan bu yana bir şeylerin neden ve nasıl farklı olduğu sorusunun yanıtı da burada yatıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/5/1/1685951042600.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki | Fotoğraf: Salih ÜstündağChopin benim en sevdiğim bestecilerden biri ve diskografinin yarısı Chopin'in müziğinden oluştuğuna göre sanırım senin de öyle. Bunun sebebi kültürel bir bağ mı&nbsp;yoksa sadece romantik döneme özel bir ilgin mi var?Bunun birçok katmanı var. Onun müziğiyle kesinlikle bir bağım var ve bu tartışılmaz. Piyanonun başına oturup Chopin çaldığımda eğer daha önce hiç çalmadığım bir parçayı çalıyorsam (Gülüyor:&nbsp;Chopin'in piyano için yazdığı çok fazla parça olduğu için bunlar hâlâ var!) henüz piyanonun başına geçtiğim ilk dakikalarda bile onunla ne yapmak istediğime dair bir fikrim oluyor. Bu alışılmadık bir şey. Keşfetmem gerekmiyor; kalbimde bir çeşit yeri var.Bir piyanist için Chopin inanılmaz derecede önemlidir. Enstrümanımız için yazdığı eserlere bakınca onun birçok yönden piyano repertuvarının zirvesini temsil ettiğini düşünüyorum. En iyi besteci olduğunu ya da benim kitabımda Beethoven, Bach ya da Mozart'tan daha yüksek bir yeri olduğunu söylemiyorum ama piyanoyla yapılabileceklerin en iyisini yapan oydu. Chopin çalarken çok eğlenirsin çünkü enstrümanına "karşı" değil, enstrümanınla "birlikte" çalışırsın. Çünkü bazı bestecilerin eserlerinde teknik zorluklardan ya da bestecinin üslubundan dolayı piyanoya "karşı" çalışırsın. Onu senin için çalışması üzere zorlarsın. Chopin'in müziği de kolay değildir ama senin için oradadır, senin için sunulmuştur. Sen tercümansındır, bir kanalsındır ve bu görev çok karmaşık ya da stresli değildir.Senin de söylediğin gibi Chopin'in çok fazla piyano eseri var. Bir sonraki kaydın için seçim senin elinde olsa, kaydetmediğin eserleri arasından hangisini kaydetmek isterdin? Son kaydım noktürnleriydi, ondan önce de etütleri. Sanırım benzer bir düşünceyle devam ederdim ve belli bir formdaki küçük parçalarını bir arada kaydederdim: Valsler, mazurkalar ya da prelüdler. Bir noktada da sonatlarını kaydetmeyi çok isterim. Chopin'in en ilginç yönü küçük formların ustası olması. Yazdığı müziğe bakarsan, hayal edebileceğin her şeyi içeren kısa parçalar yazmakta inanılmaz derecede yetenekli olduğunu görürsün. Bu sıra dışı çünkü birçok besteci sonatlara, konçertolara, senfonilere; yani aynı malzemenin birçok kez tekrarını içeren bir yapıya sahip bu devasa parçalara odaklanıyor. Ancak Chopin'de her şey genellikle bir kez sunulur ve geride bırakılır. Bu kadar fazla müziği olması inanılmaz; bize o kadar çok kavram, o kadar çok fikir bırakmış ki...<img src="https://images.aposto.com/2023/5/5/1685718755010.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jan Lisiecki, 51. İstanbul Müzik Festivali Açılış Konseri'nde sahneyi Tekfen Filarmoni Orkestrası'yla paylaştı. | Fotoğraf: Salih ÜstündağProfesyonel olarak çalmaya çok küçük yaşta başladın. Ve hâliyle bu "harika çocuk", "genç solist", "genç yetenek"&nbsp;gibi etiketleri beraberinde getiriyor olmalı. Şimdi 20'li yaşlarının sonunda olduğun düşünülürse, bu etiketler seni rahatsız etmeye başladı mı? Bu etiketlerin ne gibi olumlu ya da olumsuz yönlerini tecrübe ettin?Bir bara gidip sana kimlik sorduklarında bu iyi hissettirir, değil mi? (Karşılıklı gülüyoruz.) Genç iyidir; hâlâ bana genç demekte ısrar ediyorlarsa o zaman harika! Çocukluğumda ailem ve dolayısıyla ben bu gibi etiketlere karşıydık. Ailem "harika çocuk" etiketinde hep olumsuz bir anlam yüklü olduğunu düşünürdü. Eğitimli bir maymun gibi, yaptığını çok iyi yapan bir çocuk. Tabii ki doğuştan gelen olağanüstü bir yeteneği var. Tabii ki çok çalışıyor. Ama bu kadar... Bu bize çok boş ve ilginç olmayan bir hayat gibi gelirdi.&nbsp;Benim içinse müzik harika bir maceraydı. Yapmayı beklediğim bir şey değildi. Küçüklüğümden beri peşinden koştuğum bir tutku değildi. Çoğu çocuk gibi öylesine piyano dersleri almaya başlamıştım. Piyano hayatıma girdiğinde yavaş yavaş kontrolü eline aldı ve sevdiğim şey özellikle işin performans kısmıydı. Performans çok eğlenceliydi, gergin olmak çok eğlenceliydi. Seyirci önünde olmak aslında bugün hâlâ beni gerginleştirebilen birkaç şeyden biri.&nbsp;Bir de işin seyahat etme kısmı var. "Normal" bir ailede doğdum, sürekli yeni yerleri ziyaret etmek için dünyanın etrafında uçma imkânımız yoktu. Tek seyahatlerimiz iki yılda bir Polonya'daki büyükanne ve büyükbabamı ziyaret etmek olurdu. 11, 12, 13 yaşlarındaydım ve müzikle birlikte aniden önce Kanada içinde daha sonra Avrupa'da farklı şehirlere uçmaya başladım. Üstelik insanlar bunu yapmam için bana para ödüyordu! Kariyerime, yaptığım işe devam etmek için bu çok iyi bir nedendi ama ailem eğitimimden taviz vermeme asla izin vermedi. Lisenin sonuna kadar okulum her şeyden önemliydi. Çok önemli orkestralarla, çok önemli salonlarda konser veriyor olabilirdim ama okuldaki notlarım düşmeye başlarsa her şeyi boşverip konserleri iptal edeceklerini söylüyorlardı. "Normal" çocukluğa ve "normal" yetiştirilme tarzına odaklanırken bir yandan da konserler vermeyi sürdürebilmek için üzerimde çok büyük baskı vardı. Ama her şeye rağmen eğlenceliydi. Bugün olduğum yere gelen, harika ve alışılmadık bir yolum olduğunu düşünüyorum. Pişman değilim.

Duende

51. İstanbul Müzik Festivali'nin açılış konseri solisti piyanist Jan Lisiecki'yle konser öncesinde sohbet ettik.

Konser salonlarının büyüsü, Chopin'in dehası ve "harika çocuk" olmak üzerine

<img src="https://images.aposto.com/2023/3/0/1682238078916.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.08" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Öneri programımız kapsamında bir arkadaşını bültenimize abone yapan herkese bir aylık MUBI üyeliği hediye ediyoruz. <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/bu-hafta-ne-izlesem" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu bağlantıdan</a> abone olduğuna emin olduktan sonra arkadaşınızın bilgilerini flashland@outlook.com'a gönderin ve üyelik kazanın.27 Nisan: Marya Zelli, sanat simsarı kocası Stephan hırsızlıktan hüküm giyince kendini meteliksiz halde bulur ve tuhaf bir çiftin evinde yaşamaya başlar. James Ivory’nin yönettiği <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/quartet" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dörtlü / Quartet</a>, başrol oyuncusuna Cannes’da ödül getirmişti.28 Nisan: 42. İstanbul Film Festivali’nin Nerdesin Aşkım? bölümünde ilk kez seyirciyle buluşan Christophe Honoré filmi <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/le-lyceen" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Liseli / Le Lycéen</a>, hemen ardından MUBI’ye geldi. San Sebastian’dan En İyi Oyuncu ödülüyle dönen film, yaşadığı trajediyle dünyası altüst olan bir lise öğrencisinin başına gelenleri anlamlandırma çabasını anlatıyor.29 Nisan: Cem Kaya’nın gurbetçiler üzerine kurduğu müzik belgeseli <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/love-deutschmark-and-death" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aşk, Mark ve Ölüm</a> deprem felaketi nedeniyle ertelenmişti. Harikulade bir akşam geçirmek için arkadaşlarınızı toplayın ve sesi açın.30 Nisan: Jane Campion’ın 1993 tarihlisi <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/the-piano" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Piyano / The Piano</a>, görücü usulü evlenen dilsiz bir İskoç kadınının Yeni Zelanda’ya gelişini anlatıyor.1 Mayıs: 87 yaşında olmasına rağmen IMDb’de en yüksek oy alan filmler listesinin ilk 50’sinden düşmeyen Charlie Chaplin klasiği <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/modern-times" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Asri Zamanlar / Modern Times</a> bir kez daha MUBI’de.2 Mayıs: 30 Ekim 2015'te Bükreş'teki Colectiv Club'da meydana gelen, 65 gencin hayatını kaybettiği ve onlarca kişinin yaralandığı facianın ardından yaşananları anlatan belgesel <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/collective" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Collective / Colectiv</a>, 2 dalda Oscar’a aday gösterilmişti.3 Mayıs:&nbsp;Ali Abbasi’nin bizce hâlâ en iyi filmi olan <a fr-original-style="" href="https://mubi.com/tr/films/border-2018" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sınır / Gräns</a>’ı daha önce görmediyseniz bu kez kaçırmayın. “atıptutuyorum” 42. sayımızda kendine has üslubuyla <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/bu-hafta-ne-izlesem-42" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendirmişti.</a>

Bu Hafta Ne İzlesem?

Gelir modelinde aboneliğe yer açan her yayın için en önemli sorunlardan birisi aboneleri anlamak. Nereden geliyorlar, neden abone olmayı tercih ediyorlar ve neden vazgeçiyorlar gibi sorulara cevap verebilmek bu modelin sürdürülebilir bir gelir sağlaması için en önemli noktalar arasında.Bu yüzden dünya çapında 550'den fazla yayına hizmet veren Piano'nun abonelik performansları üzerine hazırladığı rapor <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2022/07/nearly-a-third-of-new-subscribers-to-news-publications-cancel-in-the-first-24-hours/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">herkesin ilgisini çekti</a>. Piano raporunda farklı abone türlerinden aboneliğin geldiği kaynaklara ve gidiş sürelerine kadar birçok farklı detayı <a fr-original-style="" href="https://resources.piano.io/articles/piano-releases-2022-subscription-performance-benchmark-report" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ele alıyor</a>.Raporda dikkat çekici birçok veri mevcut, o yüzden <a fr-original-style="" href="https://marketing.piano.io/subscription-performance-benchmark-report-2022" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hepsini okumanızı</a> tavsiye ederim. Ancak bazı veriler özellikle dikkatimi çektiği için sizlere burada özetleyeceğim.İlk dikkat çekici veri aboneliğin nerede tamamlandığı. Birçok raporda mobil haber okuma ve site ziyaretlerinin bilgisayarları katladığını görüyoruz. Ancak konu abone olmaya geldiğinde bu verinin önemi azalıyor. Çünkü okurların yüzde 65'i mobilde olsa da, abone olma oranı yüzde 19.7. Bilgisayardan abonelik sayfasına tıklayıp da abone olanların oranı ise yüzde 42.4.Mobil kullanıma benzer bir şekilde Piano verileri sosyal medyadan gelen okurlara da çok fazla bel bağlamamak gerektiğini gösteriyor. Sitenizi ziyaret edenlerin aboneye dönüşme oranı doğrudan ve arama motoru üzerinden gelenlerde en yüksek seviyeye ulaşıyor. Sosyal medyadan gelenler ise en düşük seviyede. Aynı zamanda sadece tek kaynaktan sitenize gelenlere kıyasla birden çok kaynak üzerinden gelenlerin aboneye dönüşme oranı daha yüksek. Yani okur ve abone kazanmak için tek kaynağa odaklanmak bir hata, eğer bu kaynak sosyal medyaysa daha da büyük bir hata.Diğer önemli veri de aboneliğini bitiren iki grup. Bunlardan birisi uyuyan aboneler. Bu gruptaki aboneler genellikle abonelik sonrasında siteyi neredeyse hiç ziyaret etmiyor. Yani aboneliğini kullanmıyor. Her ne kadar aylık bazda çoğu abone kalmaya devam etse de genel veri içerisinde aboneliğini iptal edenlerin yüzde 30'u bu gruptaki okurlar.İkinci grup ise abone olur olmaz iptal edenler. Piano'nun verilerine göre her üç yeni aboneden birisi ilk 24 saat içerisinde aboneliğini iptal ediyor. Bunun önüne geçmek için Piano'nun tavsiye ettiği şeylerden birisi de yeni gelen okurlara aboneliklerini değerlendirmeleri için bir başlangıç sistemi kurmak.Piano'nun verileri abonelik modelleri ve uygulanan stratejiler üzerine düşünmek için önemli bir kaynak. Rapordaki verilerin bazı ön kabullerin ne kadar hatalı olduğunu göstermesi ve üzerine yeterince konuşulmayan detayları ön plana çıkarması onu daha da değerli kılıyor.Elbette <a fr-original-style="" href="https://thefix.media/2021/7/12/weve-increased-subscription-conversion-registration-and-paradoxically-also-loyalty-and-engagement" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">her yayının koşulları farklı</a>, bu da verinin geçerlilik seviyesini düşürebilir. Ancak bu veriler büyük trendleri anlamak ve genel alışkanlıkları öğrenmenize yardımcı olacaktır. Daha geniş bir perspektife sahip olduktan sonra onu kullanarak kendi verilerinizi daha iyi anlayabilirsiniz.

n okuyoruz|

Güncel trendlerin çizdiği tablo ilgi çekici.

Aboneler Nasıl Geliyor ve Neden Gidiyor?

• Avusturya'daki Leopold Müzesi, 90 yıldır kayıp olan Egon Schiele'nın gençlik döneminde yaptığı tablonun bulunduğunu ve halka açık şekilde sergileneceğini duyurdu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1651859233937.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><div data-gu-name="media" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><figure fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; box-sizing: border-box;">Leopold Czihaczek at the Piano (1907)</figure></div>

Piano ile ilgili hikayeler