<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Daha mutlu şehirler için daha “yoğun” tasarım</h2>Şehir planlamaMimar Vishaan Chakrabarti’nin yeni kitabı “The Architecture of Urbanity: Designing for Nature, Culture, and Joy”, toplumsal uyum ve iklim değişikliğiyle mücadele için yoğunluk tasarımı kavramını merkeze alıyor. Chakrabarti, 10 yıl önce yayımladığı “A Country of Cities” kitabında da yoğun kentsel gelişimin doğru yönetiminin faydalarını vurgulamıştı. Yeni kitabında da mimarlık ile şehir tasarımının sosyal sorunları çözmede kilit bir rol oynayabileceğini belirtiyor. Bloomberg CityLab'e verdiği <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/features/2024-09-17/architect-vishaan-chakrabarti-makes-a-plea-for-denser-happier-cities?srnd=citylab" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">röportajda</a>, mimarinin politikadan bağımsız düşünülemeyeceğini ve tasarımların toplumsal yapıyı şekillendirdiğini ifade ediyor.Sosyal yoğunluk:&nbsp;Chakrabarti’ye göre, yoğun şehirlerin sosyal faydaları sadece toplu taşıma kolaylığıyla sınırlı değil; bu tür şehirler, insanları farklı geçmişlerden gelen bireylerle daha sık karşılaştırarak toplumsal ve sosyal uyumu güçlendiriyor. Özellikle pandemi sonrası artan sosyal izolasyona karşı, “sosyal sürtünme” olarak tanımladığı bu etkileşimlerin toplumun sağlıklı bir şekilde bir arada yaşamasını sağlayacağını vurguluyor. Başarılı bir kent tasarımının, çeşitli toplulukları fiziksel mekanlarda bir araya getirmesi gerektiğini belirten Chakrabarti, New York'taki The High Line projesini bu noktada örnek veriyor.Otomobilin ayrıştırıcı rolü: Chakrabarti, şehirlerdeki sosyal ayrışmanın en büyük etkenlerinden biri olarak otomobilleri gösteriyor. Araçların, insanları birbirinden koparan “metal balonlar” olduğunu ve fiziksel etkileşimi azalttığını savunuyor. Otomobil odaklı kentleşmenin hem çevreyi hem de sosyal dokuyu bozduğunu belirtiyor. Bunun yerine toplu taşıma, yaya alanları ve parkların, sadece çevresel değil, sosyal olarak da bütünleştirici olduğunu ifade ediyor.Gelecek için çözümler: Chakrabarti, geçmişteki ayrımcı şehir planlamalarının bugünkü toplumsal eşitsizliklerin kökeni olduğunu vurgularken, doğru politikalar ve tasarımlarla bu sorunların çözülebileceğini söylüyor. Kitapta “Goldilocks” olarak adlandırdığı, kent merkezi ve yeşil alanlara ulaşılabilir konumdaki ne çok büyük ne de çok küçük olan binaların sosyal dayanışmayı teşvik edebileceğini belirtiyor.&nbsp;Ne düşündük? Şehirler doğru planlandığında, yoğunluk sürdürülebilirlik için kritik bir rol oynuyor. Verimli arazi kullanımını destekliyor, altyapı maliyetlerini düşürüyor ve toplu taşıma sistemlerini daha uygulanabilir hâle getiriyor. Yüksek yoğunluk, yaya dostu ve erişilebilir bir ortam sunarken aktif ulaşımı teşvik ediyor. Aynı zamanda topluluk etkileşimlerini ve yerel ekonomileri canlandırıyor. Enerji verimliliğini artırıyor, binaların kaynakları paylaşmasını sağlıyor ve akıllı altyapının entegrasyonunu kolaylaştırıyor. Yoğunluğu artırmak, çevredeki ekosistemlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına da yardımcı olarak hayati şartları destekliyor.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mahalleli dükkanların dönüşü&nbsp;</h2>Şehir planlamaPandemi sonrası dönemde küçük ölçekli mahalle dükkanları birçok şehirde yeniden canlanıyor. Örneğin Spokane, Washington gibi şehirlerde yapılan imar reformları, yolların köşelerindeki tarihî binalarının ticari kullanıma geri dönmesini sağladı. Linda Baker’in <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/features/2024-10-02/corner-stores-mount-a-comeback-in-residential-neighborhoods?srnd=citylab" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalesine</a> göre bu dönüşüm, sadece yerel ekonomiye katkı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda yürümeyi teşvik ederek trafik ve karbon emisyonlarını da azaltıyor.Üçüncü alanlar: Küçük dükkanların mahallelerin merkezinde yer alması, “üçüncü alanlar” olarak adlandırılan, toplumsal kaynaşmayı destekleyen mekanlar yaratıyor. Bu küçük işletmeler, sadece ticaretle sınırlı kalmayıp toplulukların bir araya gelip sosyalleşmesine olanak tanıyor. “15 dakikalık şehir” kavramı, bu tür yerel ticaretin geri dönüşünü destekleyen bir model olarak öne çıkıyor.Yükselen trend:&nbsp;Pandemiyle hızlanan uzaktan çalışma ve yerel alışveriş trendi, bu küçük işletmecilerin önemini yeniden artırdı. Ancak yıllardır uygulanan ticari ve konut bölgelerinin ayrılmasına dayalı şehir planlama politikalarını değiştirmek zaman alacak bir süreç. Planlamacılar, mahallelerdeki küçük mağazaların büyük marketler karşısında rekabet edebilmesi için yerel teşviklere ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.Uzun vadeli fayda: Birçok şehir, esnafları ve dükkanlarını geri getirmek için imar yasalarını gözden geçiriyor. Örneğin Seattle’da yürürlüğe giren 2023 yılına ait bir yasa, çoğunlukla ailelerin yaşadığı konut bölgelerinde köşebaşı dükkanların açılmasını teşvik ediyor. Yürüyerek ulaşımı, düşük karbon emisyonunu ve küçük işletmeleri destekleyen bu dönüşüm, sadece mahallelerin değil, tüm şehirlerin daha yaşanabilir hâle gelmesine katkı sağlayabilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Londra'da yük taşımacılığına pedal gücüyle çözüm</h2>MobiliteLaura Laker’ın Bloomberg CityLab’deki <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-09-25/london-cargo-bikes-rising-to-curb-pollution-not-just-in-ulez-areas?srnd=citylab-transportation" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberine</a> göre, sürdürülebilir kentsel ulaşım için olumlu bir değişimin habercisi olan kargo bisikletleri, Londra sokaklarında yaygınlaşıyor. Şehir ulaşımından sorumlu yerel yönetim organı Transport for London'a (TfL) göre kargo bisikleti kullanımı geçen yıl Londra'nın merkezinde %73, şehir genelinde ise %63 arttı.Kentsel ulaşımda sürdürülebilirlik: Londra'da yüklerin %90'ı karayoluyla taşındığından kargo bisikletleri trafik sıkışıklığını azaltma ve karbon emisyonlarını düşürme potansiyeline sahip. TfL'nin tahminlerine göre, 2030 yılına kadar kargo bisikletleri Londra merkezinde kamyonetlerin yaptığı yolun %17'sine kadarını devralarak yıllık 30 bin ton karbon emisyonu azaltma potansiyeline sahip. Bu durum, hem hava kalitesini iyileştirecek hem de yol güvenliğini artıracak.Karşılaşılan zorluklar: Kargo bisikletleri vadettikleri potansiyele rağmen engellerle karşılaşıyor. İşletmeler süregelen finansal belirsizlik dönemlerinde kargo bisikletleri gibi yeni ekipmanlara yatırım yapma konusunda temkinli davranıyor. TfL, işletmelerin kargo bisikleti edinmesi için maddi destek sunmuş olsa da önceki fonlama programlarının sona ermesiyle teşvik azalmış oldu.Geleceğe bakış: Yeterli teşvik ve altyapıyla kargo bisikletleri, kentsel ulaşımın karbon nötr hale gelmesinde önemli bir rol oynayabilir. Yük konsolidasyonu yapan 22 Bishopsgate gibi girişimler, sevkiyatları koordine ederek ve kargo bisikletleri ile yaya kuryeler kullanarak kamyonet teslimatlarını önemli ölçüde azaltmayı hedefliyor. Fully Charged gibi parekendeciler, kargo bisikletlerinin artık satışlarının %40'ından fazlasını oluşturduğunu belirtiyor. Ancak bu dönüşümü hızlandırmak için sürekliliği olan yatırım ve farkındalık kampanyaları kritik rol oynuyor.

Soli

Londra'da kargo ulaşımında bisiklet kullanımı artıyor, mahallenin belkemiği küçük işletmelerin önemi ve yoğun şehirlerin avantajları tekrar masaya yatırılıyor.

Daha “mutlu” bir şehir nasıl inşa edilir?

<h2>Şehirler ve parkları</h2>• The High Line yeniden: New York’un en deneysel ve ilginç kamusal parklarından The High Line Park, yürüyüş için tasarlanmış özel bir bölümüyle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjRiOWVhY2Y0NjhhMDAwNzIyMWFmYyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uZXd5b3JrZXIuY29tJTI1MkZtYWdhemluZSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMDklMjUyRjA3JTI1MkZ0aGUtaGlnaC1saW5lLXJlb3BlbnMtd2l0aC10aWNrZXRz"">açıldı</a>. Pandemi sebebiyle bir süredir kapalı olan parka giriş için biletler The High Line uygulaması ve web sitesi üzerinden satın alınabiliyor.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-09-18T13:57:38.895Z.jpeg" alt="The High Line Park"><figcaption>The High Line, New York</figcaption></figure>• Londra’nın "The High Line"ı: 2009’da New York’ta&nbsp;Manhattan’ın batı yakasında terk edilmiş demir yolları üzerinde inşa edilen The High Line'ın bir benzeri de Londra’da inşa edilecek. Londra'nın <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjRiOWVhY2Y0NjhhMDAwNzIyMWFmYyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50cmF2ZWxhbmRsZWlzdXJlLmNvbSUyNTJGY3VsdHVyZS1kZXNpZ24lMjUyRmFyY2hpdGVjdHVyZS1kZXNpZ24lMjUyRmxvbmRvbi1oaWdoLWxpbmUtcGFyay1kZXNpZ24tY29udGVzdA=="">yeni parkı</a>, Camden Town ve King's Cross İstasyonu arasındaki eski bir demir yolu viyadüğü üzerine inşa edilecek benzer bir konsept olacak. Böylece hem Londralılar hem de turistler yeni bir kamusal alana kavuşacak. İçinde enstalasyonların, oturma alanlarının ve yeme-içme mekânlarının da yer alacağı parkın tasarımını kimin üstleneceğiyse yarışmayla <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjRiOWVhY2Y0NjhhMDAwNzIyMWFmYyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jb2xhbmRlci5jby51ayUyNTJGam91cm5hbCUyNTJGaW50ZXJuYXRpb25hbC1jb21wZXRpdGlvbi1hLW5ldy1wYXJrLWZvci1sb25kb24="">belirlenecek</a>.&nbsp;• Neden önemli? Şehirlerin kamusal alanlara ne kadar ihtiyacı olduğunu hepimiz biliyorduk; fakat hayatımızdaki eksikliğinin bu kadar farkında değildik belki. Pandemi sürecinde fark ettik ki bir şehrin en kıymetli alanları hatta bir şehrin “yaşanabilir” olmasını büyük ölçüde destekleyen bu alanlar ve yeşil parklar. Özellikle de şehrin terk edilmiş ve işlevi olmayan alanlarını değerlendirmek, tabiri caizse şehrin ölü toprağını atıp ona yeni bir yaşam alanı yaratmak adına önemli. Hareket kabiliyetinin kısıtlandığı fakat bol bol düşünme fırsatımızın olduğu şu dönemde şehirlerin birbirinden daha fazla ilham almaları dileğiyle.&nbsp;

The High Line ile ilgili hikayeler