Zappa Zamanlar

Petrollü motoru çıkarıp yerine elektrikli motor koymak ve meseleyi kapatmak istiyoruz, ama çözüm bu değil.

Atlar ve Otomobiller

<h1 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AWAKENINGS</h1> Robert de Niro ve Robin Williams'ın birlikte oynadığı Penny Marshall'ın yönettiği 1990 yapımı "Uyanışlar" filmi Oliver Sacks'in kendi deneyimlerini paylaştığı aynı isimli kitaptan bir uyarlamaymış.Geçtiğimiz hafta izledim ve çok etkilendim.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=KRZgFy35J2Y" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/5/2021-06-27T13:29:10.877Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>Türkçe altyazılı fragmanını Youtube'tan izleyebilirsin.<a bgcolor="#000000" color="#fafbfc" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#000000 !important;color:#fafbfc !important" href="https://www.netflix.com/tr-en/title/268371" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(0, 0, 0) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: 0px; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">NETFLIX'TEN İZLE</a>Filmin Özeti:Oliver Sacks’ın kendi hayatını kaleme aldığı aynı isimli romandan sinemaya uyarlanan film, ömrünü bilime adayan asosyal bir doktorun, icat ettiği bir ilaç sayesinde değiştirdiği yaşamları anlatır. Nörolog Malcolm Sayer, yeni çalışmaya başladığı bir hastanede, daha önce görmediği tarzda bir hastalığa sahip bir grup hastayla karşılaşır. Bu insanlar uzun yıllardır hareket etmeden yatağa bağlı bir şekilde uyku modundadırlar. Doktor Malcolm bir konferans esnasında tanıtılan bir ilacın bu hastalığı da iyileştirebileceğini düşünür ve bu hastalar üzerinde uygulamaya başlar. Uyandırılıp hayata dönen ilk hasta Leonard Lowe olur. Üç kategoride Oscar ödülüne aday gösterilen filmin başrollerinde Robert De Niro ve Robin Williams gibi usta oyuncular bulunuyor.<a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://5kisi.us20.list-manage.com/track/click?u%3Db971b88a90381ab440e94e566%26id%3Dc295734276%26e%3D109c20f8a2&source=gmail&ust=1624886393430000&usg=AFQjCNFTlY_W6BaODdzskTK_H4JpPA1ywg" fr-original-style="" href="https://5kisi.us20.list-manage.com/track/click?u=b971b88a90381ab440e94e566&id=c295734276&e=109c20f8a2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kaynak: beyazperde</a>&nbsp;

5 KİŞİ

<a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/bilmemek-ayip-degil-ogrenmemek-ayip" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Önceki bültende</a> 'Benim Periyodik Tablom' adlı kitabından hayranlıkla bahsettiğim ünlü nörobilimci Oliver Sacks'in bu sefer de '<a fr-original-style="" href="https://www.kitapkoala.com/kitap/sesleri-gormek-sagirlarin-dunyasina-bir-yolculuk-oliver-sacks-9789750802164" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sesleri Görmek</a>' adlı kitabından yola çıkarak seni sağırların dünyasına kısa bir yolculuğa çıkarıyorum.İnsanlar hayata başlarken annelerinin, babalarının ya da etrafında olan insanların onlara tanıttıkları dünyaya bağımlıdırlar. İlk iletişimimiz daha dili kullanamadığımız zamanlarda kendimizi ifade etmek için karnımız acıktığında ağlayıp, bir şey istediğimizde elimizle göstermeye çalışmamızla başlar. Sözlü dilin ilk kullanımı ise genellikle iki kişi arasında, bir diyalog içerisinde oluşur. Yine genellikle bu ilk iletişim anne ve bebeği arasında gerçekleşir.Aslında tüm bebekler sözlü beceriye sahip olmadan önce işaret dilini kullanarak kendilerini ifade ederler. &nbsp;5–6 yaşlarına geldiklerinde ise işiten ve sözlü dile hakim olan bir çocuk ortalama 3000 kelimelik bir kelime haznesine sahipken; sağır doğan bir çocuk için bu sayı yalnızca 50–60 kelime sınırında kalır.<figure fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; box-sizing: border-box;"><div fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" tabindex="0">18. yüzyıla kadar bir sağıra işaret dilini öğretmenin sağırın konuşmasının önüne geçtiğine inanıldığından, işaret dili öğrenimi başta Amerika’da olmak üzere pek çok yerde yasaklıdır. Sağırların konuşmada çektikleri zorlukların yanı sıra, konuşmayı öğrenene kadar boşa geçen süreç onlara dezavantaj olarak hayat boyu eşlik eder.</div><img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-15T00:12:04.412Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" alt="Kaynak: healthline.com" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Aydınlanma çağına gelinene kadar sağırlar hakkında yoğun bir veriye sahip olunmasa da, işiten yaşıtlarına göre geriden geldikleri gözlemlendiğinden toplumdan sağır oldukları anlaşıldığı günden itibaren dışlanırlar.Öyle ki sağır doğanların konuşma yetisinin olmadığı ya da hiçbir zaman konuşamayacaklarına ilişkin önyargılar yüzünden sağır ve dilsiz kavramları hep bir arada kullanılır. Bu kişilere İngilizce’de ‘deaf and dumb’ denir. Dumb kelimesi hem dilsiz hem budala anlamına geliyor. Bu şekilde bir kelime oyununun dilde yer edinmiş olması da sağırlara yönelik bakışın kültürel bir kanıtı olarak görülebilir. Oysa sağır-dilsiz deyimi, sağır doğanların hiçbir zaman konuşamayacaklarına ilişkin bir önyargıdan başka bir şey değildir.Oliver Sacks de kitabında kendisine gelen sağır hastalarının muzdarip olduğu bir konuyu ele alıyor. İşiten insanlar var olmayan görüntüler görmeye başlandığında bunu psikolojik bir hastalık olarak yorumlayıp halüsinasyon olarak adlandırıyoruz. Sağırlarda ise bu durum &nbsp;kafalarında bazı insanların konuşurkenki seslerinin canlanması şeklinde oluyor. Bir nevi hayalet kılığında sesler duyarak bir ömür geçiriyorlar.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Konuya dair empatini geliştirmek için bir anda işitme duyusunu kaybeden bir heavy metal davulcusunun hikayesini konu alan <a fr-original-style="" href="https://www.imdb.com/title/tt5363618/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sound of Metal</a> (Metalin Sesi) ve işitme engelli bir ailenin içinde, işitme engeli olmayan bir genç kızın hayatını konu alan <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=tEgw97vpkDM" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">La Famille Bélier</a> (Hayatımın Şarkısı) isimli filmleri izleyebilirsin:<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=VFOrGkAvjAE" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2021/4/2021-05-15T00:10:57.337Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a></figure>

Sağırların dünyasına kısa bir yolculuk.

Sesleri Görmek

Başarılı nörobilimci ve iyi bir bilim anlatıcısı olan Oliver Sacks ile sağırlar üzerine yaptığım bir araştırma sırasında tanıştım. Tüm yetkinliklerinin yanında bir de iyi bir yazar olduğunu keşfettim. <a fr-original-style="" href="https://www.kitapyurdu.com/kitap/benim-periyodik-tablom/415506.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Benim Periyodik Tablom</a>&nbsp;isimli kitabında Sacks aslında insan hayatını bir periyodik tablo üzerinden yorumluyor ve bir nevi otobiyografisini yazıyor. Sacks, 10 yaşından itibaren periyodik tabloda yaşının karşılığı olan elementi buluyor ve o elementten oluşan bir eşya ediniyor kendine. Bu geleneğini de ölümüne kadar (82) sürdürüyor.&nbsp; <img src="https://images.aposto.com/2021/3/2021-04-16T12:27:13.483Z_sm.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu ilginç geleneği ve Sacks’in hayatını keşfetmek ayrı bir maceraydı benim için. Senin de merakını uyandırdıysa kitabı okumanı kesinlikle tavsiye ederim. Ben Titanyum yaşında olduğumu öğrendim. Peki senin periyodik tablo yaşın ne?Şabat Günü nedir bilir misiniz? Yahudilerde haftanın yedinci günü olan ve dinlenme günü olarak kabul edilen Cumartesi gününe ‘Şabat Günü‘ denir. İnsanlar haftanın başından itibaren çalışırlar ve son günü tamamen dinlenmeye ayırırlar. Şabat’ta herhangi bir işte, faaliyette bulunmak tamamen yasaktır. Sacks de bugüne kadar duyduğum en güzel ölüm tanımını Şabat ile şu şekilde ilişkilendirmiş: ‘‘Düşüncelerimin, haftanın yedinci gününe, belki de&nbsp;insan hayatının&nbsp;da&nbsp;yedinci gününe doğru kaydığını fark ediyorum”.

Nörobilimci Oliver Sacks'in kitabını inceliyoruz.

Oliver Sacks'in Periyodik Tablosu

<h3>O aklımızdan bir türlü atamadığımız şarkının sırrı ne? Müzikteki boyut hissi nereden geliyor? Stereo işitmenin hayatımızdaki yerinin farkında mıyız? Tüm insan kültürlerinin ayrılmaz parçası olan müziğe ve üzerimizdeki etkisine dair sorular sormaya devam ediyoruz.&nbsp; &nbsp;</h3>Neden bazı şarkılar aklımıza takılır? Birkaç kere duymamızla birlikte zihnimize yapışan, dönem dönem ortaya çıkıp saatlerce beynimizde yankılanan şarkılara, Almanca’daki ohrwurm kelimesinden hareketle “kulak kurdu” deniyor. Bazı sözcük, hareket veya seslerin istem dışı tekrarlanması tourette sendromu, obsesif kompulsif bozukluk ya da ön lob hasarı olan kişilerde görülürken şarkıların zihnimizdeki tekrarı insan doğasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Nörolog ve yazar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjMxYzM1YzE2Y2JhMDAwOWUzZDdiZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmtpdGFwLnlreWt1bHR1ci5jb20udHIlMjUyRmtpdGFwbGFyJTI1MkZtdXppa29maWxpLW11emlrLXZlLWJleWluLW95a3VsZXJp"">Oliver Sacks</a>’a göre bu, “beynimizin müzik karşısında kimi zaman çaresizlik düzeyindeki duyarlığı”na işaret ediyor.Kulak kurtlarının (ya da daha teknik bir tanım tercih edenler için “istemsiz müzikal imgeleme”nin) nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, avcı-toplayıcı günlerimizde çevremizi daha iyi tanımak için önemli sesleri ezberleyene kadar tekrarlama pratiğimizden gelmiş olabileceği ihtimali üzerine düşünmeye değer. İnsanların %98’inin yaşadığı bu durum, tekrarlanan şarkıyla ilişkili bir duygu, şarkıdan birkaç nota ya da şarkının sözlerini anımsatan kelimelerle tetiklenebiliyor. Biz gündüz düşlerine dalmışken de düşünceler içinde kaybolmuşken de kendini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjMxYzM1YzE2Y2JhMDAwOWUzZDdiZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hcGEub3JnJTI1MkZwdWJzJTI1MkZqb3VybmFscyUyNTJGcmVsZWFzZXMlMjUyRmFjYS1hY2EwMDAwMDkwLnBkZg=="">gösterebiliyor</a>.&nbsp;Akılda kalmanın formülü: Bugün, kayıt teknolojisi öncesi dönemle kıyaslanamayacak kadar çok müzikal uyaranla karşı karşıyayız. Psikolog Kelly Jakubowski ve ekibi, 2016’da 3.000 kişiyle yapılan anketler sonucunda akılda kalıcı şarkıların ortak özelliklerini şöyle belirlemiş; hızlı olmaları, batı kültüründeki ninniler ve pop şarkılarında sık görülen melodi yapılarına sahip olmaları, bunun yanında beklenmedik atlamalar ya da tekrar eden notalar gibi sıra dışı öğeler barındırmaları ve belki de en önemlisi, insanların kulağına sık çalınmaları. Araştırmada adı en çok geçen 10 şarkıdan üçünün Lady Gaga’ya ait olması, pop endüstrisinin bu formülü başarıyla uyguladığının kanıtı.Kulak kurtlarından nasıl kurtuluruz? Özellikle sevmediğimiz şarkıların dilimize dolanması can sıkıcı olabilir. Kulak kurtlarından kurtulmak için <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjMxYzM1YzE2Y2JhMDAwOWUzZDdiZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGF0dGhpbmtpbmdmZWVsaW5nLmNvLnVrJTI1MkZibG9nJTI1MkZlYXJ3b3JtLWdldC1yaWQtb2Ytc29uZy1zdHVjay1pbi1oZWFk"">önerilenler</a>; akla takılan şarkıyı baştan sona dinlemek, kulak kurdu şarkıyı kovacak başka bir şarkı dinlemek ve tuhaf ama sakız çiğnemek (böylece bir şekilde iç sesimize müdahale etmiş oluyoruz).Bir kulağın nesi var? İnsan, birçok canlı gibi sesleri stereo işitir. İki kulağımızdan gelen, aralarında mikro saniyelik farklar bulunan veriler sayesinde müziğin ton, perde, tını, tempo, ritim gibi özelliklerinin yanında müziğin çalındığı ortamın boyutlarını da algılarız. Peki stereo duyma yetimizi kaybetsek ne olur? Yanıtı Oliver Sacks’ın müziğe temas eden vaka öykülerini anlattığı “Müzikofili”de buluyoruz.&nbsp;Tek kulakta duyma kaybı yaşayan Dr. Jorgen Jorgensen ve müzik eleştirmeni Nick Coleman, Sacks’la yazışmalarında müziği artık tekdüze, iki boyutlu ve cansız algıladıklarını söylüyor. İşitmede kaybedilen boyut hissi, yanında duyguları ve müzikten alınan keyfi de götürüyor. Coleman yaşadığı süreci <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjMxYzM1YzE2Y2JhMDAwOWUzZDdiZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGVndWFyZGlhbi5jb20lMjUyRmxpZmVhbmRzdHlsZSUyNTJGMjAwOCUyNTJGZmViJTI1MkYxOSUyNTJGaGVhbHRoYW5kd2VsbGJlaW5nLmNsYXNzaWNhbG11c2ljYW5kb3BlcmE="">The Guardian’daki yazısında</a> detaylarıyla aktarıyor.&nbsp;Neyse ki beynimiz, geçmişteki verileri işleyerek kaybedilen kulağı telafi etme konusunda gelişmeye açık. Stereofoniyi geri kazanmak mümkün olmasa da stereo duyumun anısı taze tutularak, işitsel algıyla birlikte görme ve dokunma duyusu da kullanılabiliyor. Beynimizin bilinen bütün alanlarını harekete geçiren müzik, bizi kolay kolay terk etmiyor.

Oliver Sacks ile ilgili hikayeler