<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“karbon yutağı”</h3>Karbondioksiti atmosferden yutarak depolayan doğal veya insan yapımı sistemlere karbon yutağı adı verilir. Ormanlar en yaygın yutak türüdür. Ayrıca, toprak, turba, permafrost (sürekli donmuş) toprak tabakaları, okyanus suyu ve derin okyanustaki karbonat çökeltileri diğer yutak şekilleridir.

Dünyahali

Biz Bodrum’u geride bıraktığımız dakikalarda Türkiye, Akdeniz ülkeleri ve Afrika’da devam eden yangınlarından biri de Bodrum’da başladı.Orman yangınları ve iklim: UN Climate Change’in verilerine göre ortalama bir Akdeniz yazında orman yangınlarıyla kaybedilecek alandaki artış miktarı sıcaklığın +1,5 arttığında %41,+2 arttığında %62, +3 arttığında %97.Neden?&nbsp;İklim değişikliğine hatta daha doğrusu iklim aciliyetinin önemli sorumlularından olan karbon, gezegenimizin esenliğine karşı en büyük tehditlerden biri. Dünya genelinde son 50 yıldaki ısı artışı, bir derecenin hemen altında seyretti, Kuzey Kutbu’nda son 10 yılda bir derecelik artış görüldü. Bu bir derecelik artış yüzünden buzullar eriyor, deniz seviyesi yükseliyor, ormanlar yanıyor. 2070’de erimesi beklenen Grönland’daki buzullar şimdiden erimeye başladı. Antarktika’daki Thwaites Buzulu hızla eriyor. Sibirya’daki&nbsp;permafrost&nbsp;denilen donmuş topraklar çözünüyor, içinde sıkışan gazlar atmosfere salınıyor.Bizi neler bekliyor? Devletler ve bireyler olarak acil önlemler almazsak bu yüzyılda değil iki derecenin altında kalmak, 4-6 derece artış yaşamamız bile olası. Karbondioksit salımı bugünkü seviyede kalsa bile, 2050 yılında küresel ısınmanın üç dereceyi aşacağı hesaplanıyor. O noktaya gelmemiz durumunda Afrika’da ciddi kıtlık meydana gelecek; El Niño kasırgası daha sık yaşanacak; deniz suyu seviyesinin yükselmesi ve kasırgaların neden olduğu deniz kabarmaları sonucu düşük rakımlı New York, Londra gibi büyük şehirlerle Hollanda gibi ülkeler su altında kalacak; dünyanın akciğeri Amazon Ormanları yok olacak; Avustralya’da aşırı kuraklık ve sıcak yüzünden yangınlar sıklaşacak, su sıkıntısı baş gösterecek; yeryüzünün alışagelmiş iklimi yok olacak ve bazı hayvan türleri ortadan kalkacak; tropikal bölgelerdeki buğday, mısır ve pirinç üretiminde büyük azalma olacak; açlık nedeniyle milyonlarca kişi göç etmek zorunda kalacak.Yakıtlar:&nbsp;Bugün, yaşadıklarımıza seyirci kalmak yerine alışkanlıklarımızı değiştirebiliriz. Tüm dünyada kömür, petrol ve doğalgaz yerine daha sürdürülebilir temiz enerji kaynaklarına yatırım yapmalı, sorunun merkezinde yatan doğal gaz, petrol ve kömür kullanımını azaltmak için uçak ve araba yolculuklarını minimuma indirmeli, evlerde gereksiz yere ısıtmayı açmamalıyız.Hayvancılık faaliyetleri:&nbsp;Hayvancılık, karbon ayak izi çok yüksek bir endüstri. Yetiştiricilikte ve mezbahalarda aşırı su kullanılıyor, hayvan yemi olarak soya, mısır, arpa, yulaf yetiştirmek üzere tarla açmak için ormanlar kesiliyor. Süt ürünlerini hiç tüketmemek ya da az tüketmek, dünyanın geleceği için kişisel katkılarımızdan bir diğeri. Et ve süt ürünlerinin imalat sürecinde, sebze ve meyveye oranla yüz kat daha fazla karbon ayak izi ortaya çıkıyor. Sorun evlerimize geliş yolunda değil, üretilmesinde olduğu için yerel ürünler tüketmek de çare değil.&nbsp;Hemen, şimdi:&nbsp;Bugün, yarını yaşayabilmek için karbon ayak izimizi azaltmanın şart olduğunu, yeşilin, toprağın, bulutların, doğanın korunması için kişisel ve toplumsal çaba göstermemiz gerektiğini biliyoruz. Bugün, hepimizin katkılarıyla yarını değiştirebiliriz.

Soli

Özgür EşkaraHer zaman söylediğimiz gibi iklim krizi yarının değil bugünün meselesi. Bugünün yetişkinleri olarak bizler yeteri kadar bu konuda kendimizi, etrafımızı ve çocuklarımızı eğitmezsek, bu sorundan en çok etkilenecek olanlar yarının yetişkinleri olan çocuklarımız olacak.İklim krizi hakkında çocuklarımız için farkındalık yaratabileceğimiz eğitim kaynaklarına ulaşmak artık zor değil. Örneğin, yeni nesli bilinçlendirmek için yola çıkan kuruluşlardan biri NASA. NASA’nın çocuklar için <a fr-original-style="" href="https://www.nasa.gov/kidsclub/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dünyamız ve uzay konularında&nbsp;</a>ve <a fr-original-style="" href="https://climatekids.nasa.gov/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;iklim krizi&nbsp;</a>hakkında ayrı ayrı hazırlanmış internet siteleri <a fr-original-style="" href="https://climatekids.nasa.gov/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;</a>bulunuyor.Hava durumu ve iklim arasındaki fark nedir, iklim problemi ve çözümünde okyanusların rolü nedir, sera gazı etkisi nedir, permafrost yani donmuş toprak nedir, iklim probleminden nasıl etkileniyoruz gibi farklı başlıklarda pek çok soruya cevapları bulmak bu kaynaklar aracılığı ile kolaylaşıyor.Çocuklarınıza iklim sorununu anlatmak için örnek olarak permafrosttan kısaca bahsedebilirsiniz.En az iki yıl üst üste donmuş halde bulunan yüzeye permafrost deniyor. Kuzey Yarımküre’nin neredeyse dörtte biri donmuş topraktan oluşuyor ve toprak, kaya ve kum kombinasyonundan oluşan bu karışım buz sayesinde bir arada tutunuyor. Dünya yüzeyindeki sıcaklık arttıkça, permafrost çözünmeye başlıyor.Peki bu çözünmenin yaratacağı problemler neler olabilir?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Pek çok kuzey ülkesi kasabası permafrost üzerine kurulu. Donmuş haldeyken betondan bile sert olan permafrost, çözündüğünde yolların, evlerin ve pek çok altyapının zarar görmesine neden olabilir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Permafrost donmuş durumdayken organik karbon ayrışmaz ve çürümez. Ama çözünmeyle birlikte ortaya çıkan mikroplar permafrost içindeki maddeleri çürütmeye başlar, bu olay karbondioksit ve metan gibi sera gazlarının atmosfere salınmasına sebep olur.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çözünen permafrost ile, içerisinde eski çağlardan kalan donmuş bakteri ve virüsler de çözünür, ve bunların insan ve hayvan sağlığı üzerinde ciddi negatif etkileri olabilir. Bilim insanları çözünmüş permafrostta 400.000 yıl öncesinden kalmış bir mikrop keşfettiklerini bildirmişlerdir.</li></ul>İklim krizi ile ilgili yeni nesli bilinçlendirmeye çalışmak için göstereceğimiz çabalar, kendimize de ayna tutacak, kendi yaşam tarzlarımızı da gözden geçirmek için bir etki yaratacaktır.

permafrost ile ilgili hikayeler