• <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2022/5/20/23132777/boeing-cst-100-starliner-nasa-iss-docking-success-oft-2" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Boeing’in insansız uzay aracı&nbsp;Starliner</a>, birtakım sorunlara rağmen Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) ulaşarak ilk kez başarılı bir şekilde kenetlendi. Aracın ISS’te beş gün kalmasını takiben sorunsuz bir şekilde New Mexico’ya inmesi halinde Boeing, sonbaharda astronotları yörüngeye göndermek için Starliner’ı kullanabilir.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1653531455455.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" alt="Starliner" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Boeing<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? NASA’nın personal aracı üretmeyi durdurmasından kaynaklı olarak görevli astronotlar ve kozmonotlar, ISS’te Rusya’nın ürettiği uzay araçları ile taşınıyordu. Starliner’ın kendini kanıtlaması ise bu konuda Rusya’ya olan bağımlılığın potansiyel olarak ortadan kalkabileceği anlamına geliyor.</li></ul>

Quando

• Boeing'in insansız uzay aracı Starliner, bazı sorunlara rağmen Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) ulaşarak başarıyla kenetlendi. Araç ISS’te kalacağı beş günün ardından New Mexico’ya başarıyla inebilirse, Boeing önümüzdeki sonbaharda astronotları yörüngeye Starliner ile gönderebilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? NASA'nın personel aracı üretmeyi durdurması nedeniyle ISS'te görevli astronot ve kozmonotlar Rusya’nın ürettiği uzay araçlarıyla taşınıyordu.</li></ul>

Aposto Gündem

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2. Feza havadisleri</h2>• 183 günlük Şıncou-13 görevini tamamlayan taykonot ekibi (Çin'in astronotlara verdiği isim), Tiengong Uzay İstasyonu'ndan <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2022/4/17/23029421/chinese-astronauts-return-earth-six-months-space-shenzhou-13-tiangong-tianhe-china" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dünya'ya dönüş yaparak</a> 9 saatlik yolculuğun ardından Gobi Çölü'ne indi. Şıncou-13, Çin'in "en uzun soluklu mürettebatlı uzay görevi" olma özelliğini taşıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1650327492040.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Kozmonotlar Anton Shkaplerov ve Pyotr Dubrov" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">NASA üzerinden<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Uluslararası Uzay İstasyonu'nda görev yapan iki kozmonot, altı buçuk saatlik bir uzay yürüyüşünün ardından 11 metrelik robotik bir kolu Nauka modülüne monte ederek <a fr-original-style="" href="https://amp.cnn.com/cnn/2022/04/18/world/russian-spacewalk-iss-scn/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktif hale getirdi</a>. Kol, gelecekte istasyonun Rusya'ya ait kısmında uzay yürüyüşü yapacak kozmonotlara yardımcı olması için gerekli teçhizatı taşımada kullanılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2022/04/14/science/biggest-comet-hubble.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hubble Uzay Teleskobu</a>, 450 trilyon ton ağırlığı ve 135 kilometre çapındaki çekirdeğiyle şu ana kadar keşfedilen en büyük kuyruklu yıldız olan C/2014 UN271'e ait fotoğrafları paylaştı. Güneş'e saatte 35 bin kilometre hızla yaklaşan gök cismi, 2031 yılında çıplak gözle Dünya'dan da görülebilecek.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1650327543711.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="C/2014 UN271" ratio="3.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">NASA üzerinden<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.digitaltrends.com/news/nasas-ingenuity-helicopter-new-flight-records-mars/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ingenuity</a>, Mars'ta iki yeni uçuş rekoru kırdı. 2 kilonun altındaki ağırlığı ve yarım metreden kısa gövdesiyle kızıl gezegende şu ana kadar 25 tur atan NASA'nın drone benzeri deneysel helikopteri, saatte 20 kilometreye yakın bir hızla 700 metrenin üzerinde mesafeyi bir çırpıda katetti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.space.com/spacex-spy-satellite-nrol-85-launch-rocket-landing" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SpaceX'in</a> ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı Ulusal Keşif Dairesi adına uzaya gönderdiği NROL-85 casus uydusu yörüngeye yerleşti. Önceden NROL-87 uydusunu da uzaya taşıyan Falcon 9 roketi, fırlatmanın ardından 8 dakika içerisinde dikey iniş yaparak SpaceX'in başarıyla gerçekleştirdiği 114. yeniden kullanılabilir ilk kademe itici roketi oldu.</li></ul>

İnsanlar yıllar boyu, gece gökyüzüne bakarak onun ötesinin, uzayın hayalini kurdu. Gökyüzüne bakarken yıldızları hayal güçlerinde gruplayan insanlar, grupladıkları bu yıldızları, bir hayvana, mitolojik bir karaktere veya bir nesneye benzeterek takımyıldızları oluşturdu. Bazıları da daha ileriyi görebilmek için teleskoplar yaptı ve muhteşem keşiflere imza attı. Merakını daha da ileri taşıyan Wright kardeşler, gökyüzüne bir adım daha yaklaşabilmek için uçağı icat etti. Yıllar sonra, 20'nci yüzyılın ikinci yarısında, bu fikrin geliştirilmesiyle yörünge hızına ulaşmak için yerçekimi kuvvetini yenecek kadar güçlü roketler geliştirildi ve uzay araştırmalarının gerçeğe dönüşmesi için yeni yollar açıldı. Bu durum, günümüzde gezegeni dışarıdan görebilmek için bir koltuğa milyarlar ödeyen sivil insanların birkaç gün, hatta birkaç dakikalık macerası olacak kadar ilerledi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uzay turizmine ilk adımlar</h2>4 Ekim 1957'de, Sovyetler ilk yapay uydu olan Sputnik 1'i uzaya <a fr-original-style="" href="https://spacetourismguide.com/history-of-space-tourism/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">fırlattı</a>. Dört yıl sonra 12 Nisan 1961'de Yuri Gagarin, Vostok 1'de Dünya yörüngesine giren ilk insan oldu. Uçuşu 108 dakika sürdü ve Gagarin 327 kilometre yüksekliğe ulaştı. O zamandan bu yana yaklaşık 600 insan uzaya gitti.İlk ABD uydusu Explorer 1, 31 Ocak 1958'de yörüngeye girdi. 1961'de Alan Shepard, uzaya uçan ilk ABD vatandaşı oldu. 1960'ların sonlarında, insanların uzay uçuşunun tekrarlanabileceği kanıtlanmış oldu.&nbsp;1970'lerde, eğitimli astronotlar ve kozmonotlar dışındakilerin de uzaya gidebileceği konuşulmaya ve uzay turizmi kavramının temelleri atılmaya başlandı. 1972'de ABD Başkanı Richard Nixon, düşük maliyetli ve yeniden&nbsp;kullanılabilir mekiklerin kullanılacağı "Space Shuttle" programını duyurdu. Uzay istasyonları için araştırma yapmayı ve inşaat malzemelerini taşımayı amaçlayan ilk “Shuttle” tasarımlarında yolcu bölümü de bulunuyordu ve uzay turizmi için hazırlanan ilk büyük ölçekteki konsept&nbsp;oldu.&nbsp;1990'lara kadar çok ilerleyemeyen uzay turizmi, 90'lardan sonra hareketlenmeye başladı. SpaceDev, Space Adventures gibi uzay turizmine yönelik çalışmalar yapan şirketler kuruldu. 1990 yılında gazeteci Toyohiro Akiyama, Rusya uzay istasyonu Mir'e gitti. 2001'de ABD vatandaşı Dennis Tito, Rusya ticari uzay uçuşu şirketi MirCorp aracılığıyla Mir uzay istasyonuna bir bilet satın aldı. Mir görevi iptal oldu ve Tito, Space Adventures ile biletini Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) transfer etti. Nisan 2001'de Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yaklaşık sekiz gün kalan Tito, ilk uzay turisti olarak tarihe geçti. Sonraki yıllarda, 2021’e kadar 6 özel vatandaş daha Uluslararası Uzay İstasyonu'na gitti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2000’li yıllar</h2>2002’de Elon Musk uzay taşımacılığı ve uygun fiyatlı uçuşlar için SpaceX’i, 2004'te Jeff Bezos Blue Origin'i ve Richard Branson Virgin Galactic'i kurdu. Yıllar süren araştırmaların ve testlerin sonunda, bu yıl 11 Temmuz'da Richard Branson ve 20 Temmuz'da Jeff Bezos kendi şirketlerinin uzay araçlarıyla&nbsp;uzaya seyahat&nbsp;etti. NASA ticari uçuş direktörü Phil McAlister, bu seyahatlerin ulaşım konusunda demir yolu sistemleri, otomobiller ve hava yollarının icat edilmesinden sonraki dönemlere benzer bir yenilik dalgasını başlatabileceğini <a fr-original-style="" href="https://www.nextgov.com/emerging-tech/2021/08/nasa-space-tourism-seminal-moment-humanity/184775/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Inspiration4</h2>15 Eylül 2021'de, bir sonraki uzay turisti grubu, Jared Isaacman tarafından organize ve finanse edilen Inspiration4 görevi kapsamında SpaceX roketiyle yörüngeye bir seyahat gerçekleştirdi ve Inspiration4 "tamamen sivillerden oluşan ilk uzay görevi" olarak tarihe geçti.İlham veren dörtlü olarak adlandırılan Inspiration4 ekibi, dünyanın yörüngesinde 3 gün dolaşarak uçuşu güvenle tamamladı ve Atlas Okyanusu’na iniş yaptı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden önemli?</h2>Inspiration4'u bir dönüm noktası yapan, halkın katılımını vurgulaması, sıradan insanları yörüngeye göndermesi oldu. Peki uzay yarışı bitti mi? Hayır. Aslında bu bir yarış da değil. SpaceX uçuşları, çoğu insan için finansal olarak karşılayabilecekleri aralığın çok dışında olsa da Virgin Galactic, 250 bin dolarlık biletleriyle şu an 600 rezervasyonun hazır olduğunu söylüyor. Bu, aslında birbiriyle rekabet eden üç milyarderle ilgili değil. Bu gelişmeler, insanlı uzay uçuşu ve uzay turizminde yeni bir dönemin başlangıcına <a fr-original-style="" href="https://theconversation.com/spacex-inspiration4-mission-sent-4-people-with-minimal-training-into-orbit-and-brought-space-tourism-closer-to-reality-167611" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">işaret ediyor</a>.Blue Origin ve Virgin Galactic uçuşlarında, yolcular yörünge altına&nbsp;kadar fırlatıldı ve gelecekte de böyle olacak. Fırlatılan araçlar geri dönmeden önce yalnızca uzayın başlangıcına&nbsp;kadar ulaşabilecek. SpaceX'in Falcon 9&nbsp;roketi ve mürettebatın bulunduğu Dragon aracı ise Dünya'nın çevresini üç gün&nbsp;boyunca dolaşacak kadar güçlü bir şekilde fırlatıldı.&nbsp;St. Jude Çocuk Araştırma Hastanesi için farkındalık ve fon yaratma gibi sosyal bir amaçla gerçekleştirilen ve bununla da dikkat çeken uçuş tamamen Florida'daki uzay üssünden yönetildi. Bezos ve Branson'ın uçuşları, "milyarder şımarıklığı" şeklinde eleştirilere maruz kalırken Inspiration4 uzay turizmini insanlar için daha anlaşılabilir ve ilişkilendirilebilir bir hâle getirdi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Madalyonun diğer yüzü</h2>Space News'un Genel Yayın Yönetmeni Olivier Sanguy, "uzay turizmi" ifadesinin yanıltıcı olabileceğini söylüyor. Inspiration4 ekibi, bu uçuş için 5 aylık bir eğitim aldı ve Sanguy'a göre insanların bir "tatil" için bu kadar eğitim alması pek olası görünmüyor. Öte yandan Sanguy, bu bir uzay uçuşu olduğundan riskin ticari bir uçaktan çok daha yüksek olduğunu da <a fr-original-style="" href="https://www.france24.com/en/video/20210916-spacex-all-civilian-mission-the-label-space-tourism-is-misleading" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurguluyor</a>.Uzay turizminin <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/60f838f1b27a8e00062eed88" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerçek maliyeti</a>, aslında yalnızca uçuşa katılmak için ödenen milyarlar değil. Araştırmacılar, roketlerden yayılan parçacıkların karışımlarını inceleyerek Dünya'nın daha fazla roket egzoz dumanına nasıl tepki vereceğini anlamaya çalışıyor. Çoğu roket, uçaklardan daha fazla küresel ısınmaya neden olacak ölçüde karbon <a fr-original-style="" href="https://www.cnbc.com/2021/08/27/how-blue-origin-spacex-virgin-galactic-space-race-could-impact-the-atmosphere.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üretiyor</a>. Uzay fırlatma sistemlerinin geliştirilmesi, inşa edilmesi ve işletilmesinden kaynaklanan karbon ayak izi ve diğer sera gazı katkıları da çok fazla.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Büyük oyuncular ne yapıyor?</h2>Virgin Galactic, şirketin “gelecekteki müşteri uçuşları için karbon emisyonlarını dengeleme fırsatlarını incelediğini”&nbsp;söylerken SpaceX doğrudan karbon emisyonları hakkında yorumda bulunmadı ancak Musk, karbon vergisi politikasını destekliyor. SpaceX ve Blue Origin roketleri hidrojen ve oksijen gibi karbonsuz yakıtlar kullanıyor.Aerospace Corporation'da atmosfer bilimcisi olan Martin Ross, bu konudaki çalışmaların geleceği için şu şekilde yorum yapıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(15, 14, 14); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Şaşırtıcı bir gelecekten kaçınmak istiyoruz. Şu anda, uzay endüstrisinin sürdürülebilir bir şekilde ilerleyebileceğini söyleyebilmek istiyoruz."</blockquote>

kozmonot ile ilgili hikayeler