<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1929/milliyet_1929_mart_/milliyet_1929_mart_2_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 2 Mart 1929</a>Kaç günlerden beri ortalıkta bir şayia dolaşıyordu. Karadeniz boğazı dışarısında parça parça buzlar görünmüş, vapurlar yollarına devam edemeyip dönmüşler ve saire…Sadece gazeteci muhayelesinde vücut bulduğunu sandığımız bu havadis dün sabah canlanmış şekilde karşımıza çıktı. İstanbul limanı Tuna munsabından kopup parçalanan kalın buz tabakalarının taarruzuna uğradı.Vapurların acı birer istimdat çığlığına benzeyen düdük sesleriyle uykumdan uyandım. Acaba limanda bir kaza filan mı oldu endişesiyle denize bakan odanın penceresine koştum. Bir de ne göreyim? Deniz âdeta kutup denizleri gibi buzlarla çepçevre sarılmıştı ve Bebek’ten Haliç’e kadar bütün sahil bembeyazdı. Âdeta içime dehşet geldi. Bundan şu kadar sene evvel Akdeniz yine böyle buz tabakaları altında kalmış, hatta zamane şairleri “Yol oldu Üsküdar’a 1030’du, Akdeniz dondu.” diye bir de tarih düşürmüşlerdi.Tarih tekerrürden ibarettir. İster misiniz tekrar şiddetli bir don başlasın da buzlar arasında büsbütün sıkışıp kalalım.Ey son neslin çocukları! Asırlardan beri İstanbul’un görmediği böyle bir hadiseye siz şahit oluyorsunuz. Çocuklarınıza anlatacak başka bir şey bulamadığınız zaman masal yerine İstanbul’un bu seneki dehşetli kışını anlatırsınız.***Sirkeci Vapur İskelesi’nin önünde epeyce kalabalık toplanmıştı. Bunlar kuvvetli şimal rüzgârının önüne katıp parça parça Boğaz’dan içeri soktuğu buzları seyretmeye gelmişlerdi. Aralarına sokuldum. Tabi bahis hep buna aitti. Bir ihtiyar diyordu ki:“Şükür Allah’a, bunu da gördük! Güya deniz suyu tuzlu olduğu için buz tutmazmış. Kim demiş onu?”Günün havadislerini takip ettiği anlaşılan bir delikanlı ihtiyara cevap verdi:“Baba iş senin bildiğin gibi değil. Bu buzlar Tuna Nehri’nden geliyor.”İhtiyar şaşaladı.“Tuna’dan mı geliyor dedin? Amma da ettin. Tuna nire İstanbul nire hey oğul!”“Rüzgârı görmüyorsun galiba. Bunları hep rüzgâr getiriyor.”İhtiyarcık hayretle başını sallayarak uzaklaştı. Daha ileride bir mektepli grubu arasında bir muhavere cereyan ediyor:“Bu sabah Bebek önünde çocuklar buzlar üstünde top oynuyordu.”“Deme canım!”“Vallahi be! Hatta bir tanesi buluyordu ahretin yolunu. Hadi cumburlop dibuhu…”Köprü üzeri manzarası da ömürdü. Tramvaylar birbirinin ardına dizilmiş bekliyordu. Meğer tel kopmuş. Çok geçmedi telin kopan yerlerini bağladılar. Arkadaki sağlam telden cereyan alan tramvay öndekini dürtüştürerek sürüyor, sonra öteki de aynı yere gelince dürtüştürme vazifesi daha arkadakine kalıyordu. Böylelikle tramvaylar yolundan kalmadı.Galata’da manzara değişiyordu. Buz tabakaları bu sahilde daha kesif görünüyordu. Tramvaydaki birisi yanındakine anlattı:“Bizim Şişman Kadri’yi tanır mısın? Bu sabah Arnavutköy önünde buzun üstüne çıkıp resmini aldırdı.”“Kadri mi? Aman birader! Hiç durma kartpostal yaptır. İstanbul limanında ayı balığı deye seyyahlara satarsın.”***Akşam matbaada Fransızca Milliyet’in öte beri işlerini gören ihtiyar Musevi niçin geç kaldığını soran sekretere şu cevabı verdi:“Matbaneyi her yün yörüyorum. Ama yetmiş yedi yaşındayım. Böyle karpuz görmedim.”Hep gülüştük.“Ne karpuzu bu?”“Yok karpuz canım.” dedi. “Üstünde kar, altında buz. Aman aman denizin üstünde ikisi beraber yüzüyor.”Dün her yerde bundan başka şeyin lafı olmadı ve bütün İstanbul, belki ömürleri müddetince bir daha göremeyecekleri bu manzarayı doya doya temaşa etmek için akın akın soğuğa, kara bakmayarak sahillere koştu.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">*Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki bazı kelimelerin yerine, okumayı kolaylaştırmak için günümüzdeki karşılıkları yazıldı. Selahattin’in tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.&nbsp;

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Köprü üzerinin manzarası da ömürdü. Meğer tel kopmuş

Kutup Denizleri Gibi Buzlarla Çevrildik

Galata, günümüzde İstanbul'un en özel semtlerinden biri olarak şehrin Doğu ile Batı arasındaki o köprü olma iddiasının hem tarihî hem de bir nevi Batılı ayağı olma özelliği taşıyor. Birazdan bu tarihî semtte çıkacağımız yolculukta semtin havasından mıdır bilinmez Charles Aznavour <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOWJkYmM5YTdmYjZhMDAwOGM5NmM5ZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJmlzc3VlPTVmOTI4MzgyOTcyNWZlMDAwODcxNDRmOSZwdWJsaXNoZXI9NWVkM2VjZDZjNWE4NmNjZDFlMjRjYTRhJm5ld3NsZXR0ZXI9NWUyZjZlZjU3MGI2ZDg2Mjk3NmVkMzdiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm9wZW4uc3BvdGlmeS5jb20lMjUyRnBsYXlsaXN0JTI1MkYzN2k5ZFFaRjFEWDFmVWhqRzEzQlJ0JTI1M0ZzaSUyNTNEeno4NWdhNC1RX09KVTZ1V3BmR0ZjUQ=="">şarkıları</a> dinleme arzusu depreşiyor. O hâlde kendisine kulak verelim.Bir zamanlar Galata: İstanbul'u Roma başkenti yapan Konstantin'in de özel önem verdiği ve şehir sınırları içine dâhil ettiği Galata, Doğu Roma'nın eski gücünü kaybetmesiyle birlikte bir Ceneviz kolonisi hâline geldi. Hatta öyle ki Cenova ve Venedik donanmaları burası için defalarca karşı karşıya geldi. Bu eski çağlardan geriye kalan en önemli miraslardan biri kuşkusuz artık İstanbul denince akla ilk gelen yerlerden biri olan Galata Kulesi. Sen Piyer Hanı, Ceneviz Sarayı, Galata Surları, Arap Camii de o dönemin izlerini taşıyan yapılar.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-23T08:09:51.319Z.jpeg" alt="Galata"><figcaption>"Galata'ya doğru" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOWJkYmM5YTdmYjZhMDAwOGM5NmM5ZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJmlzc3VlPTVmOTI4MzgyOTcyNWZlMDAwODcxNDRmOSZwdWJsaXNoZXI9NWVkM2VjZDZjNWE4NmNjZDFlMjRjYTRhJm5ld3NsZXR0ZXI9NWUyZjZlZjU3MGI2ZDg2Mjk3NmVkMzdiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZhcG9zdG9pc3RhbmJ1bCUyNTJG"">İstanbul'u konuşan fotoğraflar serisi</a> Fotoğraf: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOWJkYmM5YTdmYjZhMDAwOGM5NmM5ZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJmlzc3VlPTVmOTI4MzgyOTcyNWZlMDAwODcxNDRmOSZwdWJsaXNoZXI9NWVkM2VjZDZjNWE4NmNjZDFlMjRjYTRhJm5ld3NsZXR0ZXI9NWUyZjZlZjU3MGI2ZDg2Mjk3NmVkMzdiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZiYXJraW5vemRlbWlyJTI1MkY="">Barkın Özdemir</a></figcaption></figure>Çok kültürlülük: Osmanlı döneminde ağırlıklı olarak Rum, Ermeni, Yahudi ve Levantenlerin yaşadığı Galata, sadece İstanbul'un değil, bir imparatorluğun da dışarıya açılan kapısı konumundaydı. Haliç ve Boğaziçi kıyılarıyla birlikte bir üçgeni andıran Galata, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yaşamaya başladığı dönüşümde pek çok tarihî yönünü ne yazık ki kaybetti. Örneğin bugün sadece sokak adları olarak kalan Büyük Hendek ve Küçük Hendek bir zamanlar Galata kolonisinin surlarının geçtiği yerlerdi. İstanbul limanına da ev sahipliği yapan Galata, San Antoino Kilisesi'nin bulunduğu arazi üzerine inşa edilen Kemankeş Mustafa Paşa Camii, Arap Camii, Galata Mevlevihanesi, Cenevizlilerden kalma St. Peter ve St. Paul Katolik Kilisesi, Neve Şalom, İtalyan ve Aşkenaz sinagoglarıyla bu denli dar bir alanda bu kadar farklı kültürleri bir arada barındırabilen dünya üzerindeki birkaç yerden biridir.&nbsp;Bir Levanten Semti: İstanbul'da kalan son Levantenlerden biri olan Rinaldo Marmara, hem bu kültürün hem de Galata'nın diğer zenginliklerinin izini sürdüğü Osmanlı Başkentinde Bir Levanten Semti Galata-Pera ismini taşıyan çalışması son dönemde bölgeye dair yazılmış çok özel eserlerden biri.&nbsp;Bugün büyük değişimlere uğramış olan bu tarihî semtin bundan 150 yıl önceki hâlini merak edenlerin eline bir rehber gibi alıp sokaklarda keşfe çıkabileceği kitap aslında Galata'daki değişimin boyutlarını da gözler önüne seriyor. Örneğin günümüzde Büyük Hendek Caddesi ve Asmalı Mescit olarak bilinen bölge içinde kalan arazi geçtiğimiz yüzyılın ortalarına kadar şehrin en önemli mezarlıklarından biriydi.&nbsp;Paris'ten ilhamla: Sadece Galata değil, tepenin yukarısındaki Pera ve diğer semtlerin da dâhil edildiği Beyoğlu Belediyesi diğer adıyla 6. Daire'nin kurulduğu bölge her şeyiyle Paris'in ilham alındığı bir yerdi. Hatta bölgeye "6. Daire" denmesi bile Paris'teki arrondisement idari yapısının bir benzeridir. Dünyanın kimisine göre ilk kimisine göre ikinci metrosuna ev sahipliği yapan Galata, sokaklarda elektrik ve gaz kullanımın da İstanbul'da ilk olarak gerçekleştirildiği yerdi."Kim var imiş biz burada yoğ iken": Günümüzde vegan restoranlarından en lezzetli çikolataları tadabileceğiniz butik tatlıcılara, üçüncü dalga kahvecilerden koleksiyonları günden güne zenginleşen galerilere ve müzelere ev sahipliği yapan Galata'da tarihçi Cemal Kafadar'ın o güzel kitabınında da dediği gibi "kim var imiş biz burada yoğ iken" motivasyonuyla gezmek için Rinaldo Marmara'nın kitabı iyi bir yoldaş.Bu yazı 25 Ekim 2020 tarihinde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOWJkYmM5YTdmYjZhMDAwOGM5NmM5ZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFwb3N0b25ld3MuY29tJTI1MkZuJTI1MkZpc3RhbmJ1bA=="">Aposto! İstanbul</a>'da yayımlanmıştır.&nbsp;

Aposto Gündem

Rinaldo Marmara'nın "Osmanlı Başkentinde Bir Levanten Semti Galata-Pera" kitabı eşliğinde bir Galata gezintisi.

Bir Levanten semti: Galata'ya sevgilerle

Galata, günümüzde İstanbul'un en özel semtlerinden biri olarak şehrin Doğu ile Batı arasındaki o köprü olma iddiasının hem tarihî hem de bir nevi Batılı ayağı olma özelliği taşıyor. Birazdan bu tarihî semtte çıkacağımız yolculukta semtin havasından mıdır bilinmez Charles Aznavour <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTI4ZTFmOTcyNWZlMDAwODcxNTgzZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm9wZW4uc3BvdGlmeS5jb20lMjUyRnBsYXlsaXN0JTI1MkYzN2k5ZFFaRjFEWDFmVWhqRzEzQlJ0JTI1M0ZzaSUyNTNEeno4NWdhNC1RX09KVTZ1V3BmR0ZjUQ=="">şarkıları</a> dinleme arzusu depreşiyor. O hâlde kendisine kulak verelim.Bir zamanlar Galata: İstanbul'u Roma başkenti yapan Konstantin'in de özel önem verdiği ve şehir sınırları içine dâhil ettiği Galata, Doğu Roma'nın eski gücünü kaybetmesiyle birlikte bir Ceneviz kolonisi hâline geldi. Hatta öyle ki Cenova ve Venedik donanmaları burası için defalarca karşı karşıya geldi. Bu eski çağlardan geriye kalan en önemli miraslardan biri kuşkusuz artık İstanbul denince akla ilk gelen yerlerden biri olan Galata Kulesi. Sen Piyer Hanı, Ceneviz Sarayı, Galata Surları, Arap Camii de o dönemin izlerini taşıyan yapılar.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-10-23T08:09:51.319Z.jpeg" alt="Galata"><figcaption>"Galata'ya doğru" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTI4ZTFmOTcyNWZlMDAwODcxNTgzZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZhcG9zdG9pc3RhbmJ1bCUyNTJG"">İstanbul'u konuşan fotoğraflar serisi</a> Fotoğraf: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTI4ZTFmOTcyNWZlMDAwODcxNTgzZiZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUxNGVlZWQ1ODgwMDA2MWM0OTcxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZiYXJraW5vemRlbWlyJTI1MkY="">Barkın Özdemir</a></figcaption></figure>Çok kültürlülük: Osmanlı döneminde ağırlıklı olarak Rum, Ermeni, Yahudi ve Levantenlerin yaşadığı Galata, sadece İstanbul'un değil, bir imparatorluğun da dışarıya açılan kapısı konumundaydı. Haliç ve Boğaziçi kıyılarıyla birlikte bir üçgeni andıran Galata, özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yaşamaya başladığı dönüşümde pek çok tarihî yönünü ne yazık ki kaybetti. Örneğin bugün sadece sokak adları olarak kalan Büyük Hendek ve Küçük Hendek bir zamanlar Galata kolonisinin surlarının geçtiği yerlerdi. İstanbul limanına da ev sahipliği yapan Galata, San Antoino Kilisesi'nin bulunduğu arazi üzerine inşa edilen Kemankeş Mustafa Paşa Camii, Arap Camii, Galata Mevlevihanesi, Cenevizlilerden kalma St. Peter ve St. Paul Katolik Kilisesi, Neve Şalom, İtalyan ve Aşkenaz sinagoglarıyla bu denli dar bir alanda bu kadar farklı kültürleri bir arada barındırabilen dünya üzerindeki birkaç yerden biridir.&nbsp;Bir Levanten Semti: İstanbul'da kalan son Levantenlerden biri olan Rinaldo Marmara, hem bu kültürün hem de Galata'nın diğer zenginliklerinin izini sürdüğü Osmanlı Başkentinde Bir Levanten Semti Galata-Pera ismini taşıyan çalışması son dönemde bölgeye dair yazılmış çok özel eserlerden biri.&nbsp;Bugün büyük değişimlere uğramış olan bu tarihî semtin bundan 150 yıl önceki hâlini merak edenlerin eline bir rehber gibi alıp sokaklarda keşfe çıkabileceği kitap aslında Galata'daki değişimin boyutlarını da gözler önüne seriyor. Örneğin günümüzde Büyük Hendek Caddesi ve Asmalı Mescit olarak bilinen bölge içinde kalan arazi geçtiğimiz yüzyılın ortalarına kadar şehrin en önemli mezarlıklarından biriydi.&nbsp;Paris'ten ilhamla: Sadece Galata değil, tepenin yukarısındaki Pera ve diğer semtlerin da dâhil edildiği Beyoğlu Belediyesi diğer adıyla 6. Daire'nin kurulduğu bölge her şeyiyle Paris'in ilham alındığı bir yerdi. Hatta bölgeye "6. Daire" denmesi bile Paris'teki arrondisement idari yapısının bir benzeridir. Dünyanın kimisine göre ilk kimisine göre ikinci metrosuna ev sahipliği yapan Galata, sokaklarda elektrik ve gaz kullanımın da İstanbul'da ilk olarak gerçekleştirildiği yerdi."Kim var imiş biz burada yoğ iken": Günümüzde vegan restoranlarından en lezzetli çikolataları tadabileceğiniz butik tatlıcılara, üçüncü dalga kahvecilerden koleksiyonları günden güne zenginleşen galerilere ve müzelere ev sahipliği yapan Galata'da tarihçi Cemal Kafadar'ın o güzel kitabınında da dediği gibi "kim var imiş biz burada yoğ iken" motivasyonuyla gezmek için Rinaldo Marmara'nın kitabı iyi bir yoldaş.

Aposto İstanbul

Rinaldo Marmara'nın hem bu kültürün hem de Galata'nın diğer zenginliklerin izini sürdüğü "Osmanlı Başkentinde Bir Levanten Semti Galata-Pera" kitabı eşliğinde bir Galata gezintisi

İstanbul limanı ile ilgili hikayeler