<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önümüzdeki aylarda yürürlüğe girmesi beklenen Dijital Piyasalar Yasası&nbsp;ile&nbsp;Avrupa birliği, harici geliştiricilerin koşullarını dengelemek <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-12-13/will-apple-allow-users-to-install-third-party-app-stores-sideload-in-europe" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istiyor.</a> Apple bu yasa için alternatif uygulama mağazaları için girişimlere başlıdı. Bu yasa ile Apple kullanıcıları, üçüncü taraf uygulamaları App Store’a gitmeye gerek kalmadan indirebilecek. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), su haritası hakkında detaylı araştırma yapabilmek adına Yüzey Suyu ve Okyanus Topografyası (SWOT) görevini <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/science/video/2022/dec/16/swot-satellite-spacex-rocket-nasa-cnes-water-survey-mission" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başlattı.</a> SWOT, yüzey suyunun en kapsamlı haritasını mikrodalga radar teknolojisini kullanarak oluşturacak. Konu ile alakalı açıklama yapan NASA başkanı Bill Nelson, ‘’Isınan denizler, aşırı hava koşulları, daha şiddetli orman yangınları. Bunlar, insanlığın iklim değişikliği nedeniyle karşı karşıya kaldığı sonuçlardan yalnızca birkaçı. İklim krizi, her şeyi kapsayan bir yaklaşım gerektiriyor ve SWOT, toplulukları bu zorluklarla yüzleşebilmeleri için nihayetinde daha iyi donatacak uzun süreli bir uluslararası ortaklığın hayata geçirilmesidir.’’ ifadelerini kullandı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünyanın en etkili şirketlerini her yıl düzenli olarak yayınlayan World Brand Lab, 2022 yılına ait listeyi <a fr-original-style="" href="https://www.globenewswire.com/news-release/2022/12/15/2574775/0/en/World-Brand-Lab-s-2022-List-of-Most-Influential-Brands-Names-Apple-Microsoft-and-Google-at-Top.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">paylaştı.</a> Geçtiğimiz yıl listenin dördüncü sırasında yer alan Apple bu yıl listenin ilk sırasına yerleşti. Listenin ikinci sırasında Microsoft yer alırken, devamında Google ve Amazon yer aldı. 2020 yılında 72. sırasında yer alan Tesla aradan geçen iki yılın ardından 10. sıraya yükseldi.&nbsp;</li></ul>

5 Dakikada Teknoloji Gündemi

Podcast bölümümüzdeki haberlerin ayrıntıları

505. Bölümün Transkripti

Uzaya giden insanlara bilimsel çalışmalarını sürdürdükleri sırada kalacakları sağlıklı bir ortam sunan uzay istasyonlarının sahneye çıkışı, Uzay Yarış’ı sırasında, 1971 yılında SSCB’nin Salyut 1’i uzaya göndermesiyle oldu. Tarihin ilk uzay istasyonu unvanının sahibi olan Salyut 1’i ise 1973 yılında Skylab uzay istasyonu ile ABD takip etti. Ancak bu ilk uzay istasyonu denemeleri çok uzun süreli olmadı: Salyut 1 yörüngeye gönderildiği yıl içinde; Skylab ise 1979’da Dünya atmosferine girerek yok oldu.&nbsp;&nbsp;1988 yılına gelindiğinde ise ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Rusya Federal Uzay Ajansı (Roscosmos), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada Uzay Ajansı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nu (ISS) inşa etmek adına bir araya geldi. İnşası 2011 yılında tamamlanan ISS, günümüzde aktif olarak hizmet veren tek uzay istasyonu olarak biliniyor. Ancak bu durum kısa bir süre sonra değişecek gibi duruyor.&nbsp;2011 yılında ISS projesine dahil olmak isteyen ancak bu isteği NASA tarafından reddedilen Çin, bir süredir kendi uzay istasyonu Tiangong’u inşa&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.space.com/tiangong-space-station" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ediyor.</a>&nbsp;Yapımı tamamlandığında uzay sektöründeki dengeleri büyük oranda değiştirme potansiyeli olan bu hamle ile Çin, uzayın sınırlarını kendi planları dahilinde keşfetmeye hazırlanıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" lang="TR-TR" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki Çin şu an uzayda tam olarak ne yapıyor?&nbsp;</h2>İlk modülü geçtiğimiz yıl yörüngeye yerleştirilen ve kendi gücü, itici gücü, yaşam destek sistemleri ve yaşam alanları olması planlanan&nbsp;Tiangong&nbsp;uzay istasyonu, Çin’in, Sovyetler Birliği ve ABD’den sonra hem astronotları uzaya gönderen hem de bir uzay istasyonu inşa eden üçüncü ülke olacağı anlamına geliyor. 2022 yılı içerisinde tamamlanması beklenen&nbsp;Tiangong uzay istasyonun ile Çin, geç de olsa uzay yarışında etkili bir rol oynamayı hedeflediğinin sinyallerini veriyor.&nbsp;Bundan çok kısa bir süre önce Çin İnsanlı Uzay Ajansı, altı ay boyunca uzay istasyonunun yapımında çalışacak olan üç astronottan (ya da Çin’in dediği gibi, taykonot)&nbsp;oluşan&nbsp;Shenzhou&nbsp;14&nbsp;ekibinin&nbsp;Tiangong’a&nbsp;gönderildiğini&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2022/6/5/23155224/chinese-astronauts-arrive-tiangong-space-station-oversee-completion-tianhe" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bildirmişti</a>. Ekibin gelişiyle inşası hız kazanacak olan istasyona, biri temmuz diğeriyse ağustosta olmak üzere iki modül daha gönderileceği biliniyor. Tamamen monte edildikten sonra ise Shenzhou, Wentian, Mengtian, Tianzhou ve Tianhe olmak üzere beş farklı modülden oluşacak olan Tiangong’un, yaklaşık on beş yıl boyunca uzay teknolojisi deneyleri gibi bilimsel ve sosyal faaliyetlerin yürütülmesi için taykonotlara ev sahipliği yapması planlanıyor.&nbsp;&nbsp;Bununla birlikte Çin’in planları arasında önümüzdeki yıl içerisinde uzaya devasa bir uzay teleskobu fırlatmak&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.space.com/china-space-station-telescope-plans" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yer alıyor</a>. NASA’ya ait ünlü Hubble Teleskobu’ndan 300 kat daha geniş bir görüş açısına sahip olacağı söylenen&nbsp;Xuntian isimli uzay teleskobunun, Tiangong’un kontrol merkezine bağlanması hedefleniyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" lang="TR-TR" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çin, Tiangog ile ISS’e meydan mı okuyor?&nbsp;</h2>Boyutsal bağlamda bakacak olursak Çin’in Tiangong ile ISS’e meydan okumak gibi bir hayali olmadığı söylenebilir; ne de olsa Tiangong, ISS gibi beş farklı kurum tarafından fonlanmıyor. Hatta tasarımı ve boyutu gereği Tiangong, ISS’e göre epey bir küçük kalıyor.&nbsp;&nbsp;Bununla birlikte on yılı aşkın süredir hizmet vermekte olan ISS, her geçen gün ömrünü tamamlamaya biraz daha yaklaşıyor. NASA’dan gelen açıklamalara göre ISS’in 2031 yılında görevine son verilmesi&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.fastcompany.com/90723683/how-nasa-plans-to-take-the-international-space-station-out-of-orbit" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bekleniyor.</a>&nbsp;Bu da Tiangong’un bir süreliğine uzayda hizmet veren tek uzay istasyonu olacağı anlamına geliyor.&nbsp;&nbsp;Hâl böyle olunca bazı kesimler de Çin’in kazanacağı bu üstünlüğün askeri amaçlar için kullanılarak bir güvenlik tehdidine dönüşmesinden endişe duyuyor. Öte yandan Çin'in, bu durumu diğer hükümetlerle arasındaki yıpranmış ilişkileri onarmak ve yıllardır kaybettiği güveni geri kazanmak için de değerlendirmesi çok daha olası duruyor. Daha öncesinde Tiangong’un Çinli olmayan ekiplere ve bilim projelerine ev sahipliği yapmaya açık olduğunu belirttiğini, ESA’dan astronotların taykonotlar ile birlikte eğitime başladığını ve istasyonun ilk onaylı seçilmiş deney grubuna uluslararası projelerin dahil edildiğini düşündüğümüzde Çin’in şimdilik bir “uzay tehdidine” dönüşmeyi planlamadığı söylenebilir.&nbsp;<h2 fr-original-style="" lang="TR-TR" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çin’in uzay planlarının ardında ne yatıyor?&nbsp;</h2>Açıklanan&nbsp;<a fr-original-style="" href="http://www.cnsa.gov.cn/english/n6465645/n6465648/c6813088/content.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uzay programına</a>&nbsp;göre 2022 yılında Tiangong uzay istasyonunu kullanıma açmayı planlayan Çin, 2025 yılında Dünya’ya yakın konumda bulunan göktaşlarından numune almayı&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-61704843" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hedefliyor.</a>&nbsp;2030 yılı içinse Çin’in uzay alanında üç adet planı bulunuyor: Mars’tan numune almak, Jüpiter’e insansız uzay aracı göndermek ve Ay’a insanlı iniş gerçekleştirmek. Bunları takiben 2035 yılında yeniden kullanılabilir taşıyıcı roketler; 2040 yılında ise nükleer enerjili uzay mekikleri geliştirmeyi öngören Çin, 2045 yılına gelindiğinde ise lider bir uzay gücüne dönüşmüş olmayı hedefliyor.Çin telekomünikasyon, hava trafik yönetimi, hava tahmini ve navigasyon gibi pek çok farklı alanda uydu teknoloji geliştirmek için son derece hevesli görünüyor; ancak Çin’in uydularının birçoğunun askeri amaçlarının olması da dikkat çekiyor. Buna göre bu uyduların, rakip güçlerin gözetlenmesi ve uzun menzilli füzelere yol göstermesi için kullanılabileceği düşünülüyor. Çin’in yüksek profilli uzay görevlerinden çok daha fazlasına odaklandığını belirten Portsmouth Üniversitesi’nden uzay proje yöneticisi Lucinda King,&nbsp;"Uzayın her alanında üretkenler. Planladıkları programları finanse etmek için siyasi motivasyona ve kaynaklara sahipler," şeklinde kaydediyor.&nbsp;Öte yandan Çin’in Ay misyonları, gezegenimizin tek uydusunun yüzeyinden nadir bulunan değerli toprak metalleri çıkarma fırsatı yakalama isteği tarafından motive ediliyor. Ancak Londra Üniversitesi’nde Londra Uzay Politikası ve Hukuku Enstitüsü müdürü olarak görev yapmakta olan Said Mosteshar’a göre Çin, Ay’da tekrar eden madencilik misyonlarını maddi olarak destekleyecek bir konumda bulunmuyor. Çin’in uzay programının ardında aslında dünyanın geri kalanını etkileme arzusu yattığını düşünen Mosteshar, Çin’in uzay programını, teknolojide ne kadar ilerlediklerini göstermek adına bir gövde gösterisi olarak nitelendiriyor.&nbsp;

Quando

Çin, ISS'e meydan mı okuyor?

• Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), SpaceX'in internet servisi sağlayıcısı Starlink'in 30 bin uyduyu yörüngeye fırlatma planlarının uzay ajansının çalışmalarını etkileyebileceğini açıkladı. Hâlihazırda yörüngede 25 bin objenin olduğu, bu sayının artacağı ve çok sayıda uydunun astronomik gözlemlere müdahale edebileceği belirtildi.

Aposto Gündem

• ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Perseverance isimli uzay aracı, dün gece saatlerinde Mars'a <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmVjYWNiNmE5MzgwMDAwN2NiZDFkNiZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZibG9ncy5uYXNhLmdvdiUyNTJGbWFyczIwMjAlMjUyRjIwMjElMjUyRjAyJTI1MkYxOCUyNTJGYmxvZy1uYXNhcy1wZXJzZXZlcmFuY2UtaGFzLWxhbmRlZCUyNTJG"">iniş yaptı</a>. Yedi ayda yaklaşık 202 milyon kilometrelik bir mesafe kateden ve Jezero adlı kratere inen araç, gezegende yaşam belirtileri araştıracak.

<h2>Dünya</h2>• Facebook; Avustralya'da yerel yönetimlerin, hayır kurumlarının, yerel ve uluslararası haber ajanslarının sayfalarını erişimden kaldırdı. Avustralya hükümeti, erişim kısıtlamasını "kibirli ve hayal kırıklığına uğratan bir davranış" olarak nitelendirdi. Öte yandan Google, Avustralya'daki Seven West Media şirketiyle, şirketin sağladığı haber içeriği karşılığında ödeme yapmak için lisans anlaşması imzalayan ilk büyük medya kuruluşu oldu.• Eski Nijerya Maliye Bakanı Ngozi Okonjo-Iweala, oy birliğiyle Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Genel Direktörü olarak seçilerek WTO'nun ilk kadın ve Afrika'dan gelen ilk genel direktörü oldu.• ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Perseverance isimli uzay aracı, Mars'a iniş yaptı. Öte yandan SpaceX, Starlink uydu ağının bir parçası olan 60 uyduyu Falcon 9 roketiyle fırlattı.• 2020'de AB-Çin arasındaki ticaret hacmi, AB-ABD arasındaki ticaret hacmini geride bıraktı ve Çin, Avrupa Birliği'nin en büyük ticaret partneri oldu.• Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, aşı dağılımının eşit ve adil olmadığını belirterek bugüne kadar 130 ülkeye hiç aşı ulaşmadığını söyledi ve küresel çapta bir aşı planı hazırlanması için çağrıda bulundu. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü, AstraZeneca'nın Oxford Üniversitesi'yle ortak geliştirdiği yeni tip koronavirüs aşısının acil kullanımına onay verdi.• Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia, ekibiyle yaşadığı görüş ayrılıkları nedeniyle görevinden istifa etti. Öte yandan Peru Dışişleri Bakanı Elizabeth Astete, ülkede aşı programı başlamadan önce aşı yaptırdığı için görevden ayrıldı.• İki aydan kısa bir süre içinde değerini ikiye katlayan Bitcoin, ilk kez 50 bin dolar seviyesini geçti.• ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD'nin resmî olarak Paris İklim Anlaşması'na yeniden katıldığını açıkladı.

<h2>Bitkilerle nefes alan ofisler: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.plant.co.com/">Plant Co.</a></h2>&nbsp;ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) araştırmaları, iç mekân bitkilerinin havayı benzen, formaldehit ve trikloroetilen, ksilen ve amonyak gibi zehirli maddelerden temizlediğini gösteriyor. Öte yandan iç mekân bitkilerinin odaklanmayı ve verimliliği %15'e varan oranlarda artırdığını söyleyen bazı çalışmalar da var. Bitkiler şüphesiz evleri ve ofisleri daha yaşanabilir hâle getiriyor. Bu fikre katılıyor ve ofisinizde dekorasyonu da güçlendiren faydalı bitkilere yer vermeyi düşünüyorsanız, ofisinize özel bitkilendirme projeleri hazırlayan ve uygulayan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.plant.co.com/">Plant Co.</a> ile tanışmanızı öneriyoruz.<ul><li><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.plant.co.com/">Plant Co. Yeşil Ofis:</a> Plant Co., doğayı ofise taşıyarak çalışma ortamlarını daha sağlıklı, verimli ve yaşayan mekânlara dönüştürüyor. Plant Co.’nun sizin ve mekânınızın ihtiyaçlarına uygun olarak yürüttüğü bitkilendirme süreci 4 aşamada gerçekleşiyor. Ofislerin kat ve ışık analizinin yapılması ve çalışan ihtiyaçlarının belirlenmesiyle başlayan analiz aşamasını, uygun bitkilerin seçimi ve ürün tasarımı süreci takip ediyor. Bitkilerin temini, tasarlanan elemanların üretimi ve sulama / aydınlatma sistemlerinin kurulmasını kapsayan uygulama aşamasının ardından bitki sağlığının gözlemlenmesi ve düzenli sulama, gübreleme gibi genel bakım faaliyetleri de istenildiği takdirde yine Plant Co. tarafından yürütülüyor. Daha yeşil ofisler, daha çok nefes alan ve mutluluk veren yaşam alanları yaratmak, Plant Co. ile mümkün oluyor. &nbsp;</li><li>Eğitimler: Toprakla ve bitkilerle ilgilenmenin meditatif bir yanı olduğunu söylemek çok yanlış olmaz. Plant Co. ofisleri nefes alan mekânlara dönüştürmenin yanı sıra, çalışanlarını iş gündeminden birazcık uzaklaştırarak verimliliklerini ve motivasyonlarını artırmak ve bakım maliyetinden kurtularak bitkilerden maksimum fayda sağlamak isteyen şirketler için kurumsal eğitimler de hazırlıyor. Bitkilerin genel ihtiyaçlarını kavramaya ve bitki bakımının genel ayrıntılarını aktarmaya odaklanan Bitkiler 101 atölyesi gibi atölyeler hem bireysel faydayı artırıyor hem de bakım maliyetlerini düşürüyor. Plant Co.'yu daha yakından tanımak, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.plant.co.com/#our-team">"Kahramanlarımız"</a> olarak adlandırdıkları bitkilerle tanışmak ve yaşayan mekânlar hâline getirdiği önceki ofislere göz atmak için için <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.plant.co.com/">internet sitesini</a> ziyaret etmeyi unutmayın.</li></ul>&nbsp;<hr>Aposto!'da markanızla yer almak için bizimle <a href="team@apostonews.com">buradan</a> iletişime geçebilirsiniz.<hr>

<h2>4</h2><hr>ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Perseverance isimli uzay aracının Türkiye saati ile günün son saatlerinde Mars'a iniş yapması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmU4ZGM0NmE5MzgwMDAwN2NiNjAyYyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuc3BhY2UuY29tJTI1MkZwZXJzZXZlcmFuY2UtbWFycy1yb3Zlci1sYW5kaW5nLWRheQ=="""""""">bekleniyor</a>. Yedi ayda yaklaşık 202 milyon kilometrelik bir mesafe kateden araç, Jezero adlı kratere inecek ve gezegende yaşam belirtileri araştıracak.NASA'nın resmî YouTube kanalında canlı yayınlanacak inişi bu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmU4ZGM0NmE5MzgwMDAwN2NiNjAyYyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueW91dHViZS5jb20lMjUyRndhdGNoJTI1M0Z2JTI1M0QyMVg1bEdsRE9mZw=="""""""">bağlantıdan</a> izleyebilirsiniz.

Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi ile ilgili hikayeler