Estetik her zaman peşinden koşulan mı oldu? Elbette hayır! Her zaman ihtiyaç estetikten önce geldi. Estetik belki de çoğu zaman en son durağımız oldu ama tabii ki hep vardı.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(48, 64, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(48, 64, 98); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">İlk insanın hayatta kalma çabasıyla mağara duvarlarına çizdiklerinde, taştan oyduğu ev aletinin sapına yerleştirdiği bir yaprakta, tanrılarına dua ederken ettiği dansta vardı estetik, evin bahçesine ektiği çiçeklerde.</blockquote>Sonra kiliselere girdi, dini yaymak ve onu kalıcılaştırmak için bu sırada heykellerle var oldu ve belki de mükemmel insan fizyolojisini tarifledi kendince… Yapılarda, metinlerde, bestelerde her yerde ve her alanda ben buradayım demeye başladı görünse de görünmese de.Sanat, felsefe ve edebiyat gibi alanlarla doğrudan bağlantılı olan estetik kavramı hakkında tıpkı sanatta olduğu gibi; bilim insanlarının, sanatçıların ve sanat tarihçilerinin ortak bir tanımlaması bulunmuyor. İlk defa Alman filozof Alexandre Baumgarten tarafından kullanılan bu kelime, genel olarak güzellik, beğeni kelimelerini anımsatıyor.Eski Yunan’da “aisthesis” olarak isimlendirilen kavram, duymak algılamak ve beğenmekle bağlantılı kullanıldı. Günümüzde de hala benzer anlamlar ifade eder. Felsefeden edebiyata, mantıktan tasarıma, yemekten müziğe filme kadar aklımıza gelen her alanda estetiğin varlığından söz edebiliriz. Bu, sanatçının kaygısı ya da tavrıyla bağlantılı olduğu gibi izleyicinin duygularıyla da ilişkilidir.Her ne kadar kendisi beğeni ile alakalı olsa da estetiği değerlendirirken karşıdakinin içinde bulunduğu duygu durumu, kültürel ve ekonomik yaşantısı, inançları göz önünde bulundurarak ele almak da önemlidir. Elbette ki ortak değerler, beğeniler ve trendler estetik kavramını yönetebilen ve ona atfedilen fikirlerle onu yönlendirebilen davranışlar arasında. Çünkü sanatçı da tıpkı izleyici gibi toplumun içinde yer alır. Birey olarak (aynılıkları, farklılıkları, muhaliflikleriyle) hepimiz gibi bütünün parçası olarak onu temsil eder.Fonksiyon yani işlev konusuna geldiğimizdeyse, özellikle tasarım (mimarlık, iç mimari, takı, moda, endüstri ürünleri, grafik vd.) alanında ihtiyaçla bağlantılı olarak konumlanan bu kavramı; nesnenin gördüğü iş ya da amaç olarak da açıklayabiliriz. İşleve merhaba dediysek 20. yy ın prensiplerinden “form follow function / biçim işlevi takip eder – izler” konusuna değinmeden geçmek doğru olmayacaktır. Ki konunun da temasını belirleyen prensiplerden biri kendisi :)<img src="https://images.aposto.com/2021/7/5/1628871471412.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kendi döneminde özellikle modern mimarlık ve endüstri ürünleri tasarımı alanlarında geçerli olan bu prensip, tasarımın ya da yapının yalnızca işlevine göre şekillenmesi üstünden kavramlaştırılır.1896 yılında mimar Louis Sullivan’ın yazdığı bir makalede ilk kez bahsi geçtiği düşünülen fikir, zamanla genişleyerek ve tartışılarak bir tasarım paradigması haline dönüştü. İlk etapta kulağa çok uygun gelse de bu düşünce tarzı ile form bulan tasarımlarda pratikte sorunlar olabildiği de tartışılmaya başlandı. Bu ilke, 1900’lerin başında işlevsel tasarım anlayışına öncülük etse de 1950’lerle birlikte tartışılan ve bazı akımlar tarafından anlamsız görülen bir slogan halini aldı. Eleştirmen ve yazar Reyner Banham 1960’larda biçim işlevi izler anlayışının “boş bir jingle’dan ibaret” olduğunu öne sürerek bu ilke özelinde her ne kadar işlevselciliğin biçimsel dogmaları ve rasyonel verimliliğin köşeli standartları çerçevesinde incelendiğinde pratik çözümler sunsa da bunun yetersiz bir anlayış olduğuna vurgu yaptı.Elbette ki tasarım pratikleri arasında yer almış ve hala etkisi bulunan bu prensip, yalnız başına tüm formda ana eleman olarak kullanılmasa da bulunması gereken ilkelerden biri olarak kabul edilir.Basittir ki olması gereken, formu sadece estetik kaygılarla hayata geçirmemek. İşlev, canlı ihtiyaçlarının başında gelmesine rağmen (hele ki bu çağda) yalnız başına düşünülmeyen bir kavram. Bunu tasarıma en sade davranış biçimiyle yaklaştığımızda bile görmemiz mümkün. Minimalizm bile en nesnel ve en yalın halde aslında bize estetiği sunuyor.Tüm bu yazdıklarıma ek olarak belirtmek istediğim önemli bir konu da şudur ki estetik sanatçının da izleyicinin ya da kullanıcının da istek ve ihtiyaçları ve duruşları doğrultusunda şekillenir. Estetik kaygısı gütmeyen işler sanat olarak kabul edilmese de bazı eserler topluma bir şeyler anlatma çabasıyla bizim beğeni kavramına verdiğimiz anlamın ötesinde hareket eder. Bu da aslında bir başka derin konu olan kültür, eğitim, siyaset gibi alanların sosyal hayata olan (iyi ya da kötü) dokunuşlarıyla gerçekleşir.Haftaya görüşmek dileğiyle.&nbsp;Hoşça Kal!

Page

Peki ya Estetik?

Formun Fonksiyonu Çağırdığı Yerdeyiz

Yeni mezun sanatçı adaylarının profesyonel hayata geçişlerinde bir köprü misyonu edinen BASE, dördüncü yılında fiziksel seçkisine bir de çevrim içi sergi deneyimi ekleyerek yolculuğuna devam ediyor.&nbsp; BASE, bu yıl 20-25 Kasım tarihleri arasında Tophane-i Amire’de 22 şehir, 32 üniversiteden 102 sanatçıyı misafir ediyor. Hem de gündeme manidar bir şekilde dokunan “Uzak Yakın” temasıyla. BASE’in 2020 edisyonundan sizin de tanışmaktan mutlu olacağınızı düşündüğümüz 10 sanatçıyı ve işlerini derledik.Buse Koyuncu, Estetik adlı tuval üzerine yağlı boya çalışmasında beden ve estetik kaygı meselesine değiniyor. Bedeni bir bütün olarak ele alıyor ve kadınsal dayatmalar, cinsiyetçi yaklaşımlar, beden olumlama üzerinden fizikselin ötesinde ruhsal görünüme dikkat çekiyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-19T12:20:28.824Z.jpeg" alt="Buse Koyuncu, Estetik, 2018, tuval üzerine yağlı boya"><figcaption>Buse Koyuncu, Estetik, 2018, tuval üzerine yağlı boya</figcaption></figure>Sinan Orakçı, emek sömürüsünün en sert biçimlerinden biri olan çocuk işçiliği eserine konu edinen Sinan Orakçı, Workers Children adlı yağlı boya eserinde, hak ihlali ve ihmale değinerek fiziksel, duygusal, ekonomik ve cinsel istismarı işliyor. Orakçı, katı bir sınıfsal ayrımla geleceğin işçi sınıfı çocukları üzerinden hazırlandığını söylüyor.Funda Şişçi, İsimsiz adlı çalışmasında, günümüzün tüketim toplumu tarafından nesneleştirilen ve erotik olması için kışkırtılan kadını merkezine alıyor. Erkeğin kadını insani özelliklerinden uzaklaştırarak onu yalnızca bir beden olarak görmesine, ataerkil beğeninin tüketim merkezli yaklaşımına değiniyor.Emin Berk, görmek ve görmemek arasında olan ilişkiyi Homebody projesiyle irdeliyor; vücut geliştiricilerin pandemi sürecindeki gündelik hayatlarını ve kişiliklerini görünür kılmayı amaçlıyor. Covid-19 testi pozitif çıkan sanatçı teknolojik imkânlarla evden çıkmayı başarıyor. Uzaktan erişim yöntemiyle çekimleri gerçekleştiren Berk, fotoğrafçının daha önce görmediği ve bilmediği bir mekânda belgesel fotoğraf üretiminin mümkün olup olmadığını tartışmaya açıyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-19T12:23:06.452Z.jpeg" alt="Emin Berk, &quot;Homebody&quot;, 2020, dijital fotoğraf, fine art baskı/çerçeve"><figcaption>Emin Berk, Homebody, 2020, dijital fotoğraf, fine art baskı/çerçeve</figcaption></figure>Emre Evcimen, çalışmalarında dış koşulların gerçekliğiyle beklentilerimiz arasındaki uyumsuzluğu araştırıyor. Günümüz insanını içinde yaşadığı olumsuz koşullarla birlikte düşünüyor ve bu durumlara ilişkin izlenimlerini çalışmalarına dolaylı olarak aktarıyor. İsimsiz adlı polyester, mermerit çalışmasında sakin ve atmosferik yapı oluşturarak izleyenle sessizce diyaloğa girebilmeyi amaçlıyor.Şevval Konyalı, FER adlı çalışmasında yaşadıkları gözlerinin “fer”ine düşen altı kadın ve tek bir soruya odaklanıyor: “Peki ya on sekiz yaşın?” Parlaklık, aydınlık, gün ışığı ve göz alıcılık anlamına gelen FER; farklı yaşlardaki altı kadın ve 18 yaşlarını betimleyen soyut fotoğraflardan oluşuyor.Büşra Öztürk BASE'e Bağ isimli çalışmasıyla katılıyor. Arşivleme mantığı son birkaç yıldır Büşra Öztürk’ün üretimlerinin temelini oluşturuyor. Annesinin mezarındaki bitkileri biriktirme, belgeleme düşüncesini beraberinde getiren bu pratik Öztürk’ün Bağ adlı çalışmasına yansıyor. Mezardan topladığı bitkilerin izlerini cyanotype tekniğiyle kâğıda izlerini geçiren Öztürk, bitkiler aracılığıyla annesiyle kurduğu bağı resim pratiğiyle sunuyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-19T12:25:33.385Z.jpeg" alt="Büşra Öztürk, “Bağ”, 2019, cyanotype"><figcaption>Büşra Öztürk, Bağ, 2019, cyanotype</figcaption></figure>Rıdvan Aşar’ın Tahakküm Mekanizmaları adlı sulu boya çalışması, siyasal anatomi ve politik bedeni oluşturan organların vücut bulmuş hâli olarak karşımıza çıkıyor. Aşar çalışmasında bireyi, toplumu kendi çıkarı için sömürmeye, kontrol etmeye ve etkilemeye yönelik bilinçli davranışlarda bulunup manipüle eden mekanizmalara odaklanıyor.Aylin Sabi, Yük adlı mekâna özgü yerleştirme eserinde bir yorgana ve arkasında bir metne yer veriyor. Yorgandaki metin, yaşları 32-64 arasında olan beş kadının yazdığı metinlerden, orijinalliği bozulmadan alınan cümlelerin, düzenli bir biçimde sıralanması sonucu ortaya çıkıyor. Çalışma, günümüzde hâlâ devam eden eğitim hakkının kısıtlanması sorunu ve kadın kimliğine yüklenen sorumluluklara odaklanıyor.&nbsp;Sonay Acar, Sek Sek adlı çalışmasında şehirleşmeyi ve binaları hissettirmesi adına, soğuk bir malzeme olan beton ve metali tercih ediyor. Sanatçının eserinde, prizmaların her birinin içerisinde belirli bir açıdan bakıldığında hiçbiri birbirinin önüne geçmeyecek şekilde yerleştirilen, beton bloklar bulunuyor. Her bir prizma yere çizilmiş sek sek oyununu anımsatacak şekilde konumlanmış durumda.

Estetik ile ilgili hikayeler