İstanbul’un ilk Art Nouveau binası olan ve ilk modaevine ev sahipliği yapmasıyla bilinen Botter Apartmanı, Grande Rue de Péra veya Cadde-i Kebir olarak anılan İstiklal Caddesi’nde 235 numarada yer alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681309546223.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Botter Apartmanı (2018) | Fotoğraf: Mila Khvalibova" ratio="0.97" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı (2018) | Fotoğraf: Mila KhvalibovaII. Abdülhamid tarafından sarayın resmî terzisi ve modacısı Jean Botter için inşa edilen bina, Art Nouveau tarzındaki binalara attığı imzayla tanınan ünlü mimar Raimondo D'Aronco’nun eseri. Reşad Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi’nin altıncı cildinde Jean Botter’den bahsederken Sermed Muhtar Alus’un “kendine has üslûbuyla” vermiş olduğu notları şöyle alıntılıyor:“Beyoğlu'ndaki mağazasında çifter çifter tezgâhlar, makastar, farazâ bir kostüm ısmarlıyacaksın. Kumaş ondan olarak, en aşağı 10 aded sarı lira. Redingot, bonjur, pardesü, palto buna kıyas, ve pahası daha yüksek. Şunu da unutmayalım, o vakitler bizim beyefendiler arasında smokin ve frak modası hiç yok; ifrat alafrangalardan, ‘didon’ kulpu takılmışlardan binde, estağfurulla yüz binde bir kişi müstesnâ.”<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681309503707.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.22" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı İstanbul’da aynı binada hem iş yeri hem de konutların bulunması ilk defa Casa Botter’de görülüyor. Cephesi bitki motifli bordürler, çiçeklerle bezenmiş insan başı figürleri ile süslü Botter Apartmanı; Türkiye'de inşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk apartman ve Pera Palas Oteli'nden sonra asansörü olan ikinci yapı olma özelliklerini taşıyor.İnşası 1901’de tamamlanan, bodrum katıyla beraber toplam yedi kattan oluşan apartmanda bir süre Botter ailesi konakladı. Ailenin 1917’de binayı Osmanlı vezirlerinden Nedim Paşa’nın oğlu Mahmut Nedim Bey’e satıp Paris’e taşınmasının ardından Botter Apartmanı defalarca el değiştirip farklı şekillerde kullanıldı. Apartmanın 1970’li yıllardaki sakinleri arasında Ferit Edgü de var.İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, geçtiğimiz yıl Casa Botter’in restorasyon çalışmalarını duyururken İstanbul’un 2017 yılında UNESCO Tasarım Şehri unvanını kazanmış bir şehir olduğunu hatırlatmış ve şu ifadeleri kullanmıştı:“Böylesi bir unvanı kazanan bir kentin de bir tasarım merkezi yok. Bu gerçekten çok da yakışır bir durum değil. Bu anlamda Casa Botter ile bu hayal ettiğimiz tasarım merkezini İstanbul'a kazandırmış olacağız. Tabii tasarım gerçeğini ve bu kentte bulunan yetenekli insanların tasarım gücünü hissettirmeye, göstermeye dönük alanları onlara sunmanın da büyük bir kazanım olacağının farkındayız. Bunu şehrin tarihinde, moda ve mimarinin çekim noktası olan İstiklal'de, Botter Apartmanı’nda yapmış olmak da bizim için en önemlisi.”Botter Apartmanı’nın restorasyon çalışmaları nihayet tamamlandı. Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi’nin sergi salonu, gösterim merkezi, İstanbul belgeleyici film arşivi, bilgi-belge merkezi, konferans salonu, tasarım atölyesi ve açık alan tasarım ofisi gibi farklı kullanım alanlarını içeren kapsamlı bir fonksiyon programı sunması planlanıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/3/1681310074604.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Botter Apartmanı | Kaynak: İBB Miras" ratio="1.09" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Botter Apartmanı | Kaynak: İBB MirasYakında: Metro Han ve Casa Botter’in ardından restore edilerek İstanbul’a kazandırılacak mekânlar arasında Muammer Karaca Tiyatrosu ve Beyoğlu Sineması da yer alıyor. İstiklal Caddesi’yle olan ilişkisi ve iç mekân kurgusu kent belleğindeki hâli korunacak şekilde tamamlanması hedeflenen tiyatro, çalışmaların ardından 7/24 yaşayan bir buluşma durağı olarak yeniden kapılarını açacak. Beyoğlu hafızasının simge mekânlarından bir diğeri olan Beyoğlu Sineması ise İBB Miras’ın çalışmalarının ardından "kapısı sokağa açılan sinema" olmaya devam edecek.

Aposto İstanbul

Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi, 14 Nisan Cuma günü 18.00’de Düşler, Hakikatler sergisiyle kapılarını açtı.

🏢 İstanbul’un ilk Art Nouveau binası Casa Botter yeniden açıldı

Botter Apartmanı, Beyoğlu: İstanbul’un hem iş yerlerine ve konutlara beraber ev sahipliği yapan ilk binası hem de ilk Art Nouveau yapısı olan Botter Apartmanı’nın batı cephesi 19. yüzyıl Art Nouveau tarzının en güzel örneklerinden biri kabul ediliyor. Uzun yıllar boyunca boş ve bakımsız kalan bina, birkaç aydır İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restore ediliyor.&nbsp;Sünget Apartmanı, Kadıköy: İlk olarak Haydarpaşa Garı inşaatında çalışan mühendislerin ve işçilerin konakladığı ve sonradan konuta çevrilerek dairelere bölünen Sünget Apartmanı İstanbul’un ilk apartman semti olarak bilinen Yeldeğirmeni’nde bulunuyor. Bitişik iki binadan oluşan apartmanın binalarına ahşap merdivenlerle çıkılıyor.&nbsp;Yazıcızade Apartmanı, Beyoğlu: Tophane’de Kemeraltı Caddesi ve Boğazkesen Caddesi’nin kesişiminde bulunan Yazıcızade Apartmanı, Osmanlı dönemine ait ilk lüks apartmanlardan biri olma özelliğini taşıyor. 1905 yılında mimar Ladopoulos tarafından inşa edilen apartman Çiçek Abbas’ın bir sahnesinde de izleyiciye selam veriyor.&nbsp;Antik Konak, Şişli: Namıdiğer Sütçüoğlu Rezidansı! Dış cephesini hepimizin ekranlardan tanıdığı kırmızı tuğlalı apartman, tüm görkemiyle Osmanbey metro durağından Nişantaşı’na doğru yürüyenlerin karşısına çıkıyor. Kayseri Apartmanı olarak da bilinen bina, ününden dolayı sık sık fotoğraf çektirmek isteyenlerin arka plan tercihi oluyor.&nbsp;Temel Apartmanı, Beyoğlu: Dizilerden tanıdığımız bir diğer apartman da Asmalımescit’teki Temel Apartmanı. Şahsiyet, Süper Baba ve Masumlar Apartmanı’nın yanı sıra pek çok klipte ve filmde kullanılan apartman, dış cephesi kemerli pencereleri ve gösterişli demir kapısıyla dikkat çekiyor.

Yanından öylece geçtiklerimiz ve görmek için çaba sarf ettiklerimiz...

🔑 Apartmanlar

<h2>Hatırlayan şehrin hatırlanan apartmanları</h2><h3>Mimari yapılar sembolik yorumlamanın ötesine geçer. Sınırları çizilmiş, duvarları örülmüş alanların dışına sızan, öngörülemeyen bir kuvvete dönüşüp önünden geçenleri çeker içine. Bu liste; belki her gün gördüğümüz, görünce hayran hayran baktığımız İstanbul apartmanlarının üzerindeki tozu kaldırıp o anlam veremediğimiz gücü bir somutlaştırma çabası. &nbsp;</h3>Bazlamacı Apartmanı: 1932’de, zamanın ünlü Olimpos Gazozları’nın sahibi Grigoris Bazlamacı tarafından yapılan bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNGE0NDAxYjJkNjM3MDAwOGIxMjQ5ZSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3LmFnb3MuY29tLnRyJTI1MkZ0ciUyNTJGeWF6aSUyNTJGNzkyNyUyNTJGb2xpbXBvcy1nYXpvemxhcmktdmUtYmF6bGFtYWNpLWFwYXJ0bWFuaS1lc2xpZ2luZGUtNi03LWV5bHVsdW4taGlreWVzaQ=="">Cihangir apartmanı</a>. En üst katta kendi ailesi, diğer katlarda annesi, babası, oğlu, kızı, kardeşleri oturuyor o zamanlar. Aile apartmanı olarak inşa edilen bu yapı, 6-7 Eylül 1955’in vahşet dolu atmosferinde sığınak olmuş Bazlamacı Ailesi’ne. O günlerde ciddi hasar alan Olimpos Gazoz Fabrikası ve sonrasında aldıkları tehditler yüzünden 1957 yılında İstanbul’dan göçmek zorunda bırakılmışlar.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-08-29T12:34:02.531Z.jpeg" alt="Grigoris Bazlamacı annesiyleKaynak: Agos"><figcaption>Grigoris Bazlamacı annesiyle Kaynak: Agos</figcaption></figure>Sebat Apartmanı: 1920’lerin ortasında; o dönemde Melek ismiyle tanınan Emek Sineması’nın mimarı ve mühendisi Rafael Alguadiş’in tasarımıyla inşa edilen <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNGE0NDAxYjJkNjM3MDAwOGIxMjQ5ZSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmhyYW50ZGluay5vcmclMjUyRnRyJTI1MkZoYWZpemEtbWVrYW5pJTI1MkYyMy01LWhha2tpbmRhJTI1MkZoaWtheWVzaQ=="">apartman</a>, Şişli Halaskargazi Caddesi üzerinde yer alıyor. Türkiye yakın tarihine bir "kara leke" olarak yazılan Hrant Dink cinayetiyle de bilinen yapı, 1999 yılından o güne kadar Agos Gazetesi’nin ofisine ev sahipliği yapıyor. Yapının toplumsal hafızamızdaki&nbsp; yerini vurgulamak için binanın eskiden gazeteye ait olan katı günümüzde 23,5 Hrant Dink Hafıza Mekanı olarak işlev görüyor. Hrant Dink’in çalışma odası ise 19 Ocak 2007’deki hâliyle korunmuş.&nbsp;&nbsp;Valpreda Apartmanı: İstanbul’un ilk apartman semti Yeldeğirmeni. 1872 yılında Kuzguncuk’ta çıkan Dağhamamı Yangını, semtin tüm Yahudi nüfusunu Yeldeğirmeni’ne taşıyınca görkemli apartmanlar yükselmeye başlıyor Haydarpaşa Çayırı’nda. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNGE0NDAxYjJkNjM3MDAwOGIxMjQ5ZSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRndlYi5hcmNoaXZlLm9yZyUyNTJGd2ViJTI1MkYyMDE2MDMwNTA5NDY1MSUyNTJGaHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5rYWRpa295bGlmZS5jb20lMjUyRllFTERFSVJNRU5JX19OREVfWUVOSUxFTUVfS09SVU1BX0FNQUNMX09MTUFMJTI1MkYzNDU="">Valpreda</a> da bu semtin ilk göz ağrılarından. 1909 yılında Levi Kehribarcı tarafından Haydarpaşa Garı’nın yapımında çalışan İtalya'dan gelen taş işçilerinin konaklaması için yaptırılıyor. Bu yüzden mahalleli arasında “İtalyan Apartmanı” olarak da anıldığı oluyor. Yedi katlı yapılan apartman Art Nouveau akımının İstanbul’daki temsilcilerinden.Barnathan Apartmanı: 1492’de İspanya’dan Osmanlı’ya göç eden Yahudi kökenli ailelerden Barnathanlar, Neoklasik mimariden ilhamla Pera ve Galata’nın kesişim noktasında büyük bir apartman yaptırıyor. Doktorlar, Osmanlı Bankası çalışanları, sarraflar, cam ticaretiyle uğraşanlar bu binanın ilk kiracıları. Apartmanın merdivenlerinde kullanılan mermer Marmara mermeri, kat sahanlığı ise İtalya’dan getirilen Carara taşından yapılmış. 130 yıllık bir tarihe tanıklık eden apartman 1960’lı yıllara kadar farklı etnik kökenlerden pek çok insana yuva olsa da tarihinden geriye kapısındaki Barnathan Han yazısı kalmış.&nbsp;Kaynakça: Çiğdem Oğuz, Barnathan Apartmanları, Istanbul: Global Basım Yayın, 2016.

Bu hafta bir iki kere şehirler arası araç yolculuğu yaptım ve bir apartmandan başka bir apartmana anılar ve umutlar taşıdım. Hemen ardından yoldayken bir paylaşımda Bizimkiler dizisindeki ünlü Şale Apartmanı’nın son durumuna rastladım. Bu da beni apartmandan bağımsız olarak mahalleyle ilgili düşündürdü: Acaba televizyonun ciddiye alındığı bir dönemde her pazar günü bir kurguya ev sahipliği yapan bir binanın yer aldığı Kozyatağı mahallesinde büyümek nasıldı?&nbsp;Kozyatağı: 20. yüzyılın başına dek Bostancı’ya kadar uzanan sahil hattı ve paralelinde yer alan köşk ve saraylar biraz daha içerdeki Kozyatağı’na sıçrayamamış ve orasının kendi hâlinde, bağ-bahçe kalmasına izin vermişti. Kozyatağı'nın isminin de ceviz ağaçlarından geldiği düşünülüyor. Çünkü koz, ceviz demek. Kozyatağı İstanbul’un merkezlerinden biri olmasa da şehrin nüfusundan ve nüfus hareketlerinden nasibini fazlasıyla aldı ve alıyor. Düşüncelerimi başlatan Bizimkiler dizisinin çekildiği dönemi baz alırsak 1980 ve 1990’ları göz önünde bulundurmamız gerekiyor. Kısacası mahallenin henüz yeni yeni kalabalıklaştığı, kırsal alandan yerleşik alan dönüştüğü dönemi.&nbsp; Mahalledenin meskûn alana geçişi: 1970’lere dek tarımsal alanlarını muhafaza edebilen Kozyatağı’nın, özellikle 1973 yılında köprü ve çevre yolunun açılmasıyla yoğunluğu arttı. Üstüne, 1989 yılında Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ne bağlanan otoyol kavşağının da açılmasıyla ulaşım açısından cazip bir mekânsal dönüşüme uğradı. Bu, dizinin ekranlara taşındığı ilk zamanlara tekabül ediyor aynı zamanda. Buna imar planındaki yoğunluk artırımlarının da eşlik ettiğini unutmayalım. Yoğun yapılaşmanın gerçekleştiğini anlamalıyız bu kararın sonucunda. Öyle ki artık ulaşımla ilgili yatırımların sonucunda Kozyatağı mahallesi, Kadıköy ilçesindeki en kalabalık yerleşimlerinden biri olarak 1991'de ikiye bölündü. İstanbul gibi büyük şehirlerde ulaşımın kolay olduğu, ikinci veya derece merkez mahalleler, dizinin bize anlattığı apartman hikâyelerinin yaşanmasına olanak sağlayan yegâne alanlardı. Ya da ben olduğunu hayal ediyor ve güzel anılarını paylaşmak isteyenleri bekliyorum.&nbsp;

Bu hafta bir paylaşımda Bizimkiler dış çekimlerinin yapıldığı ünlü Şale Apartmanı’nın son durumuna rastladım. Bu da beni apartmandan bağımsız olarak mahalleyle ilgili düşündürdü: Acaba Kozyatağı mahallesinde büyümek nasıldı? 

apartman ile ilgili hikayeler