Pek çoğumuz bunu bir şarkı olarak bilsek de Mehmet Selahattin’in yazısına göre belli ki bu şarkının bir çıkış noktası var. Bir hikâyeye göre <a fr-original-style="" href="https://www.bilgenc.com/mavi-boncuk-deyiminin-hikayesi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nasreddin Hoca</a>’nın iki karısı birbirlerini sürekli kıskanırmış. Bir gün Hoca’yı sıkıştırıp “Hangimizi daha çok seviyorsun?” diye sorarlar. Hoca da onlara birbirlerinden habersiz birer mavi boncuk verir ve “Bu mavi boncuk benim aşkımın nişanesidir, sakın bunu başkasına gösterme” der. Bundan sonra kadınlar aynı soruyu sorduklarında Hoca,&nbsp;“Canım ne sıkıştırıp duruyorsunuz? Mavi boncuk kimde ise benim gönlüm ondadır.”&nbsp;demeye başlar. Benzer bir hikâye <a fr-original-style="" href="http://fahrettin-bayrasa.blogspot.com/2012/12/mavi-boncuk-kimdeyse.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Peygamber</a>’in eşleri için de anlatılır. Özneler değişmiş, boncuğun yerini de yüzük almıştır ancak kadınların erkeklerin nesnesi olma hikâyesi aynıdır.Şarkı ise <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/69xtWpMzF2H3RonEjRpWXh?si=00bbd43e4e1d4a7e" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Mavi Boncuk”</a> adıyla ilk defa Emel Sayın tarafından seslendirilir. Çoğumuz bu şarkıyı aynı adı taşıyan Yeşilçam filmiyle özdeşleştiririz. Ancak <a fr-original-style="" href="https://www.cnnturk.com/magazin/emel-sayinin-mavi-boncuk-sarkisi-ile-ilgili-sok-iddia?page=2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir bilgiye göre</a> şarkının orijinali Azerbaycan’a ait olup ilk kayıt 1968 yılında alınmış. Sözleri Mikail Müşfik’e ait olan şarkının bestecisi ise Alekber Tağıyev.Gidelim Göksu’ya<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Gidelim Göksu'ya bir âlem-i âb eyleyelim Ol kadeh-kâr güzeli yâr olarak peyleyelim Bize bu tâli’imiz olmadı yâr n’eyleyelim Ol kadeh-kâr güzeli yâr olarak peyleyelim"</blockquote>Belli ki Göksu’nun eğlence âlemleri çok meşhurdu. Şiirlere ve şarkılara dahi konu olmuştu. İşte bunlardan en bilineni Yahya Kemal Beyatlı’nın şiiri olan “Gidelim Göksu’ya bir âlem-i âb eyleyelim”. Şiir <a fr-original-style="" href="https://eksisozluk.com/gidelim-goksuya--135478" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lavtacı Hristo</a> tarafından bestelenmiş. Kürdilihicazkâr makamındaki bu şarkıyı Safiye Ayla’dan Zeki Müren’e ve Müzeyyen Senar’a kadar pek çok isim ve grup seslendirmiş. Biz <a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/625da2322acadc0006579d00" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Safiye Ayla</a>’nın sesinden dinlemeyi daha çok sevdik. Şarkıyı <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/7qwhFAm088o9wzBpereGdZ?si=269a2e9aa6784025" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya</a> bırakıyoruz.Şiirde/şarkıda geçen <a fr-original-style="" href="https://www.facebook.com/Divan.Edebiyat/photos/a.106941309399711/1226355820791582/?type=3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“âlem-i âb”</a> içki meclisi demekken, “kadeh-kâr” saki, içki dağıtan demektir.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Mavi boncuk

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2022/5/1/1654538851017.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.36" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h3> <h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Safiye Ayla sarhoş kavgasında bayıldı</h3>Eskiden bir körfez olan Küçükçiftlik Park, 17. yüzyılda toprakla doldurulmaya başlandı. Bu dönemde park, Bektaşi Karaabalı Mehmet Baba’ya atfen "Karaabalı Mesiresi" adıyla anılıyordu ve mesire alanı olarak kullanılıyordu. Yıllar içinde burası Küçükçiftlik Park olarak anılmaya başladı.&nbsp;Safiye Ayla, 1934 yılında <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/milliyet/1934-11-22/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Milliyet gazetesi</a>ne verdiği söyleşide assolistliğe yükseldiği Küçükçiftlik Park’tan da bahseder. Parkta şarkı söylediği bir hatırasını anlatan Ayla, "...Bir takım sarhoşlar karşısında, şarkı okumaktan duyduğum azabı size tarif edemem. Küçükçiftlik Parkı’nda şarkı söylerken düşüp bayıldığımı hatırlarım. Bütün duygularımı ortaya döktüğüm, kendimi şarkının ahengine kaptırmış olduğum sırada bir sarhoş kavgası, beni öyle altüst etmiş ki kendimden geçip yere düşmüşüm. Kaldırmışlar götürmüşler. Farkında bile değilim.” diyerek düştüğü durumu ifade ediyor.&nbsp;Ayla sözlerine şöyle devam ediyor: “Türk musikisinin yalnız meyhanede dinlenebilecek bir musiki olmaktan çıkarmaya çalışanlar varolsunlar! Seviyesi biraz yüksek kimseler bizi dinlemek istedikleri halde şarkı söylediğimiz gazinolara giremiyorlar. Çünkü muhit yoktu, muhit."

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1930’larda ne dinliyorduk?</h3>Bu hafta yazarımız Mehmet Selahattin bir gramofon mağazasındaydı. E hâl böyle olunca biz de yazıdaki şarkılardan/türkülerden tespit edebildiklerimizi derledik.<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yine Bugün Yaralandım (Yıldız)</h4>Gramofon mağazasında çalınan ilk türkü bir yol ve yolculuk hikâyesini anlatıyor. Malum eskiden yükler kervanlarla taşınırdı. İşte <a fr-original-style="" href="http://www.raillife.com.tr/yine-bugun-yaralandim/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Erzurum</a> kökenli bu türküde de fırtınalı havada yola çıkan bir kervanın öyküsü anlatılır. Kervan yükünü çözmüş sabaha kadar konaklayacakken ufukta bir aydınlık ve mavilik görünce güneş zanneder ve tekrar yollara düşer. Aslında kervanın gördüğü güneş değil mavi bir yıldızdır. Ancak bunu fark ettiklerinde artık her şey için çok geç olacaktır. &nbsp;Türkünün bir versiyonu 1929 yılında, Bayburtlu Çavuş Dede isimli birine ait olan derlemeden yola çıkılarak dönemin Konservatuar Müdürü Ziya Bey ve arkadaşları tarafından yapılmış. 1942’deki derleme ise Muzaffer Sarısözen’e ait.Türkünün ikinci bir hikâyesi daha var. O da bir yol hikâyesi. Ama ilkinden farklı olarak bunda; <a fr-original-style="" href="https://www.repertukul.com/BIR-YILDIZ-DOGDU-NUR-ILE-4533" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Veysel</a> isimli bir gencin sevgilisine kavuşmak için kervanla Halep’ten Sivas’a yaptığı yolculuk esnasında fırtınaya yakalanması anlatılır. Dertli ve Aşık Kerem gibi halk ozanları tarafından da konu edinilmiş olan bu acıklı aşk hikâyesinin türküsünü <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/0RH5W4lIYHjdAqI8JG2x8Y?si=09c5c5abff91470b" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> dinleyebilirsiniz.Aslında bir yıldızın peşine düşme hikâyesi olan bu türkü yıldızlara tapılan dönemleri akla getirmiyor değil. Siz ne dersiniz?<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gelinin Yüzünde İpek Duvaklar</h4>Yazıdaki üçüncü şarkının sözleri <a fr-original-style="" href="https://www.academia.edu/23576051/Bir_Deste_Karacao%C4%9Flan" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Karacaoğlan</a>’a ait. Tahir makamındaki bestesi ise meşhur bestekâr <a fr-original-style="" href="https://defteriniz.com/gelinin-yuzunde-ipek-duvaklar-gelin-havasi-t-s-m-sarki-notasi-ve-sozleri/154974/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sadettin Kaynak</a> tarafından yapılmış.&nbsp;Türküyle o dönemdeki toplumun durumunu kız çocukları üzerinden değerlendirmek mümkündür.<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kara Kaş Altına Çekmiş Sürmeler</h4>Yazıdaki beşinci türkü Şereflikoçhisar yöresinden. Türkünün kaynak kişisi Hüseyin Andaç, notaya alan ve besteleyen ise <a fr-original-style="" href="https://www.repertukul.com/KARA-KAS-ALTINA-CEKMIS-SURMELER-847" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Muzeffer Sarısözen</a>.1958 tarihli <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=duE6q7C96Bs&ab_channel=ZaferTahmaz" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cilalı İbo Yıldızlar Arasında</a> filminde de seslendirilen türküyü <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/7tkcJ6iHowKf5jICYJXRQE?si=9f5321abae8f4068" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> dinleyebilirsiniz.<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sevsem O Güzel Gözlerini&nbsp;</h4>Bestekârı <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=QfKYzDVRDkg" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kemani Eyubi Mustafa Bey</a> olan, Safiye Ayla’nın seslendirdiği 1939 tarihli bu şarkıyı dinlemek dinlemek için <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/5UIyqZ7LnVmLMTFBSUnuAF?si=17132720e40c429b" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">radyoya git</a>.<h4 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neredesin Bilmem Ne Oldun</h4>Bestekârı Mustafa Sunar olan yazımızdaki son şarkı da Safiye Ayla’nın 1949 yılında çıkardığı taş plaktaki iki şarkıdan biri. Şarkıyı <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/19Hb2Qx1SMvTeOXCnXqMMB?si=18c5a8fff9834079" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> dinleyebilirsiniz.Madem kendisini bu hafta -hem de iki şarkısıyla- andık. O zaman bir Safiye Ayla portresi sunmanın zamandır😊

Bu sözler Safiye Ayla’nın 1996 yılında <a fr-original-style="" href="http://openaccess.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/160492/001526240006.pdf?sequence=2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kim</a> dergisine verdiği söyleşiden.Eğlence hayatı denildiğinde ilk akla gelen şeylerden biri şüphesiz müzik olsa gerek çünkü müziksiz bir eğlence hayatı düşünmek mümkün değil. (Günümüz eğlence hayatının içinde bulunduğu durum müzik emekçilerinin koşullarıyla da yakından alakalı bence)&nbsp;Peki müzik tarihimizin en önemli birkaç ismini saymamız istense ilk üç sıradaki isimlerden biri Safiye Ayla olmaz mı, ne dersiniz?Safiye Ayla’nın doğum tarihi kaynaklarda 1907 olarak geçerken kendisi <a fr-original-style="" href="http://openaccess.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/151123/001526262006.pdf?sequence=2" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1917</a> yılında doğduğunu söylemiştir. Zaten yaşının da bir önemi yoktur. Öksüz yurdunda büyümüş, <a fr-original-style="" href="https://www.armanayse.com/bakin-safiye-ayla-kadinlara-nasil-seslenmis-hayatiniza-renkli-dogru-ofkeli-bir-gazeteci-sokmadiysaniz-yazik-olmus-size/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">14 yaşındayken</a> bir milletvekili tarafından evlat edinilmiştir. Bir gün yurttaki arkadaşları onu musiki cemiyetine götürünce hayatı değişir.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/1/1650314526275.png" width="550" height="454" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.19" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/cumhuriyet//cumhuriyet_1930/cumhuriyet_1930_tesrinievvel_/cumhuriyet_1930_tesrinievvel_9_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">9 Ekim 1930’da ilk kez sahneye çıkan Safiye Hanım</a><a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Safiye_Ayla" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1930</a>’da ilk plağını doldurmasıyla Türkiye müzik tarihinin en önemli isimlerinden olur. <a fr-original-style="" href="http://porteakademik.itu.edu.tr/docs/librariesprovider181/Yay%C4%B1n-Ar%C5%9Fivi/2.-say%C4%B1/porte_akademik-2-55.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Colombia Şirketi</a>’nde çıkan İlk plağında “Bekledim de Gelmedin” ve “Sevda Yaratan Gözler” şarkıları yer alıyordu. Ertesi yıl Mulen Ruj Gazinosu’nda sahneye çıktıktan sonra assolistliğe yükselir. 1932’de Atatürk’ün karşısında şarkı söyler. İddialara göre sesi çok güzel olmasına rağmen <a fr-original-style="" href="https://www.armanayse.com/bakin-safiye-ayla-kadinlara-nasil-seslenmis-hayatiniza-renkli-dogru-ofkeli-bir-gazeteci-sokmadiysaniz-yazik-olmus-size/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çirkin</a> olduğu gerekçesiyle perde arkasından Atatürk’e şarkı söylemiştir. Ancak bu iddia ve iftiranın 1934 sonrasında Safiye Ayla yerine başka bir kadın sanatçıyı ön plana çıkarmak isteyen Atatürk’ün çevresindeki bazı kişilerce ortaya atıldığı da ileri sürülmektedir. Kimilerine göre 1930’ların dünyasında Akdeniz’den çıkan en güçlü birkaç kadın ses arasındaydı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/3/1/1650314586180.png" width="550" height="224" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.41" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/cumhuriyet//cumhuriyet_1931/cumhuriyet_1931_subat_/cumhuriyet_1931_subat_14_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1931’de Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği “Türkiye Bülbülü” yarışması ve bu yarışmada ikinci olan Safiye Hanım</a><a fr-original-style="" href="https://twitter.com/sigaramcamel/status/1149044299075600384" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nazım Hikmet</a> Bursa Cezaevi’nde yatarken ona teneke teneke bal, yağ, peynir gibi erzak gönderdiği için Birinci Şube’de sorgunlanmıştı. (Nazım yine karşımıza çıktı🙂) Zaten kendisi 1960’larda <a fr-original-style="" href="https://www.armanayse.com/bakin-safiye-ayla-kadinlara-nasil-seslenmis-hayatiniza-renkli-dogru-ofkeli-bir-gazeteci-sokmadiysaniz-yazik-olmus-size/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye İşçi Partisi</a> üyesiydi. TİP’in mitinglerine hoparlör yollar, zaman zaman kendisi de mitinglerde konuşma yapardı. Kendi ifadesiyle Kenan Evren solcu olduğu için onu devlet sanatçılığı unvanından mahrum bırakmıştı. &nbsp;Her ne kadar bu durum Safiye Ayla’nın içinde ukde olarak kalsa da o zaten sesiyle, duruşuyla, hayata bakışıyla bir halk sanatçısıydı.&nbsp; Safiye Ayla ile ilgili yazılmış iki tane kitap var. Biri Nalan Seçkin tarafından kaleme alınan <a fr-original-style="" href="https://www.idefix.com/Kitap/Safiye-Ayla-Musalladan-Sohrete/Edebiyat/Turk-Gunluk-Ani/urunno=0000000063605" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Musalladan Şöhrete Safiye Ayla</a> isimli kitap, diğeri de Safiye Ayla’nın ölümünden sonra kişisel evrakını yok olmaktan kurtaran Murat Bardakçı’nın kaleme aldığı <a fr-original-style="" href="https://www.iskultur.com.tr/safiye.aspx" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Safiye</a>.

“Ben hâlâ asiyim”

"Her savaştan bir yara." Bu söz, Türkiye'de bir kuşağın hayatında yer etmişti. Bu kuşak Balkan Harbi, Birinci Dünya Savaşı ve en nihayetinde de Kurtuluş Savaşı'nı gören bir jenerasyondu. Cumhuriyeti kuran bu kuşağın oluşturduğu veya takipçisi olduğu popüler kültürün hikâyesini anlatan kitap da ilhamını Yanık Ömer türküsünün girişindeki bu cümleden alıyor. 100. Yılında Cumhuriyet'in Popüler Kültür Haritası: Her Savaştan Bir Yara, Derya Bengi ve Erdir Zat'ın kapsamlı araştırmasının ilk cildi olarak Yapı Kredi Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Raftan, bu&nbsp;özel&nbsp;çalışmayı&nbsp;öne&nbsp;çıkarırken bir döneme damgasını vuran Safiye Ayla'nın şarkılarını iftiharla tavsiye eder.Tarihi, savaş meydanları ve diplomasi masalarının&nbsp;ötesine taşıyan çalışmalar son dönemde sevindirici biçimde artış gösteriyor. Derya Bengi'nin 2016 yılında yayımlamaya başladığı Şimdiki Zaman Beledir serisi kapsamında 1950'lerden 1980'lere uzanan ve Türkiye'nin dört 10 yıllık zaman diliminin müzikal yolculuğunu ayrıntılı bir biçimde dört ayrı ciltte incelediği&nbsp;çalışması, büyük beğeni toplamış, kısa sürede de baskıları tükenmişti. Titiz araştırmalarıyla dikkat&nbsp;çeken yazar, bu kez bir başka seriye Erdir Zat ile birlikte imza atmaya başladı. 100 Yılında Cumhuriyet'in Popüler Kültür Haritası&nbsp;üst başlığını taşıyan serinin 1923-1950 yılları arasını kapsayan cildi Her Savaştan Bir Yara başlığıyla raflardaki yerini aldı.A’dan Z’ye popüler kültür tarihi: Tamamı&nbsp;üç ciltten oluşacak serinin ilk kitabında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk döneminin olay ve olguları A'dan Z'ye 250 başlıkla gazete ve dergi arşivlerinin ışığında edebiyat, müzik ve sinema ve spor gibi farklı alanlardan derlenerek ele alınıyor. Cumhuriyetin ilanından Demokrat Parti iktidarının başladığı 1950 yılına kadarki döneme odaklanan bu ilk ciltte döneme damgasını vurmuş popüler kültür hadiseleri ayrıntılı bir biçimde ele alınıyor.&nbsp;Yazının girişinde de referans verdiğim ve Safiye Ayla ile özdeşleşen Yanık Ömer türküsünün esin kaynağı olduğu kitap, dönemin gündem hâline gelen ve popüler kültüre mal olan gelişmelerini devrin gazete ve dergilerindeki yansımaları ışığında okura sunuyor.&nbsp;Yeni bir yaşam ve eğlence tarzının teşvik edildiği bu dönemde İstanbul’un Adalar gibi hem eğlence hem de özellikle yaz aylarında önemli bir tatil rotasında yaşananların yanı sıra; caz ve diğer müzik türlerine duyulan ilgi, başkent Ankara’da ses getiren Kömür Sergisi, çok konuşulan artist izdivaçları, ülke genelinde başlatılan heykel seferberliği gibi başlıklar kitapta dikkat çeken maddelerden sadece birkaçı.Bir Cumhuriyet başyapıtı Lüküs Hayat: Kitapta büyük şöhrete sahip Hacı Bekir Lokumları, ipek çorap savaşları ve Türkiye'deki ilk kadın oyuncu Bedia Muvahhit’in siyah beyaz karelerde yer aldığı Cemal Reşit Rey’in yazdığı Lüküs Hayat opereti, kitabın zengin görsel arşivinin dikkat çekici kısımları arasında yer alıyor. Öyle ki döneme ait çok sayıda dergi ve gazete sayfalarının yanı sıra afişler ve Gökhan Akçura’nın önemli arşivinde bulunan nadir fotoğraflar kitabı görsel açıdan da oldukça doyurucu bir noktaya taşıyor.&nbsp;Dönemin ünlü markalarının Türkiye’de yayımlanan reklamları, kültür etkinliklerine ait afişler ve fotoğraflar peşi sıra büyük yaralar açan savaşlardan sonra hayata yeniden tutunmaya çalışan bir milletin gündelik hayatına dair dikkat çekici ipuçları veriyor. Dolayısıyla bu kitap, tarih ve popüler kültür meraklılarının yanı sıra dönemin hâletiruhiyesine göz atmak isteyenler için önemli bir kaynak. Ansiklopedi okumayı çok seven biri olarak bir haftadır elimde olan kitabın pek çok maddesini defalarca okudum. Şimdiden yakın gelecekte raflarda yerini alması muhtemel ikinci ve üçüncü ciltleri de merakla bekliyorum.

Safiye Ayla ile ilgili hikayeler