• Yazar Salman Rüşdi'nin sağlık durumuyla ilgili açıklamalarda bulunan menajeri, bir gözünde görme kaybı yaşandığını ve bir elini kullanamadığını aktardı.

Aposto Gündem

• ABD'nin New York eyaletinde konuşmacı olarak katıldığı konferansta bir saldırgan tarafından bıçaklanarak yaralanan "Şeytan Ayetleri" kitabının yazarı Salman Rüşdi'nin solunum cihazından çıkarıldığı ve konuşmaya başladığı bildirildi.

• "Şeytan Ayetleri" romanı nedeniyle İran'ın molla rejiminin hakkında ölüm fetvası verdiği yazar Salman Rüşdi, New York'ta katıldığı bir panelde bıçaklı saldırıya uğradı. Rüşdi, katılımcıların etkisiz hâle getirdiği saldırgan tarafından boynundan bıçaklandı.• Zeytinli Rock Festivali&nbsp;"kamu güvenliği ve sağlığı, toplumun huzuru, çevrenin korunması" gerekçeleriyle&nbsp;yasaklandı.• &nbsp;İsveç hükümeti,&nbsp;Türkiye'nin "dolandırıcılık" ile suçlanan kişinin iade edilmesi talebine, olumlu yanıt verdi.• KPSS soruşturmasını genişleten Devlet Denetleme Kurulu (DDK), soruların basıldığı matbaada başlattığı incelemeye Yediiklim Yayınları haricinde başka yayın evlerinin de dâhil edildiğini bildirdi.• TÜİK işsizlik oranının haziran ayında bir önceki aya göre %0,3 düşüşle %10,3 olduğunu açıkladı.• Ticaret Bakanı Mehmet Muş, sıfır araç satışı için planlanan yeni uygulamayı, "İlk tescilden sonra şirketler, galeriler, rentacarlar 6 ay ve 6 bin kilometreyi geçmeden aldıkları sıfır araçları satamayacak" ifadeleriyle duyurdu.• Spotify&nbsp;hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nca soruşturma başlatıldı. CİMER'e gelen şikâyetlerde platformda yer alan bazı çalma listelerinin "dini değerleri aşağıladığı" ve "devlet büyüklerine hakaret ettiği" iddia edildi.• Yıllıklandırılmış cari açık&nbsp;haziran ayında 32,7 milyar dolara yükselerek son 15 ayın en yüksek seviyesini kaydetti.• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), pandemi döneminde genç işsiz sayısının 34 milyondan fazla arttığını duyurdu. 2021 yılı küresel genç işsizlik oranı %15,6 olarak açıklandı.• Zaporijya nükleer santrali yakınlarında hafta boyu patlamalar meydana geldi. Rusya da Ukrayna da saldırıları üstlenmeyerek birbirini suçladı.&nbsp;• ABD Başkanı Joe Biden, İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya üyeliklerini onaylayan protokolleri imzaladı. Böylece 30 NATO müttefikinden 23'ü protokolü onaylamış oldu.&nbsp;• Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Florida eyaletindeki malikânesi, FBI'ın yürüttüğü bir soruşturma kapsamında baskına uğradı.• ABD’de&nbsp;temmuz ayında enflasyon yıllık bazda %8,5 olarak beklentilerin altında gerçekleşti.

Dünyaca ünlü 1984 romanında otokrasilerin nasıl bir distopyaya dönüşebileceğini en güzel şekilde anlatan George Orwell, hürriyet kavramını “insanlara duymak istemedikleri şeyi söyleme hakkı” olarak tanımlıyor.Orwell’in tanımından yola çıkarak ifade özgürlüğünü de bireylerin ya da toplulukların fikirlerini korku hissetmeden sansürsüz şekilde söyleme hakkı olarak tanımlayabiliriz. Temel insan hakkı olmasının ötesinde, demokrasinin ve hukuk devletinin ön koşulu olduğunu da iddia edebiliriz.Dünya genelinde nefret suçlarının ve otoriterleşen hükümetlerin sayılarındaki artış, ifade özgürlüğünün sınırlarını da teorik bir tartışma konusu haline getiriyor. Tartışma genelde ırkçı, ayrımcı, kökten dinci, cinsiyetçi ya da şiddet yanlısı radikal sözlerin ifade özgürlüğü kapsamına girmediğini savunan “politik doğrucular” ile aşırı görülen fikirlerin de serbestçe tartışılmasından yana olan “liberteryenler” arasında geçiyor. Bu iki grubun aksine, spektrumun aşırı uçlarındakiler genelde fikirlerini yüksek sesle söylerken diğer düşüncelerin susturulmasını istiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/3/1654103836862.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">The Holland SentinelSınırsız ifade özgürlüğünden yana olanlar, neyin söylenebileceğine veya söylenemeyeceğine karar verecek mercilerin genelde hükümetler olacağını, hükümetlerin bazı fikirleri susturma hakkına eriştiği noktada insanların haber alma hakkının bile ihlaline giden bir yolun açıldığını öne sürüyor.Mesela ABD’de Joe Biden yönetiminin “ifade özgürlüğünü korumak için dezenformasyonla mücadele” amacıyla İç Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurduğu Dezenformasyon Yönetim Kurulu, ülke kamuoyunda 1984 romanına atıfla “Hakikat Bakanlığı” adıyla anılmaya <a fr-original-style="" href="https://thehill.com/opinion/white-house/3472878-joe-bidens-ministry-of-truth/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başlandı bile</a>.Sınırsız ifade özgürlüğünden yana olanlar, radikal fikirlerin de rahatça dillendirilmesinin onların mağdur olarak görülmesini engelleyeceğini ve karşılarındaki makul düşüncelerin gücünü kanıtlayacağını belirtiyor. Köleliğin kaldırılmasının ya da dünyanın yuvarlak olmasının kabulünün dahi birilerinin ifade özgürlüğünün kısıtlanmasını kabul etmeyerek dönemine göre radikal bulunan düşünceleri haykırması sayesinde elde edilmiş kazanımlar olduğunu hatırlatıyor.Yazdığı "Şeytan Ayetleri" kitabı nedeniyle İran İslam devrimi lideri Ayetullah Humeyni'nin 1989 yılında hakkında ölüm fetvası verdiği yazar Salman Rüşdi de 2015’teki Charlie Hebdo saldırılarının ardından yaptığı konuşmada, “ifade özgürlüğüne inanıyorum ama çok da ileri gitmemeliyiz” düşüncesinin kabul edilemez olduğunu, ifadenin en ufak bir kısıtlamaya uğradığı an ifade hürriyetinden bahsedilemeyeceğini <a fr-original-style="" href="https://www.necn.com/news/local/vermont/salman-rushdie-defends-absolute-right-of-free-speech-in-vermont/159182/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">savunuyor</a>.İfade özgürlüğünün belli durumlarda kısıtlanması gerektiğini savunan “politik doğrucuların” faşizmin yayılmasından, demokratik kazanımların yok olmasından samimi şekilde endişe ettiği muhakkak.Mesela Birleşik Krallık’ta Avrupa Birliği’nden ayrılmayı savunanların propaganda yapmalarının “faşistler dışarı” sloganlarıyla engellendiği görüntüler hatırlıyorum. Bugün ise bu çabanın Brexit’in gerçekleşmesini engelleyemediği, aksine Brexit lehine tepki oyları yarattığı ortada. Ayrıca, Brexit yanlısı olmak için faşist olmak gerekmezken, Naziler gibi faşist yönetimlerin ilk uyguladıkları politikanın başkalarının söz söylemesini engellemek olduğunu hatırlamak gerekiyor.Öte yandan dünyada insan hak ve hürriyetlerini, devletlerin demokratik ve laik yapılarını garanti altına alan anayasal düzenlerin giderek kırılganlaştığı, ırkçılığın yaygınlaştığı ortada. Dünyanın farklı bölgelerinde insanların inandıkları farklı kutsalların saldırı altında olduğunu düşündüğü de görülüyor.Belki de sınırsız ifade özgürlüğünü savunanların anayasal demokratik düzenlerin radikal ideolojilerin ana-akımlaşması sebebiyle yaşadığı varoluşsal tehlikeyi ve insanların inançlarına yönelik hassasiyetlerini; politik doğrucuların da ifade özgürlüğünün kısıtlanmasını olumlayan düşüncelerinin yol açtığı ve açabileceği sansür ortamını yeniden değerlendirmeleri gerekiyor.

Spektrum

Sınırsız ifade özgürlüğünü savunanlar ile bazı düşüncelerin dillendirilmemesini talep eden politik doğrucular arasındaki tartışma bitmiyor. 

İfade özgürlüğü hiç mi kısıtlanmamalı?

• ABD’de George Floyd’un polisler tarafından öldürülmesinin ardından aydınlar ve sanatçılar tarafından peşi sıra yayımlanan açık mektuplara bir yenisi daha eklendi. “Adalet ve açık müzakere mektubu” başlığıyla yayımlanan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://harpers.org/a-letter-on-justice-and-open-debate/">mektubu</a> aralarında Bill T. Jones, Gloria Steinem, Reginald Dwayne Betts, Salman Rüşdi, Wynton Marsalis, J.K. Rowling ve Margaret Atwood gibi kişilerinden bulunduğu 153 aydın ve sanatçı imzaladı. Mektupta, toplumsal toleransın ve hoşgörünün önemine dikkat çekildi.<ul><li>Mektupta, “Özgür bir toplumun can damarı olan serbestçe bilgi ve fikir alışverişi, her geçen gün daha da kısıtlanıyor. Karşıt görüşlere karşı hoşgörüsüzlük, kamusal linç ve dışlama; karmaşık politik meseleleri kör bir ahlaki kesinlikte çözme eğiliminde olmak bir moda hâline geldi. Adalet ve özgürlük arasında birlik olmadan var olamayacağımız yanlış bir seçimi reddediyoruz. Bir grup yazar olarak deneyen, risk alan ve hatta hatalara yer bırakan bir kültüre ihtiyacımız var,” ifadelerine yer verildi.</li></ul>

Salman Rüşdi ile ilgili hikayeler