<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; <span style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" fr-original-class="customBullet">Çocuk gelişiminde iklim etkisi:&nbsp;New York University'nin Gambiya, Gürcistan, Malavi, Madagaskar, Filistin ve Sierra Leone’den 19.607 üç ve dört yaşındaki çocuğun verilerine dayanan araştırması, yüksek sıcaklıklara maruz kalan küçük çocuklarda erken gelişim aşamalarında gecikme görülebileceğini ortaya koydu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Ortalama en yüksek sıcaklığın 30 dereceyi aştığı dönemlere maruz kalan çocukların, aynı bölge ve sezonda 26 derecenin altındaki sıcaklıklara maruz kalan yaşıtlarına kıyasla okuryazarlık ve sayısal beceri hedeflerini karşılama oranı %5-6,7 daha düşük bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunun yanında:&nbsp;Düşüşün ekonomik açıdan dezavantajlı hanelerde, temiz suya erişimi sınırlı olanlarda ve kentsel alanlarda daha belirgin olduğu belirtildi.</li></ul>

Angst

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Çocuk gelişiminde iklim etkisi:&nbsp;New York University'nin Gambiya, Gürcistan, Malavi, Madagaskar, Filistin ve Sierra Leone’den 19.607 üç ve dört yaşındaki çocuğun verilerine dayanan araştırması, yüksek sıcaklıklara maruz kalan küçük çocuklarda erken gelişim aşamalarında gecikme görülebileceğini ortaya koydu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Ortalama en yüksek sıcaklığın 30 dereceyi aştığı dönemlere maruz kalan çocukların, aynı bölge ve sezonda 26 derecenin altındaki sıcaklıklara maruz kalan yaşıtlarına kıyasla okuryazarlık ve sayısal beceri hedeflerini karşılama oranı %5-6,7 daha düşük bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bunun yanında:&nbsp;Düşüşün ekonomik açıdan dezavantajlı hanelerde, temiz suya erişimi sınırlı olanlarda ve kentsel alanlarda daha belirgin olduğu belirtildi.</li></ul>

Aposto Gündem

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutlaka göz atın:</h3>🗞 Quando:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/chatgpt-yetiskin-ozelliklerini-acarken-erotizm-teknolojiyi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ChatGPT ‘yetişkin özelliklerini’ açarken: Erotizm teknolojiyi nasıl hızlandırır?</a> | Ümit Alan&nbsp;🗞 Pareto:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/124-milyar-dolarlik-mirasin-70i-kadinlara-gidecek-finansal" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">124 trilyon dolarlık mirasın %70'i kadınlara gidecek: Finansal okuryazarlık uçurumu nasıl kapatılır?</a> | Doğa Yurduneri&nbsp;🗞 Duende: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/yapay-zeka-yukseliyor-ama-muzik-zevkini-algoritmalarin-elinden" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yapay zeka yükseliyor ama: Müzik zevkini algoritmaların elinden kurtarmak isteyenler ne yapıyor?</a> | Eda Solmaz<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir önceki sayı:</h3>🌐 <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/chatgpt-atlas-samsungdan-xr-gozluk" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ChatGPT Atlas, Samsung’dan XR gözlük</a>&nbsp;📱 Son olarak:&nbsp;Aposto'nun <a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/company/apostoinc/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">LinkedIn</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/@apostonews" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(64, 169, 255); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: 0px; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YouTube</a> hesabını takip etmeyi unutmayın!

Quando

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu eğitim-öğretim yılı senin için nasıl geçti?</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left: 4px solid rgb(255, 255, 255); box-sizing: border-box;">Bu eğitim öğretim yılını &nbsp;"uyum" ve "çaba" sözcükleriyle ifade edebilirim. Özellikle eylül ayı okula yeniden uyum sağlamak adına hem mental hem fiziksel olarak her zamankinden daha fazla çaba sarf ettiğimiz bir başlangıç oldu. Bunun yanında pandemi boyunca uzak kaldığımız sosyal ve duygusal ihtiyaçlarımıza dönük eksiklerimi telafi ettiğim bir süreçti.</blockquote><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu yıl hangi temalarda çalışmalar yaptın?</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left: 4px solid rgb(255, 255, 255); box-sizing: border-box;">Bu yıl Öğretmen Ağı’nda Çocuk Edebiyatı Öykülerinde Mültecilik Temasını çalıştığımız adhokratik bir topluluğun parçasıydım. Öykü kitaplarını nasıl bir pedagojik yaklaşım üzerinden sınıflarda kullanabileceğimize dair çözümler ve öneriler geliştirdik. Bunun yanında okulumda bir grup öğrenciyle ekolojik okuryazarlık çalışmaları yürütmekteyim.&nbsp;</blockquote><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tatilde neler okumayı/dinlemeyi/görmeyi/izlemeyi düşünüyorsun?</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left: 4px solid rgb(255, 255, 255); box-sizing: border-box;">Tatillerde yıl boyunca yaptıklarımı düşünüp mutlu olurken yapacaklarımı hayal edip umutlanırım. Çoğu öğretmen de böyledir. Bizim zihnimiz tatile girmiyor sanırım. Güzel filmler, diziler çıktı kış boyunca, çoğunu izleyemedim. Nicedir okumak istediğim kitaplar var, zaman ayıramadım. Dolayısıyla bolca liste var biriktirdiğim. Tavsiye riskli iştir ama yine de birkaç öneri bırakıyorum: Palyatif Toplum, Byung-Chul Han ve Okul Sıkıntısı, Daniel Pennac.</blockquote><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gelecek yıl hangi temalarda çalışmalar yapmak istiyorsun?</li></ul><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left: 4px solid rgb(255, 255, 255); box-sizing: border-box;">Gelecek yıl &nbsp;farklı disiplinlerle işbirliği yaparak ekolojik okuryazarlık çalışmalarını ilerletmeyi planlıyorum. Tabi bu süreci çocuklarla planlamayı ve ortak kararlarla yürütmeyi çok önemsiyorum. Bunun yanında bu yıl üzerinde durduğumuz çocuk edebiyatında mültecilik odaklı çalışmaları sınıfta uygulamayı ve geliştirmeyi planlıyorum.</blockquote>

Miray İşler, Türkçe Öğretmeni

Öğretmenin yaz hâli: Miray İşler

Taliban'ın Afganistan'ın başkenti Kabil'i ele geçirmesinden sonra, 1996-2001 yılları arasında temel özgürlükleri yok olan kadınlar yalnız kaldıklarını ve hayatlarından endişe ettiklerini duyurmaya devam ediyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler olmuştu? İlk kez 1996’da Kabil’i ele geçiren Taliban, yönetimde olduğu dönemde kadınların yanında bir erkek olmadan sokağa çıkmasını yasaklamış; kadınları saçları ve bedeni tamamen örten burkaları giymeye mecbur bırakmıştı. Kadınların kamusal alanda konuşması engellenirken burkasını giymeden evden çıkan kadınlara şiddet uygulanmıştı. Kız çocuklarının eğitim görmesine müsaade etmeyen Taliban, seçili bir grup kadın doktor dışında kadınların çalışmasına da izin vermemişti.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">20 yıllık emek&nbsp;</h2>•&nbsp;Kadınların kazanımları:&nbsp;BBC Türkçe'nin derlemesine göre&nbsp;Taliban'ın güç kaybetmesinden sonra Afganistan'da kadın hakları anayasal düzende koruma altına <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58234189" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alındı</a>. 2009’da Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele kanunu kabul edildi. Afganistan’da 2020 yılında kadınların iş hayatına katılım oranı %22, meclisteki kadın milletvekillerinin oranı da %27 olarak kaydedildi. Aralarında Afgan yönetiminin Taliban’la yaptığı barış müzakerelerinde rol üstlenen Fawzia Koofi’nin de bulunduğu birçok kadın üst düzey pozisyonlarda çalışmaya başladı. Okula giden kız çocuklarının sayısında artış yaşanırken kadınların okuryazarlık oranında ilerleme görüldü.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Taliban'ın ilerleyişi&nbsp;</h2>ABD'nin Afganistan'dan çekilmesini takiben Taliban vilayetleri ele geçirmeye başladı ve kısa sürede ülke genelinde hâkimiyet kurdu. Taliban'ın ilerleyişi, Kabil'deki kadınların yaşam pratiklerini de etkiledi. Burka fiyatları arttı ve kadınların bir bölümü eşleri tarafından burka almaya zorlandı. The Guardian'a konuşan kadınlar, Taliban’ın gece evlerine girmesinden korktuklarını ve uyanık beklediklerini söyledi. Zorla evlendirilmekten korkan bir kadın, Taliban yönetiminde yaşamaktansa intiharın daha iyi bir seçenek olduğunu ifade etti. Taliban'ın kapı kapı dolaşıp 12 ila 45 yaş arasındaki kadın ve kız çocuklarının listelerini hazırladığı ileri sürüldü.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şeriata göre kadın:&nbsp;Taliban, Kabil’de gerçekleştirdiği ilk basın toplantısında kadın haklarına "şeriat sınırları içinde" saygı göstereceğini açıkladı. Sözcü Zabibullah Mücahid, kadınların çalışabileceğine ve eğitim alabileceğine işaret etti. Örgütün kadınlara karşı ayrımcılık yapmayacağını ve İslami değerlere göre kadın haklarını sağlayacaklarının sözünü verdi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Afgan kadını için umut var mı?&nbsp;</h2>• Korkuyla yönetilen bir distopya: Kabil’de fotoğrafçılık yapan Rada Akbar “Taliban’ın ele geçirdiği her şehirle hayaller yok oluyor. Tarihimiz, geleceğimiz yok oluyor. Sanat ve kültür yok oluyor. Hayat ve güzellikler yok oluyor. Dünyamız yok oluyor.”&nbsp;şeklinde konuştu. BBC Türkçe'nin ulaştığı ve daha önce Taliban yönetiminde yaşayan Dr. Sohaila Hamidi, "Taliban, hırsızlık yaptıkları gerekçesiyle 4 kişiyi gözümüzün önünden alıp götürdü. Ertesi gün sokağımızdaki ağaçlarda, hırsızlık yaptıkları için bileklerinden kesilen eller asılıydı.” dedi. Hamidi, Afganistan’daki erkeklerin de Taliban gibi düşündüğünü ve "kadınların 20 yıllık mücadelesinin kaybolduğunu" söyledi. BirGün'ün haberine göre üniversite öğrencisi Haanya Saheeba Malik, Taliban'ın ülkedeki varlığına “Biz sadece yaşamak istemiştik. İstediğimiz şey çok mu zordu? Tüm dünya bizi yalnızlığa terk etti.”&nbsp;sözleriyle tepki <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/yalniz-birakmayin-sesimizi-duyun-355538" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gösterdi</a>. Malik, Taliban kontrolü ele geçirmeden önce de kadınların zor şartlar altında yaşadığının ve dünyanın Afgan kadınlarını kaderine terk ettiğinin altını çizdi.&nbsp;• Umut var mı? Afganistan’da çalışan foto muhabir Lynsey Addario, The Atlantic için kaleme aldığı yazısında Taliban yönetimini görmemiş bir neslin varlığının umut aşıladığına <a fr-original-style="" href="https://www.theatlantic.com/international/archive/2021/08/the-talibans-return-is-awful-for-women-in-afghanistan/619765/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dikkat çekti</a>. Addario; Afganistan’ın Taliban'ın yıllar önce bıraktığı Afganistan olmadığını, ülkede daha özgür bir halkın ve medyanın bulunduğunu, hayalleri olan kadınların yaşadığı bir Afganistan'ın Taliban'ı beklediğini belirtti.

okuryazarlık ile ilgili hikayeler