ABD merkezli elektrikli otomobil devi Tesla,&nbsp;merakla beklenen otonom paylaşımlı yolculuk hizmetinin kamuya açık testlerini 22 Haziran Pazar günü resmen başlattı. Teksas eyaletine bağlı Austin kentinde 10-20 araçlık bir filoyla başlayan hizmet, direksiyon koltuğunda sürücülerin bulunmadığı Tesla araçların ücretli yolcuları taşıdığı anları tarihe geçirdi. CEO Elon Musk, X üzerinden yaptığı paylaşımda bu anları “10 yıllık sıkı bir çalışmanın doruk noktası” olarak nitelendirdi.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://x.com/elonmusk/status/1936876178356490546" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://images.aposto.com/2025/5/2/1750786217257.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.26" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Ayrıntılar:&nbsp;Hizmet, Tesla’nın Ekim ayında tanıtılan robotaksi aracı Cybercab yerine üzerinde “Robotaksi” ibaresi bulunan Model Y araçları kullanıyor. Sürücü koltuğunda şoför oturmasa da ön koltukta bir güvenlik operatörü bulunuyor. Musk, Tesla’nın robotaksi testlerinin güvenli olması konusunda paranoyak olacağını ve hizmetin Austin’de belirli bölgelerle sınırlı olacağını söylüyor.CEO ayrıca, 4,20 dolarlık sabit bir ücreti bulunan robotaksi hizmetinin kötü hava koşulları ve zorlu yollarda kullanılamayacağına işaret ediyor. 18 yaşın altındaki yolcuları taşımayan robotaksiler, 06.00-00.00 arası uygulama üzerinden çağrılabiliyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/5/2/1750786237906.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Öte yandan:&nbsp;Tesla, robotaksi hizmetini kullanıma açmadan önce bir grup influencer’a davetiye gönderdi. Şimdilik yalnızca davet üzerinden kullanılabilen hizmet kapsamında bazı influencer’lar, robotaksi çağırdıkları, araç tarafından alındıkları ve civardaki bir lokasyona bırakıldıkları anları sosyal medyada paylaştı.Geniş açı:&nbsp;Tesla’nın robotaksi hizmeti kullanıma sunulmadan hemen önce Teksas Valisi Greg Abbott, otonom araçları işletmek için eyalet izni gerektiren bir yasayı imzaladı. Teksas, yasal düzenlemelerinin nispeten esnek olması nedeniyle otonom paylaşımlı yolculuk hizmeti sunmak isteyen şirketlerin ilk duraklarından biri oluyordu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1 Eylül’de yürürlüğe girecek yasa, otonom araçları direksiyon koltuğunda herhangi bir insan bulunmadan kamuya açık yollarda faaliyete sokmak isteyen şirketlerin Teksas Motorlu Taşıtlar Dairesi’nden onay almasını gerektiriyor. İzin şartları çok ağır olmasa da şirketlerin araçlarının yasalara uygun ve güvenli bir şekilde faaliyet göstereceğini taahhüt etmesi gerekiyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yasa ayrıca, eyalet yetkililerine faaliyetleri risk oluşturan şirketlerin izinlerini iptal etme yetkisi veriyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şirketlerin acil durumlarda ilk müdahale ekiplerinin otonom araçlara nasıl müdahale etmesi gerektiği konusunda bilgi sağlamasını da gerektiren yasa, en az dördüncü seviye otonom sürüşe sahip araçları kapsıyor.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">NHTSA bilgi talebinde bulundu</h2>Tesla’nın robotaksi hizmeti, kullanıma açılmasından yalnızca birkaç gün sonra ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi’nin (NHTSA) de radarına girdi. Sosyal medyada hizmete ilişkin birçok video paylaşılmasının ardından NHTSA, Tesla ile iletişime geçerek hizmetin güvenlik standartlarına ilişkin bilgi talep etti.Önemli ayrıntı:&nbsp;Paylaşılan videolardan bazıları, Tesla’nın robotaksilerinin trafik kurallarını ihlal ettiği anları gözler önüne seriyordu. Videolardan bazıları, robotaksilerin hız sınırını aştığı ve yanlış şeride girdiği anları gösterirken bir video, araçlardan birinin sebepsiz yere iki kez aniden fren yaptığı anları paylaştı. Bunun üzerine NHTSA, konunun takipçisi olduğunu ve ek bilgi talep ettiğini açıkladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tesla ise NHTSA’ya robotaksilerinin güvenlik standartlarına ilişkin vereceği yanıtların gizli ticari bilgiler içerdiğini ve kamuoyuyla paylaşılmaması gerektiğini söyledi.&nbsp;</li></ul>Ek olarak:&nbsp;Tesla’nın robotaksi hizmetine ilişkin karşılaşacağı tek zorluk, elbette düzenleyici kurumlarla sınırlı değil. Şirket, içinde Zoox, Waymo, Uber ve Baidu’nun da bulunduğu kalabalık bir pazara giriş yaptı. Analistler, uzun yıllardır araçlarını kamuya açık yollarda test eden ve robotaksi hizmetini belirli bölgelerde kamuya açmaya başlayan rakiplerin ciddi bir tecrübe avantajı elde etmiş olabileceğini tahmin ediyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/tesla-merakla-beklenen-robotaksisini-tanitti" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tesla, merakla beklenen robotaksisini tanıttı</a> | Quando, Doğa Yurduneri&nbsp;</li></ul>

Pareto Mobilite

Tesla, otonom paylaşımlı yolculuk hizmetini ABD’nin Teksas eyaletine bağlı Austin kentinde 10-20 araçlık bir filoyla resmen başlattı. CEO Elon Musk, lansmanı “10 yıllık sıkı bir çalışmanın doruk noktası” olarak tanımladı ama sosyal medyada hız sınırını aşarken ve şerit ihlali yaparken görüntüleri yayımlanan robotaksiler, şimdiden ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi’nin radarına girdi.

Tesla'nın robotaksileri yollarda: Şimdiden trafik idaresinin radarında

• Üyeleri arasında <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/technology/2023/07/13/tik-tok-ban-texas-lawsuit/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üniversite profesörlerinin</a> de bulunduğu bir savunma grubu olan Bağımsız Teknoloji Araştırmaları Koalisyonu, TikTok'un kamu üniversitesi bilgisayar ve telefonlarında yasaklanması nedeniyle ABD'nin Teksas eyaletine dava açtı. TikTok'un yasaklanmasının öğretme ve araştırma yeteneklerini baltaladığının belirtildiği şikayette, yasağın akademik özgürlükleri ve anayasal hakları ihlal ettiği ifade edildi. Bu, TikTok'un yasaklanmasına karşı açılan üçüncü dava.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: Geçen yıl Teksas, güvenlik endişeleri nedeniyle devlete ait cihazlarda TikTok'un kullanılmasını yasaklayan iki düzineden fazla eyalete katılmış; Teksas valisi Greg Abbott, Çin merkezli ByteDance bünyesindeki TikTok'un, Çin hükümeti tarafından ABD'lilerin "yaşam tarzına saldırmak için" kullanılabileceğini söylemişti.</li></ul>

Quando

<a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58422040" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ABD’nin</a> Teksas eyaletinde hamilelerin altıncı haftadan sonra kürtaj olmasını engelleyen yeni bir yasa kabul edildi. Yüksek Mahkeme, yasanın yürütmesini durdurmayı dörde karşı beş oyla reddetti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neler olmuştu?&nbsp;Yasa, mayıs ayında Teksas Valisi Greg Abbott tarafından hazırlandıktan sonra geçtiğimiz haftalarda onaylanmış; fakat kadın hakları savunucuları yürütmenin iptali için Yüksek Mahkeme’ye başvurmuştu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Teksas’ta kabul edilen yasa, 1973 yılında kadınların kürtaj hizmetine erişimini yasal güvence altına aldığı için emsal niteliği taşıyan "Roe Wade’e karşı" kararının ihlali olarak görülüyor. Teksas yasası, kürtaj karşıtı bir kişiye "bireysel olarak harekete geçme hakkı" tanıyor. Yasa, herhangi bir vatandaşın kürtaj yaptırmak isteyen birinin hamileliğini sonlandırma seçeneğine müdahale etmesinin önünü açıyor. Bu kişi; kürtajı gerçekleştirecek doktora, bir hemşireye, hastanın yakınlarına ya da hastaya ulaşım hizmeti veren bir şoföre dava açabiliyor. Davacının, yasayı ihlal eden kişiyle doğrudan bir bağlantısının olması da gerekmiyor. Kürtaj olmayı tercih eden kişiye “yardım ve yataklık eden” herkese en az 10 bin dolarlık tazminat davası açabiliyor. Yasa, tecavüz ve ensesti de bir istisna olarak kabul etmiyor. Hamileliğin sonlandırılmasına yalnızca annenin hayatı tehlike altındaysa ya da “vücutta önemli ve geri dönüşü olmayan bir bozulmaya” yol açıyorsa izin <a fr-original-style="" href="https://time.com/6093905/texas-abortion-ban-abortion-rights/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">veriliyor</a>.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Karşı çıkmak neden zor?&nbsp;</h2>Ülke genelinde "kalp atışı yasası" olarak bilinen yasalar, daha önce de tartışmalara sebep olmuş; ancak bugüne kadar hiçbiri onay görmemişti. 2011 yılında Ohio eyaletinde gündeme gelen yasa; Kuzey Dakota, Arkansas, Iowa, Kentucky, Louisiana ve Georgia gibi eyaletlerde dikkatleri çekmişti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Farkı ne? Kürtajı kısıtlayan yasalar, genellikle yasağı ihlal eden kişiye yönelik cezai yaptırımları içerirken Teksas'taki yasa bireysel vatandaşlara, kürtaj yapana karşı da dava açma hakkı tanıyor. Aslında yasağı uygulayan hiçbir hükümet yetkilisi veya kurumu bulunmuyor, bireylere kürtaj yaptıranlardan davacı olmanın yolunu açıyor. Yüksek Mahkeme çoğunluğuna göre de bu özel davalar mahkemede görülmeye başlanana dek yasa karşıtları kimse dava açamıyor. Bir diğer deyişle Teksas yetkileri, bir yasal boşluktan faydalanıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Etik ilkelere aykırı</h2>Yargıç Sonia Sotomayor, karara "Kadınları anayasal haklarından mahrum bırakmak ve yargı denetiminden kaçınmak üzere düzenlenmiş, açıkça anayasaya aykırı bir yasanın yürütmesini durdurma talebi karşısında yargıçların çoğu, başlarını kuma gömmeyi seçti." şeklinde tepki gösterdi. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, mahkemenin kararının Teksaslı kadınlar için yıkım getireceğini belirtti. Dr. Jennifer Villavicencio da kadınları hamileliklerini nasıl yöneteceklerine karar vermeye zorlamanın etik ilkelere aykırı olduğuna işaret etti.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Teksas, 50 yıl geride</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rahimdeki çocuğun hakkı:&nbsp;Kürtaj karşıtı gruplar, Teksas yasasının "rahimdeki çocuğun ailenin bir üyesi olduğu" görüşünü yansıttığını savundu. Bu gruplardan bazılarının, yasayı ihlal eden kişileri hedef aldığı ve insanların anonim bir şekilde ihbar etmelerini sağlayan internet siteleri kurduğu kaydedildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kaotik etki:&nbsp;Kürtaj hizmetini savunan gruplar ise, yasanın şimdiden kaotik bir etki yarattığını söyledi. Teksas'ta altı hafta sonra gerçekleşecek kürtaj randevularının bir bölümünün iptal edildiği, bazı kliniklerin çalışanlarının da olası bir davayla karşılaşmamak için işten ayrıldığı aktarıldı. Hak savunucuları, bu yasanın Teksas’ı 50 yıl geriye götüreceğini ifade <a fr-original-style="" href="https://www.politico.com/news/2021/09/01/supreme-court-texas-abortion-ban-508275" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etti</a>.</li></ul>

Greg Abbott ile ilgili hikayeler