14 Mayıs seçimleri sona erdi, hepimiz gözlerimizi ikinci tura çevirdik. 28 Mayıs’ta halk, beş yıl daha ülkeyi yönetecek kişiyi belirlemek üzere Kemal Kılıçdaroğlu ve Recep Tayyip Erdoğan arasında son tercihini yapacak. Ancak 28 Mayıs’a kadar atlamamamız gereken bir tarih daha var: 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı.Gençlik bayramımız yaklaşırken, gelin biraz bu ülkeden neden genç siyasetçi çıkmadığından ve aylardır evimize zorla misafir olan başımızın tatlı belaları “siyasetçi dedelerimizden” bahsedelim.Son birkaç aydır evde şöyleyiz: Bir kanepede ben, eşim ve kedimiz oturuyoruz. Hemen yanımızda sevgili Kemal Kılıçdaroğlu (74) var, Meral Akşener (66) ile birlikte oturuyor. Karşı koltukta Erdoğan (69) yanına Bahçeli'yi (75) almış. Köşedeki berjerde ise Muharrem İnce (59) oturup çayını hüpletiyor. Çayları açık koyuyoruz çünkü tansiyonları çıksın istemiyoruz.&nbsp;TÜİK’in <a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2022 verilerine</a> göre Türkiye’de 35 yaş altı nüfusun oranı yaklaşık yüzde 50. Yani her iki kişiden biri 35 yaşın altında. Bu genç nüfusu yöneten ve yönetmeyi vadedenlerin neredeyse tamamı 60 yaşın üstünde. Konuyla ilgili araştırma yaptığımda Amerika Birleşik Devletleri’nde de aynı sorunun yaşandığını; başkanların gittikçe artan yaşlılığından halkın memnun olmadığını gördüm. Joe Biden 80 yaşında, Donald Trump başkanlık seçimlerini kazandığında 70 yaşında idi. Konuyla ilgili ne yapılabileceği konusunda verilen tavsiyelerden biri şu: “Seçilme yaşını 18’e indirelim, böylece gençlere siyasette hoş karşılandıkları konusunda bir mesaj vermiş oluruz.” ABD’ye kötü bir haberim var: Biz indirdik, bir işe yaramıyor.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu Ülkeden Neden Genç Siyasetçi Çıkmıyor?</h3>Evet tecrübe güzel şey, 60-70 yaşında bir insandan öğreneceğimiz çok şey olabilir. Peki onların 20’li, 30’lu yaşlarındaki insanlardan öğrenmesi gerekenler ne olacak?&nbsp;19 Mayıs’ta, 30’lu yaşlarındayken Samsun’a çıkarak bir ulusun istikbalini değiştiren Mustafa Kemal Atatürk, “Bütün ümidim gençliktedir” derken, siz hiç düşündünüz mü? Z kuşağı, TikTok’taki dansları sayesinde tanıyıp sevdiği 60’ına merdiven dayamış Muharrem İnce yerine neden kendi genç siyasetçilerini çıkarıp bağrına basmayı arzulamıyor?Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 28. Döneminde 600 milletvekili koltuğundan sadece dördü 20’li yaşlarındaki vekillere ayrılmış durumda. Rümeysa Kadak (27), Zehranur Aydemir (25) ve Mesut Bozatlı (29) Ak Parti; Beritan Güneş Altın ise (28) Yeşil Sol Parti listelerinden milletvekili seçildi.&nbsp;Seçim hazırlık çalışmaları sırasında yana yakıla ilk kez oy kullanacak gençlerden oy dilenen diğer partiler, o gençleri temsil etmesi adına kaç tane genç milletvekili adayı çıkardı?&nbsp;Bunların kaçı seçilme olasılığı yüksek, ön sıralardaydı? Özellikle, “Umudumuz büyük, gençliğimiz var” diyen Cumhuriyet Halk Partisi ve İyi Parti’nin, ayrıca Milliyetçi Hareket Partisi’nin bu konuda son derece geride kaldığının altını çizmek gerekiyor.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gençler Siyasete Atılmak İstemiyor mu?</h3>Bu yazı aynı zamanda bir öz eleştiri. Beş yıl önce Türkiye’nin en politik fakültelerinden biri olan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldum. Dürüst olmak gerekirse, ne ben ne de okuldan mezun olan arkadaşlarımdan hiçbiri siyasetin içinde yer almayı düşünmedik bile. Özellikle politik tansiyonun yüksek olduğu dönemlerde bu fikir aklımızdan geçse dahi, atmosfere hakim olan bıyıklı erkek hegemonyasını görüp korktuk belki de.&nbsp;Hepimiz siyasetle iç içeyiz. Her gün haberleri izleyip ülkenin ahvaline üzülüyoruz. Ama muhalif duruşunu belli etmekten gocunmayan, iktidardan lafını esirgemeyen tanıdıklarımın hiçbiri gerçekten “Dur, ben bu gidişatı değiştireceğim” diyerek kollarını sıvamıyor. Haberleri izliyoruz, muhalif tweet’ler atıyoruz, yazılar yazıyoruz, seçim günü sandıkların başında bekliyoruz. Ama günün sonunda hep ama hep başımızdaki dedelerden bahsediyoruz!&nbsp;Elbette burada suçun büyük kısmı sistemin kendisinde. Kültürel olarak da “yaşlıyı sayma, küçüğü ezme” odaklı bir toplum olduğumuz için gençlerin siyaset sahnesinde yer almaması kimsenin, hatta gençlerin bile umurunda değil. Tüm koltuklar kapılmış ve Türkiye’de siyaset yapmak para istiyor. &nbsp;Ve biz bunu kanıksamış durumdayız. 20’lik yazarı Merve Nur Okutan’ın bir arkadaşı, zamanında siyasete atılmak için yola çıkmış. Parti parti gezerek yapmak istediği projeleri anlatmış. Ama ya torpil engeline takılmış, ya da “Sende daha kendi kampanyan için bile para yok” diye hor görülmüş. Bağımsız aday olmak zorunda kalmış. Merve, kendi tecrübesi hakkındaysa, “Ben sadece bir kadın olarak bile siyasetin içinde yer almak zorunda olduğumu düşündüm, ama bu sisteme güvenim yok” diyor.Sisteme güvenmemekte çok da haklı. İkinci kez AK Parti listelerinden milletvekili seçilen 27 yaşındaki Rümeysa Kadak, TBMM’deki ilk milletvekiliği dönemi boyunca bir tek soru önergesi bile vermemişti. Hangi performans kriterine dayanarak ikinci kez vekil gösterilip yeniden Meclise gittiği konusu, siyasete girmeyi düşünen ülke gençlerinin kafasında soru işareti yaratıyor olmalı. Tecrübesizlik gerekçesiyle siyaset kapısı binlerce gencin yüzüne kapanırken Mecliste bulunan sayılı gençlerden birinin, gençliğin sorunları adına kılını bile kıpırdatmayan bir isim olması; bu kişinin “genç” “kadın” ve “muhafazakâr” nitelikleri sebebiyle “temsili” olarak orada tutulduğunu gösteriyor. Bu tip vekillere siyasetçiler genellikle, “vitrin adayları” diyorlar. Yani vitrinde durması hoş karşılanıyor ama iş gerçekten karar alma süreçlerini işletmeye geldiğinde vitrinde duran bu gençlerin fikrini kimse merak etmiyor.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Halkın Meclisinde Neler Olup Bitiyor?</h3>Birkaç günlüğüne bir milletvekilinin danışmanlığını yapmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki ortamı koklama imkânım olmuştu. Ortam şöyle: ODTÜ, Ankara Hukuk, İstanbul Hukuk gibi prestijli okullardan mezun genç yetişkinler, çoğunlukla 50 yaş üstü ve erkek olan milletvekillerinin danışmanlığını yapıyor. Projeleri, soru önergelerini, konuşma metinlerini hazırlıyor ve bol bol kapris çekiyor. 20’lerindeki, 30’larındaki bu eğitimli ve entelektüel genç yetişkinler neden milletvekili değil de danışman olmaya layık görülüyor? 60 küsur yaşında, son model Mercedes’iyle meclise gelen bir erkek milletvekili, muhalefet partisi üyesi olsa dahi, bir genç kadının istikbaline ve dertlerine dair kayda değer ne söyleyebilir? Parti fark etmeksizin gerçekten aktif olarak çalışan vekilleri tenzih ederek söylüyorum ama neden vekillerin hatırı sayılır bir kısmı meclis koltuğunu emekli olmadan önceki son çıkış, bir prestij meselesi, Meclis restoranındaki ucuz menüler eşliğinde bir sosyalleşme ortamı, belki bir sonraki yerel seçimlerde bir taşra belediye başkanlığına giden bir yol olarak görüyor?Gençler olarak çoğunlukla o kadar umutsuzuz ki onlardan çok daha iyisini yapabileceğimizi düşünmüyoruz bile. Şu an başımızdakileri beğenmiyoruz ama “Ben daha iyisini yaparım” diye kollarımızı da sıvamıyoruz. Bunun bir sebebi kendi ataletimiz, bir sebebi de belki yaşlıların bize bıraktığı miras. Bize bıraktıkları ülkede kazançlı işlere giremiyor, ev-araba alamıyor, evlenemiyor, çocuk yapamıyoruz. Bir de sanırım hiçbir ülküye tam olarak inanmıyoruz. İnansak, çabalasak bile önümüz sen ne anlarsın-cı tayfa tarafından kesiliyor.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Seçimden Seçime Politik Olmak Ne Kadar Doğru?</h3>Geldiğimiz hâl gösteriyor ki, Türkiye gençleri olarak artık taraf olmamız, elimizi taşımızın altına koymamız gerekiyor. Daha ısrarcı olmamız, kendimize inanmamız, örgütlenmemiz ve kendi akranlarımızı kollamamız gerekiyor. Bu ülke sadece seçimden seçime politik olabileceğimiz kadar rahat bir refah ülkesi değil. Bu seçim sürecinde hepimiz gördük: yaşlı siyasetçiler hızlı aksiyon alma konusunda hantal kalıyor. Seçimden önce de, seçimden sonra da politik süreçlere katılmamız gerekiyor. Siyaseti yalnızca dedelere bırakamayız. Bıraktığımızda neler olduğunu görüyoruz. O hâlde neden hepimiz siyasi duruşunu kendimize yakın bulduğumuz bir partiye üye olup o partide neler olup bitiyormuş diye şöyle bir bakmıyoruz?Her şeyden önce, gençler olarak 28 Mayıs’ta MUTLAKA oy vermeli ve MUTLAKA sandıklarımızı kollamalıyız. Etrafımızda inancını ve umudunu yitiren arkadaşlarımız varsa onlara moral vermeliyiz. Hiç kimse bunun kolay olacağını söylemedi. Kimseyi arkada bırakamayız. Her birimize ihtiyaç var.&nbsp;Gençliğimizin gücünü hatırlamamız dileğiyle. 19 Mayıs'ımız kutlu olsun!

20’lik, kafada oluşan saçma soruların, açılmayı bekleyen ve bazen suratımıza çarpılan kapıların, gündem ile üzerimize çökebilecek fenalığın paylaşıldığı bir bülten. 

Kafada oluşan saçma soruların, açılmayı bekleyen ve bazen suratımıza çarpılan kapılar.

20'lik

Nerede genç siyasetçiler? 

Başımızın Tatlı Belaları: Siyasetçi Dedeler

Görsel: <a fr-original-style="" href="https://americansuburbx.com/2012/02/lars-tunbjork-alien-at-the-office-2004.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lars Tunbjörk – Alien at the Office (2004)</a>Bu yazıyı kaleme alma fikri, 1 Mayıs yaklaşırken hazırlanacak bültenle ilgili diğer 20’lik yazarlarıyla beyin fırtınası yaparken doğdu. İşçi ve Emekçiler Bayramı’nda beyaz yakalılarla ilgili bir şey yazmak makul olur muydu? Mesela madenciler, inşaat ustaları, moto-kuryeler işçiyse, yüksek güvenlikli bir plazada şık kıyafetler içinde çalışan bir hesap uzmanına “işçi” demek mümkün müydü?&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne Zaman “İşçi” Oluruz?</h3>İşçi dendiğinde sizin de aklınıza iş tulumlu, baretli bir erkek mi geliyor? Bazıları beyaz yakalıların “işçi” veya “emekçi” olarak adlandırılmasını, en basit hâliyle ağır beden işçilerine bir hakaret olarak görüyor. Onlara göre beyaz yakalılar, mavi yakalılarla kıyas kabul etmeyecek kadar ayrıcalıklı bir sınıf. Peki o zaman, her sabah asgari ücretten biraz fazla maaşlı işine gitmek için sabahın 5’inde uyanıp metrobüs sırasına giren plaza çalışanı ne?Sally Rooney’nin “Güzel Dünya, Neredesin?” isimli romanında bu konudaki iki zıt perspektifi özetleyen şahane bir diyalog geçiyor: (Hepsi yirmili yaşlarında ve üniversite mezunu bir arkadaş grubu bir pub’da muhabbet etmektedirler.)<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(250, 218, 196); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(250, 218, 196); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">- (…) Aslında burada kimse işçi sınıfından sayılmaz.+ Marx seninle aynı fikirde olmazdı ama demek istediğini anlıyorum.&nbsp;- İnsanlar işçi sınıfından olduğunu iddia etmeye bayılıyor. Ama aramızda kimsenin ailesi işçi sınıfından değil.+ Evet ama aramızda herkes geçimini sağlamak için çalışıyor ve ev sahibine kira ödüyor.- Kira ödeyince işçi sınıfı olmuyorsun.&nbsp;+ Doğru ya, bir işte çalışmakla işçi sınıfı olunmaz. Maaşının yarısını kiraya harcayınca, mülk sahip olmayınca, patronun tarafından sömürülünce, o zaman da olmuyorsun. Ne zaman işçi sınıfından oluyorsun acaba, belli bir aksanın falan varsa mı? (…)</blockquote>*“İşçi” kavramı sıklıkla iki farklı nüfus grubunu tanımlamak için kullanılıyor: biri, gelirini sermaye birikiminden ziyade emekten elde edilen geniş bir insan grubu. Diğeri ise bu grubun belirli bir kültürel göstergeler dizisine sahip, kentsel, yoksul bir alt bölümü. Bizler çoğunlukla bu alt kümeye odaklanmaya ve büyük kümenin kalanındaki nispeten daha ayrıcalıklı kesimi (yani beyaz yakalıları) işçi olarak adlandırmamaya meyilliyiz. Eminim bu yazıyı okuyan pek çok beyaz yakalı da kendisinin “işçi” olduğunu düşünmeyecek, hatta bu şekilde adlandırılmaktan belki de pek memnun olmayacaktır. Beyaz yakalı çalışan, işçi olduğunu unutuyor - çünkü ayrıcalıklı olduğuna ikna edilerek işçiliği unutturuluyor.Evet, belki beyaz yakalıların çalıştıkları gökdelenler ve plazalar son derece korunaklı görünüyor. Peki gerçekten öyle mi? Türkiye’de beyaz yakalı gerçekten de ayrıcalıklı mı?<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1682587519164.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.27" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://americansuburbx.com/2012/02/lars-tunbjork-alien-at-the-office-2004.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lars Tunbjörk – Alien at the Office (2004)</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Güvencesizliğin Kalbinde: Beyaz Yakalı</h2>Zorbalık, beyaz veya mavi yakalı tüm emekçilerin hayatında yer etmiş durumda. Uğur Şahin Umman, “Çalışma Acısı” isimli kitabında, beyaz yakalı emekçilerin de her ne kadar mavi yakalılara kıyasla çok daha güvenli bir ortamda çalışıyor gibi görünseler de güvencesizliğin kalbinde, her türlü fiziksel ve psikososyal riske açık olarak çalıştığını ifade ediyor. Burada risk, kafaya ağır bir cisim düşmesi veya iskelenin yıkılması ihtimali değil. Riskler daha sinsi ve etkilerini başımıza baret takarak minimize edemiyoruz. Peki bu risklerin bazıları nedir?Öncelikle, çoğu şirket, kurum kültürünü ve performans yönetimini iki olgu üzerine inşa ediyor: akran rekabeti ve güvencesizlik. Prestijli bir şirkette çalışmanın heyecanıyla işçiler birbirleriyle yarışabilmek için “gönüllü olarak” hep daha fazla çalışmaya hevesli oluyor. Daha doğrusu, işçiler bu fedakârlıkta bulunmaya karar verenin kendileri olduğunu düşünüyor. Çünkü öyle bir şirkette çalışıyor olmak, işçiye bir saygınlık sağlıyor. En uzun saatler gıkını çıkarmadan çalışan, en fazla mesai yapan, en az izin kullanan işçi ödüllendiriliyor ya da ödüllendirileceğini umuyor. Bu şekilde işyerine her şeyini vermeye zorlanan işçiden geriye ise işçinin posası kalıyor.Uluslararası bir şirkette çalışan bir arkadaşım şöyle bir şey anlattı: Şirketlerinde düşük performansı nedeniyle işten çıkarılan 20’li yaşlarda genç bir çalışan, gece vakti ekip liderini ağlayarak arar. İşten ayrılırsa hayatının biteceğini söyler ve kendisine bir şans daha vermeleri için yalvarır. Tüm hayatını şirkete adayacağını vaat eder. Bunu söyleyen kişi 20’li yaşlarında, çok iyi eğitimli, muhtemelen orta-üst sınıf bir aileden gelen bir kadın ve hayatının anlamını endekslediği şey, o şirketin bir parçası olmak. Peki kapitalist bir şirkete duyulan bu bağlılığın gerçekten içsel bir kaynağı var mı? Yoksa şirketler çalışanlarını böyle düşünmeye, böyle hissetmeye ikna mı ediyor?Acaba bir tekstil fabrikasında, yanında çalışan mesai arkadaşıyla rekabet eden, “daha çok kot taşlamalıyım” diye kendi isteğiyle fazla mesai yapan, hayatını o fabrikaya adamayı düşünen bir işçi var mıdır? Pek zannetmiyorum, çünkü mavi yaka iş ortamı bu fikri beslemiyor. Oysa bir bankada kalıcı olabilmek için herkesten fazla çalışmak, diğer çalışanın açığını kollamak, arkasından dolap çevirmek çok normal karşılanan ve hatta beklenen bir tutum. Performans notları, işçinin önüne konan gerçek dışı hedefler ve kurum kültürü adı altında işçi aleyhine ustalıkla düzenlenmiş sözleşmeler ise bunun tuzu biberi oluyor.&nbsp;Peki işverenin harladığı bu güvencesizlik ortamı bizi nereye getiriyor? Hak arama yollarına. Çoğu beyaz yaka iş kolunda sendikalaşma ve iş yeri temsilciliği yok. Oysa sendikalaşma, kanunun işçiye sağladığı en önemli hak arama mekanizmalarından biri. Sendikalar sayesinde işçiler örgütlü bir şekilde seslerini işverene duyurabiliyor ve haklarını çalıştıkları sırada arayabiliyorlar. Oysa beyaz yakalılar arasında herhangi bir örgütlülük son derece nadir olduğu için neredeyse tümü kendi bacağından asılıyor. Beyaz yakalı bir işçi, çoğunlukla, kanunun kendisine tanıdığı hak arama mekanizmalarından ancak işten ayrıldıktan sonra devreye girebilecek hükümlerinden (işe iade, haksız fesih vb.) faydalanabiliyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1682587560535.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.26" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://americansuburbx.com/2012/02/lars-tunbjork-alien-at-the-office-2004.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lars Tunbjörk – Alien at the Office (2004)</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beyaz Yakalının Asgari Ücret Kazandığı Ülke: Türkiye</h3>Bir beyaz yakalıyı diğer işçilerden ayıran en büyük farklardan biri de elbette ki kazanç. Oysa Türkiye’de, ekonomik krizin etkisiyle pratikte böyle bir farkın kaldığını söylemek pek de mümkün değil. Asgari ücrete gelen zamlar ücret tabanını sürekli yukarı çekiyor ama özel sektörde zamlar genellikle aynı oranda gerçekleşmiyor. Böylelikle çoğu beyaz yakalı işçi de pratikte asgari ücretli emekçiler hâline geliyor.Böyle bir tabloda elbette Türkiye beyaz yakalısının bir mavi yakalıdan çok daha iyi ve ayrıcalıklı koşullarda çalıştığını ve bu yüzden “daha az işçi, daha az emekçi” olduğunu söylemek mümkün değil. Ülkede beyaz yakalı da mavi yakalı da ağır yükün altında eziliyor.Bu yazıyı yazarken aklıma hep şu anekdot geldi: Bir arkadaşım, bir özel üniversitede araştırma görevlisi olan ve emeğine kıyasla çok az kazanan arkadaşımız hakkında “o beyaz yaka değil ki, açık mavi yaka” demişti. Belki de beyazın ya da mavinin kalmadığı; tüm işçilerin farklı şekillerde ama aynı oranda sömürüldüğü günümüz Türkiye'sinde aradığımız kavram budur.&nbsp;Mavi, açık mavi, gri, beyaz yakalı tüm işçilerin, emekçilerin 1 Mayıs'ı kutlu olsun!

İşçi kimdir?

Beyaz Yakalının 1 Mayısı Olur mu?

Bir süredir ne zaman kalabalık bir arkadaş grubuyla otursak, masaya yeni bir gönül ilişkisi ihtimalini yatırdığımız arkadaşımızın ağzından şu sözlerden biri çıkıyor: 'şerefsiz, ghostladı beni' veya 'ay, ben o çocuğu ghostlayacağım galiba kızlar.'Birkaç yıl öncesine kadar hayatımızda olmayan ghosting kavramı, bir türlü Türkçeleştirilemese de varlığıyla hayatlarımızda büyük bir boşluğu doldurdu. 'Aramıyor, mesaj atmıyor' ifadelerinden daha derin bir anlamı var ghosting’in. Çevrimiçi kanallardan güzel güzel iletişim kurarken bir tarafın iletişimi bir anda bıçak gibi kesmesi demek. Tam olarak çevirecek olursak: Hayaletleme.&nbsp;Yani, bence ne güzel sohbet ediyorduk, hayal oldun, gidiyorsun.Bunları söylemem bile gereksiz çünkü bu yazıyı okuyan herkes ghosting’in ne olduğunu gayet iyi biliyor. Hepimiz hayatımızın bir döneminde kâh ghost’layan, kâh ghost’lanan tarafta olduk. Bu yazıyı yazma sebebim ise sanırım biraz şeytanın avukatlığını yapmak. Bahsi geçtiğinde arkadaşlarıma sorduğum ve grubu her zaman ikiye bölen bir soruyu size de sormak istiyorum: Ghosting her zaman gerçekten bahsedildiği kadar kötü mü?<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Ne yaptım da bu sessizliği hak ettim?”</h3>Okuduğum bir araştırmaya göre, günümüzde flörtlerin yarısı bir tarafın ghosting’e uğramasıyla sonlanıyormuş. Psikolog Dr. Jennice Vilhauer,&nbsp;“<a fr-original-style="" href="https://www.psychologytoday.com/us/blog/living-forward/201511/why-ghosting-hurts-so-much" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Why Ghosting Hurts So Much</a>” isimli makalesinde yaşadığımız duygusal bir acı ile fiziksel acının aynı nöral yol üzerinde olduğuna, yani ghosting sebebi ile uğrayacağımız acının tıpkı bir diş ağrısı gibi son derece gerçek olduğuna dikkat çekiyor. Ghosting’e uğrayan kişi karşı tarafın sessizliğini hak edecek bir şey yaptığını düşünmeye başlıyor ve kendi değerini sorguluyor. Sonrasında da suçu kendinde arıyor: 'Yeterince güzel değil miyim?' 'Yeterince esprili değil miyim?' 'Muhabbetim mi baydı?' 'Onu ilgimle çok mu boğdum?' 'Çok mu ilgisiz durdum?'Bu noktada yıllar önce yaşadığım en yakıcı ghost’lanma deneyimim aklıma geliyor. Klasik hikâye: Çevrimiçi bir mecrada tanıştığım bir erkekle her şey çok yolunda gidiyordu. Bana olan ilgisinden emindim! Ama bir anda mesajlarıma geç cevap vermeye, sonra hiç cevap vermemeye, sonra da telefonlarıma çıkmamaya başladı. Günlerce ondan bir mesaj gelmesini sabırsızlıkla bekledim. Gelmedi. Ama benim bir cevaba, mümkünse bir kapanışa ihtiyacım vardı ve dayanamayıp hesap sormak için telefona sarıldım. Açmadı. Sonra bir kez daha. Yine açmadı! Bir kez daha. En sonunda telefonu açtı ve gülerek şöyle dedi: “Sen beni arayıp duracak mısın böyle?”O an nasıl da karnıma yumruk yemiş gibi hissettiğimi hatırlıyorum. Yaşadığım gerçekten de fiziksel olanlar kadar yoğun bir acıydı. Hüngür hüngür ağlayarak en yakın arkadaşımı arayıp flört ettiğim kişinin ne kadar rezil, ne kadar iğrenç biri olduğunu, beni nasıl kandırdığını anlatmıştım.&nbsp;Bu bahsettiğim olayın üzerinden sanırım yedi yıl geçti. Geriye dönüp baktığımda bu olayla ilgili kendime ilk sorduğum soru şu: “Ayşe, gerçekten ondan o cevabı duymaya ihtiyacın var mıydı? Yoksa seninle iletişim kurmamayı tercih etmesi de aslında bir cevap mıydı?”<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karşımızdaki kişi bize cevap vermiyorsa neden illa sözlü veya yazılı bir yanıt duymak istiyoruz?&nbsp;</h3>Yanıtsız bırakmak da bir cevap değil mi? Bu davranış, seninle ilgilenmiyorum, seninle konuşmak istemiyorum anlamına gelmiyor mu? &nbsp;Geçen hafta, ghost’landığı için çok üzülen ve mutlaka flörtünden bir açıklama bekleyen arkadaşıma bunları söylediğimde, “Artık benimle ilgilenmiyorsa bile bunu yüzüme söylesin istiyorum” diye cevap vermişti. Peki, hoşlandığımız birinin yüzümüze karşı artık seninle ilgilenmiyorum demesini hazmetmek bize cevap vermemesini hazmetmekten daha mı kolay?&nbsp;Böyle akıl verir gibi konuştuğuma bakmayın. Yukarda bahsettiğim olayda ben de çok üzülmüş, kendimi feci yetersiz hissetmiştim. Mutlaka yanlış bir şey yapmış olmalıydım, belki de yeterince güzel değildim. Özgüvenim paramparça olmuş gibiydi. Ama yıllar sonra bugün kendime ikinci bir soruyu sorabiliyorum: “Özgüvenim alt tarafı birkaç haftadır tanıdığım birinin bir eylemiyle dağılacak kadar kırılgansa, burada asıl mesele benimle mi ilgili yoksa beni cevapsız bırakan o kişi ile mi?” &nbsp;Söylemek istediğim şu; evet, hoşlandığımız ve bizden hoşlandığını sandığımız birinin ortada hiçbir şey yokken mesajlarımıza dönmemesi korkunç. Bazen gerçekten canımızı çok fena yakıyor. Ama biri artık bizimle konuşmamayı seçti diye canımızın bu kadar yanması normal mi? Acaba tüm öfkemizi bizi ghost’layan tarafa kanalize etmek yerine bu enerjimizi kendimize yöneltmemiz mümkün mü? Yaralı yerlerimizi sarsak, kırıklarımızı aldırsak, kendimizi iyileştirsek ve bir başkasının ilgisine, sevgisine bu kadar muhtaç olmayacak hâle gelsek? Alt tarafı birkaç haftadır tanıdığımız biri mesajımıza cevap vermediğinde karalar bağlamak, suçu kendimizde aramak yerine aynanın karşısına geçip “Amaaaaaan, elimi sallasam ellisi” deyip kendimize öpücük atabilecek seviyeye gelsek, kendimizi O KADAR SEVEBİLSEK? Nasıl olurdu?&nbsp;Dijital flört şiddeti diye bir şey var ve gerçek. Lovebombing, ghosting, gaslighting…&nbsp;Bunları küçümsediğim sanılmasın. Sadece, ilişkilerin iki taraflı olduğunun altını çizmek istiyorum. Elbette ghostlayan kişinin bize niyetine dair bir açıklama yapması daha şık olurdu ancak ışık hızıyla akan günümüz dünyasında seri olarak yazıştığımız, yüzünü bile belki 1-2 kere gördüğümüz, gerçek bir ilişki içinde olmadığımız birine duygu ve düşüncelerimize dair uzun uzun açıklamalar yapmak istenmemesini de rahatlıkla anlayabiliyor ve empati kurabiliyorum. Biri bizimle artık konuşmamayı seçtiğinde bu kararı çoğunlukla bizimle ilgili değil, kendi hayatı ve kendi beklentileriyle ilgili oluyor. Birinin bizimle konuşmamayı seçmesi bizi daha az akıllı, daha az enteresan, daha az yeterli yapmıyor. O kişinin tercihleri bizim değerimizi belirlemiyor. Belirlemesine izin vermemeliyiz.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Öz Sevgi ve Saygı</h3>Yavaş yavaş 20’lerinin sonuna yaklaşan bir 20’lik olarak altını çizmek istediğim şey bu. Karşımızdakinin davranışlarını kontrol edemeyiz ama bu davranışlardan nasıl etkileneceğimizi kontrol edebilir; bu davranışlara maruz kalmaya devam edip etmeyeceğimizi seçebiliriz. Kararlarımızın sorumluluğunu alabiliriz. Anahtar sözcükler: öz sevgi ve öz saygı. Hiç kimseye ihtiyacımız yok ama bunlara çok ihtiyacımız var. Hayallerimizi süsleyen o harika, rüya gibi insan, her şey on numara giderken mesajlarımıza dönmemeye başladı diye üzülmek kolay. Gelin artık zor olanı yapalım. Bundan çok da etkilenmeyecek kadar güçlü birer birey olmanın yollarını arayalım. Bizi ghost’layan kişi için “pisliğin teki çıktı Rıza Baba,” deyip saçımızı savuralım ve önümüzdeki maçlara bakalım. &nbsp;

“Ne yaptım da bu sessizliği hak ettim?”

Çağımızın Vebası Ghosting: Gerçekten Veba mı? Yoksa Çaresi Var mı?

Birkaç yıl önce okula gitmek için metro istasyonunda bekliyordum. En sevdiğim şarkıyı dinliyordum, keyfim yerindeydi. Trenin kapılarının açılacağı yeri belirten sarı çizgiler olur ya, tam onlardan birinin üstündeydim. Yanıma orta yaşlı bir kadın yaklaştı, parmağıyla dürtüp kulağımdaki kulaklıkları çıkarmamı işaret etti. Yol soracak herhâlde, diye düşünüp çıkardım kulaklığı. Durduğum yeri gösterdi, “Kızım bu kadar kenarda beklemekten korkmuyor musun?” dedi. Anlamadım. “Ya biri iterse?” dedi. Nasıl yani, dedim. Evet, diye ısrar etti. “Ya burada böyle beklerken biri gelip seni raylara iterse ve düşüp ölürsen? Kulağında da kulaklık var. Biri arkadan yaklaşsa hiç duymazsın valla,” dedi. Beni dumur etti, sonra hiçbir şey olmamış gibi gelen metroya binip gitti.O gün resmen zehirlendim. Çok mantıksız ama aynı anda çok mantıklı: “Biri seni niye raya itsin kızım ya, millet deli mi?” düşüncesiyle “Bir manyak gelip itse n’apıcan, ölür gidersin. Teyze haklı, az geride dur” düşünceleri o günden beri tek başıma metro beklediğim her an beynimin bir kıvrımında dans ediyor. Evet, teyzenin korkusu benim de korkum hâline geldi: Metro beklerken raylara itilmek. Teşekkürler no context&nbsp;teyze.

Korku #5: Bu korku eskiden sizde yoktuysa, sorry, artık kaçışınız yok. 

İtiş-Kakış Metro Serüvenleri

Bir Thrifting Sevdalısından İkinci Ele Kompakt Bir Giriş Rehberi

Thrifting is The New Sexy:  Bütçe Dostu ve Sürdürülebilir Bir Alışveriş Deneyimi Mümkün mü?

2010 yılının takvim yaprakları 24 Haziran’ı gösterdiğinde Türkiye’de çekilmiş en kült televizyon yapımlarından biri olan Aşk-ı Memnu ekranlara veda etti. Üzerinden yıllar geçmesine rağmen onun gibisi gelmedi. Bu başarıdaki en önemli rol ise elbette ki dizinin ikonik ana kadın karakteriydi. Gelin, vefatının on ikinci yılında sonsuza kadar 20’lik kalacak bir kadından, Bihter Ziyagil’den konuşalım.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bayan Elektra Kompleksi&nbsp;</h3>14 Kasım 1983 doğumlu Bihter Yöreoğlu, İstanbul sosyetesinin gözde isimlerinden Firdevs ile Melih Yöreoğlu’nun ortak yapımı, Peyker’in kardeşi, bir genetik şaheser. Burcu akrep, yükseleni bilinmiyor, gözleri yeşil, saçları hep yapılı; Amerika’da üniversite eğitimini tamamladıktan sonra memleketine döner. Eşi Firdevs’in kendine ihanet ettiğini öğrenmesi sonucu üzüntüden kalp krizi geçiren baba Melih Yöreoğlu, hakkın rahmetine kavuştuktan sonra, babasına aşık Bihter, nam-ı diğer Bayan Elektra Kompleksi, savaş boyalarını (siyah göz kalemi) sürer ve annesine savaş açar. Ne iyi bir eş ne de iyi bir anne olmak gibi dertleri olan Firdevs ise pek oralı değildir. Onun tek problemi, Melih’in ölümüyle birlikte kendisine kalan borçları ve biten servetidir!&nbsp;Firdevs ile Bihter arasındaki gerilim, dizinin ateşleyici fişeğidir aslında. Hikaye arka planda hep ana-kız çatışmaları üzerinden evrilir. Eşinin ölümünden sonra Firdevs, yeni bir “kasa” için gözünü cemiyet hayatının zengin ve olgun bekarlarına diker. İlk akla gelen ise, iki çocuk babası, müşfik dul Adnan Ziyagil’dir. Firdevs, Adnan’ı ağına düşürmek için tüm hünerlerini sergilerken bilmediği şey; babasının kabrini ziyaret eden vefalı evlat Bihter’in, tesadüfe bakın ki yan kabirde yatan müteveffa eşini ziyaret eden vefalı eş Adnan’la mezarlıkta flörtleşmesidir! &nbsp;Aşiyan Mezarlığı’nda gerçekleşen bu karşılaşmalarda, Bihter’in Boğaz’dan esen meltemle uçuşan şifon elbiseleri ve lüle saçları yaşını başını almış Adnan’ın içinde hoş bir seda olurken; Bihter, daddy issue’larının dermanını Adnan’da bulmuş gibidir.&nbsp;Ergen ve şımarık kızı Nihal, küçük oğlu Bülent, tarihteki ilk f*ckboy yeğeni Behlül, sıkıcı mürebbiye Matmazel ve mutfak tayfasıyla koca bir yalıda sıkışıp kalan Adnan, kışın ortasında baharı yaşamak için çok şeyler vadeden güzel Bihter’i Firdevs’ten istemek üzere soluğu Yöreoğlu yalısında alır ve içimizi eriten o sahne yaşanır. Adnan’ın kendisiyle değil de kızı Bihter’le evlenmek istediğini anlayan Firdevs’in yüzündeki şaşkınlık görülmeye değerdir! Birinci raund’u Bihter kazanmıştır.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/3/1657133332827.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bihter Ziyagil, Beren Saat<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bihter’in Adnan’la evlenerek Ziyagil köşküne terfi etmesiyle, Adnan’ın yeğenim dediği, öz evlatlarından ayırmadan büyüttüğü genç Behlül Haznedar hikayemizde önem arz etmeye başlıyor. Kendisini nasıl anlatmalı? &nbsp;Şöyle özetleyebiliriz: Tam bir <a fr-original-style="" href="https://www.hizliresim.com/fku5msi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ev seksisi</a> olan Behlül’ün bugün bir Tinder hesabı olsa profilinde mutlaka üstsüz / spor arabalı / Malibu’da partilerken çekilmiş fotoğrafları olurdu. Eşleştiği tüm kızlara ilk dakikadan “nbr, bana gelsene, yalıdayım ;)” yazardı.&nbsp; &nbsp; &nbsp;Hayatı boyunca kadınlarca şımartılmış, herkesi ve her şeyi çok kolay elde etmiş bir adamın Bihter’e de “kazanılması gereken zor bir oyun” gözüyle bakmasına şaşmamak gerek. Çünkü Bihter, amcasının eşi olduğu için yasaklı olması bir yana, Behlül’den zerre hazzetmediğini belli etmekten asla çekinmeyen bir kadındı. Yani, Behlül için ideal bir challenge idi. &nbsp;Bihter kaçtıkça, reddettikçe, küçümsedikçe Behlül’ün gözünde çekiciliği arttı ve en hünerli çiftleşme dansını Bihter için yaptı. Bihter’le yaşayacağı macera Behlül’ün ustalık eseri olacaktı. Onu&nbsp;bile elde ederek kendi erkekliğini kendine kanıtlayacaktı!&nbsp;Bihter’in nihayet yasak aşığının ağına düşmesiyle kendimizi çok katmanlı çatışmaların içinde buluruz ve akıllarda soru işaretleri belirir. &nbsp;Bihter, Adnan’da bulamadığı şeyleri sevgilisinde bulduğu için mi eşini aldatmayı seçti? &nbsp;Yoksa eşini aldatarak yani bir türlü affedemediği, barışamadığı “cheater” annesiyle aynı davranış motifi içine girerek annesini kendince temize çekmeye mi çalıştı? Bizi travmatize eden ebeveynin davranışlarını yıllar sonra birebir aynı şekilde kendi hayatımıza aktarmak ve tıpkı çok öfkeli olduğumuz annemiz/ babamız gibi davranmaya başlamak çoğumuzun hiç de yabancı olmadığı bir durum.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/3/1657133501117.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bihter ve Firdevs<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Annesine benzemeye başladıkça, yani gücünü aldığı “ahlaki üstünlük” seviyesini yitirdikçe kendisinden ve etrafındakilerden nefret ederek gittikçe hırçınlaştığını görüyoruz. Evet, Bihter her zaman kibirliydi ama ilk bölümlerde evdeki hizmetlilerden sokaktaki simitçiye, garsonlara, balıkçılara kadar sosyoekonomik olarak kendisinden alt sınıftaki insanlara karşı bile ortalama üstü seviyede bir nezaketle yaklaşan; tüm samimiyetiyle Bülent’e annelik, Nihal’e ablalık yapmaya çalışan Bihter’in, kendine duyduğu sevgi ve saygıyı yitirmesiyle tüm dünyaya savaş açtığını, zamanla eşinin çocuklarına ve hatta eşine karşı bile nazik davranamayacak kadar agresifleştiğini görüyoruz. Kendini sevmeyen biri, kimseyi sevemez. Bihter kendine saygısını yitirdikçe hırçınlaştı, hırçınlaştıkça yalnızlaştı ve yalnızlaştıkça bir izlek bağımlılığı gibi yasak aşkına sarıldı.&nbsp;Bu hırçınlaşma ve yalnızlaşma süreci elbette sadece Bihter’in içsel “kendini sevememe” savaşıyla açıklanamaz. Dışardan da Bihter’e karşı büyük bir direnç vardı. Evdeki hizmetlilerin yeni hanımın varlığını bir türlü benimsememeleri ve bunun ona hissettirilmesi bir yana; her ne kadar güçlü ve zengin olsa da sonuçta babası yaşında olan bir adamla evlendiği için kendi sınıfındaki insanların da Bihter’i “trophy wife” imalarıyla hafife aldığını görüyoruz. En ağır darbeler ise elbette ki üvey kızı Nihal’den geliyor- Bihter’in o evde istenmediği, Nihal’in bakışları ve cesaret edebildiği zamanlarda sözleri tarafından sıklıkla dile getiriliyor. &nbsp;Bihter, Ziyagil köşkünde adeta varoluş savaşı veriyor ve bu savaşı sürekli kaybediyor. Sonuç olarak, yaptığı evlilik sebebiyle maruz kaldığı dışlayıcı tavır onu evliliğinden de uzaklaştırıyor.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nihal Tek Nefeste Soluverecek Bir Çiçek, Peki Bihter?</h3>Bu noktada Bihter’in Nihal’le olan ilişkisine bir parantez açmak gerek, çünkü üvey kızı &nbsp;Bihter’in çöküşündeki kilit unsurlardan. Nihal, annesiz büyümüş, o yüzden babasıyla sıradan bir baba – kız ilişkisinden daha öte bir ilişki geliştirmiş (Bir başka Elektra Kompleksi!) &nbsp;Babası geç kalınca arayıp “nerede kaldın” şeklinde hesap soruyor, babası onsuz gezmeye çıkınca trip atıyor, babası ondan başka herhangi biriyle ilgilenince kızıyor, küsüyor ve hatta bayılıyor!&nbsp;Elbette sahneye Bihter’in dahil olması Nihal için büyük bir yıkım, çünkü Bihter kendisinin upgrade edilmiş versiyonu gibi! Kendisinden daha güzel, daha “yaşlı” (babasıyla evlenebilecek kadar yaşlı, ama hala 20’li yaşların tüm güzelliklerine sahip olacak kadar da genç!), daha eğitimli, daha özgüvenli, daha şık ve üstelik aynı sınıfa mensuplar. Nihal, herkese karşı kullandığı, cemiyet hayatının önemli figürlerinden biri olan Adnan’ın prenses kızı olma kozunu Bihter’e karşı kullanamıyor çünkü Bihter (beğense de beğenmese de annesi Firdevs’in şöhreti sayesinde) zaten o cemiyetin çok daha önemli bir figürü! &nbsp;Hikayenin başında Nihal, Bihter’i kıskanan şımarık bir çocuktan fazlası değilken Firdevs olaya el atıyor ve işler değişiyor. Firdevs kızıyla Behlül arasındaki yasak aşkı fark edince, Bihter’in evliliğini korumak için harekete geçmesi gerektiğini anlıyor: Aşıkları acilen uzaklaştırması gerek. Kızına söz geçiremeyince çözümü Behlül’ü manipüle ederek Nihal’e yönlendirmekte buluyor! Nihal’den masum bir prenses, “bir nefeste soluverecek bir çiçek” yaratıyor. Çok rahat, çok profesyonel! Firdevs’in ustalıklı yönlendirmeleri sayesinde Nihal’in Behlül’e duyduğu çocuksu hayranlık bir anda evdeki herkes tarafından ciddiye alınması gereken gerçek bir aşkmış gibi görülmeye başlanıyor. &nbsp;Behlül bu fırsata dört elle sarılıyor. O da zaten Bihter’in öfkesinden, hırsından ve ihtirasından sıkılmış, artık esaret olarak gördüğü yasak ilişkisinden bunalmış. Çünkü Bihter, karanlık köşelerde bir hayal gibi yaşadıkları gizli aşkı gerçek kılacak somut adımlar atmasını istiyor Behlül’den. “Gidelim,” diyor korkusuzca. “Her şeyi geride bırakıp, birlikte kaçalım.” &nbsp;Bu aidiyet ve adanmışlık Behlül gibi eylemsizliği şiar edinmiş bir adam için çok fazla. Bir kadın için Ziyagil klanının ayrıcalıklı bir üyesi olmaktan vazgeçmek mi? Daha neler.&nbsp;Peki, yine de hakkını vermek gerek. Bir noktada Behlül gerçekten&nbsp;pişman olup&nbsp;vicdan azabı da çekmeye başlıyor. Yasak aşkın verdiği ekstatik duygu yoğunluğu azalınca, yaptığı şeyin ne kadar etik dışı olduğunu kavramaya başlıyor. Çok da kötü niyetli bir adam değil, Behlül. Sadece çok gamsız ve çok güçsüz. Birlikte büyüdüğü Nihal’in masum sevgisinin altında, amcasının güveninin altında eziliyor. Bihter’le yaptığı hatayı anlayınca bir başka hataya sarılıyor: Nihal. Vicdanını, amcasının kızının ilgisine karşılık vererek rahatlatması çok kolay. Bir çeşit hayır işi gibi. Aldattığı amcasının biricik, masum kızıyla evlenip onu mutlu ederek tüm günahlarını kendince temize çekiyor. Hem zaten, Adnan Ziyagil’in damadı olarak sahip olacakları, yeğeni olarak sahip olacaklarından çok fazla. Gerçekten buna değer.&nbsp;Gördüğümüz gibi, Behlül’ün Nihal’le olmasıyla ilgili -Bihter dışında- herkesin bir çıkarı var. Hikaye genellikle Firdevs ve Bihter arasındaki gerilim sayesinde gelişiyor ve yönleniyor demiştik. Firdevs’in belki de en önemli gizli ajandası, zamanında Adnan’la evlenerek kendi canını acıtan kızına kendi ilacından tattırmak. Görünüşte Bihter’le Behlül’ü, kızının evliliği kurtarmak ve kendi refahını korumak için ayırdığını sanıyoruz. Ama bunu, Behlül’ü herhangi başka bir kadına yönlendirerek de yapabilirdi! Firdevs ise, Behlül’ün Bihter’in üvey kızıyla birlikte olmasını sağlayarak intikamını kesinleştiriyor! Bihter’i, “ne olur boz bu işi, onlar gözlerimin önünde birbirlerini severken ölüyorum anne, ölüyorum anlasana!” diye ağlatarak önünde diz çöktürüyor Firdevs. Sen beni ezip geçtin, şimdi senin kızının sana yapacaklarını izle bakalım, diyor adeta. Öz kızını hiç acımadan nakavt ediyor. &nbsp;Bihter önünde diz çökmüşken başını okşamak için elini uzatsa da, vicdan azabından mıdır bilinmez, ona dokunamıyor. Aynı anda hatasını anlıyor. Firdevs’in en güçlü olduğu an, aynı zamanda en güçsüz hissettiği an. Kızını kurtarmak için filmi başa sarmaya çalıştığında ise her şey için çok geç oluyor. Kızını ve onunla birlikte her şeyini kaybediyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/3/1657133877497.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hikayeye dışardan bakınca, parası için evlendiği yaşlı kocasını evdeki genç adamla aldatan ahlaksız bir kadının çöküş hikayesi gibi duruyor. Peki biz Bihter’i neden seviyoruz? Bihter Ziyagil, bütün o femme fatale görünüşünün altında, aslında annesi tarafından sevgisiz bırakılmış, hırçın, küçük bir kız çocuğuydu ve sevilmek istedi. Adnan’la evlenirken de, Behlül’ün peşinden giderken de sadece sevilmek istedi. Suçlu olduğu kadar da mağdurdu ve aksi gibi davransa da öyle güçsüzdü ki kendi hayatına dair bir etki altında kalmadan verdiği tek karar, belki de kalbine doğrulttuğu tabancanın tetiğini çekmesiydi.&nbsp;Sanırım Türkiye televizyon tarihinde bu kadar çok katmanlı, bu kadar gerçek, derin bir kadın karakter, ne Bihter’den önce, ne de sonra yazılmadı. Bihter ne iyi ne de kötüydü; ne beyazdı ne de siyah. Hepimiz gibiydi- griydi. İşte bu yüzden çok gerçekti! Tüm güzelliği, stili, karizması bir yana, en çok bu sebepten yıllardır unutamıyoruz kendisini. Huzur içinde uyu, Bihter Kraliçe. &nbsp;

Kült bir dizi ve ikonik bir ana karakter. 

Sonsuza Kadar 20’lik: Bu Dünyadan Bir Bihter Ziyagil Geçti

Yazı:<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/ayseburcakt/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Ayşe Burçak Tuğrul</a>Görsel: <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/suidotco/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Serra Utkum İkiz</a>28 Mayıs, yani Gezi Direnişinin dokuzuncu yıl dönümü yaklaşırken hevesle bilgisayarımın başına oturdum, Gezi’yle ilgili söyleyecek çok şeyim olduğunu düşünerek. Yazdım, sildim, tekrar yazdım; kelimeleri bir türlü toparlayamadım. Üzerinden çok zaman geçmişti, çok şey söylenmişti, çok şey yaşanmıştı ve ben olan biteni unutmaya başlamıştım. 2013 yılındaki gücümüz, öfkemiz ve heyecanımız anılardan yavaş yavaş siliniyordu.&nbsp;Bu durumu–biraz utanarak- bir arkadaşıma çıtlattım. Direnişlerde çok daha fazla ve çok daha aktif bir şekilde yer alan ve benden kat kat daha politik olan arkadaşımın beni kınamasından korkuyordum. “Nasıl unutursun, Gezi’de insanlar öldü!” diyebilirdi mesela. Ama o yüzüme baktı ve beni hem çok rahatlatan hem de korkutan o cümleyi kurdu: “Biliyor musun, sanırım o günler benim hafızamdan da siliniyor.”&nbsp;Sonra birlikte oturduk ve neden bu konuda hissizleştiğimizi anlamaya çalıştık. Apolitize mi olmuştuk? Büyümüştük ve direnişimizi saf bir gençlik düşü olarak görecek kadar kibirli bir hale mi gelmiştik? Cevap hiçbiri değil. Hala politiğiz. Hala protestomuzu son derece haklı ve güçlü buluyoruz. Peki neden Gezi’den bahsedildiğinde eskiden hissettiğimiz gibi heyecanlı hissetmiyoruz? Arkadaşımla uzun uzun konuştuk ve cevabın “tükenmişlik” olduğuna karar verdik. 2013’ten beri olanlar bizi öylesine yordu ki, tükendik. Gezi’de “insanca yaşamak” için mücadele etmiştik ve çok yara almıştık. O günden beri sadece “hayatta kalmak” için mücadele ediyoruz ve bu, insanı hissizleştiriyor.&nbsp;Peki diğer insanlar ne düşünüyor? Bu soruyu kafamda evirip çevirdiğim, dokuz yıl sonra Gezi Direnişi’nin orada bulunmuş insanlara neler hissettirdiğini, hayatlarını nasıl etkilediğini merak ettiğim günlerden birinde karşılaştım Gezi davası sanıklarından biri olan Pınar Öğün’ün Instagram’da yayınladığı videosuyla. Ve sürecin direkt mağdurlarından birinin şu an ne hissettiğini, neyle mücadele etmek zorunda kaldığını ilk ağızdan dinlemek beni sarstı.&nbsp;Video, Pınar’ın 21 Nisan’da, yani Gezi Davası’nın planlanan karar duruşmasından bir gün önce, dışarı çıkmak üzere hazırlanırken çektiği ve yaşadıklarına karşı hissettiklerini tüm samimiyetiyle anlattığı bir <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/tv/Ccn6EVlqGD8/?utm_source=ig_web_copy_link" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">canlı yayın kaydı</a> idi. Ne yazık ki bu yazı yayımlanmadan hemen önce Instagram tarafından “topluluk kurallarını ihlal ettiği” gerekçesiyle silindi!&nbsp;Pınar Öğün’ü hatırladınız mı? Belki 2010 yılında Kanal D’de yayınlanan ve Türkan Saylan’ın hayatını anlatan “Türkan” adlı dizinin başrolünde izlemişsinizdir onu. Ben o sırada lisedeydim ve görür görmez ne kadar güzel bir kadın olduğunu düşünmüştüm. Siz belki hatırlamadınız. Çünkü Pınar çok uzun zamandır ortalarda yok. Neden mi? Çünkü Gezi’den sonra aldığı tehditler sebebiyle 2013 yılında Galler’e gitmek zorunda kaldı ve tam dokuz yıldır orada yaşıyor. Türkiye’ye dönemiyor. Instagram hesabındaki biyografisinde “sürgündeki aktör” yazıyor. Peki, Türkiye Twitter’ında on dakika geçirince, bu tablodan çok uzakta, Cardiff’te yaşıyor olmak kulağa hiç de fena gelmeyebilir. Ama gerçekten öyle mi?&nbsp;Bu soruya cevap vermek için istiyorum ki bu yazının kalanında, videoda gözleri dolu doluyken rimel sürmeye çalışan, kırmızı ojeli, dağınık saçlı Pınar konuşsun. O konuşsun ki Gezi davasının birkaç gazete haberinden ibaret olmadığını, dokuz yıldır durmak bilmeyen devlet şiddetinin gerçek insanlarda gerçek travmalar yarattığını ve yaratmaya devam ettiğini birlikte hatırlayalım.&nbsp;“Bir şey fark ettim. Ben şu an galiba 2985 yılla yargılanan ve makyaj yapan dünyadaki tek kadınım.” diye başlıyor Pınar’ın sözleri. “Delirdiğimi düşünebilirsiniz, belki de delirdim” diye devam ediyor tüm samimiyetiyle. Hayatınızın gidişatını belirleyecek bir kararı, kararın verileceği adliyeden ve tüm sevdiklerinizden binlerce kilometre uzakta, yabancı bir ülkede bekleyen bir kadın olsaydınız, ne hissederdiniz?&nbsp;“Annemi ve babamı çok özledim” diye devam ediyor Pınar sözlerine. “İki yeğenim var. Bir tanesini hiç görmedim. Bir odanın içinde ne kadar yer kaplar, bilmiyorum.”&nbsp;“…Türkiye’de bir sürü arkadaşım var, beni hiç yalnız bırakmadılar. Ama onların çoğuyla yüz yüze hiç tanışmadım... Çok tuhaf değil mi, sanal bir ortamda gerçekliğe tutunmaya çalışıyorum... Sanki, Türkiye’de herkes okulda ve ben uzaklaştırma almışım. Derslerden geri kalıyormuşum, arkadaşlarımdan uzak kalıyormuşum gibi hissediyorum,”&nbsp;diyor.&nbsp;“…Benden kötü durumda olan bir sürü insan var, biliyorum. Bazı konularda ne kadar şanslı olduğumu biliyorum. Belki benim yerimde olmak isteyenler bile vardır. Ama yine de benim canım yanıyor ve böyle hissetmekten kendimi alamıyorum. Ortada bir haksızlık var ve elim kolum bağlı. Ve zaman geçiyor. Zaman akıyor. İnanılmaz hızlı akıyor zaman…”&nbsp;“Ay çöreği yemeyi çok özledim”&nbsp;diyor sözlerini bitirirken.&nbsp;“Benim yerime de yiyin.”İşte Pınar, Cardiff’te bunları hissediyor. Bizler ise, her gün olan biteni görüp bu ülkede yaşamaktan haklı olarak şikayet ediyor ve Ekşi Sözlük’te “Türkiye’den S*ktir Olup Gitmek” başlığına entry’ler giriyor; olur da bir gün buradan kaçıp gidersek hayatımızın ne kadar güllük gülistanlık olacağıyla ilgili hayaller kuruyoruz.&nbsp;İki farklı ülkede yaşanan, iki farklı tür trajedi. Kalmak ve gidememek, gidip de dönememek üzerine. &nbsp;Her şeye rağmen biz, günün sonunda haberlerin sesini kısıp, annemizin pişirdiği kuru fasulye ve pilavı yedikten sonra, ince belli bardaktan çayımızı içerken babamızla tavla oynayabiliyoruz. Hafta sonu lise arkadaşlarımızla rakı içmeye çıkıyoruz. Pastaneden ay çöreği alıyoruz. Bazen, tesadüfen çocukluğumuzun geçtiği apartmanın veya ilkokulumuzun önünden geçiyor, “bu bahçe bu kadar küçük müydü ya?” diye şaşırıyoruz. Semt pazarında ortaokuldaki kimya hocamızla karşılaşıyoruz. Radyoda denk geldiğimiz bir türküye eşlik ediyoruz. On yıllık berberimizde sakal tıraşı oluyoruz. Ne kadar yorgun olsak da, günün sonunda, kendi sosyal ağlarımıza, kendi geçmişimize sığınıyor ve orada soluklanabiliyoruz. &nbsp;İşte Pınar, tam dokuz yıldır bundan mahrum edildi. Pınar’ın cezası bu. Evine, vatanına, anne babasına, büyüdüğü mahalleye ve kendi köklerine dönememek.&nbsp;Bugün Gezi Direnişi hakkında büyük büyük laflar etmek istemedim. Sadece, çok uzaklarda bir yerde yaşamak zorunda bırakılan ve eve dönemeyen güçlü bir kadından bahsetmek istedim. İstedim ki, bugün bir dakikalığına gözlerimizi kapatıp duralım ve eve dönememek nasıldır, insanın canını kaç farklı yerden acıtır anlamaya çalışalım. Ve buna sebep olanları unutmayalım.&nbsp;Yazıya, Stefan Zweig’ın her okuduğumda tüylerimi diken diken eden bir cümlesiyle son vermek istiyorum: “Her şeye rağmen ruhun yenilmezliğine olan inancı kararlılıkla sürdürmek, bugün bizim elimizdedir.”&nbsp;Bu cümle, senin, benim ve duymaya ihtiyacı olan herkes için; en çok da Pınar için gelsin.

Kalmak ve gidememek, gidip de dönememek üzerine.

Gezi’den Dokuz Yıl Sonra Türkiye: Kalmak mı Daha Acı, Yoksa Hiç Dönememek mi? 

Saat 01:42. İki gün sonra teslim etmem gereken bir makale var ama ben akşam yemeğinden kalan soğuk pizzayı mikrodalgaya atıyor ve YouTube arama bölümüne o bildik kalıbı utanarak yazıyorum: “Avrupa Yakası En Komik Sahneler.”&nbsp;Sanırım benim jenerasyonumdan herkes hayatının bir döneminde Avrupa Yakası’nın eski bölümlerini binge izleme batağına düşmüştür. Bu yazıyı okuyan kaç kişi Avrupa Yakası’nın jenerik şarkısını ezbere bilmiyor? 2004 yılında başlayan ve 190 bölüm boyunca -istikrarı tartışılır- bir başarıyla hayatına devam eden bu kült dizi sosyolojik ve romantik açılardan incelenmeye değer. 2004 yılından 2021’e hayatımızda neler değişti? Neden gecenin bir yarısı Avrupa Yakası izlemekten keyif alıyoruz?&nbsp;Avrupalı mıyız, Değil miyiz?&nbsp;Sene 2004. Daha uzun yıllar sürecek AKP iktidarının ikinci senesi. Hükümet katı siyasal İslamcılığını henüz toplumun gözüne sokmuyor, totaliter rüyalarını kendine saklamış. Ilımlı demokratik masalların anlatıldığı yıllardayız. Futbol milli takımımız 2002’de Dünya Kupası’nda üçüncü olmuş, 2003’te ise Sertab Erener ile Eurovision’da birinciyiz. Havamızdan geçilmiyor. 1 Amerikan Dolarının yaklaşık 1,5 Türk Lirası ettiği zamanlar. Ülkenin gündemindeyse Avrupa Birliği müzakereleri var. Haber bültenleri, televizyon programları, diziler AB’ye girme ümidiyle çalkalanıyor. Bu kez, diyoruz, bu kez oluyor galiba. Tanzimattan beri en büyük rüyamız gerçek olmak üzere: nihayet Avrupalı olacağız. &nbsp;İşte tam böyle bir dönemde giriyor hayatımıza Avrupa Yakası*. Gülse Birsel, biraz Sex and The City, biraz Seinfeld ve biraz da Friends dizilerinden esinlenmelerini kendine has “Türkiye’den insan manzaraları” gözlemleriyle zekice yoğuruyor, içine sevgisini katıyor ve ortaya Avrupa Yakası çıkıyor. İçine katılan sevgi son dönemlerde -kaçınılmaz olarak- reyting kaygısına dönüşse de, dizinin ilk birkaç sezonunun başarısının hatırına gelin son yılları görmezden gelelim ve çok sevdiğimiz Sütçüoğlu ailesinin Nişantaşı’ndaki evlerinin kapısından içeri girelim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/4/1637209335410.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nişantaşı: Orhan Pamuk’tan Gülse Birsel’e Türkiye Entelijansiyasının Buluşma NoktasıTelevizyonlarımızın değişmez zenginlik simgesi olan robdöşambrı ve “tık tık”larıyla tonton Tahsin Bey salonun baş köşesindeki koltuğunda oturuyor. Anaç dırdırları ve oğluna duyduğu aşk ile hiç de yabancı olmadığımız İffet Hanım hemen yanında. Çiftin Amerika’da okumuş, eğitimli, modern ve Batılılaşmış küçük kızı Aslı ile ailenin belki de en oryantal üyesi, bir baltaya sap olamadığı için babasının muhallebici dükkanının başına geçen ağabeyi Volkan- işte buradalar.Yüzde kırk batılı, yüzde altmış yerli ve milli Sütçüoğlu ailesine, geleneksel-modern çarpışmasını daha iyi vermek üzere Avrupa Yakası dergi kadrosu eşlik ediyor. Yurt dışında büyümüş, yakışıklı, diplomat çocuğu Cem; Samantha Jones’tan sonra en sevdiğimiz “aşk kadını” Fatoş; vejetaryenlik, yoga ve meditasyon kavramlarını Türkiye’ye tanıtan Yaprak; patron kızı Selin; bir de dobralığı, sarkastik yorumları ve burjuvaziye eleştirel mesafesiyle gönüllere taht kuran taşralı emekçi Şesu.&nbsp;İçki Kadehlerini Henüz Masanın Altına Saklamıyoruz&nbsp;&nbsp;Hikâye önceleri sosyoekonomik ve sosyokültürel olarak farklı grupların çatışması, birbirlerini yanlış anlamaları sonucu meydana gelen komik durumlar, hayat tarzlarının farklılığını vurgulayan olaylar etrafında dönüyor. &nbsp;Bu olaylara da derin dekolteli mini elbiseler, ardı ardına yakılan sigaralar, birden çok adamla cinsel ilişki yaşayan kadınlar, bekarlığa veda partilerinde atılan tekila shot’lar, erotik şakalar, kadın kılığına girmiş erkekler, gay’ler, drag-queen’ler, dansözler, porno yıldızı iyi aile kızları, ruh çağırma seansları, falcılar ve televizyon izlerken sıradan bir akşam aktivitesi olarak içilen rakılar eşlik ediyor. Tüm ahlaksızlıklardan (!) arındırılan televizyonlarımızın sterilliğine öyle alışmışım ki uzun yıllar sonra ilk kez Avrupa Yakası izlediğimde, Volkan’ın sigara içtiği bir sahneyi görüp, “aaa sigara!?” tepkisi verdiğimi hatırlıyorum.&nbsp;Bugünün RTÜK’ünü öfkeden kudurtacak tüm bu unsurlara rağmen anlatılan öykü son derece samimi ve bizden. Sütçüoğlu ailesinin evinde bayramlar kutlanıyor, oruç tutuluyor, kurban kesiliyor. Evin kızı, otuz yaşında olmasına rağmen eve geç dönemiyor. Evin oğlu, asla babasına karşı gelemiyor. İffet Hanım hep “elalem ne der” kaygısı çekiyor. Henüz televizyonların -mış gibi yapmadığı, İstanbul sokaklarında kimler ne yaşıyorsa onların hikayesinin korkmadan ve sansürlemeden anlatıldığı yıllar. Ve senaryoda bir tane bile dövülen, tecavüz edilen veya cinayete kurban giden kadın yok!&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/4/1637209351336.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.63" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gençliği Solla, Kariyeri Fulle, Çayını da Demle, E Sonra?Sütçüoğlu ailesiyle tanışmamızın üzerinden tam 17 yıl geçmiş. Hem çok kısa, hem çok uzun bir süre – peki nasıl bu kadar çok şey değişti? Bu satırları yazarken 1 Amerikan Doları 9,74 Türk Lirası ediyor. Bir televizyon dizisinde bir erkeğin bir kadına şiddet uygulaması normalleştiriliyor. Eurovision’a katılmadığımız dokuzuncu yıl. Avrupa Birliği’nin adı senelerdir “dış mihrak” olmaktan öteye geçmiyor. Gençliği solladık, kariyeri fulledik. Hiçbiri pek bir işe yaramıyor.Böyle tatsız bir tabloda kuşağımızın Avrupa Yakası sayesinde biraz olsun gülümsemeyi seçmesi sanırım hiç şaşırtıcı değil. Dizi, benim az çok hatırladığım, benden daha gençlerin ise ancak anlatılanlardan bildiği eski Türkiye’nin son demlerine şahitlik ediyor. On yaşında bir çocukken halının üstünde matematik ödevlerimi yaparken ailemle birlikte izlediğim Avrupa Yakası’nı yirmi yedi yaşına geldiğimde hala aynı zevki alarak izlememin sebebi sanırım bu nostalji hissi. Çoğumuz için aynıdır sanıyorum. Hem kendi çocukluğumuza, hem de eski Türkiye’ye duyduğumuz özlem; geldiğimiz noktaya trajikomik, bol esprili bir ağıt.&nbsp;* Bu yazı, Avrupa Yakası’nın “doğu-batı arasında sıkışmış modern İstanbul insanı”nın hayatını anlatmaya odaklandığı, -kendi içinde henüz muhafazakarlaşmadığı- ilk iki sezon hedeflenerek yazılmıştır.&nbsp;

Gençliği Solla, Kariyeri Fulle, Çayını da Demle, E Sonra? 

​​​​“Avrupa Yakası” Nostaljisi: Eski Türkiye’ye Esprili Bir Ağıt 

Barınma problemi haftalardır konuşuluyor. Çok yazıldı, çok çizildi. Konu ayyuka çıkınca muhalefet tarafından hayalperest kanun teklifleri verildi, iktidar ise barınma eylemi yapan öğrencilere terörist dedi. &nbsp;Yani, ülkedeki tüm sorunların başından geçen gelişim aşamaları tamamlandı ve konu &nbsp;— çoğumuz için — eskidi.Peki problemin mağdurları için de konu eskidi mi?Ceren, 21 yaşında. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde son sınıf öğrencisi. İstanbul’da kalacak bir yer bulamadığı için derslere girmek için Bursa’dan geliyor. &nbsp;Pandemi öncesinde İstanbul’da özel bir yurtta kalıyormuş, pandemi yüzünden Bursa’ya ailesinin yanına dönmüş. Okullar yüz yüze eğitime geçince, okula Bursa’daki evinden gidip gelmeye başlamış. 'Neden İstanbul’a geri dönmedin?' diye soruyorum.&nbsp;“Pandemiden önce kaldığım özel yurtta yer yoktu. Yer bulabildiğim yurtların da fiyatları çok yüksekti. Benim kaldığım döneme göre fiyatlar neredeyse iki kat artmış, ödeyecek durumumuz yok,” diyor Ceren. Ev kiralayacak bütçeleri de yokmuş, o da Kredi Yurtlar Kurumu’na ait yurtlara başvurmuş, ancak yeterli sayıda devlet yurdu olmadığı için henüz yerleşememiş. “Yedeklerdeyim, birkaç ay içinde sıra bana gelir diye umuyorum,” diyor.&nbsp;Bana bir gününü anlatmasını rica ediyorum. Her gün Bursa’dan İstanbul’a gelmek kolay olmasa gerek.&nbsp;“Sabahları beşte uyanıyorum, altı buçukta evden çıkıyoruz. Evimiz iskeleye bir saatlik mesafede, babam arabayla bırakıyor. 7:30 feribotuna biniyorum, 9:20 gibi varıyor İstanbul’a. Oradan da Laleli’deki okuluma geçiyorum. Derslerden sonra akşamları 18:00 feribotuna biniyorum. 19:45 gibi Bursa’da oluyorum. Babam yine almaya geliyor arabayla. Trafikten dolayı akşam 21:00 civarı eve varmış oluyoruz. Eğer babam gelemezse ve toplu taşıma kullanmak zorunda kalırsam, eve dönüşüm 21:30’u buluyor.”&nbsp;Kabaca bir hesapla Ceren’in her gün altı saati yolda geçiyor. 'Haftada kaç gün derse gidiyorsun?' diye soruyorum.&nbsp;“Aslında haftanın üç günü yüz yüze dersim var. Pazartesi, Perşembe ve Cuma. Ama ben sadece Pazartesi ve Cuma günü olan derslere katılabiliyorum. Çünkü üst üste hem Perşembe hem de Cuma günleri okula gidersem çok yoruluyorum, bir de yol masrafı fazla oluyor,” diyor.&nbsp;Bursa’dan Yenikapı’ya giden feribot ücretleri 50 TL’den başlıyor. Ceren’in gidiş-dönüş günlük yol ücreti en az 100 TL. Yani, haftanın iki günü derse gittiğinde kabaca bir hesapla aylık en az 800 TL yol masrafı oluyor.&nbsp;Kiralık ev ve yurt ilanlarını şöyle bir taradığımda İstanbul’da bir kadının yaşamayı tercih edeceği semtlerde ev kiralarının yaklaşık üç bin liradan, özel yurtların aylık ücretlerinin ise iki bin liradan başladığını görüyorum. Ceren, birkaç arkadaşıyla birlikte ev kiralayarak masrafları azaltmayı düşünmüş, ama diğer zaruri giderler eklendiğinde bilançonun yine de bütçesini aşacağını hesaplamış. Bu tabloya baktığımda Ceren’in sadece derse gelmek için günün altı saatini yolda geçirmeyi tercih etmesine şaşırmıyorum.&nbsp;Bu konuda nasıl hissettiğini soruyorum.“Çok mutsuzum ama şikâyet edince, ‘E sen de İstanbul’da okul tercih etmeseydin’ diye akıl veriyorlar” diyor.Sanırım, Türkiye’nin en iyi okullarını İstanbul’a, Ankara’ya, İzmir’e inşa ediyor; senelerce dirsek çürütüp zor üniversite sınavlarını atlatarak bu okulları kazanan başarılı öğrencileri ise böyle cezalandırıyoruz.&nbsp;Türkiye’nin en köklü üniversitesinde edebiyat okumaya hak kazanan gencecik arkadaşım Ceren, derslerden sonra Laleli’nin, Çemberlitaş’ın, Beyazıt’ın büyülü sokaklarında yürüyüp sahaflarında gezineceğine, arkadaşlarıyla vakit geçireceğine, koşarak iskeleye gidiyor ve feribota binip Bursa’daki evine dönüyor. Sabah altı buçukta çıktığı eve, en erken akşam dokuzda girebiliyor. Sonra iç çekerek bilgisayarını açıp KYK yedek listesinde kaçıncı sıraya ilerlediğini kontrol ediyor.Evet, belki biz barınma sorununa dair haberleri okumaktan sıkıldık ama Ceren ve onun gibilerin mağduriyeti devam ediyor.&nbsp;

İstanbul’da kalacak bir yer bulamayan Ceren, derslere girmek için Bursa’dan geliyor.  

Barınma Sorununu Konuşmaktan Çok Sıkıldık, Peki Öğrenciler de Sıkıldı mı?

Görsel:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/suidotco/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Serra Utkum İkiz</a>Caddebostan’da bir kafede oturup kitabımı okumaya çalışırken yan masadaki gençlerin sohbetine kulak misafiri oluyorum. Konuşmalarından 21-22 yaşlarında olduğunu düşündüğüm kızlı erkekli grup, içlerinden birinin geleceğiyle ilgili vermek üzere olduğu bir karar üzerine tartışıyor. Anladığım kadarıyla hukuk fakültesinden yeni mezun olan genç kadın, Türkiye’de kalarak avukatlık yapabilir ya da yurt dışına taşınmak üzere olan sevgilisiyle birlikte Avrupa’ya gidebilir.“Oraya gidersem mesleğimi yapamayacağım ama,” diyor konu öznesi genç kadın. &nbsp;“Türkiye’de avukat olacağıma Avrupa’da bulaşıkçılık yaparım, daha iyi,” diye cevap veriyor yanında oturan çocuk.Türkiye’de avukat olmakla ilgili zaten kafası karışık olan ben, bunu duyunca ister istemez gülümsüyorum. Kulağa son derece çocuksu (ve biraz da aptalca) gelen bu cümle, aslında Türkiye’deki Z kuşağının durumunu özetliyor. İstanbul’un refah seviyesi en yüksek semtlerinden birinde, ülkenin geri kalanındaki gençlere kıyasla muhtemelen oldukça iyi standartlarda yaşadıklarına inandığım bu gençler bile kendi vatanlarında onları iyi bir geleceğin beklediğine dair umudu kesmiş. Deloitte’ in “<a fr-original-style="" href="https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/human-capital/articles/millennialsurvey-2021.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2021 Yılı Y ve Z Kuşağı Araştırması</a>", Türkiye’deki Z kuşağını endişelendiren en önemli ilk üç sorunun işsizlik, cinsel taciz ve gelir eşitsizliği olduğunu söylüyor. Bu noktada, Türkiye’deki Z kuşağının kaygılarının, dünyanın geri kalanındaki Z kuşağının ana kaygılarından ayrıldığını söylemek mümkün. Çünkü, araştırmaya göre dünya genelinde Z kuşağının ilk üç endişesi iklim değişikliği, işsizlik ve sağlık hizmetlerine erişim.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1632317496232.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Deloitte’ in “2021 Yılı Y ve Z Kuşağı Araştırması" gazete kupürü, Ayşe Burçak Tuğrul Söz konusu araştırmayı okuyup iklim krizinin Türkiye’deki Z kuşağının “top 3” listesine girmediğini gördüğümde çok şaşırmıştım (ve cinsel taciz korkusunun ikinci sırada olduğunu görüp ülkem adına çok utanmıştım, ama buna şimdi girmeyelim.) Peki bu durum gerçekten şaşırtıcı mı?&nbsp;Gazeteci Doğu Eroğlu, “Buradan Nereye Gideceğiz: iklim Gündemimizin Bugünü” başlıklı ufuk açıcı <a fr-original-style="" href="https://teyit.org/buradan-nereye-gidecegiz-iklim-gundemimizin-bugunu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalesinde</a> konuyu ele alarak kafamdaki soruların cevabını “gündeme hapsolduk” açıklamasıyla veriyor. Türkiye’nin gündeminin çok yakıcı ve çok hızlı bir şekilde değiştiğini, ekonomik kriz ve &nbsp;yoksullukla birlikte bu durumun güvenlik kaygılarını arttırdığını ve hepimizi (kanaatimce muhtemelen en çok da gençleri) hayatta ve sağlıklı kalabilmekten başka bir şey düşünemez hale getirdiğini söylüyor.&nbsp;Yine aynı makalede KONDA’dan Bekir Ağırdır’ın da çarpıcı tespitleri var. 2015’te Türkiye toplumunun “ortalama gelecek” dediği zaman, ortalama tahayyül dünyası, 11 yılmış. Toplumun %25’i için ise bu süre “3 yıl veya daha kısa” imiş. &nbsp;“Yani, 37’nci ay bu insanların tahayyül dünyasında yok. 36 aydan sonrası için, “kim öle kim kala” diyorlar. 2018 yılında, tekrar ölçmüşüz. 11 yıl, 10 yıla kısalmış. Üç yıldan daha kısa vadeli bir gelecek içinde yaşayanların oranı ise %35’e yükselmiş. Yani, ülkenin üçte biri dördüncü yılı tahayyül edemiyor, ancak üç yıllık plan yapabiliyor.” diyor Bekir Ağırdır.&nbsp;KONDA’nın bu araştırmasının üzerinden üç yıl geçti. Ülke olarak bu üç yıla bir pandemiyi, gittikçe kötüleşen bir ekonomik krizi, ikinci bir mülteci sorununu, 1000’in üzerinde kadın cinayetini ve İstanbul Sözleşmesi’nin feshini sığdırdık. Aynı araştırma bugün yapılsa ortalama tahayyül süremiz kaç yıl çıkar, merak ediyorum. Ben dahi beş yıl sonra nerede olacağımı kestiremezken; üniversite öğrenimini tamamlayabilecek maddi destek bulup bulamayacağından, bir şekilde üniversiteyi bitirse bile işsiz kalmayacağından, bir işe girebilirse geçinebilecek kadar para kazanıp kazanmayacağından ya da en kötüsü günün birinde devlet politikalarından güç bulan patriyarkaya kurban gitmeyeceğinden bir türlü emin olamayan, doğduğundan beri hayatında istikrarlı giden tek şey güvencesizlik olan gencecik bir insanın iklim krizinden daha öncelikli dertlerinin olması son derece anlaşılır.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1632317564620.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.24" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://denizcevikus.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Çevikus</a>, iklim aktivistiBugün, iklim krizinin etkileri Avrupa’daki bulaşıkçı için de, Türkiye’deki avukat için de her zamankinden daha gerçek. Yine de enseyi karartmıyorum- çünkü bütün bahsettiklerime rağmen iklim grevindeki 126’ncı haftasında olan 13 yaşındaki iklim aktivisti <a fr-original-style="" href="https://denizcevikus.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Çevikus</a>’un “İklim krizinin farkında mısınız? İsterseniz anlatabilirim!” yazan pankartına bakarken umutlanmamak elde değil. Y kuşağını ucundan yakalamış bir 20’lik olarak şuna yürekten inanıyorum: iklim krizine karşı Türkiye’de önemli hangi adımlar atılacaksa bunun arkasında hala iklim değişikliğinin varlığını tartışan, ontolojik buhranlarından bir türlü kurtulamamış X kuşağı veya çabalayıp olduramamaktan yorgun düşmüş bıkkın Y kuşağı değil; kararlı ve mücadeleci Z kuşağı olacak.&nbsp;