<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Hacettepe Üniversitesi Senfoni Orkestrası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) Şefi Ernst Praetorius'un 82 yıl önce bestelediği 1941-Ankara senfonisinin prömiyerini yaptı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Eser, 4 yıl önce konservatuvar kütüphanesinde sarı bir zarfta bulunmuş ve senfoninin ilk seslendirilişe hazırlanması için uzun çalışmalar yürütülmüştü.</li></ul>

Aposto Gündem

"Atatürk bir ziyaretinde, bina çevresinin bu durumu dolayısıyla sitem etmiştir. O zamanki Müdür Prof. Faik Sabri Duran, eski arkadaşı tarımcı Zihni Derin’i Enstitü’ye tayin ettirmiş, çevre düzeni ve yeşillendirme işini ona bırakmıştır. Türk çaycılığının da kurucusu olup Rize’ye heykeli dikilen Zihni Derin, yerleşkede artezyen kuyular açtırarak bol su bulmuş, kısa zamanda Enstitü’yü yeşillikleriyle göz kamaştıran botanik bahçesine dönüştürmüştür. Eduard Zuckmayer Ankara'da yaşıyordu. Çok ortalarda değildi, çünkü hem kenara itilmişti hem de kendisi zaten çok mütevazı biriydi. Yalnız tam bir müzik adamıydı. Meşhur piyanist Wilhelm Kempff’in de sınıf arkadaşıydı. Zuckmayer, Yahudiliğinden dolayı memleketini terk etmek zorunda kalmıştı. Türk vatandaşlığını kabul ederek, Gazi eğitim Enstitüsü’nün bir odasında yaşadı; burada da hayata veda etti. Bir ara dönmeye kalktı; gitti, orada yapamadı, ve yine buraya döndü. Mezarı da buradadır. Biliyor musun Gazi Eğitim’de bütün bir musikişinas kabilesini bu adam yetiştirmiştir. Orada yetiştirdiği öğrenciler, 10 yıllar boyu devlet operasını ve senfonilerini doldurdular. Onu şükranla anarlardı.’’

Yıldızlı Bir Hikâye

"Tarihi ana bina’nın yapıldığı yıllardaki mekânı, kentin merkezi olan Ulus’a dört kilometre uzaklıkta ve aralar boş arazi idi. Çevrede su bulunmadığından bina kurak arazide ve yabani otlar arasında unutulmuş bir şato gibiydi."

İlber Ortaylı'dan Gazi Eğitim Enstitüsü Hakkında Bilgiler

Bu hafta, yeni okulumda aldığım bir derste klasik Batı müziği bestecilerinden Schubert konuşuldu. Daha önceden bilmediğim ve bildiğim halde dikkatimi çekmeyen şeyler öğrendim ve müzikler dinledim. Ben de size tüm bunların bende çağrıştırdıklarından bahsetmek istiyorum.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Franz_Schubert" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Franz Peter Schubert</a>, 1797 ile 1828 yılları arasında 31 senelik kısacık bir ömür sürmüş Avusturyalı besteci. Hem “Klasik” hem de “Romantik” dönem bestecilerden kabul edilen Schubert, 600’den fazla “lied”in yanı sıra 9 senfoni, 6 opera, 6 operet, 7 missa, 8 uvertür, 1 konçerto ve çok sayıda oda müziği eseri bestelemiş.&nbsp;- Peki Schubert’in yüzlerce eser bıraktığı ve adeta kendisiyle özdeşleşen müzik formu “<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Lied" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">lied</a>” nedir? Kabaca şimdiki popüler müzik şarkılarının atası sayılabilecek, bir şiir formu üzerinde yazılmış sanatsal bir müzik biçimi diyebiliriz. Önemli noktası, dini olmayan şiirsel metinlerin üstüne yazılan müziklerle oluşturulması. “Lied”lerin kökeni ise aslen 15. yüzyıl, hatta kimilerine göre 13. yüzyıla dek uzanıyor ve halk şarkılarından doğduğu düşünülüyor.&nbsp;Her ne kadar “lied” türünün en ünlü bestecisi Schubert olarak bilinse de Beethoven, Mozart, Haydn, Brahms gibi pek çok meşhur besteci de lied formunda eserler yazmış. Ama tabii ki Schubert'in yazdıkları bir başka... Hepsini burada konuşup dinlemeye imkan yok, o yüzden bu yazıyı yazmama sebebiyet veren ve çok çarpıcı bulduğum “Erlkönig”i size anlatmak ve dinletmek istiyorum.&nbsp;- Alman Mitolojisi’nde çocukları öldüren kötü ruh, orman elfi gibi bir yaratığı ifade eden “Erlkönig”in şiirini Goethe yazmış. <a fr-original-style="" href="https://www.oxfordlieder.co.uk/song/1420" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hikaye</a> oldukça acıklı ve biraz ürpertici, “lied” de bunu hem sözleriyle hem de aslında hiç söze gerek kalmaksızın tüm bu duyguları hissettiren müzikal yapısıyla çok açık anlatıyor. Bir baba, hastalanan oğlunu gecenin bir yarısı at sırtında ormanların arasından tedaviye götürürken oğul, sisler puslar içinde <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Erlking" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Erlkönig</a>’i görür ve onun fısıldadıklarını duyar. Bunları babasına söyler, fakat babası görüp duyduklarının sis ve hayal olduğunu söyleyerek oğlunu teselli etmeye çalışır. Maalesef mutsuz son, oğul at sırtında can verir... İşte bu gece yarısı sisler içindeki telaşlı ve endişeli yolculuğu Goethe’nin kalemi ve Schubert’in piyanosundan dinlemek isterseniz, şahane bir animasyonun eşlik ettiği <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/JS91p-vmSf0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şu videoyu</a> izleyip dinleyebilirsiniz. Almanca veya müzik bilmenize hiç gerek yok, hikayeyi zaten hissederek anlayacaksınız.&nbsp;- Yeterince üzüldüysek konunun Şirinler ile ilgili kısmına geçip biraz havamızı değiştirelim. Öncelikle <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/aUXNg_J8vKM" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şu videonun</a> ilk 20 saniyesini dikkatle dinlemenizi rica ediyorum, Gargamel konuşurken arkadan çalan melodiye kulak kesilin lütfen.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/2/2021-03-21T13:44:22.554Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Şimdi de şu senfoninin 28. saniyesinde başlayan melodiyi <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/kl23PTp2jUI?t=28" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dinleyin</a> lütfen ve ben de bir yandan anlatmaya devam edeyim. &nbsp;Schubert’in 1822 senesinde bestelemeye başladığı “Symphony No. 8 in B minor, D 759” bir senfonide bulunan/bulunması gerektiği düşünülen 4 kalıbın sadece ilk 2’sini içerdiği için “<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Symphony_No._8_(Schubert)" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bitmemiş Senfoni</a>” olarak geçer literatüre. Kimine göre Schubert bu eseri bitiremeden ölmüştür; ama ben naçizane bu görüşe katılmıyorum, zira eseri yazmaya başladığı yıl 1822 ve ölüm yılı 1828; ki bu süre zarfında pek çok eser yazmış besteci, hatta tüm kalıplarıyla var olan “9. Senfoni” de bu eserlerden birisi. Kim bilir, besteci belki bu şekilde eksik ve yeni bir form denemiş, belki devamını getirmek istememiş; bu konuda farklı görüşler olsa da işin aslını tam olarak bilmek mümkün değil.&nbsp;Fakat tabii ki müzik araştırmacıları ve meraklılar boş durmamış, teknolojinin de nimetlerinden yararlanarak bu “Bitmemiş Senfoni”yi bitirmeye çalışmışlar. Farklı dönemlerde farklı girişimler de olmuş aslında tarih boyunca, lakin reklam yapmak gibi olmasın ama en yeni ve çarpıcı örneklerden birisi 2018’te Huawei’nin yapay zekaya tamamlattığı versiyon olmuş. <a fr-original-style="" href="https://consumer.huawei.com/uk/campaign/unfinishedsymphony/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Şuradan</a> detayları okuyup yüksek kalitedeki ses dosyalarını indirilebilirsiniz. Şu kısa <a fr-original-style="" href="https://youtu.be/GcFkoTUraMM" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videoda</a> da hikaye anlatılıyor.&nbsp;Olmuş mu? Neticede eserin armonik yapısı ve senfoni formu takip edilerek rasyonel bir iş yapılmış, “olmamış” demek çok da adil olmaz. Peki buna gerek var mıydı? Teknoloji denemesi olarak “neden olmasın”, ama müzikal olarak “hayır”. Çünkü bana kalırsa bu yapılan şey yeni bir eser yaratmaktır, 200 yıl öncenin dünyasında bir besteci tarafından yazılmış bir esere bilgisayar programı ile devam etmek ise yeni ve bambaşka bir şey yapmaktır, o yüzden de ben kişisel olarak bunu maalesef “Bitmemiş Senfoni”nin bitmişi olarak göremiyorum. Farklı fikir ve değerlendirmeler elbette olabilir, ama ben şahsen onun yarım bırakılmasını anlamaya çalışmanın bitirmeye çalışmaktan daha kıymetli olduğunu düşünen, belki de daha romantik taraftayım. Bakalım siz neler hissedeceksiniz?&nbsp;Şirinler’e geri dönersek, aslında Şirinler ve pek çok eski çizgi filmde (özellikle Looney Tunes çizgi filmleri) Batı müziğinden çok fazla eser kullanılmış. Buradaki Şirinler örneğinde olduğu gibi arka planda çalan temaların yanı sıra olay örüntüsünü müzik eserleri ve icra üzerine kurmuş çok fazla çizgi film bölümü de var. Bu konunun detayı ve diğer çizgi filmlerle ilgili boyutu vardı anlatmak istediğim, o başka bir yazıya kaldı artık. Ama yine de meraklısı Müzikli Mevzular’ın yayın hayatının ilk yazılarından biri olan “<a fr-original-style="" href="https://muziklimevzular.blog/2014/12/13/tom-jerryden-kalan-liszt-sevgisi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tom ve Jerry’den kalan Liszt Sevgisi</a>”ni buradan okuyabilir.&nbsp;

Müzikli Mevzular

Şirinler'den Yapay Zekaya Bir Yolculuk

Şiir, Şarkı, Şirinler ve Schubert

Tarihler Turgut Özal'ın cumhurbaşkanı olduğu 1992 yılını gösterirken Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası binasının yetersizliği gündeme gelmiş, bu kapsamda bir yarışma açılmış ve Uygur Mimarlık tarafından tasarlanan proje yarışmanın galibi seçilmişti. Beş yılın ardından, 1997 yılında dönemin cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından temeli atılan binanın inşaatı, yıllar sonra tamamlandı ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası "bitmeyen senfoni" yeni binasının 29 Ekim olarak duyurulan büyük açılışı, 3-4 Aralık’a ertelendi.<ul><li>Hikâyesi: Mimarlık yayını Arkitera'ya 2015 yılında verdikleri söyleşide Uygur Mimarlık'tan Semra Uygur, yumurta formuyla dikkat çeken projenin yarışmaya katılan 46 proje arasından seçildiğini söylüyor. Uygur, o dönem bakanlık ve akustik uzmanlar arasında yaşanan koordinasyon eksikliklerinin salon projelerinin tamamlanmasını geciktirdiğini, inşaat ihalesi 1995 yılında yapılan ve inşasına başlanan yapının salon projelerinin 2008 yılında tamamlandığını söylüyor. Dönem içinde değişen deprem, yangın ve performans yönetmelikleri sebebiyle yapıya ait bazı bölümlerin yeniden projelendirildiğini söyleyen Semra Uygur, bu değişikliklerin de 2011'de tamamlandığını ifade ediyor. Uygur Mimarlık, salonların akustik eksikliğinin tespitinin Bayındırlık Bakanlığınca verilecek bazı ziyaret izinleri sebebiyle geciktiğini; iletişim ve bilgilendirmenin süreçte yaşanan görev değişikliklerinin hızına yetişemediğini savunuyor. &nbsp;</li><li>Fikir ve teknik: Yapının bulunduğu arazi, topoğrafya açısından Ankara'nın en alt kotlarından biri olarak tanımlanıyor. Ankara Kalesi ve Anıtkabir arasındaki görsel bir aksa oturan yapı, Anıtkabir'in göründüğü tek açık alan olma özelliğini bozmamak için aşağı çekiliyor; Semra Uygur'a göre bu durum da sanatçılar için akustik ve görsel koruma alanı yaratıyor. Öte yandan proje tasarımcıları yapının farklı formlardaki unsurlarının bir bütün olarak okunmasını önemsiyor. Semra ve Özcan Uygur, şartnamede belirtilen "zamanla eskimeyecek bir yapı" beklentisine uygun bir yapı tasarladıklarını düşünüyor. Hızlı üretime olanak tanıyan şişme kalıp sistemi gibi yenilikçi tekniklerin kullanıldığı inşaatın kısa sürede görünürlük kazanmasının çevrede heyecan yarattığını düşünen Uygur Mimarlık; 2015 yılında verdikleri söyleşide inşaatın tamamlanması için "başbakanlık ya da cumhurbaşkanlığı düzeyinde bir sahiplenme" gerektiğini vurguluyor. &nbsp;</li><li>Bugün: 154 bin metrekarelik arazi üzerine, 62 bin metrekarelik bir sahaya inşa edilen yapı; 800 araç kapasiteli otopark, 2.023 kişilik büyük, 500 kişilik küçük konser salonu, 10 bin kişiyi ağırlayabilecek açık hava konser alanı, CSO müzesi, restoran, kafeterya, ofisler, ticari alanlar gibi çok sayıda unsurdan oluşan bir kompleks sunuyor. Salonun büyük konser salonu, Türkiye'nin ilk "üzüm bağı oturma düzenine sahip konser salonu" olma özelliğini taşıyor. Konser salonu tasarımında öne çıkan modellerden biri olan bu oturma düzeni; Berlin Filarmoni, Walt Disney Konser Salonu, Kauffman Center, Danish Radio Konser Salonu gibi yapılarda kullanılıyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>Açılış: Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un aktardığı üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla son dönemde inşası hızlanan yapının 28 yıllık hikâyesinin ardından kapılarını 29-30 Ekim tarihlerinde gerçekleşecek konserlerle açacağı duyurulmuştu. Sonrasında CSO resmî Instagram hesabındaki açılış duyuruları kaldırıldı ve açılış konserlerinin 3-4 Aralık’a ertelendiği iddia edildi. Semra ve Özcan Uygur; 16 Ekim'de gazeteci Deniz Zeyrek'e verdikleri demeçte "açılışla ilgili hiçbir sürece dâhil edilmediklerini, açılış törenine davet dahi edilmediklerini" dile getiriyor. Projenin bir "yetiştirme telaşı" içinde yalnızca bir inşaat gibi ilerlemesinden kaygı duyan mimarlar; bu durumun sanatsal imalatların kalitesini düşürebileceğini, proje tam anlamıyla tamamlanmadan yapılacak bir etkinliğin CSO'nun prestijini de olumsuz etkileyebileceğini düşünüyor. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın 27 Ekim tarihli açıklamasına göre kompleksin bir kısmının açılışı 3-4 Aralık’ta gerçekleşecek.</li></ul>

Ankara’nın Anıtkabir’i gören tek açık alanı üzerine inşası 25 yıl önce başlayan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kompleksinin bir kısmı, 3-4 Aralık’ta açılacak.

senfoni ile ilgili hikayeler