<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutlaka göz atın:</h3>🗞️ Pareto İçgörü:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/toyota-ceosu-bozkurttan-2025-yili-icin-11-milyon-adet-satis" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toyota CEO'su Bozkurt'tan 2025 yılı için 1,1 milyon adet satış öngörüsü</a> | Hüseyin Koyuncuoğlu🗞️ Quando İçgörü: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/dijital-persona-sendromu-bir-gunde-kac-farkli-kisi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">‘Dijital persona’ sendromu: Bir günde kaç farklı kişi olabilirsiniz?</a> | Doğa Yurduneri&nbsp;🗞️ Exante:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/istanbul-ekonomisi-turkiye-icin-ne-anlam-ifade-ediyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İstanbul ekonomisi Türkiye için ne anlam ifade ediyor?</a> | Emircan Yaman<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir önceki sayıdan:&nbsp;</h3>🤝 <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/rekabet-kurulu-tofas-stellantis-anlasmasini-onayladi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Rekabet Kurulu, Tofaş-Stellantis anlaşmasını onayladı: Şimdi ne olacak?</a>📱&nbsp;Son olarak: Aposto'nun <a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/company/apostoinc/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">LinkedIn</a> ve <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/@apostonews" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YouTube</a> hesabını takip etmeyi unutmayın!

Pareto Mobilite

İstanbul’un Türkiye ekonomisi için önemi, pek çok kritik işletmenin, piyasa paydaşının bölgede yer alıyor olması ve sanayinin önemli bir kısmının Marmara Bölgesi’nde yoğunlaşması son birkaç yıldır farklı gerekçelerle de olsa fazlasıyla tartışılan konulardı. Özellikle aşırı yoğunlaşmanın getirdiği riskler ve bölgesel eşitsizlik gibi başlıklar bu tartışmaların temelinde yer alıyordu.&nbsp;Ancak 23 Nisan 2025 tarihinde yaşanan 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından İstanbul’un ekonomideki ağırlığı ve potansiyel kırılganlıkları, bölgesel eşitsizlikten ziyade risk yönetimi açısından daha fazla ele alınmaya başlandı. İnsanlar bölgede büyük bir deprem yaşanması durumunda bunun Türkiye ekonomisi için ne gibi sonuçlar doğurabileceğini merak etmeye başladı.&nbsp;Peki İstanbul ve Marmara Bölgesi ekonomisi Türkiye ekonomisinin neresinde?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul ekonomisi ne kadar büyük?</h2>Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan son verilere göre İstanbul Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasından (GSYH) %30,4’lük dev bir pay alıyor. İstanbul’u takip eden en yakın iller olan Ankara, İzmir ve Bursa’da ise bu oranlar sırasıyla %9,6, %6,1 ve %3,8 düzeyinde yer alıyor.&nbsp;Yine TÜİK tarafından verilerine dayanarak yapılan hesaplamamıza göre Türkiye’de bulunan 4 milyon 645 bin kayıtlı işletmenin %25,3’ü İstanbul’da faaliyet gösteriyor. İstanbul bilgi ve iletişim sektörü faaliyetlerinden %64,8, finans ve sigorta faaliyetlerinden %62,5, hizmetler sektörü genelinden %40,4, toplam sanayiden ise %22,8 pay alıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul, Türkiye’nin tartışmasız finans merkezi olarak öne çıkıyor. Borsa İstanbul, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye Varlık Fonu (TVF) bankaların genel merkezlerinin büyük bir kısmı, sigorta ve finansal teknoloji şirketlerinin çoğu İstanbul’da toplanmış vaziyette. Ayrıca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) da yeni inşa edilen İstanbul Finans Merkezi’ne taşınması değerlendiriliyor.&nbsp;</li></ul>Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre İstanbul 2024 yılı itibarıyla 92,1 milyar dolarla en yüksek ihracatı yapan il konumunda yer alıyor. Bu tutar, İstanbul’un toplam ihracatın yaklaşık %35’ini tek başına yapmış olduğunu gösteriyor. Sektörel bazda bakıldığında ise İstanbul, toplam hazır giyim ihracatının %67’sini, kimyevi ürün ihracatının %53’ünü, çelik ihracatının %43’ünü, tekstil ihracatının %41’ini, otomotiv ihracatının ise %22’sini tek başına gerçekleştiriyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2024 yılında Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçilerin 18,5 milyonunun yani %35,3’ünün İstanbul’u ziyaret ettiğini de not etmekte fayda var.&nbsp;</li></ul>Kayıtlı işgücünün önemli bir kısmı da yine İstanbul’da. TÜİK tarafından yayımlanan son verilerden yola çıkılarak yapılan hesaplamaya göre kayıtlı işgücünün %20,6’sı, yükseköğretim mezunu kayıtlı işgücünün ise %25,6’sı İstanbul’da istihdam ediliyor. Bu oran Ar-Ge sektöründe çalışanlar için %31,7 düzeyinde. Ar-Ge harcamalarının %28,9’u da yine İstanbul’da yapılıyor.&nbsp;GSYH büyümesine verilen katkı sıralamasında da İstanbul açık ara farkla birinci sırada geliyor. TÜİK tarafından yayımlanan son verilere göre İstanbul, 2023 yılında %5,1 olarak ölçülen ekonomik büyümeye 1,65 puanlık büyük bir katkı verdi. Onu 0,96 puanlık katkı ile Ankara ve 0,37 puanlık katkıyla Kocaeli izledi.GSYH büyümesine 1,65 puanlık bu katkı, İstanbul ekonomisinin söz konusu dönemde %5,1 büyümesi sayesinde sağlanabildi. Aynı dönemde İstanbul ekonomisinde %10’luk bir daralma kaydedilseydi GSYH’ye yapılan katkı eksi 3,2 ile oldukça negatif bir düzeyde olabilirdi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Marmara Bölgesi: Sanayinin %49’u, istihdamın %36’sı</h2>Şimdi bir de Marmara Bölgesi’nin ekonomik büyüklüğüne göz atalım.&nbsp;İstanbul, Bursa ve Kocaeli ile Türkiye’nin en büyük 5 ekonomisinden 3’ünü bünyesinde barındıran Marmara Bölgesi, toplam GSYH’den yaklaşık %45,8 pay alıyor. Toplam işletmelerin %39,7’sinin yer aldığı bölgede, toplam kayıtlı istihdamın da %36,3’ü sağlanıyor. Bölgenin toplam Ar-Ge harcamalarından aldığı pay ise %47,5 ile oldukça yüksek bir seviyede.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Marmara Bölgesi’nde toplam yükseköğretim mezunu istihdamının %40,1’i, toplam Ar-Ge personeli istihdamının ise %48,3’ü gerçekleştiriliyor.&nbsp;</li></ul>Marmara Bölgesi, Türkiye sanayisinin kalbi olarak da bilinen bir bölge. TÜİK verilerinden yola çıkılarak yaptığımız hesaplamaya göre bölgenin sanayi sektöründen aldığı pay %49,6 ile oldukça yüksek bir seviyede yer alıyor. Yine aynı verilere göre sanayi istihdamının %43,5’i de Marmara Bölgesi’nde sağlanıyor.Bölgenin sanayi dağılımına bakıldığında İstanbul’da kimyevi maddeler, tekstil/hazırgiyim, dayanıklı tüketim malları, farmasötik sanayi ve teknoloji şirketlerinin yoğunlaştığı, Kocaeli–Sakarya bölgesinde kimya, otomotiv yan sanayi ve ağır makine sanayinin güçlü olduğu, Bursa’da özellikle otomotiv ve yan sanayinin güçlü olduğu, Tekirdağ-Edirne bölgesinde ise hazır giyim, kimyevi maddeler ve demir-çelik sektörünün güçlendiği görülüyor. Son veriler özellikle Kocaeli-Sakarya-Bursa üçlüsünün toplam otomotiv ihracatının %61,4’ünü tek başına yaptığına işaret ediyor. Tüm Marmara Bölgesi rakamlarına bakıldığında ise bu oran %80’i aşıyor.&nbsp;Toplam ihracat konusunda da Marmara Bölgesi’nde bir yoğunlaşma mevcut. Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan verilere göre 2024 yılında en çok ihracat yapan 5 ilden 4’ü Marmara Bölgesi’nde yer alan illerden oluşuyor. Bölgenin en yüksek ihracat tutarlarına sahip olan İstanbul, Kocaeli, Bursa ve Tekirdağ illeri Türkiye’nin toplam ihracatın %46’sını yapıyor. Marmara’nın toplam ihracat tutarına bakıldığında ise bu oran %53’e yaklaşıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç olarak</h2>İstanbul ve Marmara Bölgesi’nin Türkiye ekonomisi içindeki ağırlığı, yalnızca büyüklük değil, aynı zamanda bir bağımlılık anlamına geliyor. İstanbul ve çevresinin GSYH’den ihracata, sanayiden finans sektörüne kadar birçok kritik alanda %30 ila %50 arasında değişen oranlarda belirleyici konumda olması, Türkiye ekonomisi için hem bir risk hem de bir kırılganlık unsuru olma potansiyeli taşıyor.Veriler özellikle sanayi üretimi ve ihracatta Marmara'ya bağımlılığın %50'ye yaklaşması nedeniyle, bölgesel bir şokun ulusal ekonomide çarpan etkisiyle çok daha büyük bir yıkım yaratabileceğini ortaya koyuyor.Dolayısıyla Türkiye ekonomisi için İstanbul ve Marmara Bölgesi'nin güçlendirilmesi kadar, Anadolu'da yeni üretim ve finans merkezleri oluşturulması da daha sağlıklı bir ekonomik yapı oluşturabilmek açısından kritik önem taşıyor.

EXANTE

23 Nisan 2025 tarihinde yaşanan 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından İstanbul’un ekonomideki ağırlığı ve potansiyel kırılganlıkları, bölgesel eşitsizlikten ziyade risk yönetimi açısından daha fazla ele alınmaya başlandı. İnsanlar bölgede büyük bir deprem yaşanması durumunda bunun Türkiye ekonomisi için ne gibi sonuçlar doğurabileceğini merak etmeye başladı. Peki İstanbul ve Marmara Bölgesi ekonomisi Türkiye ekonomisinin neresinde?

İstanbul ekonomisi Türkiye için ne anlam ifade ediyor?

• İşsizlik oranıyla enflasyon oranının toplanmasından oluşan bir gösterge olan Sefalet Endeksi'nde Türkiye, gelişmekte olan ve sınır piyasalar kategorisine giren 40 ülke arasında Arjantin, Nijerya ve Güney Afrika'nın ardından dördüncü&nbsp;sırada yer aldı. Çoğu ülke için işsizliğin artan fiyatlardan daha büyük bir tehdit oluşturduğunu ortaya koyan endekse göre Türkiye'de iki parametrenin de vatandaşları yoksullaştırdığı belirtildi.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Planlama Ajansı'nın Son Verilerle İstanbul Ekonomisi&nbsp;raporu; İstanbul ekonomisinde, 2013-2019 yılları arasında 60 milyar dolarlık daralma yaşandığını, 2019 yılında kişi başı gelirin 5 bin dolardan fazla düşerek 10 yıl öncesine gerilediğini, en yüksek enflasyon artışının temel ihtiyaç maddelerinde gerçekleştiğini ortaya koydu.</li></ul><div fr-original-class="fr-img-space-wrap" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><span contenteditable="false" draggable="false" fr-original-class="fr-img-caption fr-draggable" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; position: relative; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-14T14:47:23.673Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Kişi başına düşen GSYİH" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span contenteditable="true" fr-original-class="fr-inner" fr-original-style="" spellcheck="true" style="outline: transparent solid 0px; box-sizing: border-box; margin: auto; display: block; padding: 5px 5px 10px; font-size: 14px; font-weight: 400; opacity: 0.9; width: 100%;">Kişi başına düşen GSYİH - Kaynak: İBB&nbsp;</div>

İstanbul Ekonomisi ile ilgili hikayeler