apéro

Dünden bugüne coğrafi işaretlerin tarihsel süreci, önemi, faydaları ve işleyişine dair bilmemiz gereken her şey.

Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu'yla: Coğrafi işaret 101

Metro Türkiye “Yerelin İzinde” projesi kapsamında ülke mutfağının sürdürülebilirliğini sağlamak ve zenginliğini desteklemek için coğrafi işaretli ürünlerin korunmasına ve bu ürünler hakkındaki farkındalığın artırılmasına odaklanıyor. Bu kapsamda Türkiye’nin farklı bölgelerine keşif ziyaretleri düzenleyen ekibin son durağı Şile'ydi. Ülkedeki mantar çeşitliliğini birebir deneyimlemek üzere Mikolog <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mushroomsofturkey/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Jilber Barutçiyan</a> önderliğinde Şile ormanlarında yerel mantarların izi sürüldü. Keşfin ardından Metro Türkiye Meyve Sebze Kategori Müdürü Birol Uluşan ve Metro Türkiye Kurumsal İletişim ve Kamu İlişkileri Müdürü Dr. Aslı Duran ile Metro Türkiye'nin yerel ürünler kapsamında geliştirdiği projelerin nedenlerini ve nasıllarını konuştuk.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yerel ve coğrafi işaretli ürünler Metro Türkiye için ne ifade ediyor?&nbsp;</h3>Birol Uluşan:&nbsp;Coğrafi işaretli ürünler, sadece ait olduğu yörenin değil, bölge ve ülkenin kalkınması açısından da önem teşkil ediyor. Yeme içme sektörü de bu ürünlere menülerinde yer verme konusunda oldukça istekli. Bu nedenle biz de ürüne, üreticilere ve müşterilerimize karşı sorumlu bir paydaş olarak hareket ediyoruz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434549082.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İlk mantar bulundu. Nazikçe topraktan ayrılıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi İşaretli Ürünler Projesi’nin hayata geçirilme süreci ve kapsamından bahseder misiniz?</h3>B.U.:&nbsp;2012’de başlattığımız Coğrafi İşaretli Ürünler Projesi ile üreticilerin ve üretim süreçlerinin desteklenmesi başta olmak üzere bu ürünlerin yurt dışına ihraç edilmesi ve restoran menülerine girmesi gibi farklı konularda da çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İş yapış şekli olarak ele aldığımız bu proje kapsamında alım garantisi verdiğimiz ürünler ve kattığımız ticari değerle bölgenin gelişmesine, ürünlerin sürdürülebilirliğine ve bölge istihdamına katkı sağlıyoruz. İlgili meslek ve teknik liselerin müfredatına coğrafi işaretli ürünlerin eklenmesini sağlayarak, bu konuda geleceğin şeflerinin genç yaşta bilinçlenmesine öncülük ediyoruz. 17 Ocak'ta dördüncüsünü düzenleyeceğimiz İstanbul Coğrafi İşaret Zirvesi ile de kamuoyunda farkındalık oluşturmayı hedefliyoruz. Kurduğumuz bilinçli üretici ve tüketici köprüsüyle yöresel ürünlerin ülkemizde ve dünyada hak ettiği yere geleceğine inanıyoruz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434594481.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dipteki yenilmez kısımlar temizleniyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu bağlamda başlattığınız Yerelin İzinde Projesi’yle neler hedefliyorsunuz?</h3>Dr. Aslı Duran:&nbsp;Yerelin İzinde Projesi’ni coğrafi işaret tescilli ve aday ürünleri öne çıkarmak, bu ürünlere sahip çıkmak ve farkındalık yaratarak ülke mutfağında daha fazla yer bulmalarını sağlamak amacıyla hayata geçirdik. Şef Şemsa Denizsel ile birlikte yürüttüğümüz bu projeyle, yerel ve coğrafi işaretli ürünlerin profesyonel mutfaklarda ve menülerde daha fazla yer bulması öncelikli hedefimiz. Bunun için gittiğimiz her durakta izini sürdüğümüz ürüne dair geleneksel ve modern reçeteler hazırlayarak ilham vermeye çalışıyoruz. Bir taraftan da üretici hikayelerini anlatıp hasadı birlikte deneyimliyor ve ürünün tarladan sofraya yolcuğuna beraber tanıklık ediyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434638899.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Temizliğin son adımında fırçayla devam ediliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Projenin dördüncü durağı olarak yerel mantar çeşitlerini seçmenizin nedeni nedir? Bu kapsamda Metro Türkiye olarak sunduğunuz mantar çeşitleri neler?</h3>B.U.:&nbsp;Ülkemizde yaklaşık 200 tür yenilebilir mantar var. Şirket olarak bu zenginliği koruma ve dünya çapında tanıtma sorumluluğu duyuyoruz. Bu nedenle, projemizin son ayağında bu değerin mutfaklardaki yerini daha da güçlendirmeyi hedefledik. Ayrıca, kendi markamız altında sunduğumuz mantarlarımızı ilk kez Şile gezimizde tanıtarak şeflerle buluşturduk.Metro Türkiye olarak, yerli ürünleri ve biyoçeşitliliği destekleme misyonumuzla sezonun taze mantarları ve yıl boyu kullanılabilecek kurutulmuş mantarların yanında Kanlıca mantarı, porçini, sarıkız, sığırdili, civciv ayağı, istiridye, kuzugöbeği ve trüf gibi mantar türleriyle raflarımızda zengin bir çeşitlilik sunuyoruz. Konuya dair yaklaşımımızı bir adım öteye taşıyor ve üreticilerle dağ mantarlarının kültüre alınıp üretilmesi konusunda ortak çalışmalar yapıyoruz. Ortaya koyduğumuz değer zinciri, tüm paydaşlarımızla güçleniyor. Yörelere özgü ürünlerin hikayelerini ortaya çıkan kültür etkileşimleriyle anlatmaya devam ediyoruz. Coğrafi işaretler, üretici ve kooperatif destekleri gibi projelerimizde yer alan unsurların kırsal kalkınmaya sunduğu desteği görmek en büyük motivasyonumuz.<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434679102.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yenilebilir ve yenilmez çeşitleriyle Şile'den mantar seçkisi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mantar çeşitleri alternatif beslenme alanında nasıl bir rol üstleniyor?</h3>A.D.:&nbsp;Bitki bazlı beslenmenin yükselişi ve sürdürülebilir gıda kaynaklarına duyulan ihtiyaç, mantarları organik protein kaynağı olarak ön plana çıkarıyor. Çünkü mantar, düşük kalorili olmakla birlikte yüksek lif içeriği ve barındırdığı vitamin ve mineral zenginliğiyle de önemli bir besin. Mantarların yemeklere doğal bir derinlik ve zenginlik katması, vejetaryen ve vegan yemekler için ideal bir tercih hâline gelmesinde etkili oluyor.&nbsp;Mantarlar doğal glutamat içerikleri sayesinde beşinci tat olarak bilinen umami lezzet profilini zenginleştiriyor. Yaratıcılığı tetikleyen ve gastronomide yeni ufuklar açan bu özelliğiyle birçok reçetede yer alıyor. “Soframızda Herkese Yer Var” diyor ve tüm beslenme tercihlerini kapsayan tabakların menülere girmesini gerektiğini savunuyoruz. Bu konuda da ilham verebilmek için hem şeflerle işbirliği yapıyor hem de Gastronometro çatısı altında reçeteler geliştiriyor ve raflardaki vegan ürün çeşitliliğini de ihtiyaca yönelik olarak geliştirmeye devam ediyoruz.

Metro Türkiye'nin yerel ürünler üzerine hayata geçirdiği projelerin nedenleri, nasılları...

Metro Türkiye'yle: Yereli tanımak, korumak ve sürdürmek üzerine

Brexit'in ardından AB'nin yerel ürünlere yönelik uyguladığı coğrafi işaret sistemi artık Birleşik Krallık’ta da uygulanmaya başladı. 2021'de Güney Galler’in öncülük ettiği bu sistemle Gower kuzuları Birleşik Krallık tarafından tanınan ilk İngiltere ürünü oldu. Geçtiğimiz günlerde Güney ve Batı Galler'deki dört damıtma tesisi Coles, Da Mhile, In the Welsh Wind ve Penderyn’in tek malt viskilerine de “Korumalı Coğrafi İşaret” olarak tanımlanan “UK GI” statüsü verildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden?&nbsp;UK GI etiketi altında kayıtlı ürünler sadece Büyük Britanya'daki satışlarındaki koruma altındalar; sistem AB ve Kuzey İrlanda'da geçerli değil. Galler Hükümet Kurumu “Birleşik Krallık Coğrafi İşaret Planı’nın AB korumalı statüsüne başvurmak isteyenler için bir basamak görevi göreceğini umuyoruz.”&nbsp;dedi. Son yıllarda üretimi hızla genişleyen tek malt Galler viskine yönelik etikete dair Penderyn İçki Fabrikası’nın CEO'su Stephen Davies "Tek malt Galler viskisi için UK GI statüsünün elde edilmesi bir üretici olarak Penderyn ve Galler viski endüstrisi için önemli bir kilometre taşı görevi görüyor."&nbsp;yorumunda bulundu. Statüyü “İleriye yönelik heyecan verici bir adım" olarak tanımlayan Davies&nbsp;"Bu statü hem ürün kalitesinin hem de menşe kaynağının korunmasına yardımcı olacak." dedi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Bu tür koruma düzenlemeleri belirli bir bölgeye bağlı ürünlerin orjinalliğini ticari marka haline getirmek ve korumak üzere uzun yıllardır uygulanan tarım hukukuna ilişkin bir özellik. Gorgonzola peyniri, Kalamata zeytinleri ve Lautrec pembe sarımsağı AB mevzuatı kapsamında koruma altındaki ürünlerden bazıları. Bu düzenleme daha düşük kaliteli orjinal olmayan ürünlerin yerel pazarlara girişini engelliyor.</li></ul>

Coğrafi İşaret ile ilgili hikayeler