<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; İzmir’de bu yıl üçüncüsü düzenlenecek Dikili Kitap Günleri, "Aydınlık Bir 100 Yıla Doğru Türkiye" temasıyla 20-28 Temmuz tarihleri arasında Dikili 75. Yıl Parkı'nda düzenlenecek.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Program, Cumartesi akşamı saat 20.30'da yapılacak açılışın ardından, 26. Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ'un “Cumhuriyet ve Aydınlanma” oturumuyla başlayacak.</li></ul>

Canlı Gündem

Yazı: Clifford Siskinİngilizceden Çeviren: Yusuf Has <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu monografi, Aydınlanma devrinin en sıradışı belgelerinden birinin, daha yaygın bir okuyucu kitlesine ulaşmasını sağlamak gibi önemli bir vazifeyi üstlenmektedir. Adil Entelektüel Kulübü’nün Bir Tasviri (1720), Edinburg’da karşılıklı gelişim amacıyla bir araya gelen genç kadınların oluşturduğu küçük ve gizli bir kulübü betimleyen bir eserdir. Bu kadınlar, sırları tam dışarı sızmak üzereyken herkesten önce davranarak girişimleriyle ilgili bu tasviri yayınlama adımını atmayı seçmişlerdi. Söz konusu metin, “entelektüel emek” ve kulüpler gibi bu emeği mümkün kılan dernek türleri hakkındaki modern fikirlerimizin tarihinde bir milat taşıdır. Onsekizinci yüzyılın ilk çeyreğinde kurulan kulüp, yazagelmiş olduğumuz cinsiyet ve feminizmin tarihlerinin ilk bölümlerini ve onların Aydınlanma dediğimiz bilginin yaygınlaşma sürecinde oynadığı hayati rolü yeniden düşünmemize yardımcı olmaktadır. Tarbuck, Tasvir hakkındaki ilk kapsamlı incelemeyi sunarak bu konuların yeniden değerlendirilmesine önemli bir katkıda bulunmaktadır. Yazar özellikle üç kritik sorunun üzerine eğiliyor: literatür incelemesi dahilinde metnin gerçek olup olmadığı sorusu; eserin cinsiyet, sosyalleşme ve eğitim konularını da içeren felsefi bağlamları ve son olarak da serbest zaman, din ve akıl gibi kavramsal mihenk taşları. Tarbuck bu önemli araştırma alanlarının hepsini aydınlatmayı başarıyor.Literatür incelemesi “Bu kadınlar kimdi?” gizeminin çözülmesine bilhassa yardımcı olmakta. Tasvir’in değişik kütüphanelerdeki çeşitli nüshalarına bakarak, Tarbuck kulübün üyelerinin bireysel kimlikleri hakkında şu ana kadar sahip olduğumuz en iyi ipuçlarını elde etmiş görünüyor. Örneğin, “Tasvir‘in “British Library’de bulunan nüshasındaki el yazması notlar, üyelerden birinin Hamilton, bir diğerinin de Bruce isminde kişiler olduğuna işaret etmektedir”. Bu denli muayyen bir düzeydeki arşivsel detektiflik çalışması, özellikle araştırmacının sahtecilikleriyle ün yapmış bir döneme ait bir metinle uğraştığı düşünüldüğünde, hiç de yabana atılacak bir husus değildir. Hele bu metin, yakın zamana kadar standart Aydınlanma tarihlerinin dışında bırakılmış olan kadınlar tarafından yazılmışsa, onun doğruluğunu tespit etmek bilhassa önemli olsa gerek. Tarbuck benim bu tarihten silinen kadınları geri yazma çabalarıma değinme inceliğini gösteriyor, fakat bu monografinin gelecekteki baskılarının Kulüp hakkındaki en son çalışmama atıfta bulunmasında fayda vardır: SYSTEM: The Shaping of Modern Knowledge (MIT, 2016).Tarbuck Tasvir‘in edebi ve felsefi bağlamlarını incelediği bölümlerde, bu belge sayesinde toplumsal cinsiyeti Aydınlanma’nın merkezine koymanın sonuçlarının büyüklüğünün farkında olduğunu çarpıcı bir şekilde gösteriyor. Eğer bu Kulüp halihazırdaki Aydınlanma kurumlarının sunamadığı bir alternatif ortam arayışı idiyse, bu ille de Habermas’ın tanımladığı türde bir alternatif miydi? Tarihyazımında yer edinmiş olan kamu alanı-özel alan ayrımı hakkındaki yorumlar, burada bahsi geçen kadınların önceden özel olarak kabul edilmiş alanı kamu alanı saymalarıyla ortaya çıkan durum sayesinde sorgulanmaktadır.Tarbuck, 18. yüzyıl sosyalleşmesine dair alışageldiğimiz tasvirlerin toplumsal cinsiyet temelinde uğradığı bu tür bir sapmayı açıklığa kavuşturmak üzere kadın yazarların araştırmalarını da erkeklerinki kadar ön plana çıkararak tartışmaya önemli bir müdahalede bulunuyor.Tarbuck’un altını çizdiği gibi, “Bluestockings” derneği çoğunlukla Britanya’nın kadınlar arasındaki ilk entelektüel camiası olarak gösterilegelmiş olmakla beraber, bu cemiyet katiyen Adil Entelektüel Kulübü seviyesinde örgütlenmiş bir sosyalleşme örneği değildi.Tarbuck, Tasvir‘i ve bu eser hakkındaki kendi tahlilini, Elizabeth Eger ve Karen O’Brien’ın kadın yazarlar, sosyalleşme ve İskoçya üzerine önceden sunmuş oldukları çalışmaların içinde konumlamayı ustalıkla başarmaktadır. &nbsp;Adil Entelektüeller’in girişimleri sadece Eger’in eserinin konusu olan Bluestockings üyelerinin çabalarından daha önce gelmiş olmakla kalmayıp, geleceği de öngörmüştür. Örneğin “entelektüel” kelimesini Tarbuck’un deyişiyle neredeyse “modern anlamında” kullanarak, üstelik bunun İskoçya’da yapılmış olduğunun altını çizerek, O’Brien’ın “orada entelektüel sosyalleşme amacıyla yapılan sohbetlerin tam olarak ne ölçüde İngiliz olduğu kadar İskoç aksanıyla da yapıldığını” göstermek üzere daha çok araştırma yapılması çağrısına da cevap vermektedir.İncelemenin “Temeller” adındaki bölümü bu savların neden önem taşıdığını, Adil Entelektüel Kulübü’nün “on sekizinci yüzyılda eğitimli birinin zamanın bilgi üretiminde faal olarak oynadığı rolün yanı sıra, bu kimsenin entelektüel kimliği ve bu kimliğin beraberinde getirdiği sorumluluk gibi konuları tartışmak için iyi bir platform” sunmuş olmasına vurgu yaparak gösteriyor. &nbsp;Tarbuck’a göre özetle bu özellik onların öğrenim ve bilginin “karşılıklı gelişim”nin bir aracı olmasına odaklanmalarında ve bunu başkalarına ilham verecek ölçüde “örgütlü” ve “metotlu” bir biçimde yapmalarında yatıyordu. Tarbuck bu duruma örnek teşkil edebilecek oldukça harika bir olayı açığa çıkarıyor:1722’de İskoç kadınlar için James Robertson tarafından Hanımefendilerin Yazım Kılavuzu adında bir imla rehberi yayınlandı. … Charles Jones’a göre bu kitabın “tamamı kadınlardan oluşan Entelektüel Kulübün 1720’de Edinburg’da egemen olan düzene bir tepkisi” olması olasıydı.Bu iddia doğruysa, bu genç kadınların arayış içinde oldukları “gelişim” amaçladıklarından daha da “karşılıklı” idi. Bu da Tarbuck’un da ifade ettiği üzere, Kulüp üyelerinin neden ve ne şekilde “kendilerini hem bilgi üretim ve paylaşımı hususunda faal olan, hem de düşünceye adanmış bir hayat arayışında olma ahlaki sorumluluğuna sahip birer birey olarak görmüş oldukları”nı açıklamaya yardımcı olmaktadır.Bunu takip eden “Serbest Zaman” hakkındaki bölüm ise bu kavramın 18. yüzyıl İskoçya’sında yaşayan genç kadınların içinde bulundukları durumda hangi özel manaya büründüğüne açıklık getiriyor. Tarbuck’a göre “burada özellikle dikkate değer olan husus, bir genç hanımefendi için formel eğitimin bittiği yaş olan onbeşin Adil Entelektüel Kulübü için giriş yaşı olarak kabul edilmiş olmasıdır.” Böylece bu kadınların kendi iradeleriyle yarattıkları serbest zaman, onlar için yaşadıkları toplumun onlara sunmadığı şeylerin olanaklılık koşuluydu. Tarbuck’un da değindiği gibi, kulüpteki kadınların Mary Astell’in yirmi sene önce yayınlamış olduğu ve kadınlara özel bir akademi planını ortaya atan “Bir Öneri” adındaki eserini okumuş olup olmadıklarını bilmiyoruz. Fakat bunu okumuş olsalar da olmasalar da onlar yeni bir şeyi hayata geçirmek üzere olduklarını biliyorlardı. Kulübün sözcüsü, Bir Tasvir’de bu durumu onların bu Kulübü meydana getirerek “maceracı denizcilere benzer bir şekilde yeni bir ülkeye adım atmakta” olduklarını söyleyerek ifade ediyordu. Bu, Tarbuck’un çalışmasının da detaylı bir şekilde gösterdiği gibi, “Akıl ve Dini İnançlar” arasında dikkatle yol almalarını gerektiren zor bir görevdi. Derya Tarbuck onların bu yolculuğunu tecrübe etmemize yardımcı olduğu için takdiri fazlaca hak ediyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">CLIFFORD SISKIN - New York Üniversitesi

Toplumsal Tarih

Tarbuck'ın incelemesi Aydınlanma devrinin en sıradışı belgelerinden biri olan Adil Entelektüel Kulübü'nün Bir Tasviri (1720) hakkındaki ilk kapsamlı incelemeyi sunarak bu konuların yeniden değerlendirilmesine önemli bir katkıda bulunmaktadır.

18. Yüzyıl Britanya’sında Aydınlanma ve Sosyalleşme

<h4 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zappa Zamanlar, son sayısında Hannah Arendt'in "tırabzansız düşünmek" metaforunu tekrar düşünüyor.</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Arendt’in “tırabzansız düşünmek” metaforu üzerine söylediklerini Ahıska’nın çevirisiyle aktaralım:"Şöyle başka bir şey var, Draenos, ‘bir zemin olmadan düşünmek’ demişti, benim bu denli zalim&nbsp;olmayan başka bir benzetmem var, bunu hiç yayımlamadım, kendime sakladım. Buna ‘tırabzansız düşünmek’ diyorum, Almancada Denken ohne Geländer. Hani merdivenleri inip çıkarken düşmemek için tırabzana tutunabilirsiniz ya, biz bu tırabzanı kaybettik. Kendime bunu söylüyorum. Ve aslında yapmaya çalıştığım da bu."Kaybedilen tırabzanlar neler? Modernlikle kaybedilenler mi? Yani gelenek, baskın inançlar, Tanrı’nın düzeni mi? Yoksa modernliğin içinden çıkardığı faşizmin yıktıkları mı? İkisi de var sanki. Savaş sonrası dünyada Aydınlanma’nın yerleştirmeye çalıştığı tırabzanlara da dayanılamıyor artık.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://apos.to/i/eklektik-bulten-5-tirabzansiz-dusunmek-genc-ve-goc-palmiye-yagi-ve-ekmek" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://apos.to/n/zappa-zamanlar" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Abone ol</a>

Editörün Seçkisi

<img src="https://images.aposto.com/2021/7/0/1629636669374.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Yeni İnsan Yayınlarıİklim krizi ve felaketlerle ilgili kurgu bir eser Batı Uygarlığının Çöküşü. Aslında tam olarak kurgu değil çünkü küresel bir iklim felaketine dünyanın gireceği kesin. Peki ne olacak ve nasıl olacak?"Bilimkurgu yazarları hayali bir gelecek kurarlar; tarihçiler geçmişi yeniden inşa etmeye çalışırlar. En nihayetinde, her ikisi de bugünü anlamanın peşindedir. Bu denemede, bugünümüze ve (olası) yarınlarımıza gelecekten bakan bir tarihçi yaratmak için iki türü bir araya getiriyoruz. Batı kültürünün (1540-2093) sonunun üç yüzüncü yıldönümünde kaleme alınan bu çalışmada yanıt aranan soru, Aydınlanma'nın çocukları olarak da tanınan bizlerin, iklim değişikliği konusundaki kuvvetli verilere ve ortaya çıkacak felaketler ile ilgili bilgilerimize rağmen nasıl olup da harekete geçemediğidir. "&nbsp;Naomi Oreskes ve Erik M. Conway'ın yazdığı kitabı incelemek için <a fr-original-style="" href="https://www.amazon.com.tr/dp/6055895668/?coliid=I1VPUD7ZIBQYJ6&colid=2ZTCVM4CYDZJU&psc=1&ref_=lv_ov_lig_dp_it" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan.</a>

"Öyküde "aydınlanma ânı" diye bir an var. Bu, yalnızca benim kullandığım bir şey değil, terim olarak da geçiyor. "Aydınlanma ânı" öykünün omurgasını oluşturuyor. Siz eğer o "aydınlanma ânı"nı doğru bir biçimde ve tabii kimin gözünden olacağını saptarsanız öykünüz kendiliğinden yolunu bulur. Yani o "aydınlanma ânı"ndan geriye ve ileriye doğru ilerlemek mümkün. Sözgelimi, Latin kökenli bir Amerikalı kadın yazarla tanışmıştım Amerika'da. Çocukluğunda, tıpkı bizim töre öykülerine benzeyen bir kan davası olayı yaşamış ve babasını öldürmüşler. Bu olayı önce, babasının ve kendisinin gözünden yazmaya çalışmış ama, biraz da olayın sıcaklığı nedeniyle, öyküde bir "aydınlanma ânı" olmasını sağlayamamış. Ancak olayı katiller açısından anlattığı zaman çok iyi bir öykü çıkmış ortaya. Çünkü öyküyü gören kim, o "aydınlanma ânı"nı yaşayan kim, yaşatan kim.../ Okur çoğunlukla edebiyatı, eski bir alışkanlıkla bir şey öğrenmek, bir konudan haberdar olmak için okuyor. Yani estetik, yazınsal bir tat almak için okumuyor; böyle bir yanlışlık içinde; dünyanın her yerinde böyle." &nbsp;

Yıldızlı Bir Hikâye

Edebiyatla ve yazınla ilgili fikirleriniyse şöyle dile getiriyor: 

Edebiyata bakışı

Tanrı varsa ve iyiyse dünyada neden kötülük var? Pek çok inançlının kafasını kurcalayan bu soru ve teizm karşıtlarının sık kullandığı argümanlardan bir tanesidir. Aydınlanma dönemi düşünürü Voltaire, Candide adlı romanında tanrı ve kötülük problemi konusunu çözmek adına teodise yani tanrı savunması yapan filozof <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=kTGHrSwtZEk&t=90s" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gottfried Leibniz</a> ile epey alay eder. Bu dünyanın mümkün dünyaların en iyisi olduğunu söyleyen Leibniz'in aksine Voltaire, Candide adlı karakterine bitmek bilmeyen çile dolu bir yolculuk yazar. Uzun ve sıkıntılı macerasının en sonunda İstanbul'a varır ve burada kötülüğün daha iyi bir iyilik uğruna var olduğu fikrinden vazgeçer. Böyle söyleyince hayat anlamsız geldiyse şunu belirtmek isterim ki, Candide elindeki bu yaşamla ne yapacağı sorusuna (bence) iyi bir yanıt bulur. Yanıtı söylemiyorum, okuma heyecanını bozmak istemem! :)&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-21T07:30:44.253Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

Dilozof

"Candide"

Kötülüğü Voltaire ile Düşünmek

Alan Macfarlane,&nbsp;çağımızın yaşayan en&nbsp;önemli antropologlarından biri olarak kabul ediliyor. 20 kitabı ve&nbsp;çok sayıda makalesiyle Macfarlane, antropoloji kadar tarih alanında da literatürün ilerlemesine büyük katkı sağlıyor. Yazarın başyapıtı olarak sayılan The Origins of English Individualism&nbsp;kitabı geçtiğimiz günlerde Vakıfbank Kültür Yayınları tarafından Onur İşçi'nin çevirisiyle Türkçeye kazandırıldı. İngiliz Bireyciliğinin Kökenleri&nbsp;ismiyle raflardaki yerini alan&nbsp;çalışma, okuru "Güneş Batmayan İmparatorluk" şeklinde anılacak olan İngiltere'nin Ortaçağ'daki köklerine doğru bir yolculuğa&nbsp;çıkarıyor. Biz de bu&nbsp;önemli&nbsp;çalışmaya kayıtsız kalmayıp Raftan onu seçiyoruz.Ian Morris'in Dünyaya Neden Batı Hükmediyor&nbsp;ve Philip T. Hoffman'ın Avrupa Neden Dünyayı Fethetti adlı&nbsp;çalışmaları, tıpkı Jared Diamond'un Tüfek, Mikrop ve&nbsp;Çelik&nbsp;gibi Batı Avrupalı devletlerin dünya&nbsp;çapında oluşturduğu dominasyonun köklerine inip bu zor ve karmaşık sorunun cevabını arıyor.&nbsp;Öyle ki Daron Acemoğlu'nun James A. Robinson ile birlikte kaleme aldığı Ulusların Düşüşü&nbsp;kitabı da giriş bölümü itibarıyla bu soruya cevap vermeyi amaçlayan bir kitap olarak dikkat&nbsp;çekmişti.&nbsp;Aydınlanma ve Sanayi Devrimi’nin kökenleri: Alan Macfarlane, yukarıda bahsi geçen kitapların anlattığı tarihsel olayları biraz daha geriye sarıp meselenin köklerini irdeliyor. Marx, Weber, Bloch ve Goody gibi birçok isimle fikrî diyalog hâlinde olan Macfarlane, İngiliz Bireyciliğinin Doğuşu&nbsp;adlı bu en&nbsp;önemli&nbsp;çalışmasında bir dönüşümün izini sürüyor. İngiltere toplumunda ailenin yapısı, köyden şehre göçle oluşan yeni bir kimlik, Aydınlanma ve en nihayetinde de Sanayi Devrimi'ni hazırlayan koşullara odaklanan yazar, bugünün bireyselleşmiş Anglo-Amerikan yaşam tarzının tarihsel serüvenini inceliyor.Ayrıca: 1941 yılında Hindistan'ın kuzeydoğusundaki Meghalaya bölgesinde dünyaya gelen Alan Macfarlane'nin&nbsp;çalışmalarının önemli bir bölümü antropolojinin yanı sıra Birleşik Krallık, Nepal,&nbsp;Çin, Hindistan ve Japonya tarihiyle modern dünyanın kökenleri&nbsp;üzerine. King's College'ta profesörlük yapan Macfarlane, başta şu anda bahsettiğimiz İngiliz Bireyciliğinin Doğuşu&nbsp;olmak&nbsp;üzere diğer&nbsp;çalışmalarında da antropoloji ve tarihi bir arada ilerleten bir metotu benimsiyor.“İngiliz istisnailiğinin” nedenleri: Britanya Akademisi ve Kraliyet Tarih Topluluğu üyesi olan Alan Macfarlane, bu önemli kitabında İngiltere’nin Ortaçağ feodalizminden Sanayi Devrimi’ne uzanan yaklaşık 500 yıllık dönüşümünü incelerken bu ada ülkesiyle kıta Avrupası arasında çeşitli kıyaslamalar da yapıyor. Feodalizmin gücünün zirvesine ulaştığı 13. yüzyıldaki İngiltere’nin toprak rejimi, mülkiyet ilişkileri, aile hukukuyla toplumsal ve dinsel yapılanmasının zaman içinde kıta Avrupası’ndan kopuşunun nedenleri sorusuna İngiliz Bireyciliğinin Doğuşu kitabında cevap aranıyor. Macfarlane, “İngiliz istisnailiği” olarak da adlandırılan bu olgunun köklerinin dayandığı yapıyı araştırıyor.Ayrıca: Araştırmasına köylü toplumun doğasını incelemekle başlayan Macfarlane, İngiltere’nin köylü bir toplumdan çıkmaya başladığı döneme ve bunun nedenlerine de bu noktada odaklanıyor. 13. yüzyıldan başlayıp 17. yüzyıla uzanan bu geniş zaman dilimi içinde İngiltere ekonomisinin yapısını da inceleyen Macfarlane, bu ada toplumunun değişen üretim ve tüketim araçlarını da irdeliyor.The Culture of Capitalism, The Empire of Tea gibi çalışmaları da bulunan Alan Macfarlane; Adam Smith, Thomas Malthus, Yukichi Fukuzawa ve Montesquieu gibi biyografilere de imza attı. Bu değerli çalışmaların da önümüzdeki dönemde Türkçeye kazandırılması hem spesifik tarihsel konular hem de biyografi sevenleri sevindirecektir. &nbsp;&nbsp;

Aydınlanma ile ilgili hikayeler