<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Galata Meydanı’ndan Serdar-ı Ekrem’e yürüyüp Karaköy rotasını takiben Kamondo Merdivenleri’nden eve dönmenin,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kitabımı yazarken uzun saatler geçirdiğim, açık büfedeki yemeklerden sipariş edip "internet cafe" olduğuna dair şakalar yaptığım&nbsp;Güney Restaurant’ın,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Evimde, koşu sonrası ve gün doğumuna karşı içtiğim kahvelerin. Dışarıda birileriyle buluşmam gerekliyse Vacilando’nun kapı önünün,</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666250166396.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Vacilando'dan payına düşeni bekleyen bir mahalleli<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Boğaz, Anadolu Yakası, Haliç ve Galata Kulesi'nin aynı panoramaya sığdığı, martı ve vapur sesiyle bütünleşen, özellikle İstanbul karlar altında olduğunda düşüncelerinle baş başa kalabildiğin Galata teraslarının,</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Esnaf önemli, alışveriş yapsam da yapmasam da her fırsatta Bey Karaköy’de Ozan’a ve Fashion Eye nağmıdiğer Gözlükgurusu Hakan’a uğramanın.</li></ul>

Soli

• Fintech İstanbul Danışma Kurulu Üyesi Soner Canko, Pareto'nun bu hafta yayımlanan sayısında dünyayı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwM2Y5MTc4ZmRkMDAwNzhjNzY5YyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmI1NDJkM2Q2Yzg5NTAwMDcxNDAxMzU="">"nakitsiz ekonomiye"</a> hazırlayan noktalara değiniyor.• Kârı çoğaltmak için değişen üretim yerleri, ucuz iş gücünün sömürüsü, azalan denetimler, trajik sonlar. Hilal Şenel, ANGST'ın AÇ GÖZLERİNİ sayısında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwM2Y5MTc4ZmRkMDAwNzhjNzY5YyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmI2ODBmNTcxOTFkNTAwMDc4OWFlN2Y="">hızlı modanın toplumsal maliyetini</a> ele alıyor.• Tenis dünyasında yeni bir isim yükseliyor: Naomi Osaka. Elif Alper Punto’da; Osaka'nın spor, aktivizm ve marka iş birlikleri ekseninde yükselişini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwM2Y5MTc4ZmRkMDAwNzhjNzY5YyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmJhYmIzYTAyZjJjYjAwMDc1ZDE1YWQ="">inceliyor.</a>• Hiç Kamondo Merdivenleri'ni kullandınız mı? Peki hikâyesini biliyor musunuz? Deniz Şenliler, Aposto! İstanbul'da İstanbul'un iki ailesinin şehre yaptığı dokunuşları <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwM2Y5MTc4ZmRkMDAwNzhjNzY5YyZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmI3NWI2NzE0YjAyODAwMDg2Y2Q2OTc="">konu ediyor.</a>

Aposto Gündem

Bir şehri önemli yapan nedir? Coğrafi özellikleri, jeopolitik konumu; belki de ekonomik altyapısı… Ya tüm bunları şekillendirenler, şehrin sakinleri, aslında o şehre karakter verenler değil midir?&nbsp;Konstantinopolis’ten İstanbul’a bu şehir, binlerce ailenin hayatından geçmiş, onların yaşamlarına tanıklık etmiş. Tam da bu yüzden İstanbul’un tarihi yukarıda bahsettiğim özelliklerle iç içe olsa da aynı zamanda içinde yaşayan ailelerin tarihidir. Beş yüz yılı aşkın süredir İstanbul’da yaşayan, farklı etnik kökenden İstanbullu aileler, şehre özellikle mimari ve kültürel anlamda büyük izler bırakmış. Bu hafta not defterinin misyonu, İstanbul’un iki köklü ailesini ve İstanbul’a bıraktığı izleri anlatmak; daha anılması gereken çok isim olduğunun bilinciyle… Kim bilir, bu his belki bir yazı dizisinin habercisi olur.&nbsp;Kamondo Ailesi: 1492 yılında İspanya'yı terk etmek zorunda kalan pek çok Yahudi aileden biri <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjc1YjY3MTRiMDI4MDAwODZjZDY5NyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5taWxsaXlldC5jb20udHIlMjUyRnRoZS1vdGhlcnMlMjUyRmdhbGF0YWRhbi1hdXNjaHdpdHplLWJpci1zZXJ2ZXRpbi1veWt1c3UtNTM2MzA1MA=="">Kamondo</a>’lar. Önce Venedik’e, oradan da İstanbul’a göçlerinin ardından isimleri ilk kez 1775 kayıtlarında geçiyor. Kayıtlarda, Avusturya uyruklu Haim Kamondo isimli bir tüccardan bahsedilmiş. Daha sonraları Haim Bey’in oğulları İshak ve Abraham Salomon’un birlikte kurduğu "İshak Kamondo ve Şürekâsı" unvanlı banka, Galata’da modern bankacılığa atılan ilk adım olarak kabul görmüş. Hatta Kırım Savaşı sırasında Osmanlı’ya borç bile vermiş banker Kamondo Ailesi. Yaptırdıkları han, apartman ve kurdukları sayısız kurumla Galata’nın kentsel gelişiminde büyük rol oynamışlar. Örneğin Abraham Salomon; İstanbullu Yahudilerin Osmanlıca ve Fransızca da öğrenmesi için bir okul açmış. Bu girişim Sefarad’ların daha muhafazakâr üyeleri tarafından tepkiyle karşılanınca Kamondo’lar da Avusturya vatandaşlığından çıkıp İtalyan uyruğuna geçmiş.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-21T13:04:11.717Z.jpeg" alt="Kamondo Merdivenleri"><figcaption>Kamondo Merdivenleri</figcaption></figure>Nereli olduklarından bağımsız, sanırım bu ismi herkes Karaköy’de, Voyvoda ve Bankalar Caddesi’nin birleştiği noktadaki Kamondo Merdivenleri'nden biliyor. Dedeleri Abraham Salomon, o dönemde Avusturya Lisesi’nde okuyan torunları Abraham Behor ve Nisim’e kısa yol olması için yaptırmış bu merdivenleri. 1873’te çok sevdikleri İstanbul’u bırakıp birlikte Paris’e göçmüşler. Aslında bu göçün sebebi Osmanlı’yla çok yönlü bir ticaret yapmak. İstanbul’la kopmayan bağları, büyükbabanın 1873'teki ölümünün ardından cenazesinin Hasköy’de Yahudi Mezarlığı’na gömülmesiyle iyice sağlamlaşmış. Fransa’da doğan sonraki Kamondo kuşağınınsa hikâyesi epey trajik. Ailenin hayattaki son üyeleri; Isac Kamondo’nun kızı Beatrice, kocası Leon Reinach ve iki çocukları 1943’te Auschwitz Nazi kampında hayatlarını kaybetmişler.Lenas Ailesi: İstanbul’un ilk espresso’su, cappucino’su, ilk yılbaşı sepetleri, ilk likörlü çikolatası… 1923’ün Loryan’ını, 1936’nın Baylan Pastanesi’ni kuran Filip Lenas, 16 yaşında Kuzey Yunanistan’dan İstanbul’a geliyor. Birkaç yıl Türkiye’nin ilk çikolata imalathanesi Mulatiye’de çalışan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjc1YjY3MTRiMDI4MDAwODZjZDY5NyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3LmFnb3MuY29tLnRyJTI1MkZ0ciUyNTJGeWF6aSUyNTJGMTU2ODclMjUyRmJheWxhbmluLXllbmlsaWtjaS1iZXllZmVuZGlzaW5kZW4tdmVkYQ=="">Lenas</a>, 1923’te hayalini gerçekleştirip Beyoğlu Deva Çıkmazı’nda ilk pastanesini açıyor. Pastanesine Fransızca l’orient kelimesinin okunuşundan esinlenen Loryan ismini veriyor. 1928 yılında İstiklal Caddesi’nde, Atlas Pasajı’nın karşısındaki Luvr Apartmanı’na taşınmasıyla iyice meşhur oluyor.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-21T13:05:36.588Z.jpeg" alt="Baylan Pastanesi"><figcaption>Baylan Pastanesi</figcaption></figure>1934’te dükkân isimlerinin Türkçeleşmesine yönelik çıkan yasa, Loryan’ı “Baylan”a dönüştürüyor. Bu isim, sonrasında Türkiye Edebiyatı’nda pastanenin müdavimi genç bir kuşağa miras bile kalıyor: Baylancılar. Filip Lenas’ın üç oğlundan en büyüğü Harry Lenas, ailenin, aile mesleğini devam ettirmeye hevesli tek ferdi. İstanbul’da Zoğrafyon Lisesi’ni bitirdikten sonra Beyoğlu Baylan’da mesleği öğrenen Harry, bir yıl Viyana’daki pastacılık okulu Zuckerbäcker Schule’de okuyor. Daha sonra İsviçre Richemont Fachschule’de pastacılık ve çikolata yapımı üzerine eğitim alıyor. 1954’te İstanbul’a dönen “akademisyen pastacı” Lenas, Karaköy Baylan’ı ikinci şube olarak açıyor. Üçüncü şube de gecikmiyor, 1961’de küçük kardeş Michalis Lenas tarafından Kadıköy’de açılıyor. Baba Lenas’ın İstanbul’a kattıkları sadece Baylan’la sınırlı değil, yine aynı isimli bir çikolata fabrikası da İstanbul’un ilkleri arasında. 1964 kararnamesine kadar… Bu tarihten sonra Yunanistan pasaportu sahibi olan Filip Lenas ve eşi Marika ülkeyi terk etmek zorunda kalıyor. Harry ve Michalis Lenas ise 2009’a kadar Baylan’la birlikte…

Kamondo Merdivenleri ile ilgili hikayeler