Bu hafta, farklı dönemlerde futbolun oynanma ve algılanma biçimini değiştiren iki orta saha oyuncusuna veda ettik. Önce 1970’lerde Hollanda, Ajax ve daha sonra Barcelona’da Total Futbol'u yaratan nüvenin olmazsa olmaz parçalarından Johan Neeskens’in ölüm haberini aldık. Daha sonra bu ekolün modern taşıyıcısı Barcelona ve İspanya millî takımıyla 21. yüzyıla damga vuran Andrés Iniesta, 40 yaşında emekliye ayrıldığını duyurdu. Biri ölüm, biri emeklilik; vedaları aynılaştırdığım düşünülmesin ama futbolun en üst seviyedeki hâlinin dönüşümünde bu birbirinden çok farklı iki orta saha oyuncusunun üstlendiği tamamlayıcı roller gözden kaçırılamayacak kadar benzer ve önemli.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ciğersiz İsviçre çakısı</h2>1960’ların sonuna doğru -SSCB’ye paralel şekilde- Hollanda futbolunun profesyonellik ve bilimsel antrenman metotlarının yaygınlaşmasıyla yükselttiği fizik güç ve tempo, yeşil sahalarda yeni alışkanlıkların doğuşunu mümkün kıldı. Bunlardan biri geçmişe göre çok daha fazla koşabilen futbolculardı. Hücuma daha çok bindiren kanat oyuncuları, alanı daha hızlı kapatan merkez oyuncuları derken “kamikaze pilotu” olarak anılan bir “ciğersiz” sahneye çıktı. 1970’te, 21 yaşında Ajax’a katılan Neeskens, önceleri Rinus Michels’in “joker” gibi farklı mevkilerde kullanabildiği, mütevazı, fedakar bir “ne iş olursa yaparım” oyuncusuydu. Ajax, 1971’de Panathinaikos’u yenerek üst üste 3 Kupa 1 şampiyonluğunun ilkini elde ettiğinde sağ bekti. 1971/72 sezonuyla birlikte orta sahanın merkezine taşındı. Michels, sahada durmak bilmeden koşan bu oyuncuya rakip merkez oyun kurucuyu taciz etme görevini veriyordu. O da, o dönem neredeyse hiç görülmeyen biçimde amansız bir pres uyguluyor ve gerektiğinde bu presi görev alanının da ilerisine taşıyordu.Total Futbol’u devrimci kılan özelliklerin başında sürekli hareket hâlinde olan oyuncuların boşalttıkları alanların takım arkadaşları tarafından doldurulması gelir. Bu ilke, ileriye doğru hareket etmeyi gerektirdiği için aslında presle başlar ve presle biter. Ajax'ta presi Neeskens başlatıyor, takım arkadaşları onun yarattığı boşluğu doldurmak üzere ileri çıkıyor, neticede o gün için “kabul edilemez” olduğu varsayılan ama futbolu bugün dahi tanımlayan savunma oyuncularının ileri çıkarak sahayı daraltması ilkesi hayat buluyordu. Dönemin Ajax ve Hollanda millî takımının uzun süredir birlikte oynayan oyunculardan kurulu olması, bir makine düzeni gerektiren bu sistemin işlemesini kolaylaştırıyordu. Jonathan Wilson’ın dediği gibi "Johan Cruyff bu sistemin beyniyse Neeskens de kalbi" idi. Bu yüzden 1974’te Cruyff’u takip ederek o da Barcelona’nın yolunu tuttu. 1976’da Michels’in de Katalan ekibine gelmesiyle, Total Futbol’un yeni başkenti Barcelona oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zeka ve zarafet</h2>Johan Cruyff, futbolun yeni merkezinin tartışmasız lideriydi ve bu, onun 1988-1996 yılları arasında teknik direktörlük görevini üstlenmesiyle perçinlendi. Cruyff bu dönemde futbol felsefesini Barcelona’dan dünyaya yaydı. Orta saha oyuncularının gittikçe daha güçlü, fizikli, atlet hâle geldiği bir dönemde kadroda kalmasında ısrar ettiği, bu profilin tersi özelliklere sahip Pep Guardiola, onun en parlak öğrencisi olarak ekolü bir sonraki aşamaya taşıdı. Frank Rijkaard’ın merkezde Van Bommel ve Edmilson gibi dönemin modasına daha uygun savaşçı orta sahaları kullandığı yılların ardından Guardiola, Barça'yı Cruyff’un öğretilerine döndürdü. Pep’in, savunmanın önünde narin, teknik pasörler tercih etmesi Xavi’yi onun halefi yaptı. Xavi’den birkaç yıl sonra La Masia’dan A takıma katılan Andrés Iniesta da 1.70’lik bir başka “çelimsiz” merkez oyuncusu olarak Guardiola’nın devrimci takımının ana parçalarından biri oldu. Iniesta, Xavi’nin biraz daha önünde konumlanıyordu. Xavi, hücumu savunmanın önünden komuta ederken, Iniesta ise hücumda rakibin “ceplerini” boşaltan, ama driplingle ama pasla boşluklardan istifade eden bir mezzala olarak 8 numaranın tarifini değiştiren jenerasyona öncülük ediyordu.&nbsp;Iniesta’nın alametifarikası oyun zekası, verimliliği ve zarafetiydi. Saha içinde topla tüm münasebetleri estetik olsa da hiçbir hareketi boşuna değildi. Bir şovmen değildi ama her maçında izleyenleri büyülemeyi başarırdı. Barcelona ve İspanya millî takımıyla kazandığı sayısız kupa, onun kariyerinin özeti olsa da esas mirasını orta saha oyuncularından beklenenleri değiştirmesiyle şekillendirdi. Sadece oyunu değil kendisinden sonraki oyuncuları da güzelleştirdi.&nbsp;

Punto 

Total Futbol'un biraz da tesadüfi doğumuna "kamikaze presiyle" öncülük eden Johan Neeskens ve oyunun gittikçe daha da mekanikleştiği bir dönemde 8 numaraları zarafete mecbur kılan Andrés Iniesta, futbolun dönüm noktalarında sanıldığından fazla ortak noktaya sahip olan iki tamamlayıcı yıldızdı.

Iniesta&Neeskens: Oyunu değiştiren orta sahalara veda

Futbolun iki köklü ekolü Arjantin ve Hollanda, Dünya Kupası tarihinde beş kez karşı karşıya geldi. Altıncı randevu, şu ana kadar dengede giden maç kaydının bir taraf lehine değişeceği karşılaşma olacak. Denge; son turnuvası olması beklenen, tarihin en iyisi mi sorularını sordurtan ve henüz futbolu bırakmamışken bile Arjantin efsanesi olarak anılan Lionel Messi lehine mi yoksa teknik direktör olarak bir Hollanda efsanesi olduğunu söyleyebileceğimiz Louis van Gaal lehine mi bozulacak?Her iki takım için de kurabileceğimiz ortak cümleden başlayalım yazıya; iki takımın da kadrolarına baktığımızda gözlerimiz eski kadroları arıyor. Messi’nin sahadaki varlığı bile tek başına, bu iki takımın bir dönemler karşılaştıklarında sahaya sürebildikleri saf yetenekler üzerinden değerlendirildiğinde yeterli görülmemekte. Özellikle Hollanda tarafı her daim hücumda yetiştirdiği eşsiz yetenekleriyle tanınan bir ekolken 2022 edisyonunda hücumda PSVli yıldız adayı Cody Gakpo dışında bir isim zikredemiyoruz maalesef.&nbsp;Şimdi önceki beş karşılaşmada neler yaşandığına kısa bir tarih turuyla bakalım. İki takımın dünya kupalarında ilk karşılaşmasının gerçekleştiği turnuva 1974 Batı Almanya. Efsanevi teknik direktörü Rinus Michels yönetiminde total futbol anlayışını dünyaya sergileyen Hollanda’nın sahadaki lideri ise unutulmaz Johan Cruyff’tan başkası değildi. Portakallar grup karşılaşmasında Arjantin’i 4-0 geçerek adeta bir güç gösterisinde bulunuyordu. Cruyff da maçın hem açılış hem de kapanış golünü atıyor ve finale kadar yükselecek olan Hollanda’nın sahadaki lideri olduğunu herkese gösteriyordu. Finalde ise Batı Almanya karşısında kaybedeceklerdi. Bu kayıp Hollanda’nın damgasını vurduğu 70ler futbol dünyasında kaybettikleri tek Dünya Kupası finali olmayacaktı. Bir sonraki turnuvada finalde karşılaşacakları rakip ise bu yazı için hiç de yabancı olmayacak bir takımdı.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670316807226.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.91" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">History of SoccerTakvimler 1978’i gösterdiğinde son finalist Hollanda yine turnuvanın son maçına erişmeyi başaracak fakat, tarihin cilvesi, finalde yine ev sahibine kaybedecekti. 1978’in ev sahibi Arjantin ise hem ilk kez turnuvaya ev sahipliği yapacak hem de tarihindeki ilk kupayı kaldıracaktı. Arjantin’in 3-1 kazandığı finalde sahada olan oyunculardan biraz bahsedelim isterseniz. Arjantin tarafında Daniel Passarella, Ossie Ardiles ve finalde iki gol atan Mario Kempes kadronun öne çıkan oyuncuları. Diğer finalist Hollanda tarafında ise Johan Neeskens ve Ruud Krol önde gelen futbolcular olarak göze çarpmakta.&nbsp;Bir sonraki Arjantin Hollanda karşılaşması içinse 20 yıl ileri gitmemiz gerekecek. 1998 Fransa’da iki ekibi karşı karşıya getiren çeyrek finalde Hollanda, 90. dakikada bu satırları kaleme alan bendenizin de özlediği Dennis Bergkamp’ın golüyle 2-1 kazanarak yarı finale kalmayı hak kazanan taraf oluyor. Bu yazıyı okuyan sizlerin de birçoğunuzun hatırlayacağı birçok önemli yetenek o gün sahadaydı. Arjantin forması ile; Roberto Ayala, Matias Almeyda, Diego Simeone, Juan Sebastian Veron, Javier Zanetti, Gabriel Batistuta, takımının maçtaki tek golünü atan Claudio Lopez ve daha sonları Fenerbahçe forması giyecek olan Ariel Ortega’yı izlemiştik. Hollanda tarafının ise rakiplerinden aşağı kalır kadroları yoktu. De Boer kardeşler, Edgar Davids, Jaap Stam, Edwin van der Sar, maçta gol atan Patrick Kluivert ve az önceki satırlarda yeterince bahsedemediysem de daha da uzatıp sizleri daha çok sıkmak istemeyeceğim, bir çoklarınız için de özel olduğunu düşündüğüm Dennis Bergkamp.Şu ana kadar bahsi geçen oyuncuları okuduğunuza göre yazının başlarında, 2022’de oynanacak çeyrek finalde sahada olacak oyuncular için söylediklerim biraz daha anlam kazanmıştır diye düşünüyorum. 1998’den bugüne iki takım iki kez daha karşılaştı. 2006 Almanya’da grup aşamalarında karşılaşan iki takım golsüz berabere kaldı. Hem o günler hem de bugün sahada olacak tek bir isim var, o da Lionel Messi. İlk turnuvasına çıkan Leo’nun takım arkadaşlarının birkaç tanesinin bahsi geçirelim isterseniz. Carlos Tevez, Esteban Cambiasso ve yine bendenizin yine çok sevdiği iki isim Juan Roman Riquelme ve Juan Pablo Aimar. 2006 Hollanda’sı da hücum gücü bakımından önemli oyunculara sahipti. Robin van Persie, Ruud Van Nistelrooy, Rafael van der Vaart, Wesley Sneijder ve yedekler arasında bulunan Arjen Robben.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670316879278.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.48" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">History of Soccerİkilinin son karşılaşması için sekiz yıl geri gitmemiz gerekmekte. 2014 Brezilya’da yarı finalde karşılaşan iki takımın karşılaşması yine bir önceki müsabaka gibi 0-0 sonuçlanmış, penaltı atışları sonucunda ise Arjantin finale yükselen taraf olmuştu. Hollanda adına o gün yedekler arasında bulunan Memphis Depay bugün de kadroda yer bulan tek Hollandalı. Bu sefer Arjantin karşısında sahada süre alıp almayacağını görmek içinse birkaç gün daha beklememiz gerekmekte. Arjantin tarafında ise 2014 ve 2022’in tek kesişim kümesi ise yine Lionel Messi olacak. Memphis’in aksine Leo’nun sahada olup olmayacağına dair sakatlık dışında en ufak bir şüphemiz bile bulunmamakta.&nbsp;Günümüze geldiğimizde insan düşünmeden edemiyor, acaba yıllar sonra buna benzer bir yazı kaleme alındığında 2022 Arjantin-Hollanda karşılaşmasında sahaya çıkacak oyunculardan Lionel Messi hariç kaç tanesi ‘’çok severdim’’, ‘’ne topçuydu’’ gibi ifadelerle anılacak. Bunları görmek için belki çok beklememiz gerekecek ama neyse ki iki takımdan hangisinin turnuva yolculuklarında kupaya bir adım daha yaklaşacağını öğrenmemiz o kadar zaman almayacak.

Kupada Altıncı Randevu

Dünyanın Rengi

<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1663054172272.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.52" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Görsel: Wikipedia<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Rinus Michels'in Ajax'ı, Bill Shankly'nin Liverpool'unu Amsterdam'da 5-1'lik skorla bozguna uğratırken bu maç, Avrupa'nın iki köklü kulübünü ilk kez karşı karşıya getiriyordu. O dönemin dominant gücü Liverpool'a karşı iki maçta da bileği bükülmeyen Ajax'ın efsane menajeri Michels, artık Avrupa devleriyle mücadele edebilecek seviyeye eriştiklerinden dolayı bu 90 dakikayı bir kırılma olarak görürdü.

Rinus Michels ile ilgili hikayeler