Tatilden yeni dönmüşüm işte ilk haftam çok yoğun, zihnim dolu, geçtiğimiz hafta en az üç kere cep telefonumu arabada unutup eve ve ofise çıkmış bulundum. Sonra farkedince hadi dön geri al arabadan telefonu, tam bir eziyet. Bu sabah arabadan iniyorum kontağı kapadım bir şeyler mırıldandı araba tam anlamadım ‘‘Affedersiniz, cep telefonunuzu lütfen arabada unutmayın’ diyor, ana ekranda da uyarı yazısı çıkmış. Uzun bir süredir Gmail programında e-posta yazarken cümlelerimi daha yazarken tamamlayan yapay zeka, şimdi de arabamı ele geçirmiş, bana asistanlık yapıyor. ‘‘BAYILDIM’’. Bu teknolojiye mesafeli olanlar için kısa not düşeyim, arabayı her kapadığınızda ‘cep telefonunu unutma’ diye otomatik ve düzenli sesli mesajdan öte bir şey bu. Bir hafta boyunca beni izlemiş, veri toplamış telefonu unuttuğumu anlamış, öğrenmiş ve beni uyarıyor. Aynı model arabayı kullanan biri geçtiğimiz hafta boyunca telefonunu hiç unutmadıysa böyle bir mesaj da hiçbir zaman almadı.&nbsp;Ben anı kitapları, biyografiler çok okurum, gerek sanatçıların veya tarihte diğer önemli kişilerin. 1860’ları düşünün, kültür ve sanatın beşiği Paris’te empresyonist sanatçıların eserlerini sergilemek, satmak, beğenmek ve almak çok ayıplanıyor. Sanat tarihinde önemli bir rolü olan galerici Vollard ‘Bir Tablo Satıcısının Anıları’ otobiyografik kitabında Paris’te çalıştığı galeriden gizli gizli arka depoda gemiyle gelen Amerikalılara empresyonist resimler sattığı için işten atılıyor. Patronu meşhur galerisinin adının zedeleneceği için endişeleniyor. Bu hikayenin devamını hepimiz biliyoruz sanırım.Hayal etmiştim sanatta buna benzer bir döneme denk gelsem de henüz çoğunluğun anlayamadığı, yadırgadığı bir yeniliği birebir deneyimlesem diye. Son 3-4 yıldır öğrendiklerim, gözlemlediklerim ve yaşadıklarım bu arzumu oldukça karşılıyor sanırım. &nbsp;2015 yılıydı sıklıkla atıfta bulunmayı sevdiğim Harari’nin Homo Deus kitabını ilk okuduğumda uykularım kaçtı. ‘‘Dünya değişiyor hem de çok süratle. 21. yy müthiş değişikliklere şahit olacağımız bir dönem olacak’’ diyordu. Bu cümle bugün size klişe gelebilir ama bizler gündelik hayatımızda 2015 yılında ne blockhain, ne yapay zeka, ne NFT’leri konuşuyorduk, bu teknolojiler vardı elbette ama biz normal insanların gündeminde kesinlikle değildi. (Örneğin 1976 yılında Douglas Lenas &nbsp;bugünkü yapay zekanın atası sayılan çalışmalardan biri olan Makina öğrenmesi programı ile ‘‘<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/IJCAI_Computers_and_Thought_Award" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">IJCAI Computers and Thought’’ ödülünü</a> almıştı) 1970’lerde bırakın makina öğrenmesi/yapay zekayı biz normal insanlar daha ‘Atari’den ‘‘Game Watch’’’tan bihaberdik.&nbsp;Önümüzdeki 50-100 yılda diyordu Harari ‘dijitalleşme, yapay zeka, veri analitiği gibi gelişmelerle &nbsp;dünyanın yönetimi çok kısa bir sürede sınırlı sayıda sermaye sahibinin ve mühendisin eline geçecek. Bugün dünyanın en büyük şirketleri arasına giren şirketlerin yarısı 5-10 yıl önce faaliyette bile değillerdi yeni teknolojileri geliştirdiler, hızla işlerine adapte ettiler, hatta iş modellerinin çıkış noktası bu teknolojiler oldu &nbsp;ve çok kısa sürede süratle büyüdüler.&nbsp;Geçtiğimiz yüzyıl gelişen ülkeler gelişmiş ülkeler seviyesine biraz daha fazla zaman alsa da benzer ekonomi modellerini uygulayarak bir şekilde geldiler. Ancak bundan sonra bir uçurum var aramızda köprü de yakında yıkılacak teknolojiye yatırım yapmayan, eğitim sistemini adapte etmeyen araştırma ve geliştirmeye önem vermeyen ülkeler, toplumlar, şirketler köprü yıkıldığında köprünün bu yakasında kalacaklar.&nbsp;İnsanlığın bir yarısı işlevsiz kalacak. Bu korkunç bir şey. Meslekler süratle değişecek bugünkü yetkinliklerimizin bir çoğu işe yaramaz hale gelecek. Şöyle ki tarih boyunca köylünün de işçinin de bir işlevi vardı ayaklandıkları zaman derebeyleri kralların, kapitalist patronların keyfi kaçardı. 20. yüzyıl başı ile kıyaslandığında önemli bir takım haklara bu şekilde sahip oldular ama şimdi durum farklı insanlığın önemli kısmı işlevsiz kalma riskiyle karşı karşıya. Bu çok tehlikeli.’’&nbsp;Hem Harari hem de başka tarihçi ve araştırmacılar, futuristler sanat ve diğer yaratıcı sektörlerin en hızla değişecek alanlardan biri olduğunda hemfikir idiler. Ben sanatçıların içinde bulundukları toplumun gelişmesinde öncülük edeceğine, yeni teknolojileri sanatlarını icra ederken adapte edeceklerine ve takip edenlerle beraber köprü yıkılmadan uçurumun karşı tarafına geçeceklerine yürekten inanıyorum. &nbsp;Yine empresyonizm’den örnek vereceğim, bu akımın doğuşunda teknolojinin çok ciddi etkisi olmuştur. Önemli bir teknolojik gelişme olarak fotoğraf makinesinin icadı, o dönemde gerçekçi tasvirin önemini azaltmıştır. Aynı zamanda boya tekniklerinin gelişimi, sanatçıları atölyelerin dışına çıkabilmesini sağlamıştır. Atölye ortamının terk edilmesiyle birlikte, sanatçılar ışığın ve renklerin peşine düşmüşlerdir. Empresyonizm öncesinde renk, konunun hizmetindeyken, Empresyonizm ile birlikte renk kendi başına bir değer kazanmış ve biçimden bağımsız bir öneme sahip olmuştur. Tarihçilerin ünlü empresyonist sanatçı Rodin’e atfettikleri bir sözü not etmek isterim: ‘‘Boya tübe girmeseydi empresyonizm zor çıkardı ortaya’’&nbsp;Şu an şahit olduklarımız da bir nevi böyle bir değişim, bu nedenle çok heyecanlıyım. Bilmiyorum aranızda hesap makinası kullanan kaldı mı ben cep telefonumdaki uygulamayı kullanıyorum ayaküstü bir şey hesaplamam gerektiğinde, ciddi hesaplamalarda zaten bilgisayarı. Abaküsü hiç sormayayım isterseniz. O nedenledir ki dün bilgisayarlar, 3D programlar, yazıcılar, dijital animasyon programları olabilir, bugün yapay zeka teknolojileri, sanat dahil her alanda teknolojinin son imkanlarının kullanımından müthiş heyecan duyuyor ve destekliyorum. Şimdi bazı öncü sanatçılar yapay zekayı ve farklı teknolojileri kullanarak sanatlarını icra etmeye başlamış, yeni deneyimler yaşıyor ve biz sanat izleyicisine yaşatıyorlar, ‘‘yok hayır bu sanat değil’’ demek mümkün mü? Konvansiyonel sanat piyasasında ve geleneksel medyumlarda olduğu gibi bu yeni teknolojileri kullananlar sanatçılar arasında da vasat üretimler göreceğimiz gibi muhteşem üretimler de göreceğiz hep beraber.&nbsp;Temasını ‘İnsan’ olarak özetlediğim bir çağdaş sanat koleksiyonum var. İçinde bulunduğumuz yüzyılda insanlık tarihinin belki de en radikal ve hızlı dönüşümü yaşanıyor. Bu yazımın konusu da olan teknolojik gelişmeler müthiş heyecan verici. Ancak insanlık maalesef hala ciddi problemlerle karşı karşıya, otokratik yönetimler, gelir dağılımındaki eşitsizlik, artık ciddi boyutta hissettiğimiz çevre problemleri ve yol açtığı, açlık, susuzluk, göç, savaş, tüketim toplumu, tüm bunların tetiklediği toplumsal ve içsel problemler. Tüm bunlar çağdaş sanat üretimini etkiliyor, benim de koleksiyonum bunları mesele eden işlerden oluşuyor.&nbsp;Farklı disiplinlerden çağdaş sanatçıların işlerini biriktiriyorum koleksiyonumda heykel, yerleştirme sanatı örnekleri, video sanatı örnekleri- geleneksel video, dijital üretilmiş resim, dijital video işleri ve neon işler var. Son dönemde pek tabi NFT’ler ve yapay zeka kullanılarak üretilmiş eserler de katıldı bu koleksiyona.Koleksiyonuma Yapay Zeka ile üretilmiş işler alırken de konvansiyonel medyumlarda üretim yapan sanatçıların işlerini seçerken ki detaycılık ve titizlikle hareket ediyorum. Çok araştırıyorum, tema kritik benim için. Sanatçının kullandığı teknoloji de zira öyle. Seçkim dahilinde bulunan her bir sanatçının yabancı veya Türkiye’li olsun kendi alanında bir düşünce önderi olduğuna da ayrıca inanıyorum, hemen hemen hepsi bu alanda öncü araştırmacı sanatçı ağlarının bir parçası. Kimisi bugünden rüştünü kanıtladı bile, kimisini de ileride tarih yazacak bu şekilde.&nbsp;David Hockney’in 2018 yılında Pace Galeri, New York’ta bir sergisini gezmiştim, üretiminde iPad kullanarak çizimler yaptığı dev boyutta işlerden oluşuyordu, 81 yaşındaydı o zaman çok şaşırmış, çok da takdir etmiştim. O sergiye kadar haberim yoktu bu teknolojiyi kullandığından. (Hatırlarsınız belki Sabancı Müzesi’nde de yakın zamanda yine iPad ile ürettiği Covid-19 dönemi Normandiya resimleri sergilendi) Şimdi belki o da yapay zekaya geçmiştir kim bilir.&nbsp;Bugün büyük dahi Leonardo da Vinci yaşasaydı en son teknoloji CNC makinasını da kullanırdı, yapay zekayı da. Buna inanın hiç şüphem yok. Geriye dönüp bunu söylemek kolay, peki şu anda aramızda yaşayan günümüzün Leonardo adayları…Yapılan araştırmalara göre en hızlı büyüyen sektör olarak yapay zekânın bu yıl 150 milyar dolardan fazla gelire ulaşacağı ve 2030 yılına kadar da gelirlerini ona katlayacağı öngörülüyor. 2030 yılına kadar yapay zekânın, günümüzün küresel ilaç veya alkollü içecek pazarlarından daha büyük bir pazar haline gelmesi, binek otomobil pazarının biraz altında belki kalması ve tüm sektörlerde küresel GSYİH’yi trilyon düzeyinde arttırması bekleniyor.Kendi iş yaşamımdan farklı bir örnek de paylaşmak isterim, ortağı olduğum uluslararası denetim ve danışmanlık şirketi PwC, çok yakın zamanda yapay zeka (AI) konusunda sunduğu hizmetleri genişletmek ve daha fazla müşteriye ulaştırmak amacıyla önümüzdeki üç yıl içinde 1 milyar dolarlık yatırım yapmayı planladığını açıkladı. Microsoft iş birliğiyle yapılan bu yatırım ile şirketlerin insan liderliğindeki teknoloji destekli çözümler sunma becerisini güçlendirerek güvenilir ve sürdürülebilir sonuçlar elde etmesi planlanıyor. Bu bütçenin yarısına yakını PwC çalışanlarının yapay zeka teknolojileri alanında eğitiminde kullanılacak.&nbsp;Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) verilerine göre yapay zekanın 2025 yılına kadar 85 milyon istihdam kaybına yol açarken 97 milyon yeni istihdam yaratacağı öngörülüyor. Tüm bunlar pek çok fırsat ve riskler barındırıyor. Ancak paniğe de gerek yok. 1900’lerin başında New York’un meşhur caddesi 5th Avenue’nun bir fotoğrafını görmüştüm. Cadde bir hayli kalabalık, her yerde at arabaları aralarında bir tane otomobil var. Aradan çok da zaman geçmiyor, yıl 1913 yine New York 5th&nbsp; bu sefer her yer otomobil, at arabası tek tük görülüyor.&nbsp;Toparlamam gerekirse yapay zekanın sanat, iş hayatı, gündelik hayatımız olsun (arabada unutulan telefon örneğini hatırlayalım beraber) kullanım alanlarının genişlemesinden müthiş heyecan duyuyorum. Araştırmaya ve öğrenmeye gayret ediyorum. Ancak yapay zeka da dahil getirdiği imkanlarla gözlerimin kamaştığı ve kör olduğum sanılmasın. Bu teknolojilerin her alanda kullanımını destekliyorum ancak daha yapacak çok işimiz var. Ön yargısız Yapay Zeka alanında uzun yıllardır yapılan çalışmalar var. Yapay Zekayı kontrolsüz ve &nbsp;önyargı olmadan üretebilen hale getirmemiz lazım. ‘‘Common sense reasoning AI" terimi, Türkçe'ye "ortak akıl çıkarım yapabilen yapay zeka" şeklinde çevrilebilir sanırım, bu alandaki çalışmalar oldukça kritik hiç sürat kesmeden devam etmeli. Bugün ciddi araştırma bütçeleri yöneten özel şirketlerin ve vakıfların harcamalarından yeteri kadar pay alıyor mu bu araştırmalar biraz şüphe ile yaklaşıyorum. ‘‘Deep Fake’’ (yapay zeka teknolojileri kullanılarak oluşturulan gerçekçi görünümlü sahte videolar veya ses kayıtları) bir başka sıkıntılı konu. Ancak gelecek için de herşeye rağmen umutluyum, kendimizi geliştirip köprünün karşı tarafına geçmek sadece bireysel bir hedef değil, toplumsal da bir görev belki.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/artloverfromistanbull/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Feride İkiz</a>Kapak Fotoğrafı:&nbsp;Mat Collishaw, Cantharidin, 2022

Piksel.Bülten

...Bu sabah arabadan iniyorum kontağı kapadım bir şeyler mırıldandı araba tam anlamadım ‘‘Affedersiniz, cep telefonunuzu lütfen arabada unutmayın’ diyor...

Sanatta Yeni Çağ: Yapay Zeka ve Teknolojinin Yaratıcı Dönüşümü


Yazar: <a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/melis-g%C3%BCrkale-3ab708215/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Melis Gürkale</a>Gelecekte karşımıza çıkacak yeni sosyo-ekonomik sınıfa merhaba deyin: Faydasız insanlar. Faydasız insanlar, sahip oldukları fiziksel veya bilişsel becerileri gerektiren işler, yapay zekâ tarafından yapılacağı için işsiz kalacak ve topluma katma değer oluşturmayacak insan sınıfı olarak tanımlanabilir. Gelin şimdi faydasız insanların kısa tarihine bir göz atalım.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Faydasız insanların ataları</h3>Homo Sapiens ve Homo Deus kitaplarıyla bilinen tarihçi Yuval Noah Harari’ye göre insanların iki temel becerisi bulunuyor: <a fr-original-style="" href="https://www.dunyahalleri.com/faydasiz-insanlar-cagi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">fiziksel ve bilişsel beceri</a>. İstihdam yaratılırken de bu iki beceri temel alınıyor. Sanayi devriminde otomasyon sayesinde kas gücü gerektiren işler azaldı ve makineleri kontrol etmek gibi bilişsel işler arttı. Makineleri kontrol edecek teknik bilgiye sahip olmayan kesim, ya diğer fiziksel beceri odaklı işlere geçti ya da işsiz kaldı.&nbsp;Zamanla kas gücü gerektiren işler azaldıkça bu alanlarda çalışan insanlar bilişsel becerilerini geliştirmek durumunda kaldı. Bu becerileri geliştiremeyip duruma adapte olamayan insanlar faydasız insanların atalarını oluşturdu. Günümüzde söz edilen faydasız insanların işsiz kalmamak için sadece bilişsel becerilerini geliştirmeleri yeterli olmayacak. Çünkü şimdiki adım insan algoritmasının bilişsel becerilerini yapay zekaya aktarmak.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Faydasız insanlar nasıl ortaya çıkacak?</h3>Biyoloji, nöroloji ve yapay zekâ sayesinde insanların formülünü çözdük.Algoritma + (Sezgi + Yaratıcılık + Sosyal beceri + Duygular) = İNSANUzmanlar, yeni beyinler ve bedenler inşa etmenin kısmen daha kolay adımı olan algoritmalara odaklandı ve biyokimyasal veriyi elektronik sinyallere dökerek insanın basit bir haritasını çıkardı. Şimdiki adım ise biyoloji ve veriyi birleştirerek zihinlerimizi ve bedenlerimizi yeniden inşa edebilmek. Yani, tasarlanan algoritmaların sadece bilişsel becerileri yerine getirmesinden bir adım daha ileri giderek yapay zekâya sezgi, yaratıcılık, sosyal beceriler ve duygular kazandırabilmek.&nbsp;Eğer yapay zekâya sosyal beceriler kazandırma konusunda daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz <a fr-original-style="" href="https://www.gelecekburada.net/robotlar-sosyal-zekaya-sahip-olabilir-mi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Robotlar Sosyal zekâya Sahip Olabilir mi?”</a> isimli yazımıza göz atabilirsiniz. Bir bebeği büyütür gibi yapay zekâ “yavrularımızı” geliştireceğiz. Bir bebeğin nasıl büyüdüğü düşünelim; ailesini ve içinde bulunduğu ortamı nasıl kopyaladığını, hayatını kolaylaştırmak için nasıl duruma adapte olduğunu gözümüzün önüne getirelim. İşte yapay zekâ da tam olarak böyle öğreniyor. İçinde bulunduğu ortamdan verileri topluyor, işliyor ve uyguluyor. Dolayısıyla verinin,-doğruluğu-nereden ve nasıl toplandığı-ne kadar detaylı olduğu-ön yargıya sebep olup olmadığı-nasıl korunduğu&nbsp;-nasıl kullanıldığı &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;yaşamın geleceğini derinden belirliyor.&nbsp;Yapay zekâya kazandırmayı planladığımız insani becerilerin veri örneklerini sadece kendimizden alabileceğimiz göz önünde bulundurulursa yapay zekânın ön yargılarını da davranışlarımız belirleyecek. Örneğin yapay zihinler <a fr-original-style="" href="https://www.gelecekburada.net/?s=%C4%B1rk%C3%A7%C4%B1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ırkçı</a> bir tavır sergilemeye başlarlarsa bu durumun insanların bakış açısından kaynaklı olacağı söylenebilir, çünkü yapay zekâ sadece kendisine verilen veri kadarını öğrenir ve bilir. Aynı zamanda yapay zekâyla paylaşılan verilerin yapay zekâ tarafından nasıl bilişsel ve yaratıcı beceriler geliştirmek için kullanıldığını merak ediyorsanız bu <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=Rh9vBczqMk0" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">videoya</a> göz atabilirsiniz.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Verinin Toplanması</h3>İnternet ve sosyal medya aracılığıyla kişisel verilere ulaşmanın çok kolay olduğunu biliyoruz. Fakat yapay zekâya algoritmik özelliklerimiz dışındaki insani özelliklerimizi kazandırmak için toplanan verilerin hangi gönderiyi beğendiğimizin veya internetten ne aldığımızın çok ötesine geçmesi lazım. Başka bir deyişle herkesin hakkında her şeyi barındıracak devasa veri havuzlarına ihtiyacımız var. Bu havuzlar kalp atışlarımızı, ilgi alanlarımızı ve en önemlisi zihin aktivitelerimizi barındıracak gibi görünüyor. Yazının başlarında zihin aktivitelerimizin biyokimyasal verilere dönüştüğünden ve insanın bu yönüyle bir algoritmaya benzediğinden bahsetmiştik.&nbsp;Dolayısıyla kalp atışımızın, göz hareketlerimizin ve vücudumuzda aniden salgılanmaya başlayan bir hormonun, bizi, daha önce hiç olmadığı kadar yansıtabileceğini vurgulamakta fayda var. Herkes ile ilgili birçok verinin toplandığı, kullanıldığı ve yaratılacak yapay zihinlerin alt yapısını oluşturduğu bir sisteme geçiyoruz. Veri havuzlarımızı dijital bir şekilde saklayacağımız göz önünde bulundurulursa yapay zekâ bizi bizden daha iyi tanıyabilecek demek çok yanlış olmaz. Hatta veri havuzları bizleri ana hedefe, yani “insanı hacklemeye” bir adım daha yaklaştıracak denebilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnsanı hacklemek ve veri &nbsp; &nbsp;</h3>Veri 21. yüzyıl ekonomisinin en önemli ürününe dönüşmekle kalmayıp geleceğe yön verecek, veriyi kontrol edip işleyenler yarını değiştirecek. Bu noktada, bahsettiğimiz veri kavramının sadece internetten ne satın aldığımız, hangi linklere tıkladığımız veya hangi diziyi izlediğimizle kalmadığını ve biyolojik verilerimizi hedef aldığını belirtmemiz lazım. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi verinin:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">nasıl toplandığı</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">nasıl korunduğu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ne kadar güvenilir olduğu</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">nasıl kullanıldığı&nbsp;</li></ul>insanlığın kaderini belirleyecek. Çünkü toplanılan biyokimyasal veriler güvenilirse ve ne kadar doğru kullanılırsa yapay bedenler ve yapay zihinler üretmek mümkün olacak.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapay zekâ çalışanlar</h3>Peki bu üretilen yapay zihinlere ve bedenlere ne olacak? Bu insanvari yapılar bazılarımızın sabah kahvesini yudumlarken “Ne olacak şu dünyanın hali?” gibi sohbetler edeceği iş arkadaşları olurken bazılarımızın işine son verecek, daha az talepkar, mesai nedir bilmeyen ve daha nitelikli çalışanlar olacak. İşte bu işine son verilecek gruplar da faydasız insanlar sınıfını oluşturacak. Bu noktada “Yapay zekâ işimizi elimizden alıyor mu” sorusu geliyor aklımıza. Cevap “Belki, yani, kısmen.”Makineler bazı basit görevleri tek başlarına halledebilmelerine rağmen henüz kritik kararlar verecek ve bununla ilgili harekete geçebilecek tüm bilişsel becerilere, insani özelliklere ve eleştirel düşünceye sahip değiller. Dolayısıyla sosyal ilişkiler, sezgi ve yaratıcılık gibi insanî özelliklere dayanan işlerde ikili bir çalışma modeli izlenecek gibi görünüyor.&nbsp;Örneğin cerrahlar işlerini yaparken hem motor becerilere hem de sosyal zekâya ihtiyaç duyuyor. Makineler hem sosyal zekâya sahip olmadığı için hem de faydasız insan sınıfının ortaya çıkışını geciktirmek için “döngüde insanın da yeri var” (human-in-the-loop) isimli bir çalışma modeli devreye giriyor. Bu sistemle cerrahların yapay zekâ asistanlarının olması muhtemel görünüyor. Çünkü yapay zekâ asistan hastalık tespiti yapabilir, tedavi önerebilir, ve sorun anında soğukkanlı ve hızlı bir şekilde en kolay çözüm önerisi getirebilir. Aynı ikili çalışma modelinin insan kaynakları ve hukuk alanları için de geçerli olacağı öngörülüyor.&nbsp;Her ne kadar fayda sağlayacağı alanlar bulunsa da bu sistemin zanaatkarlara ve usta-çırak ilişkisiyle yürüyen mesleklere zarar vereceği söylenebilir. Bu tip mesleklerin makineler tarafından yapılacak olması şöyle dursun, “meslek erbabı” kavramının kaybolması söz konusu. Çünkü genç yaşta el yordamı kazanarak yapılan ve sanat ile tekniği birleştiren bu işlerde çıraklık sorumluluğunun robotlara devredilmesi muhtemel. Aynı zamanda esnaflık kültürüne zarar verip toplumdaki ticaret anlayışı ile insanî yaklaşımları zayıflatacağı ve içinde alışageldik ekonomik sistemde köklü değişikliklere gidileceği varsayılabilir. Zira ticaretin veri zengini kesim ile yapay zeka arasında olması muhtemel görünüyor.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sorun sadece faydasız insanlardan ibaret değil</h3>Geleceğin ekonomisi mal, ürün ve arazi gibi somut şeylerle alakalı olmaktan çıkıp bilgi, hizmet ve fikir odaklı olacak. Bu ekonomik dönüşüm gerçekleşirken adapte olamayan ülke ve şirketler sadece teknolojik yarışta geri kalmayıp ekonomik olarak da yetersiz olacak. Çünkü burada gerçekleşen dönüşüm sanayi devrimindeki gibi fiziksel becerileri makinelere devretmek değil, bilişsel becerileri yapay zekâya devretmek olacak.&nbsp;Dolayısıyla bilişsel ve insani becerilerin kullanıldığı işlerde çalışan insanların azınlıkta olduğu ülkeler ve şirketler geri dönülmesi çok zor olan bir “faydasız ülkeler/şirketler” boşluğuna düşebilir. Dünya üzerindeki ekonomik, siyasi ve teknolojik gücünü kaybeden bu ülkeler, dünya devi ülkelerin kararlarına boyun eğmek durumunda kalabilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dijital diktatörlük</h3>Eğer veri etik bir şekilde işlenmezse bir “ dijital diktatörlükle” karşılaşmamız olası. Yapay zekânın ve makine öğreniminin getirdiği güç, veriyi elinde tutan kesim için demokrasinin cezbediciliğini azaltıp diktatörlük sistemine geçişi sağlayabilir. Demokratik sistemler ve veriyi işleyen yapılar uyum sağlayamazsa toplumlar, dijital diktatörlüklerin altında yaşayabilir. Bu durumda verinin ve yapay zekânın insanların özgürlüğüne kasıt oluşturması ve bağımsızlıklarını kısıtlaması söz konusu olabilir. Ayrıca, günümüzde paylaşımcı bir şekilde yaşayan ve komün kültürünü benimsemiş toplulukların sayısı gelecekte azalabilir.&nbsp;Sahip olunan bilginin ve getirdiği olanakların herkesçe eşit olarak paylaşılması yani bir köyde birden fazla horozun ötmesi herhangi bir kararın verilme sürecini uzatabilir ve verinin, alanında yetkin olmayan kişilerin eline verilmesi iyi sonuçlar doğurmayabilir. Fakat hiçbir paylaşımın gerçekleşmediği ortamlarda da veri zengini kesim ile veri üzerinde hiçbir etkisi olmayan kesim arasında çok ciddi eşitsizlikler olacağını söylemek mümkün. Dolayısıyla her konuda olduğu gibi bu alanda da dengenin sağlanması çok önemli.&nbsp;Kendi kendimizi yok etmemek adına yapmamız gerekenler basit. İnsanları bilişsel ve insani becerileri ağır basan işlerde çalışabilecek şekilde yetiştirmek. Bu durum, gelişmiş ülkeler için büyük bir sorun olmasa da gelişmekte olan ülkeler, istihdamı fiziksel becerilere dayalı işlerle sağlamaya devam ederse ülkenin büyük çoğunluğunu faydasız insanların oluşturacağı söylenebilir. Teknolojiye ayak uyduramama, sabah kalkmak için bir amacı bulunmayan insanların yaratacağı melankolik hava, artan enflasyon, azalan siyasi güç, teknoloji savaşları ve SON. Aradığınız katma değer oluşturan kişiye şu anda ulaşılamıyor, lütfen daha sonra tekrar denemeyiniz çünkü kendisi artık bir “FAY-DA-SIZ”.

Homo Deus ile ilgili hikayeler