Van'ın dört ürününe coğrafi işaret verildi. Van tavası, erişte aşı, acem köftesi ve helise yemekleri TÜRKPATENT'ten coğrafi işaret belgesi aldı.Öte yandan: Van'da Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 2019'da Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen otlu peynirin Avrupa’da da tescillenip pazarlanması için yapılan başvurunun sonucu ise hâlâ beklemede.&nbsp;Ne dedi? Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkan Yardımcısı Fevzi Çeliktaş, kentin meşhur otlu peynirinin Avrupa'da da tescillenmesini dört gözle beklediklerini, tescillenen diğer ürünlerin de tanıtımı için çalışma yürüttüklerini söyledi. Çeliktaş’ın aktardıklarına göre Van cacığı, tandır ekmeği ve çatal tatlısının tescili için de Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapıldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi işaret nedir?</h2>Coğrafi işaret, belirli bir coğrafi bölgeyle özdeşleşmiş; ününü, kalitesini veya diğer ayırt edici özelliklerini bu bölgeden alan ürünleri korumaya yönelik bir tescil sistemi. Coğrafi işaret alan alan ürünler ya bir yöreye özgü hammadde, üretim bilgisi ve ustalık ya da tarihsel ve kültürel bağlamıyla diğerlerinden ayrışır. Coğrafi işaret o ürünün ait olduğu bölgeyle kurduğu bağı da koruma altına alır. Coğrafi işaretler ikiye ayrılır:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Menşe Adı (PDO - Protected Designation of Origin):&nbsp;Ürünün üretimi, işlenmesi ve tüm diğer işlemlerinin tamamı sadece belirli bir coğrafi bölgede gerçekleştiriliyorsa ve ürünün özellikleri doğrudan bu bölgeye bağlıysa kullanılır. Örnek: Antep Baklavası.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mahreç İşareti (PGI - Protected Geographical Indication):&nbsp;Ürün, belirli bir ününü veya karakteristik özelliğini belli bir coğrafi bölgeden alıyorsa ancak üretim sürecinin tümü bu bölgede gerçekleşmek zorunda değilse kullanılır. Örnek: İzmir Boyozu.</li></ul>Türkiye’de coğrafi işaret başvuruları ve onayı Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından yürütülüyor. Ancak Avrupa Birliği tescili için ayrıca Avrupa Komisyonu’na başvuru yapılması gerekiyor.Neden önemli? Coğrafi işaret bir yemek ya da ürünün yanı sıra yerel kültürleri, gelenekleri ve üretim bilgilerini yaşatıyor. Taklitlerden ve haksız kullanımın önüne geçerek üreticilerin emeği ve bilgi birikimini koruyor. Tüketiciye ürünün özgün ve belli bir coğrafi kaynağa ait olduğunu garanti ediyor. Kırsal kalkınmayı teşvik ederken üreticiye ekonomik değer kazandırıyor ve uluslararası pazarlarda rekabet avantajı sağlıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi işarette AB tescili ne ifade ediyor?</h2>AB tescili almak bir ürünün sadece Türkiye'de değil, tüm AB ülkelerinde korunmasını sağlıyor. Bu da ürünün uluslararası bilinirliğini ve pazar değerini artırıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2024 yılı itibarıyla Türkiye'nin AB'de tescilli coğrafi işaret sayısı 28'e ulaşırken AB Komisyonu’na Türkiye'den başvurusu yapılan 60 ürünün daha başvuru süreci devam ediyor.&nbsp;</li></ul>Bu süreç Türkiye'nin geleneksel ürünlerini uluslararası alanda markalaştırma stratejisinin bir parçası olarak kabul ediliyor. AB onaylı coğrafi işaretler sayesinde ise yerel ürünler uluslararası pazarda hem ekonomik hem kültürel anlamda daha güçlü ve koruma altında bir yer edinme fırsatı buluyor. Hem üreticiye hem ülkeye değer kazandıran bu sistemin daha fazla benimsenmesi ve desteklenmesi yerel kalkınma için stratejik bir araç olarak kabul ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'nin AB nezdinde tescillenen 28 coğrafi işaretli ürünü var: Antep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Taşköprü Sarımsağı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Ezine Peyniri, Safranbolu Safranı, Aydın Memecik Zeytinyağı, Araban Sarımsağı, Osmaniye Yer Fıstığı, Bingöl Balı, Bursa Şeftalisi, Hüyük Çileği, Bursa Siyah İnciri, Söke Pamuğu.</li></ul>Aralık 2023’te Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı <a fr-original-style="" href="https://www.yucita.org/?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YÜciTA</a>’nın kurucularından Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ile biraraya gelmiştik. Türkiye’de henüz coğrafi işaretle ilgili sistemin henüz tamamlanamadığını belirten Tekelioğlu, Türkiye'de coğrafi işaretlerin korunmasına ilişkin yasal çerçeve diğer ülkelerle karşılaştırıldığında nasıl işlediğini anlatmıştı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Coğrafi işaret sistemi bir sacayağı. Ayaklardan ilki tescil, ikincisi yönetişim ve üçüncüsü denetim. Türkiye’de kamu idaresinin coğrafi işareti sadece tescilden ibaretmiş gibi gören algısı sürüyor. Buna bağlı olarak da sistemin yönetişim ve denetim ayakları konusunda gelişme görmüyoruz. Dolayısıyla ürünlerimize verilen tesciller katma değer yaratmıyor.&nbsp;Bu yaklaşım, coğrafi işaretlerimizi itibarsızlaştırarak sisteme zarar veriyor. Türkiye’nin eşsiz coğrafi işaret potansiyelinin kendisinden beklenen ekonomik ve sosyal faydaları yaratabilmesi için sistemin kurulması gerekiyor."</blockquote>Okuma önerisi:&nbsp;Yavuz Tekelioğlu’nun dünden bugüne coğrafi işaretlerin tarihsel süreci, önemi, faydaları ve işleyişine dair bilmemiz gerekenleri tüm incelikleriyle yanıtladığı sohbeti <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6569606f5576d300094f77ca" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> okuyabilirsiniz.

apéro

2024 yılı itibarıyla Türkiye'nin AB'de tescilli coğrafi işaret sayısı 28'e ulaşırken AB Komisyonu’na Türkiye'den başvurusu yapılan 60 ürünün daha başvuru süreci devam ediyor. Bu süreç, Türkiye'nin geleneksel ürünlerini uluslararası alanda markalaştırma stratejisinin bir parçası olarak kabul ediliyor.

Coğrafi işaretin etkisi: Van'ın 4 ürününe verilen coğrafi işaret tescili ne ifade ediyor? 

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Metro Türkiye, Yerelin İzinde projesinin yedinci durağında Coğrafi İşaret Tescilli Manisa Sultani Çekirdeksiz Üzümü’nün izini sürüyor. Metro Türkiye raflarında yer bulan Manisa Sultani Çekirdeksiz Üzümü’nü menüsünün odağına alan Şef Murat Deniz Temel, geleneksel lezzetleri modern tekniklerle buluşturarak gastronomik bir deneyim sundu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Yerel malzemelerin profesyonel mutfaklarda yer alması ve yerli üreticinin desteklenmesi amacıyla hayata geçirilen proje kapsamında Manisa Çekirdeksiz Sultani Üzümü’nün topraktan tabağa getirilme hikayesine odaklanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün notu: Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, dünden bugüne coğrafi işaretlerin tarihsel süreci, önemi, faydaları ve işleyişine dair bilmemiz gereken her şeyi <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/yerelin-izinde" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu'yla: Coğrafi işaret 101</a>&nbsp;söyleşisinde anlattı.</li></ul>

Dünden bugüne coğrafi işaretlerin tarihsel süreci, önemi, faydaları ve işleyişine dair bilmemiz gereken her şey.

Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu'yla: Coğrafi işaret 101

Metro Türkiye “Yerelin İzinde” projesi kapsamında ülke mutfağının sürdürülebilirliğini sağlamak ve zenginliğini desteklemek için coğrafi işaretli ürünlerin korunmasına ve bu ürünler hakkındaki farkındalığın artırılmasına odaklanıyor. Bu kapsamda Türkiye’nin farklı bölgelerine keşif ziyaretleri düzenleyen ekibin son durağı Şile'ydi. Ülkedeki mantar çeşitliliğini birebir deneyimlemek üzere Mikolog <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mushroomsofturkey/?hl=en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Jilber Barutçiyan</a> önderliğinde Şile ormanlarında yerel mantarların izi sürüldü. Keşfin ardından Metro Türkiye Meyve Sebze Kategori Müdürü Birol Uluşan ve Metro Türkiye Kurumsal İletişim ve Kamu İlişkileri Müdürü Dr. Aslı Duran ile Metro Türkiye'nin yerel ürünler kapsamında geliştirdiği projelerin nedenlerini ve nasıllarını konuştuk.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yerel ve coğrafi işaretli ürünler Metro Türkiye için ne ifade ediyor?&nbsp;</h3>Birol Uluşan:&nbsp;Coğrafi işaretli ürünler, sadece ait olduğu yörenin değil, bölge ve ülkenin kalkınması açısından da önem teşkil ediyor. Yeme içme sektörü de bu ürünlere menülerinde yer verme konusunda oldukça istekli. Bu nedenle biz de ürüne, üreticilere ve müşterilerimize karşı sorumlu bir paydaş olarak hareket ediyoruz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434549082.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İlk mantar bulundu. Nazikçe topraktan ayrılıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Coğrafi İşaretli Ürünler Projesi’nin hayata geçirilme süreci ve kapsamından bahseder misiniz?</h3>B.U.:&nbsp;2012’de başlattığımız Coğrafi İşaretli Ürünler Projesi ile üreticilerin ve üretim süreçlerinin desteklenmesi başta olmak üzere bu ürünlerin yurt dışına ihraç edilmesi ve restoran menülerine girmesi gibi farklı konularda da çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İş yapış şekli olarak ele aldığımız bu proje kapsamında alım garantisi verdiğimiz ürünler ve kattığımız ticari değerle bölgenin gelişmesine, ürünlerin sürdürülebilirliğine ve bölge istihdamına katkı sağlıyoruz. İlgili meslek ve teknik liselerin müfredatına coğrafi işaretli ürünlerin eklenmesini sağlayarak, bu konuda geleceğin şeflerinin genç yaşta bilinçlenmesine öncülük ediyoruz. 17 Ocak'ta dördüncüsünü düzenleyeceğimiz İstanbul Coğrafi İşaret Zirvesi ile de kamuoyunda farkındalık oluşturmayı hedefliyoruz. Kurduğumuz bilinçli üretici ve tüketici köprüsüyle yöresel ürünlerin ülkemizde ve dünyada hak ettiği yere geleceğine inanıyoruz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434594481.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dipteki yenilmez kısımlar temizleniyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu bağlamda başlattığınız Yerelin İzinde Projesi’yle neler hedefliyorsunuz?</h3>Dr. Aslı Duran:&nbsp;Yerelin İzinde Projesi’ni coğrafi işaret tescilli ve aday ürünleri öne çıkarmak, bu ürünlere sahip çıkmak ve farkındalık yaratarak ülke mutfağında daha fazla yer bulmalarını sağlamak amacıyla hayata geçirdik. Şef Şemsa Denizsel ile birlikte yürüttüğümüz bu projeyle, yerel ve coğrafi işaretli ürünlerin profesyonel mutfaklarda ve menülerde daha fazla yer bulması öncelikli hedefimiz. Bunun için gittiğimiz her durakta izini sürdüğümüz ürüne dair geleneksel ve modern reçeteler hazırlayarak ilham vermeye çalışıyoruz. Bir taraftan da üretici hikayelerini anlatıp hasadı birlikte deneyimliyor ve ürünün tarladan sofraya yolcuğuna beraber tanıklık ediyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434638899.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Temizliğin son adımında fırçayla devam ediliyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Projenin dördüncü durağı olarak yerel mantar çeşitlerini seçmenizin nedeni nedir? Bu kapsamda Metro Türkiye olarak sunduğunuz mantar çeşitleri neler?</h3>B.U.:&nbsp;Ülkemizde yaklaşık 200 tür yenilebilir mantar var. Şirket olarak bu zenginliği koruma ve dünya çapında tanıtma sorumluluğu duyuyoruz. Bu nedenle, projemizin son ayağında bu değerin mutfaklardaki yerini daha da güçlendirmeyi hedefledik. Ayrıca, kendi markamız altında sunduğumuz mantarlarımızı ilk kez Şile gezimizde tanıtarak şeflerle buluşturduk.Metro Türkiye olarak, yerli ürünleri ve biyoçeşitliliği destekleme misyonumuzla sezonun taze mantarları ve yıl boyu kullanılabilecek kurutulmuş mantarların yanında Kanlıca mantarı, porçini, sarıkız, sığırdili, civciv ayağı, istiridye, kuzugöbeği ve trüf gibi mantar türleriyle raflarımızda zengin bir çeşitlilik sunuyoruz. Konuya dair yaklaşımımızı bir adım öteye taşıyor ve üreticilerle dağ mantarlarının kültüre alınıp üretilmesi konusunda ortak çalışmalar yapıyoruz. Ortaya koyduğumuz değer zinciri, tüm paydaşlarımızla güçleniyor. Yörelere özgü ürünlerin hikayelerini ortaya çıkan kültür etkileşimleriyle anlatmaya devam ediyoruz. Coğrafi işaretler, üretici ve kooperatif destekleri gibi projelerimizde yer alan unsurların kırsal kalkınmaya sunduğu desteği görmek en büyük motivasyonumuz.<img src="https://images.aposto.com/2023/11/5/1701434679102.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yenilebilir ve yenilmez çeşitleriyle Şile'den mantar seçkisi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mantar çeşitleri alternatif beslenme alanında nasıl bir rol üstleniyor?</h3>A.D.:&nbsp;Bitki bazlı beslenmenin yükselişi ve sürdürülebilir gıda kaynaklarına duyulan ihtiyaç, mantarları organik protein kaynağı olarak ön plana çıkarıyor. Çünkü mantar, düşük kalorili olmakla birlikte yüksek lif içeriği ve barındırdığı vitamin ve mineral zenginliğiyle de önemli bir besin. Mantarların yemeklere doğal bir derinlik ve zenginlik katması, vejetaryen ve vegan yemekler için ideal bir tercih hâline gelmesinde etkili oluyor.&nbsp;Mantarlar doğal glutamat içerikleri sayesinde beşinci tat olarak bilinen umami lezzet profilini zenginleştiriyor. Yaratıcılığı tetikleyen ve gastronomide yeni ufuklar açan bu özelliğiyle birçok reçetede yer alıyor. “Soframızda Herkese Yer Var” diyor ve tüm beslenme tercihlerini kapsayan tabakların menülere girmesini gerektiğini savunuyoruz. Bu konuda da ilham verebilmek için hem şeflerle işbirliği yapıyor hem de Gastronometro çatısı altında reçeteler geliştiriyor ve raflardaki vegan ürün çeşitliliğini de ihtiyaca yönelik olarak geliştirmeye devam ediyoruz.

Coğrafi Işaret ile ilgili hikayeler