<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">🖼 Sokak yemekleri canımız, cananımız. Çizgisi her seferinde gözü çelen illüstrasyon ustası Cenk Güngör'ün elinden bir <a fr-original-style="" href="https://aperodukkan.com/products/poster" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sokak yemekleri posteri</a>miz var.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Biz bu işe girmeden bu kadar kaliteli bir kağıda baskı yapıldığını bilmiyorduk. Bükülmeden geliyor, o derece. Poster evinde renk arayanlar için harika bir ürün diye düşünüyorum. Özellikle mutfaklara iyi gidiyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2021/11/3/1638362899843.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sokak Lezzetleri Posteri

apéro

Kendinden biraz bahseder misin, çizim yapmaya ne zaman, nasıl başladın?&nbsp;Çizim yapmaya ilkokul yıllarında başladım, o dönemin çizgi film karakterlerini kopyalıyordum sürekli. Daha sonra ortaokul yıllarında grafiti ile tanışmamla çizimlerim farklı bir hal almaya başladı. Dönemsel tarz denemeleri ve zevklerimin değişmesi, şekillenmesi ile çalışmalarım bugünkü halini aldı diyebilirim. Almış olduğum grafik tasarımı eğitimi ve VCD masterı yapmış olmam da bu ilgi alanımı daha profesyonel ele almamda etkisi olmuştur. Şu an için sanatsal üretimlerime devam etmekteyim ve ayrıca freelance olarak çeşitli projeler-işler de yapmaktayım.&nbsp;Sokak sanatı ne zaman hayatının bir parçası oldu, nasıl ilgi duydun bu alana?&nbsp;Sokak sanatıyla ilk ortaokul yıllarında tanıştım. Hiphop kültürüyle tanışmamla grafitinin varlığından haberdar oldum ve beni oldukça etkiledi. Ortaokul yıllarında daha çok defterlerde kalan eskizlerim, çalışmalarım oluyordu fakat bir süre sonra lisede ilk defa sokağa çıkıp boyamalar yapmaya başladım ve devamı geldi.&nbsp;Çizimlerinde bizlere anlatmak istediğin bir şeyler var mı? Yoksa anlaşılma gibi bir derdin yok mu?Genelde çalışmalarımda direkt olarak hikâye anlatmak mesaj vermek gibi bir niyetim yok, olması gerektiğinde net bir şekilde resmetmeye çalışıyorum. Çalışmalarımı aslında birçok alt grupta okumak mümkün. Kimi çalışmalarım sadece soyut olarak ortaya çıkıyor, kimisinin de bir hikâyesi oluyor. Ama genelinin temelinde oluşturduğum formlar var. Bu formlar da et-kemik çağrışımlı organik formlar. Bazen bir bütüne dönüşebiliyor bazen de parçalanıp direkt soyut hale bürünebiliyorlar. Yeri geldiğinde de o anlamsız ve soyut olarak gözüken bir parça hikâye etrafında bir figürü temsil edebiliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-15T13:03:25.263Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.67" alt="Cins" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Takip ettiğin sanatçılar var mı? Sence sokak sanatı Türkiye’de ne durumda?&nbsp;Bana son dönemde arttı gibi geliyor çok güzel çizimler var sokaklarda ayrıca Kadıköy Belediyesi ve Moda İlköğretim Okulu’nun yaptığı gibi girişimler de var. Yerli ve yabancı sadece sokak kültüründen olmasına gerek duymadan birçok sanatçıyı takip ediyorum. Farklı tarzlar, farklı bakış açıları gözlemlemek beni hep heyecanlandırıyor ve geliştiriyor diye düşünüyorum. Türkiye’de sokak sanatı her geçen gün daha ileriye gidiyor, yeni gelen sağlam bir jenerasyon var bence. Çalışmaların etrafta da çok fazla arttığını görüyoruz ama halen orijinal çalışmalar üretmek konusunda Avrupa’yı, Latin Amerika’yı göz önünde bulundurursak geride olduğumuzu düşünüyorum. Bahsettiğiniz gibi Kadıköy’de Muralistanbul Festivali düzenleniyor bir süredir. Bu kültürü anlatmak ve insanlarla tanıştırmak için çok güzel bir sanat etkinliği, dünyaca ünlü sanatçıların buraya gelip kocaman duvarlar yapması çok önemli. Yine bahsettiğiniz bazı okulların yaptığı-yaptırttığı iyi niyetli çalışmalardan çok farklı bir durum bu. Sanatçılar tamamen kendi sanatlarını hiç bir kısıtlama olmadan gelip burada üretiyorlar. Hem üretimin deneyimlendiği bir festival yaşanıyor hem de sonrasında sokaklara yayılmış kalıcı bir sergi haline dönüşüyor bu etkinlik.&nbsp;Kimi okursun, ne dinlersin?&nbsp;Bilim kurgu romanlarını seviyorum ve takip etmeye çalışıyorum, son dönemde daha çok bu türde kaliteli film ve diziler de mevcut, onları da iyilerini bir şekilde ayıklayıp takip etmeye çalışıyorum. Müzik olarak ise farklı tarzlara da bulaşmaya çalışsam da ağırlıklı olarak sokak kültürüyle paralel tarzları tercih ediyorum. Hiphop, triphop, drum &amp; bass özellikle çalışırken en çok dinlediğim tarzlar.&nbsp;Seni en çok heyecanlandıran konu nedir?&nbsp;Özellikle üretimim açısından konuşmam gerekirse yeni fikirler, yeni mediumlar, yeni denemeler, yeni projeler beni en çok heyecanlandıran konular diyebilirim.Hayatında, hayatta değiştirmek istediğin bir şey var mı?&nbsp;Bazen kendime ve etrafımdaki insanlara baktığımda hepimizin aslında mental olarak çok yorgun olduğunu gözlemliyorum. Herkes keyfini biraz daha üstte tutmak, gerçekliğin içinde boğulmamak için çok çaba sarf ediyor. Ve bu kadar çabalama sonunda yine gelinen noktanın pek iç açıcı olmaması ya da boşa çaba harcama hissi biraz hayal kırıklığı yaşatıyor bence. Bunların tabii birçok derin nedenleri var, belki kolay değişebilecek etmenler değiller fakat değişmesini isterdim.

Page

"Yeri geldiğinde de o anlamsız ve soyut olarak gözüken bir parça hikâye etrafında bir figürü temsil edebiliyor."

Sokak sanatçısı CİNS röportajı.

“Çok ama çok acelemizin” olmadığı, rezervasyonsuz ve “amuse-bouche’süz” bir dönemde dışarıda yemek yemek; şehre imzasını atan mimarlar dışında herhangi bir tasarımcı imzası taşımayan, genellikle masasız sandalyesiz bir ortamda; “sokakta” yenen pratik ve ucuz yemekler demekti. Yani sokak yemekleri.&nbsp;Bugün baktığımızda sokak yemekleri, “hızlı” servis edilebilmesi “ucuz” ve “pratik” olmasıyla bir modern dönem icadı gibi görünebilir; fakat ortaya çıkışıyla ilgili konuşulan tarihler, günümüzden pek uzak.1940’larda Güney Afrika’da Hindistan'dan gelen göçmen işçilerin lokantalara girmesinin yasaklanmasının ardından, seyyar yemek arabalarının ortaya çıkışını başlangıç olarak alan da var, Antik Yunan ve Antik Roma’da da seyyar sokak yemeklerinin varlığına dair araştırmaları öne süren ve çok daha eski bir tarihi olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkOTljNjY1ZjFkMDAwN2QwZjJhMSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnNvdXJjZT13ZWImbmV3c2xldHRlcj01ZjJlYTE5MWU3ZTAxYjAwMDdlN2Q4ZTYmaXNzdWU9NWZiYzYxZWZjMmJjMjEwMDA3MDVmNDAyJnN1YnNjcmliZXI9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cud29ybGRjaGVmcy5vcmclMjUyRndvcmxkLW5ld3MlMjUyRjA1ZGZiNWFjMzkyMzA2ZmZkN2JiZWQ2N2RiNTc1ZDMxZGY2MzY3M2IlMjUyMyUyNTNBJTdFJTI1M0F0ZXh0JTI1M0RUaGUlMjUyNTIwcm9vdHMlMjUyNTIwb2YlMjUyNTIwc3RyZWV0JTI1MjUyMGZvb2QlMjUyQ3RoZSUyNTI1MjBzdHJlZXRzJTI1MjUyMGluJTI1MjUyMGFuY2llbnQlMjUyNTIwR3JlZWNlLiUyNTI2YW1wJTI1M0J0ZXh0JTI1M0RIaXN0b3JpY2FsbHklMjUyNTJDJTI1MjUyMGluJTI1MjUyMHBsYWNlcyUyNTI1MjBzdWNoJTI1MjUyMGFzJTI1MkNoYXZlJTI1MjUyMGtpdGNoZW5zJTI1MjUyMGluJTI1MjUyMHRoZWlyJTI1MjUyMGhvbWVzLg=="">savunan da</a>. Çıkış tarihi ve yeri neresi olursa olsun ortak noktada buluşulan, sokak yemeklerinin bütün dünyaya yayılmasını sağlayan ve hâlâ geçerliliğini koruyan birkaç özelliği var: Ulaşılabilir, pratik ve hızlı olması. Nitekim günümüz fast food zincirlerinin sokak yemeklerinden bu anlamda ilham aldığı aşikâr; fakat atladıkları bir konu olacak; o da yemeğin sosyokültürel mesajları. Ve bu mesajları es geçmeyen bir grup; şefler.Sosyokültürel mesajlar: Sokak yemekleri, yıllar içinde tüm dünyaya hızla yayılmasını sosyoekonomik sebeplere ve yemeğin “kültürün en mobil hâli” olmasına borçlu. Özellikle yıllardır göçmenler tarafından kültürün bir yansıması ve bir geçim kaynağı olarak görülen sokak yemekleri, bir ülkenin kültürel dokusunu aktaran en filtresiz araç. Yerel mutfakları deneyimlemenin en ulaşılabilir hâli olmasıyla da hem yerel halkın hem de turistlerin kültürle etkileşime geçebildikleri bir alan. Yani bugün bir hikâyesi olsun diye bir dolu para harcanan o “otantik yemek deneyimi”ni, sokak yemekleri doğası gereği sunuyor.&nbsp;Yeni kulvarlar: Tabii sokak yemekleri doğası gereği böyle bir cevhere sahip olunca, günümüzde farklı sosyoekonomik denklemlerde, farklı dinamiklerle karşımıza çıkıyor. Ekonomik anlamda çok gelişmemiş ülkelerde ulaşılabilir ve pratik oluşuyla tercih edilirken gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler, “otantik bir deneyim” olarak sokak yemeklerinin kaymağını yiyor denebilir. Güney Amerika ve Asya’daki birçok ülkede işi doğasına bırakarak hem yerel halka hem de meraklı ve deneyime aç turistlere hitap eden sokak yemekleri, bugün bazı ülkelerde yepyeni bir sektöre dönüşmüş durumda. 2000’li yılların başında Anthony Bourdain’in No Reservations programından alınan ilhamlar, ardından 2008’de Roy Choi’nin Los Angeles’taki Kogi Food Truck isimli gurme sokak yemeği girişiminin, gözleri sokak yemeklerine çevirmesiyle yeni bir akım başladı. Özellikle Avrupa, ABD ve son yıllarda Türkiye’de sokak yemekleri yeni bir kulvarda anılmaya başlandı. Örneğin, sokak yemeklerinin az biraz yerleşik hâli olan seyyar yemek arabaları (food trucks) bu gelişmelerin akabinde ABD’de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkOTljNjY1ZjFkMDAwN2QwZjJhMSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnNvdXJjZT13ZWImbmV3c2xldHRlcj01ZjJlYTE5MWU3ZTAxYjAwMDdlN2Q4ZTYmaXNzdWU9NWZiYzYxZWZjMmJjMjEwMDA3MDVmNDAyJnN1YnNjcmliZXI9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZtb2JpbGUtY3Vpc2luZS5jb20lMjUyRm9mZi10aGUtd2lyZSUyNTJGZm9vZC10cnVjay1pbmR1c3RyeS1jb250aW51ZXMtdG8tZ3Jvdy1yZWFjaGVzLTgwM20taW4tMjAxNCUyNTJG"">2014 yılında</a> yaklaşık 803 milyon dolar değerinde bir sektöre dönüştü. 2020 verilerine göre de yaklaşık 996 milyon değerinde, devamlı büyüyen bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkOTljNjY1ZjFkMDAwN2QwZjJhMSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnNvdXJjZT13ZWImbmV3c2xldHRlcj01ZjJlYTE5MWU3ZTAxYjAwMDdlN2Q4ZTYmaXNzdWU9NWZiYzYxZWZjMmJjMjEwMDA3MDVmNDAyJnN1YnNjcmliZXI9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuc3RhdGlzdGEuY29tJTI1MkZzdGF0aXN0aWNzJTI1MkY0NDQ5MjQlMjUyRmluZHVzdHJ5LXZhbHVlLXVzLWZvb2QtdHJ1Y2tzJTI1MkY="">sektör</a>. Peki sokak yemekleri bu kulvar değişimini kime borçlu? Şeflere, şeflerimize ve misyonlarına.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-27T10:49:28.626Z.jpeg" alt="sokak yemekleri"></figure>Misyonlar: Ülke mutfaklarının çeşitliliğini ve zenginliğini, ulaşılabilirliği açısından çok daha fazla görünür kılan sokak yemeklerinin, şef mutfaklarına girmesinde başta ekonomik sebepler ağır basıyor gibi görünebilir. Fakat şeflerin sokak yemeklerini baş tacı etmelerinin arkasında aslında başka motivasyonlar da yatıyor. Anthony Bourdain’in iştahından ve Roy Choi’nin girişimciliğinden ilhamla bir grup şef, kariyerlerinin dişe gelir yıllarında, yıllardır üzerinde durulmayan lezzetleri sahneye çıkarıp kültürlerini tanıtmayı kendine misyon edindi. Kimisi daha füzyon bir yol seçerek farklı kültürlerin lezzetlerini bir araya getirirken (bakınız tarhana ekmeğiyle hazırlanan hamburger) kimisi yöresel klasikleri en iyi malzemeyle, en iddialı reçeteyle ve layığıyla servis etmeyi tercih etti. Böylece şefler, kıyıda köşede kalmış geleneklerin, ürünlerin ve reçetelerin peşine düşerek ve bulduklarını ekmek arası rahatlığında sunarak, yöresel lezzetlerin gelişmesine ve bilinmesine katkı sağladı.Domino etkisi: Sokak yemeklerinin şef mutfaklarına girmesi, kültürel anlamda birçok lezzetin tanıtılmasının yanında, üretim alanına da yeni standartlar getirdi. Sokak yemekleri, eskiden daha çok karın doyurmak için tercih edilen bir ürün iken şeflerin dokunuşu ve malzeme konusundaki titizliği, sokak yemeklerine olan birtakım ön yargıları kırdı. Şeflerin iyi ve kaliteli ürün talebi, hem tüketicinin bu standartları anlamasını sağladı hem de üreticiler, talebe göre üretim kalitesini yükseltmek durumunda kaldı. Yöresel ürünlere talep artınca, ürünlerin yapıldığı ve yetiştirildiği bölgede ekonomiye can suyu verildi: Ve domino etkisi.&nbsp;Özetlemek gerekirse; hemen hemen herkes için ulaşılabilir olması, hikâye anlatıcılığının yalnızca beyaz masa örtüleri üzerinde yapılmadığını, hızlı olanın her zaman kalitesiz ve besleyici olmayan anlamına gelmediği göstermesi, sokak yemeklerinin gurme dönüşümünü son 20 yıldır konuşuyor olmamızın önemli sebeplerinden. Şeflerin bir misyon ve kültürel aktarım peşinde sokak yemeklerine yönelmesi, hem kültürel bağlamda hem de ekonomik anlamda hâlâ değerli.&nbsp;Misyonu kültür elçiliği olan ve domino etkisi yaratanlara ithafen... Sözümüz, sözde hamburgerciler ve lokmacılar meclisinden dışarı.İllüstrasyon: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkOTljNjY1ZjFkMDAwN2QwZjJhMSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnNvdXJjZT13ZWImbmV3c2xldHRlcj01ZjJlYTE5MWU3ZTAxYjAwMDdlN2Q4ZTYmaXNzdWU9NWZiYzYxZWZjMmJjMjEwMDA3MDVmNDAyJnN1YnNjcmliZXI9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZ3VuZ29yY2VuayUyNTJG"">Cenk Güngör</a>&nbsp;Bu yazı 25 Kasım 2020 tarihinde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkOTljNjY1ZjFkMDAwN2QwZjJhMSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnJlYWQuYXBvcy50byUyNTJGbiUyNTJGYXBlcm8="">Apéro</a>'da yayımlanmıştır.&nbsp;

Aposto Gündem

Sokak yemeklerinin gurme dönüşümü

Sokak yemekleri 3.1

“Çok ama çok acelemizin” olmadığı, rezervasyonsuz ve “amuse-bouche’süz” bir dönemde dışarıda yemek yemek; şehre imzasını atan mimarlar dışında herhangi bir tasarımcı imzası taşımayan, genellikle masasız sandalyesiz bir ortamda; “sokakta” yenen pratik ve ucuz yemekler demekti. Yani sokak yemekleri.&nbsp;Bugün baktığımızda sokak yemekleri, “hızlı” servis edilebilmesi “ucuz” ve “pratik” olmasıyla bir modern dönem icadı gibi görünebilir; fakat ortaya çıkışıyla ilgili konuşulan tarihler, günümüzden pek uzak.1940’larda Güney Afrika’da Hindistan'dan gelen göçmen işçilerin lokantalara girmesinin yasaklanmasının ardından, seyyar yemek arabalarının ortaya çıkışını başlangıç olarak alan da var, Antik Yunan ve Antik Roma’da da seyyar sokak yemeklerinin varlığına dair araştırmaları öne süren ve çok daha eski bir tarihi olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmQ0ZjI5ZjFhYTlhMDAwNzlkMWM5MyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53b3JsZGNoZWZzLm9yZyUyNTJGd29ybGQtbmV3cyUyNTJGMDVkZmI1YWMzOTIzMDZmZmQ3YmJlZDY3ZGI1NzVkMzFkZjYzNjczYiUyNTIzJTI1M0ElN0UlMjUzQXRleHQlMjUzRFRoZSUyNTI1MjByb290cyUyNTI1MjBvZiUyNTI1MjBzdHJlZXQlMjUyNTIwZm9vZCUyNTJDdGhlJTI1MjUyMHN0cmVldHMlMjUyNTIwaW4lMjUyNTIwYW5jaWVudCUyNTI1MjBHcmVlY2UuJTI1MjZhbXAlMjUzQnRleHQlMjUzREhpc3RvcmljYWxseSUyNTI1MkMlMjUyNTIwaW4lMjUyNTIwcGxhY2VzJTI1MjUyMHN1Y2glMjUyNTIwYXMlMjUyQ2hhdmUlMjUyNTIwa2l0Y2hlbnMlMjUyNTIwaW4lMjUyNTIwdGhlaXIlMjUyNTIwaG9tZXMu""">savunan da</a>. Çıkış tarihi ve yeri neresi olursa olsun ortak noktada buluşulan, sokak yemeklerinin bütün dünyaya yayılmasını sağlayan ve hâlâ geçerliliğini koruyan birkaç özelliği var: Ulaşılabilir, pratik ve hızlı olması. Nitekim günümüz fast food zincirlerinin sokak yemeklerinden bu anlamda ilham aldığı aşikâr; fakat atladıkları bir konu olacak; o da yemeğin sosyokültürel mesajları. Ve bu mesajları es geçmeyen bir grup; şefler.Sosyokültürel mesajlar: Sokak yemekleri, yıllar içinde tüm dünyaya hızla yayılmasını sosyoekonomik sebeplere ve yemeğin “kültürün en mobil hâli” olmasına borçlu. Özellikle yıllardır göçmenler tarafından kültürün bir yansıması ve bir geçim kaynağı olarak görülen sokak yemekleri, bir ülkenin kültürel dokusunu aktaran en filtresiz araç. Yerel mutfakları deneyimlemenin en ulaşılabilir hâli olmasıyla da hem yerel halkın hem de turistlerin kültürle etkileşime geçebildikleri bir alan. Yani bugün bir hikâyesi olsun diye bir dolu para harcanan o “otantik yemek deneyimi”ni, sokak yemekleri doğası gereği sunuyor.&nbsp;Yeni kulvarlar: Tabii sokak yemekleri doğası gereği böyle bir cevhere sahip olunca, günümüzde farklı sosyoekonomik denklemlerde, farklı dinamiklerle karşımıza çıkıyor. Ekonomik anlamda çok gelişmemiş ülkelerde ulaşılabilir ve pratik oluşuyla tercih edilirken gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler, “otantik bir deneyim” olarak sokak yemeklerinin kaymağını yiyor denebilir. Güney Amerika ve Asya’daki birçok ülkede işi doğasına bırakarak hem yerel halka hem de meraklı ve deneyime aç turistlere hitap eden sokak yemekleri, bugün bazı ülkelerde yepyeni bir sektöre dönüşmüş durumda. 2000’li yılların başında Anthony Bourdain’in No Reservations programından alınan ilhamlar, ardından 2008’de Roy Choi’nin Los Angeles’taki Kogi Food Truck isimli gurme sokak yemeği girişiminin, gözleri sokak yemeklerine çevirmesiyle yeni bir akım başladı. Özellikle Avrupa, ABD ve son yıllarda Türkiye’de sokak yemekleri yeni bir kulvarda anılmaya başlandı. Örneğin, sokak yemeklerinin az biraz yerleşik hâli olan seyyar yemek arabaları (food trucks) bu gelişmelerin akabinde ABD’de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmQ0ZjI5ZjFhYTlhMDAwNzlkMWM5MyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm1vYmlsZS1jdWlzaW5lLmNvbSUyNTJGb2ZmLXRoZS13aXJlJTI1MkZmb29kLXRydWNrLWluZHVzdHJ5LWNvbnRpbnVlcy10by1ncm93LXJlYWNoZXMtODAzbS1pbi0yMDE0JTI1MkY=""">2014 yılında</a> yaklaşık 803 milyon dolar değerinde bir sektöre dönüştü. 2020 verilerine göre de yaklaşık 996 milyon değerinde, devamlı büyüyen bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmQ0ZjI5ZjFhYTlhMDAwNzlkMWM5MyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zdGF0aXN0YS5jb20lMjUyRnN0YXRpc3RpY3MlMjUyRjQ0NDkyNCUyNTJGaW5kdXN0cnktdmFsdWUtdXMtZm9vZC10cnVja3MlMjUyRg==""">sektör</a>. Peki sokak yemekleri bu kulvar değişimini kime borçlu? Şeflere, şeflerimize ve misyonlarına.&nbsp;Misyonlar: Ülke mutfaklarının çeşitliliğini ve zenginliğini, ulaşılabilirliği açısından çok daha fazla görünür kılan sokak yemeklerinin, şef mutfaklarına girmesinde başta ekonomik sebepler ağır basıyor gibi görünebilir. Fakat şeflerin sokak yemeklerini baş tacı etmelerinin arkasında aslında başka motivasyonlar da yatıyor. Anthony Bourdain’in iştahından ve Roy Choi’nin girişimciliğinden ilhamla bir grup şef, kariyerlerinin dişe gelir yıllarında, yıllardır üzerinde durulmayan lezzetleri sahneye çıkarıp kültürlerini tanıtmayı kendine misyon edindi. Kimisi daha füzyon bir yol seçerek farklı kültürlerin lezzetlerini bir araya getirirken (bakınız tarhana ekmeğiyle hazırlanan hamburger) kimisi yöresel klasikleri en iyi malzemeyle, en iddialı reçeteyle ve layığıyla servis etmeyi tercih etti. Böylece şefler, kıyıda köşede kalmış geleneklerin, ürünlerin ve reçetelerin peşine düşerek ve bulduklarını ekmek arası rahatlığında sunarak, yöresel lezzetlerin gelişmesine ve bilinmesine katkı sağladı.Domino etkisi: Sokak yemeklerinin şef mutfaklarına girmesi, kültürel anlamda birçok lezzetin tanıtılmasının yanında, üretim alanına da yeni standartlar getirdi. Sokak yemekleri, eskiden daha çok karın doyurmak için tercih edilen bir ürün iken şeflerin dokunuşu ve malzeme konusundaki titizliği, sokak yemeklerine olan birtakım ön yargıları kırdı. Şeflerin iyi ve kaliteli ürün talebi, hem tüketicinin bu standartları anlamasını sağladı hem de üreticiler, talebe göre üretim kalitesini yükseltmek durumunda kaldı. Yöresel ürünlere talep artınca, ürünlerin yapıldığı ve yetiştirildiği bölgede ekonomiye can suyu verildi: Ve domino etkisi.&nbsp;Özetlemek gerekirse; hemen hemen herkes için ulaşılabilir olması, hikâye anlatıcılığının yalnızca beyaz masa örtüleri üzerinde yapılmadığını, hızlı olanın her zaman kalitesiz ve besleyici olmayan anlamına gelmediği göstermesi, sokak yemeklerinin gurme dönüşümünü son 20 yıldır konuşuyor olmamızın önemli sebeplerinden. Şeflerin bir misyon ve kültürel aktarım peşinde sokak yemeklerine yönelmesi, hem kültürel bağlamda hem de ekonomik anlamda hâlâ değerli.&nbsp;Misyonu kültür elçiliği olan ve domino etkisi yaratanlara ithafen... Sözümüz, sözde hamburgerciler ve lokmacılar meclisinden dışarı.İllüstrasyon: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmQ0ZjI5ZjFhYTlhMDAwNzlkMWM5MyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZndW5nb3JjZW5rJTI1MkY=""">Cenk Güngör</a>&nbsp;

Sokak ile ilgili hikayeler