• Eray Özer ve Özgür Mumcu, her ayın 10'u, 20'si ve 30'unda "tüm kutuplaşmaların ötesinde doğru haberlerle buluşmak ve dünyayı anlamak" amacıyla yayımladıkları <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/61f524dc4b12ab0006ac3507" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OnYirmiOtuz'un</a> son sayısında Nazi Almanyası'nın kültür-sanat atmosferini, IŞİD'in yeniden güçlenme ihtimalini ve dünyaya yaklaşan bir nesneyi ele alıyor.&nbsp;

Spektrum

Rusya’nın Ukrayna kuşatması sürüyor. Kırım’ın ilhakı ve Donbas bölgesinin fiilen denetim altına alınmasından sonra Ukrayna sınırına yığılan 100 bin asker, bir süredir uluslararası siyasetin yüksek gerilim hattını oluşturuyor. OnYirmiOtuz’da çıkan özeti <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/61a4dafd449de500065dd3be" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada bulabilirsiniz</a>.&nbsp;Kış sertleşir, Ukrayna Rus ambargosu sonucu bir enerji krizine doğru ilerlerken, gerginlik de arttı.&nbsp;17 Aralık’ta Rusya, NATO ve ABD’ye iki anlaşma tasarısı sundu. Ancak tasarıların üslubu ve zamanlaması, bunun bir uzlaşma arayışından çok bir ültimatoma benzetilmesine yol açtı.Rusya’nın talepleri, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve Ukrayna Başkanı Vladimir Zelensky’nin ortak basın açıklamasının ertesi günü ilan edildi. Stoltenberg, Ukrayna’nın yanında olduklarını açıkça ifade etmiş, Zelensky ise Rusya’nın saldırgan tutumunun ülkesini NATO’ya üyelik yoluna mecbur bıraktığını açıklamıştı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Buralar benim&nbsp;</h2>Rusya’nın anlaşma taslaklarında en ilgi çeken madde de haliyle Ukrayna’yla ilgili ama onunla sınırlı değil. Rusya, NATO’dan Ukrayna başta olmak üzere yeni üye almamasını talep ediyor.&nbsp;Bunun dışında NATO’nun Ukrayna dahil bütün Doğu Avrupa, Kafkaslar ve Orta Asya’daki askeri aktivitelerini sonlandırması ve iki tarafı vurabilecek kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılmasının yasaklanması da taleplerin arasında.Kremlin, defalarca dillendirdiğini bu defa resmiyete dökmüş oldu. Bir anlamda “Ukrayna’ya saldırmamı istemiyorsanız, NATO’nun Kremlin’in etki alanlarından çekileceğini hukuki güvenceye bağlayın” dedi. &nbsp;Kimse, NATO’nun Polonya ve Baltık cumhuriyetlerinde bulunan birliklerini çekmesini ya da Rusya’ya örgüte katılacak üyeler konusunda veto hakkı vermesini beklemiyor. Dolayısıyla Rusya’nın kabul edilmeyeceğini bildiği taleplerle, silahlı müdahalenin yolunu yaptığını düşünenler çok.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kritik hafta</h2>Ancak herkes karamsar değil. King’s College’dan Rusya uzmanı Prof. Samuel Greene, resmi talebin Başkan Putin ya da Dışişleri Bakanı Lavrov yerine onun yardımcısı tarafından yapılmasını "Rusya’nın diplomasiyi henüz bırakmadığı" şeklinde <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/12/17/world/europe/russia-nato-security-deal.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yorumluyor</a>.&nbsp;NATO’nun ve ABD’nin Rusya’ya bu hafta cevap vermesi bekleniyor. Daha önce G7, AB, NATO, ABD, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinin ağır bir bedeli olacağını açıkladı. Gelgelelim bu bedelin ekonomik yaptırımlar dışında neleri içereceği belirsiz. Zelensky’nin ortak basın açıklamasında bazı NATO ülkelerinin Ukrayna’ya askeri yardım konusunda çekinceleri olduğunu açıklaması da dikkat çekici.&nbsp;Öte yandan Almanya’nın yeni Ekonomi Bakanı Robert Habeck, Rus doğal gazını Almanya üzerinden taşıyacak Nordstream 2 boru hattının jeopolitik bir hata olduğunu açıkladı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması halinde boru hattının işletilmeyeceğini ilan etti. Merkel sonrası, Merkel’in kimi dış politika seçimleri sorgulanacağa benziyor.Dünyanın yeni düzeninin hatları bugünlerde yaşanan gelişmelerle çizilecek gibi. İzleyip aktarmaya devam edeceğiz ☺

Rusya'nın NATO ve ABD'ye Ukrayna konusunda sunduğu anlaşma önerileri "ültimatoma" benzetildi. 

Rusya’dan NATO’ya: “Geri dur!”

Tam bir ay önceki OnYirmiOtuz’da, Nisan’da gerçekleşecek Fransa başkanlık seçimlerinde gazeteci, yazar ve televizyon yorumcusu Eric Zemmour’un aday olma ihtimalinden <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/6197e4137c0c860006bcb4c0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bahsetmiştim</a>.&nbsp;Herkesin beklediği gerçekleşti ve Zemmour adaylığını ilan etti. Hatta ilk mitingi olaylı geçti. Sahneye çıkmadan önce toplanan kalabalıktan biri üzerine atılıp boğazını sıktı. Ardından taraftarlarıyla kendisini protestoya gelen ırkçılık karşıtı örgüt SOS Racism’in aktivistleri arasında kavga koptu. Kaşlar açıldı, başlar yarıldı.Velhasıl, aşırı sağın giderek güçlendiği Fransa’da ortam gergin. İlticayı tamamen yasaklamaktan, mültecileri, yabancıları, çifte vatandaşları gözünün üzerinde kaş var diye yollamaktan, Schengen’den ve NATO’dan çıkmaktan, Müslümanların Fransa ve İslam arasında bir tercih yapmaları gerektiğinden bahseden Zemmour’un ırk ayrımcılığına tahrik ve dini nefrete kışkırtmaktan iki mahkumiyeti var.&nbsp;Anketlerde henüz beklediği çıkışı yakalayamasa da söylemleri şu anda Fransa’daki siyasi tartışmayı belirliyor. Klasik Fransız merkez sağının söylemleri giderek sertleşiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Aşırı sağın gerçekleşen hayali&nbsp;</h2>Le Monde’da yayımlanan bir değerlendirme, Fransız aşırı sağının hayalini Zemmour’un gerçekleştirdiği tespitinde bulundu. TV tartışma programlarının yıldızını parlattığı yeni adayın artık Reconquête adında bir partisi de var. Yeniden Fetih anlamına gelen isim, İspanya’nın 16. yüzyılda Müslümanları ülkeden sürmesine atıfta bulunuyor.&nbsp;Le Monde, Reconquête’in kurucularını teker teker inceleyerek cumhuriyetçi merkez sağ ve aşırı sağın bir araya geldiğinin altını çizmiş. Gerçekten de Fransa’da alışılageldik olan, cumhuriyetçi gelenekten gelen sağ partilerin aşırı sağ ile iş birliğinden kaçınmasıydı. Zayıfladığı açık olan bu tabu artık yıkılmışa benziyor. Cumhuriyetçi sağ ile aşırı sağın arasındaki duvarın yıkılması hayali artık somut bir gerçek.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD-Fransa hattı</h2>Etkili hitabeti ve ödüllü yazı üslubuyla Zemmour, Trump gibi kaba bir figür değil. Düşünceleri ABD’de de karşılık bulmaya başladı. Amerikalı liberallerin önemli fikir dergilerinden American Prospect, Zemmour’un Amerikan aşırı sağının önümüzdeki on yılını belirleyeceğini ileri sürecek <a fr-original-style="" href="https://prospect.org/world/frances-eric-zemmour-has-already-transformed-americas-far-right/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kadar tedirgin</a>.&nbsp;ABD’de Donald Trump’ın başkan seçilme stratejisinin mimarı Steve Bannon, Avrupa aşırı sağını birleştirmek için dört beş senedir uğraşıyordu. Fransa’da Marine Le Pen, İtalya’da Matteo Salvini, Macaristan Başbakanı Viktor Orban başta olmak üzere kısmi bir başarı da elde etmişti. Ancak kurduğu Movement platformu, Avrupalı aşırı sağcıların Amerikalı kuzenlerine ısınamaması sebebiyle fazla bir ses getirememişti.Bu defa aşırı sağ rüzgâr Avrupa’dan ABD’ye doğru esiyor. İslam ve mülteciler konusundaki sert tavrı, kadın hakları konusundaki kısıtlayıcı görüşleri ve küresel kapitalizme karşı söylemi Zemmour’u Amerikan aşırı sağında popülerleştiriyor. Benzer eğilimleri temsil eden The American Conservative dergisinin genel yayın yönetmeni, ateşli bir Zemmour taraftarı kesilmiş durumda.Steve Bannon da Zemmour’a kayıtsız değil. Tartışma yaratan adayı “çok ilginç bir fenomen” diye tanımlayan Bannon, kendisinin sunduğu, Trumpçıların favori podcast programlarından WarRoom’un Fransız versiyonunun yakında yayında olacağını açıkladı. Amacı podcast programını aşırı sağ için bir platform şeklinde örgütlemek. Amerikan versiyonunun Youtube tarafından yasaklandığını hesaba katarsak, WarRoom’un Fransa’yı daha da tahrik edeceği açık.Bannon, Avrupa aşırı sağını birleştirme çabasına yeni bir cephe açarken, Zemmour da Amerikan aşırı sağının ideolojisini şekillendiriyor.Sınırlara bayılan aşırı sağın sınır aşan birlikteliğini yakından izlemekte fayda var.&nbsp;

Cumhuriyetçi merkez sağ ile aşırı sağın bir araya geldiği Fransa'dan ABD'ye doğru bir aşırı sağ rüzgarı esiyor. 

Sınırları aşan aşırı sağ

• Bir dizi: OnYirmiOtuz'un yaratıcılarından Eray Özer, Good Fight dizisini öneriyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">İlk iki sezon, özellikle ilki biraz klasik avukatlık dizisi tadında ama üçten itibaren bambaşka bir hikâye başlıyor. Amerikan müesses nizamını anlamak için birebir. Beşinci sezon ise efsane. Artık ABD’yi falan bırakıp, hukuk felsefesi tartışıyor dizi. Sezonun son iki bölümünü biteceği için üzüntümden birkaç aydır izleyemiyorum. O derece…</blockquote>• Bir yılbaşı hediyesi:&nbsp;Apéro Dükkân'ın ürünlerini yılbaşı hediyesi olarak değerlendirebilirsiniz.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Yemek sevenlere hediyeliklerle yüzlerde bir tebessüm yaratmak için ideal ürünler var: <a fr-original-style="" href="https://link.aposto.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0by5jb20vY2xpY2s/c291cmNlPXdlYiZwdWJsaXNoZXI9NWVkM2VjZDZjNWE4NmNjZDFlMjRjYTRhJm5ld3NsZXR0ZXI9NWYyZWExOTFlN2UwMWIwMDA3ZTdkOGU2Jmlzc3VlPTYxYThlZGFmZTM3Y2FiMDAwNmUwMWZiMSZzdWJzY3JpYmVyPXVuZGVmaW5lZCZzdG9yeT02MWFmZDc0MDY4YmIwZDAwMDZlNzc3NjAmYXV0aG9yPW51bGwmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGYXBlcm9kdWtrYW4uY29tJTI1MkY=" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu bağlantıdan</a> sanatçı elinden çıkma tabaklar, çantalar, posterler, tişörtler ve kartpostal setlerine bakabilirsiniz.</blockquote>

Editörün Seçkisi

ABD’nin 21 Ekim’de Alaska’da bulunan Pacific Spaceport Complex uzay üssünde yaptığı hipersonik füze testi başarısızlıkla<a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2021/10/21/politics/us-hypersonic-test-fails/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;sonuçlandı</a>. Pentagon’un kısa bir metinle duyurduğu bu haberin ardında giderek ivme kazanan bir silahlanma yarışı var.&nbsp;OnYirmiOtuz’un ikinci sayısında Çin’de yaşanan ve dünyanın önemli bir kısmını da etkilemesi beklenen küresel enerji krizinden bahsetmiştim. Yazının sonunda, büyükşehirlerine, fabrikalarına elektrik yetiştiremeyen Çin’in hipersonik füze denemesi yapmaktan geri kalmadığını <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/616eea59f88d4f0006d939cb" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eklemiştim</a>. &nbsp;Çin ve ABD arasındaki gerginliği BM Genel Sekreteri Antonio Guterres "Büyük Yarılma” diye tanımlıyor. Doğrusu artık gına getiren “Yeni Soğuk Savaş” tabirinden daha yaratıcı. Bu dönemin ileride hangi isimle anılacağını şimdiden tahmin etmek güç. Ancak isim verilmesi gereken bir dönemin başlangıcında gibiyiz.&nbsp;Soğuk Savaş’ın askeri cephesinin en önemli tartışma konusu nükleer silahlardı. Silahlanma yarışı sonucunda iki süper gücün doğrudan sıcak çatışma durumunda birbirlerini karşılıklı imha edecekleri ortaya çıktı. Savaşın soğuk kalmasını da bu “dehşet dengesi” diye anılan hassas nükleer dengeye borçluyuz.Hipersonik füzeler, bu dengeyi altüst etme potansiyeli taşıyor. Hipersonik, ses hızından en az 5 kat daha hızlı seyreden füzelere verilen isim. Eski usul balistik füzeler önce uzaya fırlatılıyor, hedefine oradan varıyor. Yörüngesi mancınığı andırıyor. Hipersonik füzelerse düşük irtifada seyrettikleri yetmezmiş gibi hava savunma sistemlerinden kaçacak ve hedefi vuracak manevra kabiliyetine de sahip. Yani saatte en az 6200 km hızla, alçaktan uçan ve kıvrak, dolayısıyla radarla tespiti çok zor yeni nesil bir füzeyle karşı karşıyayız.&nbsp;İşte bu füzeler, nükleer başlık taşıyabiliyorlar. ABD’nin radar sisteminin de, emir-komuta yapısının da bu füzelere hazırlıksız yakalandığı haberleri çıkmaya başladı. ABD Başkanı Joe Biden, muhabirlerin sorusu üzerine Çin’in hipersonik füzelerinden kaygılı olduğunu açıkladı. Amerikan testinin başarısız olduğu haberiyse bundan bir gün sonra geldi. Kaygı muhakkak derinleşmiştir.&nbsp;Rusya, Çin ve ABD’nin hipersonik füze programları olduğu biliniyor. Ancak bu üçlü uzun süre yalnız kalacağa benzemiyor. Avustralya, Japonya, Hindistan, Fransa ve Almanya da bu teknoloji üzerine çalışıyor. Kuzey Kore geçen ay başarılı bir test yaptığını ileri sürdü ancak bu gelişme henüz teyit edilmiş değil. Ama kambersiz düğün olmaz tabii.&nbsp;Rusya, füze testlerinin başarılı geçtiğini açıkladı. Çin ise Biden’ı kaygılandıran füze testi iddiasını yalanladı, bir uzay aracını denediğini söyleyerek kafaları iyice karıştırdı.Rusya ve Çin, ABD’nin hava savunma sistemlerinin giderek gelişmesi sebebiyle balistik füzelerin yetersiz kalmasından çekiniyor. Cephanenizdeki nükleer silahları hedefe gönderecek kapasiteniz kalmazsa, caydırıcılık da dehşet dengesi de ortadan kalkıyor. En azından Rusya ve Çin’in gerekçesi bu. Ayrıca ABD’nin kendilerinden önce bu füzelere kavuşup nükleer cephanelerini imha etmesinden çekindikleri de biliniyor.&nbsp;Çin’in ABD’yi kendi bölgesinden uzaklaştırmak istediği açık. Çin ve Rusya bu hafta düzenledikleri ortak deniz tatbikatında, Japon adalarını ayıran boğazlardaki uluslararası sulardan geçerek gözdağı vermekten çekinmedi. Avustralya’dan so,nra Japonya da ABD kampındaki yerini sağlamlaştıracağa benziyor. ABD hava savunma sistemini aşan füzelere sahip bir Çin’in, Tayvan’a yapacağı bir askeri müdahalede eli güçlenmiş oluyor.&nbsp;Nükleer başlık kullanmadığı zaman da yüksek hızı sebebiyle büyük tahrip gücüne sahip bu füzeler bir süre gündemi belirleyeceğe benziyor.&nbsp;

Sesten 5 kat hızlı hipersonik füzeler, Soğuk Savaş döneminde sıcak çatışmayı engelleyen "dehşet dengesine" tehdit oluşturuyor. 

Silah yarışında hipersonik dönem

• <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/yakin-iliskiler" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yakın İlişkiler</a>, kendimizle ve başkalarıyla olan ilişkilerimizde önemli yer tutan konulara bilimsel bir bakış açısıyla yaklaşıyor.• Özgür Mumcu ve Eray Özer'in yarattığı <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/onyirmiotuz" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OnYirmiOtuz</a>, her ayın 10'unda, 20'sinde ve 30'unda, tüm kutuplaşmaların ötesinde doğru haberlerle buluşmaya davet ediyor.

Aposto P.S.

• <a fr-original-style="" href="https://read.apos.to/n/argonotlar-guncel-sanat-bulteni" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Argonotlar Güncel Sanat Bülteni</a>: Kim korkar güncel sanattan sorusuyla güncel sergileri ve sanat tartışmalarını bir araya getiriyor. Çarşamba akşamüstü e-posta kutularına ulaşan bu bültende kendi sergi takviminizi hazırlayabilir ve sanat dünyasından gelişmeleri takip edebilirsiniz.• <a fr-original-style="" href="https://apos.to/n/onyirmiotuz" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OnYirmiOtuz</a>: Yeni Haller’in yaratıcıları Eray Özer ve Özgür Mumcu, Aposto! ile birlikte. Her ayın 10'unda, 20'sinde ve 30'unda, tüm kutuplaşmaların ötesinde doğru haberlerle buluşmaya davet ediyor.&nbsp;

OnYirmiOtuz ile ilgili hikayeler