• Zafer Havalimanı için yolcu garantisi: CHP Mersin Milletvekili Gülcan Kış, Zafer Havalimanı'nın işletmeci firmasına Hazine'den yapılan ödemeleri TBMM gündemine taşıdı ve 2012-2025 yılları arasında toplam ödeme tutarını sordu.<ul><li>Kış, Zafer Havalimanı'nın maliyetinin 50 milyon euro olduğunu, ancak 2012'den bu yana şirkete ödenen garanti tutarının 80 milyon euroya ulaştığını belirtti.</li><li>2025 yılı için garanti edilen yolcu sayısının 878 bin 489 olmasına rağmen, fiilen gerçekleşen yolcu sayısının sadece 25 bin 137 olduğunu ifade etti.</li><li>Kış, Hazine'nin işletmeci şirkete yapacağı garanti ödemesinin güncel kurla yaklaşık 220 milyon TL olduğunu açıkladı.</li><li>Kış, Bakan Abdulkadir Uraloğlu'na, yolcu garantileri ve gerçekleşen yolcu sayıları hakkında detaylı bilgi talep eden yazılı soru önergesi verdi.</li></ul>

Canlı Gündem

• Deniz Yavuzyılmaz'dan açıklama: CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Zafer Havalimanı'nda garanti yolcu sayısında %97,22 hata payı bulunduğunu ve 187 milyon TL kamu zararı olacağını bildirdi.<ul><li>Yavuzyılmaz, 2025'in ilk 7 ayında garanti edilen giden yolcu sayısının 768.677, gerçekleşen giden yolcu sayısının ise 21.377 olduğunu belirtti.</li><li>Hükümetin, Zafer Havalimanı'na yaptığı garanti ödemesinin %97'sinin yandaş payı olduğunu ifade etti.</li><li>Havalimanının yapım maliyetinin 50 milyon Euro olduğunu ve 2012-2025 yılları arasında şirkete yapılan toplam garanti ödemesinin 77 milyon Euro olduğunu açıkladı.</li><li>Yavuzyılmaz, 2044 yılına kadar şirkete yapılacak toplam garanti ödemesinin 208 milyon Euro olacağını da aktardı.</li></ul>

2012’de Kütahya’da hizmete açılan ve inşası IC İçtaş tarafından yürütülen Zafer Havalimanı, satılığa <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-08-26/airport-for-sale-tells-a-tale-of-140-billion-turkish-overreach" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çıkarıldı</a>. Bloomberg’e açıklamalarda bulunan IC İçtaş Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Keleş, “Havalimanını yaptığımız yatırımı bize ödeyebilecek ve borcu üstüne alabilecek herhangi bir tarafa devretmeye hazırız”&nbsp;dedi.• Ne kadar harcandı?&nbsp;Zafer Havalimanı, Türkiye’deki birçok altyapı ve inşaat projesi gibi yap-işlet-devret modeliyle hizmete açıldı. 2011’de başlayan ve 18 ay süren inşaat aşamasında 50 milyon avro yatırım yapan IC İçtaş’a devlet, 2012-2020 döneminde 49,5 milyon avro garanti ödemesi yaptı. Fakat yolcu trafiğinin çok düşük olması nedeniyle para kazanamayan IC İçtaş, her sene havalimanına sermaye aktarmaya devam etti.• Havalimanının karnesi:&nbsp;Covid-19 nedeniyle uçuşların ciddi oranda azalması, havalimanına indirilen son darbe oldu.&nbsp;2021’de devletin IC İçtaş’a taahhüt ettiği 1,3 milyon yolcuya karşılık sadece 7 bin kişi Zafer Havalimanı’nı kullandı. 2020’de ise 1,3 milyon yolcu hedefinin yalnızca %6’sına ulaşılmıştı.•&nbsp;Neden önemli?&nbsp;Resmî veriler, Ak Parti’nin iktidara geldiği 2003’ten bu yana 181 projenin kamu ve özel sektör ortaklığı ile hayata geçirildiğini ve bu projelerin yarısından fazlasının yap-işlet-devret modeli üzerinden kurgulandığını <a fr-original-style="" href="https://koi.sbb.gov.tr/Main_EN.aspx" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gösteriyor</a>. Dolayısıyla devlet, birçok projede gelecekteki kullanım haklarına yönelik iyimser tahminler üzerinden garanti ödemeleri yaparak şirketlerin zararını kapatmaya çalışıyor.• Kim, ne dedi? Bloomberg’ün haberinde, devlet tarafından garanti ödemeleri yapılan Kuzey Marmara Otoyolu ve Gebze-İzmir Otoyolu gibi projelerde de hedeflerin tutturulamadığı belirtiliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Başkent Üniversitesi’nden&nbsp;Prof. Uğur Emek, “Projeler, gelecek yıllardaki hükümetlerin operasyonel kapasitesine ve bütçesine zarar veriyor. Bugün, Sağlık Bakanlığı’nın bütçesinin üçte birini şehir hastaneleri ile ilgili ödemeler oluşturuyor,” diyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ak Parti milletvekili Yaşar Kırkpınar ise “Zafer Havalimanı, kamu-özel projelerinin %70’inin başarılı olduğu bir sistemin “ufak” bir parçasını temsil ediyor,” ifadelerini kullanıyor.</li></ul>

Pareto

Satılık havalimanı ve kamu-özel iş birliği projelerinin geleceği

• <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-08-26/airport-for-sale-tells-a-tale-of-140-billion-turkish-overreach" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg'in</a> haberine göre; Kütahya'da inşası 50 milyon avrodan fazla tutan, yap-işlet-devret modelli Zafer Havalimanı&nbsp;satılığa çıkarıldı. Havalimanının inşasını üstlenen IC İçtaş'ın yönetim kurulu üyesi Abdullah Keleş, “Havalimanını yaptığımız yatırımı bize ödeyebilecek ve borcu üstüne alabilecek herhangi bir tarafa devretmeye hazırız”&nbsp;dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden? Tüm trafiğinin Covid-19 nedeniyle sıfırlandığı vurgulanan havalimanının, pandemi öncesinde de yıllık 1,3 milyon yolcu hedefinin yalnızda %6'sını gerçekleştirebildiği belirtildi. 2021 yılında ise yolcu sayısının 7 bini bulduğu vurgulandı; ancak devlet IC İçtaş’a 1,3 milyon yolcu üzerinden garanti ödemeleri yapmak zorunda. &nbsp;&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan haberde bu tür garanti ödemeleri yapılan Kuzey Marmara Otoyolu, Gebze-İzmir Otoyolu gibi diğer projelerde de garanti ödeme hedeflerinin tutturulamadığı hatırlatıldı.</li></ul>

Zafer Havalimanı ile ilgili hikayeler