<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; ABD merkezli kâr amacı gütmeyen araştırma enstitüsü Planetary Science Institute’un araştırmacıları, Ay yüzeyinin her yerinde su izlerine rastlandığını <a fr-original-style="" href="https://www.sciencealert.com/scientists-discover-signs-of-water-all-over-the-moons-surface" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tespit etti</a>. Chandrayaan-1 uzay aracı verilerini inceleyen ekip, Ay’ın en çok Güneş ışığına maruz kalan bölgelerinde dahi tüm enlemlerde su ve hidroksil bulunduğunu belirtti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? Geçmişte Ay’da suyun yalnızca kutup bölgelerinde ve az ışık alan kraterlerde bulunduğu tahmin ediliyordu. Bu nedenle Ay üslerinin de kutup bölgelerine yakın bir alanda kurulması planlanıyordu.</li></ul>

Quando

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Hindistan’ın Ay keşif programı&nbsp;Chandrayaan-3 kapsamında Ay’ın güney kutbuna gönderdiği “Pragyaan” isimli keşif aracından edinilen bulgular, Ay'ın bu bölgesinin bir zamanlar erimiş kayalardan oluşan bir magma okyanusu olduğunu ortaya koydu. Yapılan incelemelerde Ay’da magnezyum da bulunduğu tespit edildi. Magnezyumun incelenen havzaya büyük bir asteroidin çarpması neticesinde oluştuğu tahmin ediliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi notu: Hindistan, Chandrayaan-3 göreviyle Ay’a ayak basan dördüncü ülke olmuştu.</li></ul>

Japonya Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (JAXA) 6 Eylül'de fırlattığı SLIM (Smart Lander for Investigating Moon) adındaki insansız uzay aracı, 20 Ocak'ta Ay'ın yüzeyine yumuşak iniş yaptı. Japonya böylece Ay'a inmeyi başaran 5'inci ülke oldu. &nbsp;Japon yetkililer ise geliştirdikleri "hassas" iniş teknolojisinin ne kadar başarılı olduğunu incelemek üzere önümüzdeki günlerde aracın hedefine beklendiği gibi nokta atışı isabetle inip inemediğini analiz edeceklerini belirtti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Araç, Ay'ın mantosuna erişim sunacağı düşünülen derin bir kratere 100 metreye kadar hassasiyetle iniş yapmayı hedefliyordu.</li></ul>Öte yandan, Japon bilim insanları aracın güneş panellerinin enerji üretmekte başarısız olduğunu açıklayarak SLIM’in Ay'daki aktivitesinin kısa ömürlü olabileceğini belirtti. NASA da iniş sırasında elde edilen verilerin iletilmesinin ardından araçla bağlantının kesildiğini duyurdu.&nbsp;JAXA ise inişin birkaç saat sonrasında SLIM'in şalterini indirdiklerini doğrulayarak daha riskli başka seçenekleri denemeden önce panellerin yeniden çalışması ihtimaline karşılık Güneş ışınlarının açısının değişmesini bekleyeceklerini bildirdi. Buna göre önümüzdeki ay Güneş ışınlarının Ay'a geliş açısı değiştiğinde, aracın güneş pili hücreleri de şarj olmaya başlayabilir.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ay’da rekabet</h2>Tabii Japonya, son yıllarda daha da çekişmeli hâle gelen uzay yarışının tek katılımcısı değil.Çin, 2013 yılında Chang'e-3 göreviyle yumuşak iniş gerçekleştirerek Ay'a inen 3'üncü ülke olmakla kalmamış, 2020 yılında Chang'e-5 göreviyle kaya örnekleri toplayarak Dünya'ya dönmeyi başarmıştı. Çin'in ardından geçen yıl Hindistan da Chandrayaan-3 görevi ile Ay'a başarılı bir iniş yapmış, ancak Rusya uzay ajansı Roscosmos'un Luna-25 misyonu çerçevesinde gönderdiği insansız uzay aracı ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Rashid adını verdiği Ay gezginini taşıyan "Emirates" misyonu da Ay yüzeyine çakılarak başarısız olmuştu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: BAE'nin Emirates misyonu aslen yine Japonya merkezli özel bir şirketin (ispace) yürüttüğü Hakuto-R Mission 1 görevinin bir parçasıydı.</li></ul>Son olarak ise Vulcan Centaur VC2 gezgin aracı, ABD-Meksika ortak girişimi olan Peregrine-1 göreviyle Ay'a inmek için yola çıkmış, ancak uzay aracının iniş takımlarında meydana gelen sorun nedeniyle görev iptal edilerek Dünya'nın atmosferinde imha edilen araç birkaç gün önce Pasifik Okyanusu'na düşürülmüştü.&nbsp;NASA, insanlı Orion aracını kullanarak 2025’te Artemis II göreviyle Ay yörüngesinde keşif turu atmayı ve 2026’daki Artemis III göreviyle de aralarında Ay’a ayak basacak ilk kadın ve ilk siyah astronotun da bulunduğu 4 kişilik mürettebatıyla bir kez daha Dünya’nın uydusuna iniş yapmayı planlıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden şimdi?</h2><img src="https://images.aposto.com/2024/0/1/1705941611544.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Buzz Aldrin, Apollo 11 Misyonu (1969) | NASAPeki ABD ile Sovyetler arasındaki uzay yarışının en büyük hedefi olan Ay, 1969’daki insanlı görevden yaklaşık 50 yıl sonra neden yeniden popüler oldu? Bilim insanlarının ve girişimcilerin gözlerini bir kez daha Ay'a dikmesinin 5 nedenini derledik.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1. Ay’daki suyu incelemek için</h3>Su, Dünya'daki yaşam için elzem ve uzay araştırmaları için de kritik bir bileşen. Ay, bu kaynağı edinmek için uzayda ideal bir durak olabilirdi, ancak uzun bir süre boyunca Ay'da su olup olmadığı belirsizdi. Araştırmacılar Apollo görevinden alınan örnekleri analiz ettikten sonra, Dünya ve Ay'ın aynı malzemelerden oluştuğu sonucuna vardılar. Bu hipotez ilgi çekici bir olasılığı gündeme getirdi: Ay'ın yüzeyi bir zamanlar suyla kaplı olabilir miydi?<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2. Güneş Sistemi’nin tarihine ışık tutmak için</h3>Ay, neredeyse Güneş Sistemi'nin oluşumuna kadar uzanan eksiksiz bir jeolojik kaydı muhafaza etmekte. NASA'nın Ay'ın haritasını çıkaran uzay aracı Lunar Reconnaissance Orbiter, 2009'dan beri Ay'ın yörüngesinde dönüyor. Bu araç, Ay'ın jeolojik geçmişi hakkında yeni bilgiler toplamak ve gelecekteki insanlı keşif görevleri için yüzeyi araştırmak üzere tasarlandı.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">3. Ay’ın kaynaklardan yararlanmak ve Ay’da üs inşa etmek için</h3>Bilim insanları Ay'ın mineral zenginliklerini ortaya çıkardıktan sonra, bazıları Ay'da üs inşa etmek için bu zenginlikten yararlanılabileceğini öne sürdü. Ay'da üs inşa etmek için Dünya'dan malzeme taşımak milyarlarca dolara mal olabilir. Ancak hammaddeler uzayda zaten mevcutsa, o zaman her türlü inşaat faaliyeti de düşünülebilir hâle gelir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">4. Ay buzunu yakıt kaynağı olarak değerlendirmek için</h3>Su, hidrojen ve oksijenden oluşur ve bu iki atom ayrıştırılıp depolanabilirse bir rokete yakıt olabilir. Çünkü hidrojen ve oksijen son derece yanıcıdır ve birlikte yandıklarında bir roketi itmeye yetecek kadar büyük miktarda enerji açığa çıkarırlar. Bu da–en azından teoride–Ay buzunun içmek için su, solumak için hava ve uzay gemilerinin yakıt alıp yola çıkması için bir itici güç kaynağı sağlayabileceği anlamına gelir.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">5. Lav tünellerini keşfetmek için</h3>Ay'da yaşamak için insanların kendilerini Güneş'ten ve uzayın derinliklerinden gelen radyasyondan korumaları gerekecektir. Bunu yapmanın bir yolu, Ay'da milyarlarca yıl önce oluşmuş lav tünelleri içine yerleşmek olabilir. Bilim insanları bu tünellerin içinde ne olduğunu henüz keşfedemedi, ancak Dünya'daki benzer tüneller bu konuda ipuçları sunabilir.

Japonya, SLIM uzay aracının Ay'ın yüzeyine yumuşak iniş yapmasıyla Ay'a inmeyi başaran 5. ülke oldu. Peki, ABD ile Sovyetler arasındaki uzay yarışının en büyük hedefi olan Ay, 1969’daki insanlı görevin ardından yaklaşık 50 yıl sonra neden yeniden bu kadar popüler hâle geldi?

Ay görevleri neden yeniden popüler hâle geldi?

<img src="https://images.aposto.com/2023/7/3/1692804892489.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Chandrayaan-3 " ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">• Hindistan’a ait Chandrayaan-3 uzay aracı, Ay’ın güney kutbuna yapılan ilk başarılı inişi gerçekleştirdi. Böylece Hindistan –Sovyetler Birliği, ABD ve Çin’den sonra– Ay yüzeyine iniş yapan 4’üncü ülke oldu. Bugün içinde harekete geçirilmesi beklenen yüzey gezgini “Pragyaan”, Ay’ın güney kutup bölgesinde su buzu arayacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bununla birlikte: Bölgesel bir zirveye katıldığı Güney Afrika’dan inişi izleyen Başbakan Narendra Modi, “Bu unutulmaz, olağanüstü bir an. Bu yeni bir Hindistan’ın zafer çığlığıdır” dedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Hindistan’ın başarılı inişi, benzer bir bölgeye iniş yapmak için Chandrayaan ile yarışan Rus uzay aracı Luna-25’in Ay yüzeyine çakılmasının birkaç gün ardından gerçekleşti.</li></ul>

Chandrayaan ile ilgili hikayeler