Mahalle: Sirkeci. Mekân: Hayyam Pasajı. Mahalleli:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/turanliozgur/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Özgür Turanlı</a>. Anlatıcı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/anlamarama/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hazal Yılmaz</a>&nbsp;&amp;&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/ranamengu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Rânâ Mengü</a>. Vizörden bakan:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/denizsabuncu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Sabuncu</a>.&nbsp;&nbsp;Semtteyiz şimdi. Tarihi takiben mektupların, kasaların, devlet erkanının, valizlerin, şapka kutularının, envanterin, parşömen sayfaların, yadigârların ve seyyahların İstanbul’a giriş ve İstanbul’dan çıkış noktası Sirkeci’de. Bu kadar veda ve onca kavuşmayı vizörden izleyenlerin, deklanşöre basıp tarihi belgeleyenlerin, silik isimleri agrandizörde tespit edenlerin meskeninin Sirkeci olması, olağan.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1680769364400.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gardan Hayyam'a<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">İstikamet: Hayyam. Şehri incelikli görenlerin mezat yeri. Ticaret sürüyor, makineler el değiştiriyor, eskiler değer kaybetmiyor, temizleniyor, ileri dönüşüyor. Bedel, günün teknoloji ve döviz kuruyla alan ve satanın rızkı ve siftah ortalaması düşünülerek yapılıyor. Tek bir kapıyı aralayınca olmuyor tabii, sırayla dükkânlar ziyaret ediliyor, ikram edenle çay içiliyor, makine bir dükkânda yoksa öbürü işaret ediliyor. Fiyatlar değişken, sohbet sabit: Sirkeci’nin (ileri) dönüşümü.Ziyaret edilenler arasında en uzun vakit geçirileni pasajın toptancılarının buluştuğu, girişin sağındaki birinci kat: <a fr-original-style="" href="https://www.ozgurfototeknik.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Özgür Foto Teknik</a>. İçerisi kalabalık, gelenler gedikli. Bize de hemen birer çay söyleniyor. 12 yaşında çırak olarak gelmiş hana Özgür Turanlı, dükkânın sahibi. Anlattığına göre o zamanlar hanın sadece üçüncü katı fotoğraf dükkânlarına aitmiş, geri kalanlar; beyaz eşyacı ve dövizci diye ayrılırmış. 33 yıl sonra, bugün Hayyam; fotoğrafla ilgilenen herkesin buluşma noktası.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1680769121187.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Buluşma noktası: Hayyam<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul’un ticarethanesinde Türkiye’nin fotoğraf çarşısı&nbsp;</h2>Dükkânının bitimindeki gizli kapıdan ofisine varıyoruz Özgür Turanlı’nın. 33 yıldır Hayyam’lı bir fotoğrafçıdan Sirkeci’ye bakmak istiyoruz. Öncesi, şimdisi ve sonrasına.“1400'lerden beri Sirkeci, ulaşım yollarının kolaylığı nedeniyle İstanbul'un merkezi, ticarethanesi. Hâlâ mahallede, İstanbul Ticareti Odası'nın sokağında bir zindan var. Bugün biz onu Zindan Han olarak biliyoruz. Zamanında mahalle esnafları sorun çıkardığında buraya atılır, ceza süresi boyunca halkın getirdiği ekmekle beslenirmiş.&nbsp;Şimdilerde 500-600 yıllık ticaretin kalbi Sirkeci’yi, doğal akışından koparıp otel bölgesine çevirmek için yoğun bir çaba gözlemliyoruz. Yanlış bir uygulama, bakış açısı. Kazanç önemsenirken 600 yıllık bir kültür ölüyor. Sultan Hamam ve Eminönü için de geçerli bu tutum. Planlı dönüşüm olmadığında, ticaret sadece kazanç odaklı, alış-veriş mantığında kurulduğunda, binaların işlevini içten öldürüp dış yüzeyini bırakarak görüntü satıldığında, Sirkeci tinini yitiriyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1680771144677.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sirkeci'de kapı önü<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hayyam; bu yanlış yapılaşma ve düzensizlik sonucunda doğan belki de tek olumlu birliktelik. Sirkeci; hanlardan evrilen otellerin mahallesi olmaya başlayınca, o hanlar içindeki esnaf da bir araya geldi, birbirine tutundu. Çünkü kültürümüzde ‘destek olmak’ var. Zamanla çevredeki tüm fotoğraf dükkânları burada toplandı.&nbsp;Aslında amatör de olsa ticari de olsa fotoğrafla ilgilenen herkes birçok farklı şekilde mahalleye gelerek Sirkeci’nin piyasa değerini artırıyor. Çünkü insanlar burada sadece makine alıp çıkmıyor. Çay içiyor, sohbet ediyor. Sirkeci’nin dokusunu fotoğraflayarak bir sonraki gelen için kayıtlı hafıza yaratıyor. Oluşan sirkülasyon bugün Hayyam’ı; fotoğraf denildiğinde sadece Sirkeci’de değil, İstanbul’da hatta Türkiye’de de ilk akla gelen yer yapıyor.”<img src="https://images.aposto.com/2023/3/4/1680770724761.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaldırıma taşan helva kokusu<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Başka bir Sirkeci mümkün mü?</h2>Hayyam’dan çıkınca, havada Hacı Muhittin Ali Bekir’in helva kokusu hissediliyor. Fıstıklı. Veya belki de yolda gelirken beyne kazınmış olduğundan. Şimdi, eğitimli göz daha iyi inceleyebiliyor dönüşümü. Bir zamanlar Cağaloğlu’ndan elinde daktiloyla yazılmış kitap nüshalarıyla inenlerin, Bâb-ı Âli’den kolunun altında ertesi günün gazetesinin ilk baskısıyla süzülenlerin, Orient Express’in saatini beklerken karşısındaki iskemleye itinayla bavulunu yerleştiren şapkalı beylerin ve eldivenli kadınların mahallesinde bugün tabelalar yoğunlukta. Yolda beyaz üstü kırmızı kurdeleli hediye poşetleriyle yürüyen turistler, siyah torbaya sarılı komşu esnafa ihtiyacını götüren mahalleliler ve elinden düşürmediği telefonunundan açtığı sesli yönlendirmeli haritayla Sirkeci’yi arşınlayan gündelik misafirler. Sokak sohbette sessiz gibi gözükse de büyük bir uğultu hâkim. Vapur sirenleri, turist arayan taksi kornaları ve tramvay anonslarına otelinden çıktığında gidecek yeri kalmadığı için oturacak sandalye bulamayan turistin telaşı ekleniyor. Gözümüzün gördüğü tarihî binaların köhneliğini, otel olarak restore edildikten sonra işlevi tek tipleştirilen yapıları, içinden çıkan şaşkın turistleri, yolun köşesinde hasır taburede çay içen esnafı, sokağın kalabalıklığından verilemeyen selamı ve kararsız, aceleci kaldırımları.Hayyam, tüm bu kargaşanın arasında sükûnetini koruyor. Sabit ve sirkülasyonda. Pasaj; dönüşümü üzerinden onu hayatta tutan hikâyeyi yazdığı için bugün hâlâ hem mahallelisinin hem de ziyaretçisinin buluşma noktası. Ve tam tersi: mahallelisi ve ziyaretçisiyle her gün hikâyesini yeniden yazıyor. Hayatta. Peki yeniden hikâyesi yazılamayan diğer pasajlar ve yapılar? Terk edilmişliğin entropisi ve işlevin monotipinde mahsur.Hayyam, başka bir Sirkeci hayali canlandırıyor şimdi. Ziyaretçisinin mahalleliyle beraber yaşayabildiği, yapıların kahraman değil hikâye anlatıcı olduğu, turizmin turizmi olduğu kadar mahallenin var oluşunu da beslediği bir senaryonun mümkünatını. Bugün değilse de yarın.

Soli

Mahalle: Sirkeci. Mahalleli: Özgür Turanlı. Mekân: Hayyam Pasajı. 

Şehri incelikli görenlerin mezat yeri: Hayyam

Sahaf vazgeçilmiş anılara sahip çıkar, biriktirir. Yeniden hayata kazandıran, dönüştürendir.

Emanetçi, arşivci, semtin belleği: Şimdi neresi?

08.00 gün başlamadanFındıkkıran: Dükkânın camına ellerine koydun, yarattığı gölge sayesinde <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mavi.findikezmesi/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mavi</a>’yi daha net görüyorsun. Oradalar. Taze, küçük bir fındık tepesi. İçeri girdin, hurmayla tatlandırılmış ezmeden bir kavanoz, tepecikten de bir avuç fındık. Eski istasyona bakmaya giderken Hasan Abi ile kaşılaştın “Simiiiit.” Tam ezmeye banmalık. Çay? Onu da mahallenin kahvesinde kendine ısmarladın mı tamam.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Zühtüpaşa, Hasan Amir Sokak No:15 Daire:1C</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılış-kapanış saatleri: Pazar hariç 09.30 - 20.00 Pazar: 12.00 - 19.00</li></ul>12.45 kahvaltı sonrasıYağlıboya ve diğerleri: Karnın tok, ruhun aç. Resim ağırlıklı bir sanat galerisine ne dersin? <a fr-original-style="" href="http://kiziltopraksanatgalerisi.net/pPages/pGallery.aspx?pgID=58&lang=TR&section=2" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kızıltoprak Sanat Galerisi</a>’nde Nadia Arditti’nin Karantina Düşleri sergisi ayın 30’una kadar devam ediyor. Yeni yıla girmeden pandemiyle vedalaşmak isteyenlerin dikkatine.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Rüştiye Sokak No:47 Daire:1</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılış-kapanış saatleri: Pazartesileri hariç 12.00 - 19.00</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/11/5/1671176296848.jpeg" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.62" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ceyda Bozkurt Art Studio</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fotoğraf: Rânâ Mengü</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Meraklısına: <a fr-original-style="" href="https://www.ceydabozkurt.com.tr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ceyda Bozkurt Art Studio</a>. Seramik dersleri; haftada 2, günde 3 saat. Eğitimde döküm ve vakumlu çamur renklendirme, fincan dökümü ve dekor boyama gösteriliyor.Not almalı: Evinde ekipmanları olanlar için online kurs, atölyesi olanlara da danışmanlık hizmeti veriliyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Şehir Kahya Sokak, Keskinler Apartmanı No:26</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılış-kapanış saatleri: Cumartesi-Pazar hariç 09.00 - 19.00</li></ul>14.25 &nbsp;yeşil biraz da maviSandalye kapmaca: Kalamış Parkı’ndasın, adı seni yanıltmasın. Kızıltoprak merkezden yürüyerek 10 dakika. Bir tarafın deniz bir tarafın üzerine oturmanı bekleyen yemyeşil çimenler. Manzaraya karşı evden getirilmiş sandviç ve termosa doldurulan buz gibi bir şarap içini kemiren yaz tatili isteğini bastırır cinsten. Havalara aldanma daha kar bile yağmadı, yaza var. Sen en iyisi birkaç ay daha buraya gel, gözünü ufka sabitleyip hayal kur. Bizim için de termos kaldırırsın belki.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Zühtüpaşa, Kalamış Parkı</li></ul>18.30 akşamüstü sefasıSokak arası: Kreatif yapımcımız <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/selinunsel?igshid=YTY2NzY3YTc=" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Selin</a> (Ünsel)’in önerisiyle günü <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/fatelkalamis/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fatel</a>’de noktalıyoruz. Menü her gün değişiyor. Gittiğinde seni karşılayacak sürpriz, Fatel’i önermemizi sağlıyor. Fotoğraflara şöyle bir bakınca aklımızın süt lorlu bezelyeli arpa şehriye salatası ve vişne soslu panna cottada kaldığını söylemeden geçmeyelim.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Itri Dede Sokağı No:24-A</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılış-kapanış saatleri: Haftasonları kapalı. Haftaiçleri 11.30 - 19.00</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/11/5/1671187286849.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dönüş yolu manzaraları</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Rânâ Mengü ile ilgili hikayeler