Kadınların spor dünyasında var olabilmek için aştıkları engellerin büyüklüğünü, o dünyanın baş mimarı Pierre de Coubertin’in kadın sporcularla ilgili sözlerinden anlayabilirsiniz. Neler demişti modern Olimpiyat Oyunları'nın kurucusu? Mesela kadınların Olimpiyat Oyunları'na dahil edilmesini “uygulanamaz, yavan, yanlış, estetik dışı” bulan oydu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ona göre bu saha erkeklere özel kalmalı, kadınların en büyük sportif başarısı ise “kendisi için rekorlar peşinde koşmaktan ziyade oğullarını başarı için yüreklendirmek” olmalıydı.&nbsp;</li></ul>Coubertin, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) başkanlığını yürüttüğü yıllar boyunca kadınların Olimpiyat Oyunları'ndan uzak tutulması için elinden geleni yaptı. Bugünden bakınca korkunç bir kadın düşmanı olan Coubertin’in sözleri, o günün ana akımı için sıradandı. Çünkü o ana akımın dalgalarında kadınlara yer yoktu.&nbsp;Kadınlar ya kendilerine söylendiği gibi sporu bırakıp kenara çekilmeli, çocuklarını doğurmalı ve onları iyi sporcular olarak yetiştirmeliydi ya da okyanusun diplerinden gelip kendilerine ait olanı “zorla” ele geçirmelilerdi. İkinci seçeneği hayata geçirmek için kulaç atanları Baron bile engelleyemedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Alice Milliat: Coubertin’in baş belası</h2>1917’de Fransa Kadın Sporları Federasyonu’nun kurulmasında öncü rol üstlenen Milliat, Coubertin’i rahat bırakmayanların peşinde geliyordu. 1911’de kurulan Femina Sport’un 1917’de Fransa’da ilk ulusal kadınlar atletizm yarışmasını düzenlemesi sonrası Milliat, IAAF’ten kadınların atletizm yarışmalarına dahil edilmesini istedi. Bu talep reddedilince 1921’de Uluslararası Kadın Sporları Federasyonu’nun (FSFI) kurulmasına önayak oldu. 1922’de Paris’te beş ülkeden sporcuların katılımıyla ilk “Kadın Olimpiyatı” düzenlenirken başroldeki isimlerden biri oydu. Milliat’nın farklı spor dallarından kadınları yüreklendiren ve örgütleyen enerjisi “kadın belası”nın Coubertin’in peşini bırakmamasını sağladı.&nbsp;Coubertin için anlamı büyük olan 1924 Paris Olimpiyat Oyunları’nda kadınlar bir kez daha atletizm sahalarından uzak tutuldu. Bu, onun için bir Pirus zaferiydi. Aynı yıllarda bir yandan kadın katılımının çok daha eşit olduğu işçi olimpiyatlarının yaygınlaşması IOC’yi geri adım atmaya zorladı. Kadınlar, “Kadın Olimpiyatı” düzenlememe (daha doğrusu bu organizasyonun adından olimpiyat oyunlarını çıkarma) karşılığında 1928 Amsterdam’la birlikte atletizm pistlerini fethetti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı: Verilen sözlerin tutulmaması ve 22 daldan sadece 5’inde kadınların yarışmasına izin verilmesi Milliat’nın önderliğinde “Amsterdam Boykotu”nu beraberinde getirdi.&nbsp;</li></ul>1924 Paris’te %5 olan kadın sporcuların toplam sporcular içindeki oranı, 1928 Amsterdam’la %10’a yükseldi ve uzun süre bu seviyelerde kaldı. 1937’de Coubertin hayata gözlerini yumarken Milliat’la birlikte 1936 Berlin’deki 331 kadın sporcunun hâlâ kabuslarına girdiği söylenir! Milliat içinse mücadele henüz yeni başlıyordu. 2. Dünya Savaşı sonrası elde edilen her yeni kazanımda onun öncüsü olduğu “ilk kavga”nın izleri vardı. Bu yüzden Paris 2024 Olimpiyat Oyunları’nda Coubertin’le birlikte o da onurlandırıldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fanny Koen: ‘Uçan Anne’</h2>1948 Londra, 2. Dünya Savaşı sonrası düzenlenen ilk olimpiyat oyunlarıydı ve ağır ekonomik şartlar nedeniyle “Tasarruf Olimpiyatları” olarak anıldı. Bu ağır şartlar, zaten zor koşullarda yarışan sporcuları daha çok fedakarlığa itiyordu. Hollanda’nın Nazi işgali altında geçirdiği, “Hongerwinter” (Açlık Kışı) olarak bilinen 1944 yılından sağ çıkan, 1945’te ikinci çocuğunu doğuran Fanny Koen çetin şartların yabancısı değildi.<img src="https://images.aposto.com/2025/2/5/1741350744543.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">1936 Berlin’de yarıştıktan sonra bu kez 30 yaşında Londra’nın yolunu tutma kararı aldığında medyanın da etkisiyle “evde oturup çocuklarına bakması” ve “kısa şortlarla koşmasına izin verilmemesi” gibi mesajlar içeren birçok hadsiz mektup almıştı. Her şeye rağmen Londra’ya gitti ve üçten fazla pist yarışında yer almanın yasaklanması üzerine yüksek atlama ve uzun atlama yarışlarından çekilerek 100 metre, 200 metre, 80 metre engelli ve bayrak yarışlarında boy gösterdi. 4 dalda da altın madalya kazandı.&nbsp;“Uçan anne” lakabıyla ülkesine döndüğünde Amsterdam’da bu kez onu binlerce kişi karşıladı. 1999’da IAAF tarafından “Yüzyılın kadın sporcusu” seçildi ve onun başarısı kadınların ‘yaş ve annelik sebebiyle spor yapamayacağı’na dair algının kırılmasında önemli rol üstlendi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Billie Jean King: Yıldız, vizyoner, örgütçü</h2>12’si grand slam’lerde olmak üzere toplam 67 tekler şampiyonluğu, 101 çiftler şampiyonluğu, 11 karışık çiftler şampiyonluğu… Billie Jean King’in kariyeri şampiyonluklarla ve ilklerle dolu. Ama onun büyüklüğü kortta kendi için başardıklarından çok meslektaşı hemcinsleri için başardıklarından ileri geliyor. <img src="https://images.aposto.com/2025/2/5/1741351026071.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Teniste açık dönemin başlamasıyla 1968’de profesyonelliğe geçen Billie Jean King, ilk olarak erkeklerle kadınlar arasındaki eşitsiz ödül düzenine savaş açtı. 1972 Amerika Açık’ta şampiyon olurken aynı turnuvanın erkekler şampiyonu Ilie Nastase’nin kendinden 15.000 dolar daha fazla kazandığına dikkat çeken King, bu eşitsizlik giderilmezse bir sonraki turnuvayı boykot edeceğini açıkladı. King’e birçok kadın tenisçinin destek olmasıyla Amerika Açık 1973’te eşit ödül düzenine geçildiğini ilan etti. Aynı yıl King, profesyonel kadın tenis turu WTA’in kurucuları arasında yer aldı.20 Nisan 1973’te Houston’daki Astrodome’da 30.500 kişinin önünde oynanan "Cinsiyetler Savaşı" müsabakasında eski bir tenisçi, bir kumarbaz ve kadın düşmanı bir şovmen olarak tanımlanabilecek 55 yaşındaki Bobby Riggs karşısında 6-4, 6-3, 6-3’lük setlerle galip geldi ve bu büyük propaganda şovunun kadın düşmanı bir rüzgar yaratmasının önüne geçti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Riggs, ilk ‘cinsiyetler savaşı’ maçında Margaret Court’u 6-2, 6-1 yenmiş ve maç sonrası oluşturulan kamuoyu bu tehlikeyi ortaya koymuştu.</li></ul>King’in öncülük yaptığı bir diğer büyük adım 1981’de aynı zamanda kişisel asistanı olan Marilyn Barnett’ın aralarındaki ilişkiye dair kamuoyuna yaptığı açıklamayla geldi. King, tüm sponsorlarını kaybetme pahasına ilişkiyi doğruladı ve lezbiyen olduğunu açıklayan ilk büyük spor yıldızı olarak bu alanda da öncü oldu. King hâlâ kadın sporunun sadece büyük bir yıldızı değil aynı zamanda vizyoneri ve örgütçüsü olarak hemcinslerine yol göstermeyi sürdürüyor.

Punto 

Kadınlar en başından beri spor sahalarında var olabilmek için erkeklere karşı mücadele etmek zorunda kaldı. Bu mücadelenin 20. yüzyıldaki aşamalarını Alice Milliat, Fanny Koen ve Billie Jean King'le hatırlıyoruz. 

Suyun akışını değiştirenler: Sporcu kadınlar

Baron Pierre de Coubertin’in dediği gibi Olimpiyat Oyunları’nda aslolan “kazanmak değil katılmak” ama rekabetçi sporların zirvesinde madalyaların ışıltısının da “birazcık” göz kamaştırıcı olduğunu kabul etmek lazım.&nbsp;Olimpiyat Oyunları, tarih boyunca büyük şampiyonlara tanıklık etti. Bazıları bir kez parlayıp söndü, çok azı birden fazla kez madalya sevinci yaşadı. Kimileri ise deyim yerindeyse branşlarına ambargo koydu. Bu şampiyonların hepsi yetenekliydi kuşkusuz ama ortak bir özellikleri daha varsa o da azimleriydi. Onlara destek olan antrenörlerini, takım arkadaşlarını, aile üyelerini ve taraftarları da unutmamak lazım tabii.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2024/7/5/1722579016068.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Paavo Nurmi: Olimpiyat’ı kurtaran adam</h2>Nasıl ki modern Olimpiyat Oyunları tarih sahnesinden yok olup gitmemesini Paris 1924’e borçluysa, Paris 1924 de başarısının ciddi bir kısmını Paavo Nurmi’ye borçlu. Fransız spor yazarı Gabriel Hanot’nun spora, başarıya ve rekor kırmaya adanmışlığını “fanatiklik” seviyesinde bulduğu ve hatta bu uğurda bazı temel sosyal özellikleri yitirdiğini iddia ettiği “Uçan Fin,” Antwerp 1920’de kazandığı 3 altın madalya sonrası Paris 1924’ü de 5 altın madalyayla tamamlamıştı.10.000 metre, 1.500 metre, 5.000 metre, bireysel ve takım kros yarışları… Nurmi’nin ustalaşmadığı ve kazamayacağı orta ve uzun mesafe yarışı yok gibiydi. Medyaya pek konuşmazdı bu yüzden—Hanot’nun acımasız sözlerinden anlaşılabileceği gibi—gazetecilerin favorisi değildi ama rakiplerine saygısı büyüktü. Onlara verdiği bir tavsiye ise “rakipleriyle değil kendileriyle yarışmaları” üzerineydi.O, yoksul bir ailenin ancak çalışarak bir yerlere gelebilecek çocuğuydu ve 1912 Stockholm’de altın madalya kazanan Hannes Kolehmainen’den aldığı ilhamla hayattaki amacını bulmuştu. Fin ordusunda geliştirdiği atletik seviyesiyle, savaş sonrası Olimpiyat Oyunları’nı domine etmişti. Sakin, soğuk, sert görünümünün altında tahammülsüz bir “kazanan” vardı ve bu irade onu “sadece kendisiyle yarışan” bir madalya makinesine çevirmişti.Aktif sporculuk hayatı bitince kısa bir süre antrenörlük yaptıktan sonra müteahhitlikten zengin olması, kazandıklarını borsada katlaması da şaşırtıcı değil. Dönemin müreffeh bir geçmişten gelmeyen tüm “halk çocuğu” sporcuları gibi Olimpiyat’ın yerine göre katılaşabilen “amatörlük” ilkesini ihlal eden sportif meşgaleleri de vardı. Onun gibi bir koşucu, hem de bu kadar popüler olup, bundan nasıl para kazanmasın? Los Angeles 1932 öncesi IAAF, onun amatörlük statüsünü sorguladı ve Olimpiyat Oyunları’nın başlamasına 2 gün kala aldığı cezayla Olimpiyat kariyerini Kolehmainen gibi maraton şampiyonluğuyla tamamlama fırsatını yitirdi. 1920-1928 arası 3 Olimpiyat Oyunları’nda 9’u altın 12 madalya kazanan Nurmi’nin rekoru, Roma 1960’a kadar kırılamadı.<img src="https://images.aposto.com/2024/7/5/1722579057114.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Edoardo Mangiarotti: Atadan eskrimci</h2>Roma 1960’ın pek çok yıldızı vardı ama gözler Berlin 1936’dan bu yana yer aldığı 4 Olimpiyat Oyunu’nda 5’i altın 11 madalya kazanan ev sahibi Edoardo Mangiarotti’deydi. 41 yaşındaki “atadan eskrimci” Mangiarotti, Roma’da İtalyan takımıyla epede altın, flörede gümüş kazandı ve toplam madalya sayısını 13’e yükselterek Paavo Nurmi’nin 32 yıllık rekorunu kırdı.Dedik ya, eskrimci bir aileden geliyordu Mangiarotti, öyle ki babası Giuseppe, ülkesinde 17 epe şampiyonluğu kazanmış, Londra 1908’de boy göstermiş bir eğitmendi. İtalyan eskrimine Fransız varyasyonlarını kazandırmasıyla meşhurdu ve çocuklarını da eskrimci olmaları için eğitti. Hepsi yetenekliydi ama kuşkusuz en kararlıları, babasından aldığı tavsiyeyle, sağ elini kullanmasına rağmen rakiplerini şaşırtmak için soluna da başvuran Mangiarotti’ydi.&nbsp;Berlin 1936’da ilk altın madalyasını kazandığında 17 yaşındaydı. Savaş sonrası Londra 1948’de 2’si gümüş 1’i bronz 3 madalya kazandı. Ama kariyer zirvesini Helsinki 1952 ve Montreal 1956’de yaşadı. Bireyseldeki tek altın madalyasını 1952’de epede kazandı, takım epe ve takım flörede de İtalyan takımıyla şampiyonluğa ulaştı. Emekliye ayrıldığı 1961 yılına kadar dünya şampiyonalarında da 13’ü altın 26 madalya kazandı. Sporu bir rekortmen olarak tamamladığında en çok merak edilen şey, savaş olmasaydı kaç madalya daha kazanmış olacağıydı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2024/7/5/1722579203047.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.14" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Larisa Latynina: Sovyet harikası</h2>Modern Olimpiyat Oyunları, kadınlar için adil bir alan değildi. Bizzat oyunların kurucusu Pierre de Coubertin, kadınları spor sahalarında görmek istemiyor, onlar için en büyük sportif şanın “oğullarını başarı için yüreklendirmekten geçtiğini” savunuyordu. Elinden geldiğince kadınları uzak tuttu ama 1920’lerle birlikte baraj kapakları açılmıştı bir kere.&nbsp;Kadınlar söke söke aldıkları Olimpiyat kontenjanlarını yıllar geçtikçe artırdılar. Helsinki 1952 ile birlikte SSCB’nin “Olimpik aile”ye katılması bu anlamda dramatik bir değişime yol açtı. Çünkü SSCB, kadınları spora kazandırmak için köy köy gezilen bir ülkeydi. Annesinin temizlikçilik yaparak büyüttüğü Larisa Latynina, küçük yaşta ekonomik zorlukların yanı sıra Nazi işgali ve 2. Dünya Savaşı’nın ağır yüküyle baş etmeye çalışan bir coğrafyada büyüdü. Neyse ki eğitim alabileceği çok iyi okullar vardı.&nbsp;Önce bale sonra jimnastikle ilgilendi ve yeteneği onu Herson’dan Kiev Politeknik Enstitüsü’ne taşıdı. İlk kez Olimpiyat sahnesine çıktığı Melbourne 1956’de 4’ü altın 6, Roma 1960’da 3’ü altın 6, Tokyo 1964’te 2’si altın 6 madalya kazandı. 9’u altın 18 madalyalık Olimpiyat rekoru, 2012’de Michael Phelps tarafından kırıldığında artık 78 yaşındaydı ve bu büyük gururu haset etmeyecek kadar uzun süre taşımıştı: “Sıra erkeklerde, bakalım onlar bu rekoru kaç yıl taşıyabilecek” diye meydan okumaktan geri durmamıştı.<img src="https://images.aposto.com/2024/7/5/1722579479483.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Michael Phelps: Uçan balık</h2>Olimpiyat oyunlarının en köklü, en geniş ailesi atletizmdir ama bireysel madalya sıralamalarının çoğunlukla yüzücüler tarafından doldurulduğunu görürüz. Bir 800 metreci aynı zamanda 100 metre koşamaz, üç adım atlamacının aynı zamanda 400 metre koştuğunu pek görmeyiz ama yüzmede durum böyle değil.&nbsp;Serbest, kurbağalama, sırt üstü, kelebek… 100 metre, 200 metre, 400 metre… İşte tüm bu kategorileri 15 yıl ve 4 Olimpiyat boyunca domine eden, gerçek bir “uçan balık”tı Michael Phelps. 1.93’lük boyu, 2.03’lük kol açıklığı, uzun gövdesi, palet işlevi gören ama ona yük de olmayan ayaklarıyla havuzlarda fırtınalar estirmek için tasarlanmış gibiydi.&nbsp;Her şeyin ötesinde bu listedeki tüm diğer atletler gibi zanaatında her gün daha iyiye gitmenin müptelasıydı.&nbsp;Onu tarihin açık ara en çok madalya kazanan sporcusu yapan sır, yıllarca haftanın 7 gününü antrenman yaparak geçirten azminden başka bir şey değil. Dile kolay 23 altın, 3 gümüş, 2 bronz… 2012’de rekorunu ardında bıraktığı Latynina’nın 9’u altın 18 madalyası ne kadar da mütevazı duruyor bu tablonun karşısında.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İmkansızı başarmanın formülü</h2>Bu olağanüstü atletleri, başlangıç noktasından finiş çizgisine taşıyan başlıca etken tabii ki azim ve yetenekleri ama hiçbir başarı da yalnız başına elde edilmiyor. Bugün antrenörleri, takım arkadaşları, aileleri ve taraftarlarının yanında sponsorları da dünyanın dört bir köşesindeki sporcuları Olimpiyat Oyunları'na götüren yolda destekliyor.300 Olimpik ve Paralimpik sporcuya sponsor olan Toyota, global olarak başlatılan “Start Your Impossible” kampanyasıyla “İmkansız Yok” diyerek spora olan bu desteğini 40 ülkeye yayıyor; Olimpiyat Oyunları'nın dünyayı biraraya getirme misyonuna katkıda bulunuyor. Toyota, Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları’nın sadece insan başarısının değil, aynı zamanda her sporcunun ilham verici hikayesinin de bir göstergesi olduğunu belirtiyor.

Olimpiyat Oyunları'nda aslolan "kazanmak değil katılmak" belki ama madalyaların ışıltısının da "birazcık" göz kamaştırıcı olduğunu kabul etmek lazım. Başlangıcından bu yana bu ışıltıya kapılan madalya koleksiyoneri sporcular.

Nurmi, Mangiarotti, Latynina, Phelps: Olimpiyat Oyunları’nın madalya koleksiyonerleri

Fransız aristokrat, eğitimci Baron Pierre de Coubertin savaşlarla ayrışan ve bitap düşen Avrupa için Olimpiyat Oyunları'nı yeniden başlatmayı “büyük ve hayırlı bir görev” olarak tanımladığında yıl 1892’ydi. Aslında insanlık, Rönesans’la birlikte yeniden haberdar olduğu antik Olimpiyat Oyunları'nı canlandırmak için 16. yüzyıldan beri birçok girişimde bulunmuştu. Ancak mayanın tutması için Coubertin’in formülü gerekecekti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O formül, sporu siyaset üstü bir pozisyonda konumlandırarak erdemlerini de tüm milletleri kapsayacak şekilde tanımlıyor, böylece ulusal rekabetleri barışçıl bir düzlemde ilerletmeyi umuyordu.&nbsp;</li></ul>Atina 1896, antik Olimpiyat Oyunları'nın topraklarında, bu hedeflerle düzenlendi ve tüm dünyaya şartlar ne olursa olsun ülkelerin sporcularını gönderebilecekleri bir diplomasi masası sundu. Elbette ne bu tahayyül ne de yola çıkış formülü kusursuzdu. Her şeyden önce spor dışı ulusal rekabetler, çoğu zaman sporu gölgede bırakacak kadar şiddetliydi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca olimpik sporların doğası da erkeklere zimmetlenmişti. Nitekim Atina 1896’da kadınların yarışması yasaktı.</li></ul>6-15 Nisan 1896’da düzenlenen ilk Olimpiyat Oyunları'nın Atina’daki merkezi “Kallimarmaro” (güzel mermerli) olarak da anılan Panathinaiko Stadyumu’ydu. ABD 11’i altın olmak üzere 20, ev sahibi Yunanistan ise 10’u altın 47 madalya kazanmıştı. Katılımcıların yüzde 65’inden fazlası (169 atlet) Yunan’dı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">14 ülkeden 241 sporcu, 9 kategorideki (atletizm, bisiklet, eskrim, jimnastik, atıcılık, yüzme, tenis, halter ve güreş) 43 etkinlikte yarışmış; en başarılı sporcu 4 dalda madalya kazanan Alman jimnastikçi Carl Schuhmann olmuştu.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Olimpiyat mottosu</h2>Olimpiyat mottosu “Citius, Altius, Fortius” Latince “daha hızlı, daha yüksek, daha güçlü” anlamına geliyor. 23 Haziran 1894’te Olimpiyat Oyunları'nın yeniden canlandırılması için yapılan toplantıda dile getirilen slogan, Pierre de Coubertin’e aynı zamanda bir spor tutkunu olan Dominikan rahibi Henri Didon tarafından önerilmişti.&nbsp;1924 Paris’te resmiyet kazanan bu mottonun, rekabetçi sporların her zaman “daha iyisini” talep eden doğasıyla uyumu aşikar. Ancak Olimpiyat Oyunları'nı bir spor etkinliğinin ötesinde tüm sosyal yaşamı etkileyecek bir fenomen olarak düşleyen Coubertin, bu mottoyu oluşturan üç kelimenin aynı zamanda bir ahlaki estetik programı olduğunu da söyler.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021’de Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) bu mottoya tireyle “Communiter” yani “birlikte” ibaresini de ekledi.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Olimpiyat yemini</h2><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(30, 63, 148); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(30, 63, 148); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Olimpiyat oyunlarında ülkemizin şerefi ve sporun zaferi için kurallara uyarak dürüst yarışacağımıza ve sportmenlik ruhu içinde mücadele edeceğimize ant içeriz.”&nbsp;&nbsp;</blockquote>Bu yemin, ilk kez Antwerp 1920’de Belçikalı eskrimci Victor Boin tarafından okundu. Antik dönemdeki gibi kurban edilen bir hayvan yoktu bu kez törende ama onun dışındaki pek çok öğe antik Oyunlar'a benziyordu. Pierre de Coubertin tarafından yazılan ilk yemin yıllar içinde değişti, çağa ayak uydurdu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sydney 2000’de ilk kez dopinge karşı bir vurgu eklendi. 2021’de ise yemini okuyanların sayısı 2 sporcu, 2 antrenör, 2 hakem olmak üzere 6’ya yükseldi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Olimpiyat madalyaları</h2>Antik Olimpiyat Oyunları'nda kazananlar zeytin dalından yapılma taçlarla ödüllendiriliyordu. İlk modern Olimpiyat Oyunları'nın düzenlendiği Atina 1896’da ise bu taca bir de madalya eşlik etti. İlk Oyunlar'da birinciler altın değil gümüş madalya kazanıyordu. İkincilere ise bakır madalya veriliyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/6/3/1721806928766.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.94" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İlk madalyaların ön tarafında Zeus, zafer tanrıçası Nike’yi tutarken görülüyor, arkada ise Akropolis resmediliyordu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">St. Louis 1904’le birlikte altın-gümüş-bronz madalya sistemine geçildi. IOC, haksızlık olmaması için geriye dönük olarak 1896 ve 1900 olimpiyat oyunlarında da ilk üç sırada yer alan sporcuları bu madalyalarla ödüllendirdi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Olimpiyat meşalesi&nbsp;</h2>Modern Olimpiyat Oyunları'nda yakılan ilk stadyum meşalesi, Amsterdam 1928’deydi. Meşale, tarihteki konumu antik çağa kadar uzanan, Olimpiyat Oyunları'nın önemli bir sembolü. O dönemde bu ateşin Prometheus’un tanrılardan çaldığı ateşi simgelediği söyleniyordu. Amsterdam 1928’de ise gaye, tüm şehrin Olimpiyat Oyunları'nın nerede düzenlendiğinden haberdar olmasıydı.&nbsp;Ateşin yakıldığı “Maraton Kulesi” Amsterdam Olimpiyat Stadyumu’nun önüne yerleştirilmişti. Fikir babası, aynı zamanda stadyumun da mimarı olan Jan Wils’ti. Olimpiyat ateşinin “meşale koşusu”yla birleşmesi ise Berlin 1936'da oldu. Nazilerin yeniden canlandırdığı gelenekle birlikte antik Olympia kentindeki Hera Tapınağı’nda düzenlenen ritüelle başlayan koşu, ev sahibi şehre kadar devam etti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Olimpiyat bayrağı</h2>5 kıtayı temsil eden halkaların iç içe geçtiği Olimpiyat sembolü 1. Dünya Savaşı sonrası düzenlenen ilk Olimpiyat Oyunları olan Antwerp 1920’de görücüye çıktı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bizzat Coubertin tarafından tasarlanan sembol aslında 1913’te yaratılmıştı. Baron, 1910’da gündeme gelen Olimpiyat Oyunları için özel bir bayrak/sembol hazırlanması fikri sonrası tatmin edici bir çalışmayla karşılaşmayınca kolları sıvamıştı. Logoyu belirlerken 1890’larda genel sekreteri olduğu Union des Societes Françaises de Sports Athletiques’in iç içe geçmiş iki halkadan oluşan simgesinden fazlasıyla yararlandığı açıktı.&nbsp;</li></ul>Yeni Olimpiyat simgesi, 5 kıtayı ve üzerinde yaşayan ulusların aynı çatı altında uyum içindeki birliğini sembolize ediyordu. Birbirine eşit büyüklükteki halkalar mavi, sarı, siyah, yeşil ve kırmızı renkteydi.&nbsp;Fakat bayrağın tam dalgalanmak üzere kamuoyuna ilan edileceği dönemde korkulan oldu. Ulusların pek de uyum içinde olmadığını gösteren büyük savaş patlak verdi ve kısa sürede yayıldı. Hâliyle 1916 Berlin Olimpiyat Oyunları düzenlenemedi. Savaş nihayet bittiğinde, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, ağır bedel ödeyen ülkelerden Belçika’nın Antwerp kentinin 1920 Oyunları’na ev sahipliği yapmasına karar verdi. Olimpiyat bayrağı, 14 Ağustos 1920’de Antwerp’in Olimpiyat Oyunları için inşa edilen stadyumunda dalgalanmaya başladı ve o günden beri de dünyanın en meşhur imajlarından biri oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu yılın sembol olacak ilkleri</h2>Dört yılda bir toplumları biraraya getiren modern Olimpiyat Oyunları'nın amaçları arasında sporun temeli olan fiziksel ve moral niteliklerin gelişmesini sağlamak, barışsever bir dünya kurmak ve özellikle gençleri karşılıklı anlayış ve dostluk ruhuyla eğitmek var.Bu sene bu hedeflerin arasına yeni bir madde daha eklendi: Paris 2024'ün karbon ayak izini Londra 2012 ve Rio 2016'nın yarısına indirerek tarihin en yeşil Olimpiyatı olması hedefleniyor. IOC Başkanı Thomas Bach da sürdürülebilirliğin önemini vurguluyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Organizatörler tarafından yapılan planlar arasında jeotermal ve güneş enerjisi kullanımını artırmak, etkinlikte sunulan bitkisel gıdaların miktarını ikiye katlamak ve geri dönüştürülmüş materyallerden üretilmiş bir Sporcu Köyü tasarlamak gibi maddeler ön plana çıkıyor.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2024/6/5/1721979105369.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Olimpiyat sponsorlarının taahhütlerinde de aynı anlayış öne çıkıyor. Örneğin herkese eşit hareket özgürlüğü sunma hedefiyle bir mobilite şirketine dönüşen Toyota, karbon nötr hedefine paralel olarak Paris 2024’e farklı güç ünitelerine sahip çevreci araçlarını getirecek. 2 bin 650 adedin üzerinde tam hibrit, plug-in hibrit, tam elektrikli ve hidrojen yakıt hücreli aracı kullanacak olan şirket, Paris 2024’ün önceki oyunlara kıyasla karbon emisyonlarını yüzde 50 azaltmasına büyük katkı sağlayacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toyota, ayrıca Paris 2024’e 500 adet hidrojen yakıt hücreli Mirai ve özellikle bu etkinlik için dönüştürülmüş iki FCEV şehir içi otobüsü tedarik edecek. Mirai, Toyota’nın sıfır emisyonlu araçlar sunma konusundaki kararlılığının en dikkat çekici örneklerinden biri olarak hidrojen yakıt hücresiyle çalışıyor; otobüsler ise tüm tekerlekli sandalye ekibini tek bir otobüste taşıyabilmesiyle dikkat çekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toyota’nın yakıt hücresi teknolojisi, FCEV motorlu teknelerde, otobüslerde, hidrojen Hilux prototipinde ve Paris 2024 Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları'ndaki operasyonları desteklemek için kullanılan diğer çözümlerde de mevcut olacak.</li></ul>

Modern Olimpiyat Oyunları, 1896'da Atina'da demir aldığından beri meşalesinden mottosuna, yemininden madalyasına sembolleriyle de öne çıkıyor. Barışçı ve dostane değerleri öne çıkarmak için başlatılan Olimpiyat Oyunları'nın hedeflerine bu sene yeni bir değer daha ekleniyor: Sürdürülebilirlik.

İlkleri, sembolleri ve bu yılın yeşil hedefleriyle Olimpiyat Oyunları

Aposto Gündem

Paris 2024, tarihte cinsiyet eşitliğinin sağlandığı ilk Olimpiyat Oyunları olacak. Atina 1896'da kadınlara izin verilmediği, katılmak isteyenin önüne engeller dikildiği düşünülürse hem katedilen yola sevinmemiz hem de bunun bu kadar uzun sürmesine yanmamız gereken bir eşik!

Pierre De Coubertin ile ilgili hikayeler