<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1933/milliyet_1933_mart_/milliyet_1933_mart_25_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 25 Mart 1933</a>Geçen cuma havayı güzel buldum. Başka yapacak işim yoktu. Bir tramvaya atlayıp Beşiktaş’a kadar uzanayım dedim. İstanbul’un kabuğundan çıkmadığı halde bize bütün mevsimleri olgun birer yemiş gibi tattıran bu köyü nedense çok severim. Beşiktaş’a, hayır -Beşiktaşlıların kendi şivesiyle söyleyeyim- Beştaş’a ne tamamile şehir diyebiliriz ne tamamile köy. Boğaziçi burdan başladığı halde Beşiktaş’a giden Boğaz’ı görmüş sayılmaz. Bununla beraber Beşiktaş şehrin boğucu muhitine hiç benzemeyen bambaşka bir muhittir.Dolmabahçe’nin önünde tramvaydan inince ne bakayım? Gazhane yokuşunun yanındaki sırt tıklım tıklım dolmuş. Tuhaf şey! Bu kalabalık ne acaba? Birkaç adım ilerledim. Âdeta bir pazar yeri içindeyim. Rastgele birine sordum:“Bilmiyor musunuz?” dedi. “Ayazma var bugün.”“Hangi ayazma?”“Mart 9’u ayazması.”Biraz ilerleyince gördüm. Etrafı defne yapraklarile donanmış bir kapı önünde insandan iki sıralı zincir. Ayazma burası imiş. Parmaklığın arkasından bir papas elile işaret ediyor:“Apoki, apoki.”Ve arka arkaya dizilen halk itişe kakışa daracık kapıdan içeri girmeye çalışıyor.İstanbul’da ne kadar sakat adam varsa hepsi burada. Ayazmaya girmek için evvela bu dilencilere iltifat etmek lazım. Hepsinin önünde birer çanak. İstavroz çıkarırken dudaklarile Rumca bir dua mırıldanan bir dilenciye kelli felli bir çorbacı bir yirmi beşlik fırlattı. Herhalde ayazmada yatan ayanın himmetiyle olacak herifin iki gözü birden açılmasın mı? Ötekiler bu yirmi beşlik sesini duyunca fare kokusu almış kedi gibi köşelerinde sinsi sinsi bekleştiler. Fakat ikinci bir yirmi beşlik atan olmadı.Avucundaki paraları şakırdatarak dolaşan papasa bir mektepli imrenerek baktı:“Bu züğürtlükte dünyaya papas gelmeli imişiz!”Arkadaşı güldü.“Evet ama böyle papas değil.”“Ya nasıl papas?”“Matmazel Şor’u kaçıran papas gibi papas.”Burada açıkgözler yalnız ayazmanın papasları değil. Arapçaya çalar kısık bir ses durmadan haykırıyor:“Efendim, var ikramiye bol. Livanita, pudra, badehu şeker, şekolata ve daha envaı hediye!”Çocuklar gündeliklerinin kuvveti yettiği kadar bu bol hediyeli (?) bisküvilere hücum ettiler. Fakat çekilen yüzlerce kutunun içinde hediye namına yarım kiloluk bayat bir çikolatadan başka bir şey çıkmayınca ilk hararet tavsadı. Bisküvici bu rağbetsizlikten sinirlenmeye başladı. Etrafına toplananları dağıtarak “Heydi yallah!” dedi. Yok burada Karagöz. Siz bir kenar durazak ben mal satazak.”Derken kulağımın tozunda çıngırak gibi madenî bir ses:“Başkasına yar oldu,Eller bahtiyar oldu!”Başımı çevirdim. Oh, keka! Ehlidilin biri çayırın etrafına germiş bir tel. Atmış içine birkaç sandalya, kurmuş gramofonu. Tele yaklaşanlara soruyor:“Efendim ne emredersiniz? Çay mı kahve mi?”Taşlık’a giden yolda karınca gibi satıcı. Macuncu durmadan bağırıyor:“Haydi erbabı bilir. Erbabı bilir dedik!”Fakat kimsenin aldırdığı yok. Kendi kendime güldüm. Şu adamcağız sabahtan akşama kadar sokak sokak “Erbabı bilir!” diye haykırarak dolaşır. Daha şu zavallının macunundan tadanı görmedim. Acaba İstanbul’da erbap adam kalmadı mı?Taşlık’a çıkanların arkasına ben de takıldım. Seddin üstünde insanın bakmakla doyamayacağı bir manzara var. Çamlıca Tepesi ile hemen hemen bir hizadayız. Boğaz’ın Anadolu kıyısı, İhsaniye’den Çengelköy sırtlarına kadar ayağımın altında menevişli bir halı gibi serili duruyor. Sanki her uçuşta sinema gibi birkaç yeri birden gösteren uzun ipli bir salıncakta sallanıyorum. Başımı hafifçe sağa çevirdim mi Marmara… Sola çevirdim mi orta Boğaz… İleriye baktım mı tepesi dumanlı Alemdağı…Taşlık’ta birkaç sevgiliyi bir anda kucaklamak fırsatı var. Gözler pek az yerde bu kadar bakışlarının sınırından dışarısını seyredebilir. Ve insan pek az yerde bu kadar güzelliği bir arada bulur.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">* Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.&nbsp;

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Başınızı sağa çevirdiniz mi Marmara… Sola çevirdiniz mi Boğaz… İleri baktınız mı Alemdağı…

Beşiktaş Sırtında: Taşlık

Yunanca "kutsal yer" anlamına gelen Hagiasma kelimesinden gelen Ayazma, Anadolu’da ve İstanbul'da hem soğuk su kaynağı hem de serinlenilen yer anlamında kullanılıyor.Ayazma aynı zamanda kutsal su anlamına da geliyor. Ayazmalardaki suyun şifa verdiğine inanılıyor. Mesela; Balıklı Ayazması, kalp hastalıklarına, diz ve bacak ağrılarına iyi geliyor. Kuruçeşme‘de bulunan Aya Dimitri Ayazması ise bebek emziren kadınların sütünü bollaştırıyor, felçli ve konuşamayan çocuklara iyi geliyor. Hasköy’deki Aya Paraskevi Ayazması göz hastalıkları ve sıtma hastalığına, Ayvansaray‘da bulunan Meryem Ana (Blaherna) Ayazması, havale, menenjit, ve kekemeliğe iyi geliyor. Bu açıdan bakınca şehir içi sağlık turizmi gibi bir işlevi de var.&nbsp;Günümüzde İstanbul’da 86 tane ayazma bulunuyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656411840443.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.42" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

     

İstanbul'un ayazmaları

<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-26T06:40:08.414Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İllüstrasyon:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yeraz_g/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yeraz Gökbaş</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gün batımında çıplak ayakla dalgaların ıslattığı bir kumsalda yürümek. Sardunya Adası'nda Cala Mariolu'dayız biz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Güneşin tepede olduğu saatte ıslak ve kumlu saçların, deniz tuzlu bedeninle Aperol sipariş etmek. Aperol varsa Mousehole, Penzance veya St Ives'da bile Akdeniz havası esiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kumun üzerine hasır sermek, kulağında Ziad Rajab çalarken gündüz düşlerine dalmak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bozcaada'da gün daha yeni aydınlanırken Ayazma'ya, Habbele'ye doğru yola düşmek. Buz gibi denize kendini atmak. Girince alışıyor insan.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Denizi koklamak, denizi dinlemek, denize bakmak, denize dokunmak: Denizin üzerinde, kenarında veya denizin dibinde keşfe çıkmak. Mısır'a, Marsa Allam'a, denizler altındaki fersahları görmek için gitmenin hayallerini kurmak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mazıköy'ün veya Çökertme'nin koylarında gece denize çıplak girmek. Yaşasın özgürlük!</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çiçekleri koklaya koklaya yürümek. Ihlamur, mimoza, nergis. İsimlerini öğrenmek için fotoğraflarını çekmeyi unutmamak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yanına bir sürü kitap almak, hepsinden birkaç satır okuyup sonra dalgaların, rüzgârın, uzaktan "Süt darı mısııır" diye bağıran arabanın rehavetine kapılmak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şehrin ya da bölgenin meşhur turunçgiliyle tanışmak: Kokteylin içinden burnuna dolan kumkuat kokusunu, satsumanın rayihasını içine çekmek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Saçına papatya suyu, limon sürmek; güneşin rengini alsın diye beklemek. Güneşten soyulan derini, vücudundaki acısını bile sevmek. Nemlendirici. Evet. Yanında olmalı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yollar bizi götürdüğünde<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/incirkayakoy/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;İncir Kayaköy</a>'ün pötikare masa örtülü masalarına oturmak. Enginar, of evet enginar söylemek! Enginar denince akla Seferihisar'daki&nbsp;Artemis&nbsp;düştü bak. Enginar dolması, böreği, salatası, mevsimine göre kivili, böğürtlenli, karadutlu tatlısını bile yapmışlardır.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lokallerin lokantasında öğle yemeğine oturmak. Cibes, hardal otu, kara hindiba, ebegümeci, sirken otu üzerine zeytinyağı, limon, sarımsak gezdirmek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bölgenin şarabı,&nbsp;ouzo'su, rakısı, limoncello'su; neyi varsa sepete atmak. Yanında da pastaneden veya mercato'dan taze atıştırmalıklar; doğru pikniğe.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Meşhur maki bitki örtüsünü, Akdeniz'i veya zeytin ağaçlarını görebileceğin, aralarından geçebileceğin bir rota bulmak, en az 10.000 adım atmak ve tüm gün doğayı keşfetmek. Bu parkur Likya Yolu'ndan geçerse, Gelidonya Feneri'nde güne, Akdeniz'e hoşçakal demek.</li></ul>

Ayazma ile ilgili hikayeler