Yazan:&nbsp;Naci Sadullah<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Seyrek saçları kıralmış dostum:— Düşün, diyor, düşün o eski meyhaneleri bir defa...İçeri girer girmez, orada evinde bile bulamadığın bir samimiyet havası içine alınırsın. Meyhaneci sana şimdiki meyhaneciler gibi "İşler kesat bayım! Bu vergiler bizi tayyareden yuvarlanmış denk gibi perişan etti!" demez. Sana soluk aldırmadan Kasımpaşa sirkatinden, Kumkapı cinayetinden, Çin-Japon patırtısından, İspanya gürültüsünden, para sıkıntısından lâf açmaz. Onun yüzü, çivili kaldırımlarda, ceza vermeden gününü gün etmiş bir İstanbullu yüzü gibi güler. Muğber bir zevce gibi değil, müşfik bir ana gibi sorar: — Nerelerde idiniz bayım? Gözlerimiz yollarda kaldı... Beş dakika, yarım saat, bir saat ne ise ama bir buçuk saat gecikince meraka düştük doğrusu!Meyhaneci, bu sözlerinde samimidir. Her meyhanenin gedikli müşteri malûm, muayyendir. Çünkü eski akşamcılar için meyhane değiştirmek; ev, dost, eş değiştirmek gibi bir şeydi. Meyhaneye, şişeleri iskambil kâğıdı gibi devirip nara atmak için değil, iki üç tane atıp gam dağıtmak için gidilirdi. Çünkü meyhane, dünyanın bütün dertlerine, ızdıraplarına, tasalarına maddi, manevi kapılarını sımsıkı kapamış bir âlemdi.Herkes, kendi meşrebine, kendi mezhebine uygun bir meyhaneye dadandığı için müşteriler birbirlerini sadece yadırgamamakla kalmazlar; ararlar, sorarlardı. Meyhanelerde teessüs eden kadeh arkadaşlığı; mektep arkadaşlığı, silah arkadaşlığı, meslek arkadaşlığı gibi bir şeydi. Müşteriler birbirlerini o kadar iyi tanırlar, o kadar yakından alâkadar olurlardı.Hele meyhaneci, müşterilerinin her türlü manevî marazını ve zaafını teşhis etmiş alaydan yetişme bir psikolog hâlinde idi. Hangi müşteri hang saatte gelir, hangi müşteri hangi meze sever, hangi müşteri ne rakısı içer, hangi müşteri kaç tane rakı içer? O bütün bunları bilirdi.O zamanın müşterileri, muayyen meyhanelere değil, hatta, dadandıkları meyhanelerin muayyen masalarına alışıktılar.Muhatabım, karşısındakileri, mevzuların cazibesine kandırmak isteyen kimselerin edasıyla, aynı tavsiyeyi tekrarlıyor:— Düşün bir kere... Böyle bir meyhaneye giriyorum! Patron güler yüzlüdür. Garson güler yüzlüdür. Müşteri güler yüzlüdür.Oturduğun masanın örtüsünde, yağ lekeleri yerine ütü çizgileri vardır. İçtiğin şişenin bedeli 100 kuruş değil, 100 paradır.Oturanlar, birbirlerine şimdiki gazino müşterileri gibi düşman düşman bakmıyorlar. Hatta, bilâkis, birbirlerini neşelendirmeyi âdeta bir vazife sayıyorlar.Eski akşamcı, bebekleri gülümseyen gözlerini duvarın boş bir köşesine dikiyor. Belli ki gözlerine o kalın duvarı deldiren muhayyelesi onu hasretle andığı yıllara kadar sürüklüyor:— Sandıkburnu'nda bir Tatar Yanko vardı. Onun gibi dört tane meyhaneci, onun meyhanesi gibi dört tane meyhane türesin, Fahrettin Kerim (Gökay) akşamcı olmazsa içtiğim rakılar gözüme otursun! Fakat ne gezer? Balıkpazarı'ndaki Todiri'yi, Domuz sokağındaki Aleko'yu, Galata'daki Sarı Koço'yu nereden bulalım? Rakı içmek ve rakı içirmek bir ilim, bir sanattı o zaman... Bu saydığım adamlar, bugün sağ olup da bir meyhanecilik üniversitesi açsaydılar bugünkü gazinocular yirmi sene sınıfta kalırlardı!Muhatabım, taşkın bir hasretle içini çekerek gülümsüyor:— Eski meyhaneci hakkında tam bir fikir edinmen için sana bir hikâye anlatayım: Adamcağızın birisi, bütün isteğine rağmen, karısıyla bir türlü kavga edemezmiş. Tam karşılarındaki evde oturan bir karı koca da sabah akşam, saç saça baş başa dövüşür dururlarmış. Onların kavgaları, berikinin ağzını sulandırırmış. Nihayet bir gün dayanamamış, karşı evin erkeğini sokakta çevirmiş: "Bayım," demiş, "nasıl oluyor da sen her akşam kavga edebiliyorsun? Şunun çaresini bana da öğretsene?". Beriki, pişkin pişkin gülmüş: "Onun kolayı var... Bu akşam Balıkpazarı'na uğra, bir okka balık alıp eve yolla. Sonra da evine biraz geç git. Baktın ki hatun balığı tavada kızartmış. Derhal kederle "Bu ne rezalet... Ben balığın pilâkisini istiyordum". Baktın ki hatun balığı tavada kızartmamış da pilâki yapmış, yine hırla: "Kırk yılda bir canım kızarmış balık çekmişti. O da kısmet olmadı!". Kavga meraklısı, bu nasihatı derhal yerine getirmiş ve o gece, kavga etmek fırsatını yaratmış olmanın keyfiyle evine dönmüş. Tam kapıyı çaldığı sırada küçük çocuğu, hazırlanmış bulunan tertemiz yemek sofrasını kirletmiş. Zevcesi derhal sofra örtüsünün bir köşesini, bu marifetin üstüne örtmüş ve kapıyı açmış. Bayımız, kemali azametle sofraya oturup sormuş:— &nbsp;Bayan... Balığı ne yaptın? — Kızarttım kocacığım!Beriki, kendisine kavganın çaresini anlatan komşusuna dua ederek parlamış:— Öyle olmayacaktı... Ben pilâkisini istiyordum.Zevcesi gülümsemiş:— O da var efendim! Ben pilâki istersiniz diye yarısını da öyle yaptım!Bu cevap, kavga etmek arzusunu yine doyuramayan adamcağızı çileden çıkarmış: "Yahu," demiş, "ben bu evde kavga edemeyecek miyim?"Zevcinin kavga ihtiyacını sezen zevce, az evvel örttüğü köşesini kaldırıp küçüğün müstekreh marifetini göstermiş: "Kim demiş efendim? Onun da çaresi var!".******************Ben kahkahamı tamamlayınca eski meyhanenin kıymetini iyice anlayabilmem için yeni meyhaneyi de kendisinden dinlememi tavsiye eden muhatabım gülümsüyor:— İşte, eski meyhaneci bu hikâyedeki zevceye benzerdi. Ne kadar yırtınsan, ne kadar çabalasan, ona çıkışmak için fırsat bulamazdın!<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kaynak: <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1937-10-03/7" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Son Posta, 3 Ekim 1937, Sayfa 7.</a>

Kupür

Akşamcı eski meyhaneleri anlatıyor.

İstanbul Meyhaneleri

<a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mecidiye Köy</a>ü, 1930'ların başında kimsenin uğramadığı, şehirde adı dahi geçmeyen ufacık bir köy iken otomobile olan ilginin artmasıyla İstanbul'un en meşhur sayfiye yerlerinden biri olmuştu. Şehrin görece daha uzak yerlerindeki sayfiye yerlerine, mesire alanlarına, plajlara gidemeyenler ya da gitmek istemeyenler soluğu Mecidiye Köyü’nde alıyordu. Çünkü Mecidiye Köyü o tarihlerde şehrin merkezinde olup henüz şehirleşmeyen, ancak yavaş yavaş bunun belirtilerinin görüldüğü bir köydü.Tatil günlerinde halk kalabalıklar halinde Mecidiye Köyü’nün yolunu tutuyordu. Tıklım tıklım Şişli tramvaylarını düşünün. <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_telgraf/1938-07-09/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Göbekli şişmanlar, çiroz benizli zayıflar yalancı dolma gibi istif haline girmişler.”</a> Kaldırımlar o kadar dolu ki insanlar yollara taşıyor, caddenin iki tarafındaki seyyar satıcılar müşteri kovalıyor. Her bir dut ağacının altında birkaç grup birden oturmakta. Etrafta koşuşturan çocuklar, bebeklerini uyutmaya çalışan anneler, bıyık buran köylü erkekler. Kışın <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1939-04-28/8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Osmanbey</a>’deki toplaşmalarını havalar ısınınca dutluklara taşıyan Şişli civarındaki kimi evlerde hizmetçilik yapan kadınlar da burada.&nbsp;Her gramofondan bir başka şarkı yükseliyor. Çilingir sofraları kurulmuş, çakırkeyiflerin naraları müziği bastırıyor. Gölgede yer bulamayanların kimisi nevaleleri koltuklarının altında bahçe bahçe gezerek mahsun gözlerle etrafı izlerken daha açıkgöz olanlar hiç tanımadıklarıyla dert ortağı olup aynı ağacı paylaşmanın peşinde. Burada fotoğraf çektirmek de çok moda. Adım başı birbirinin fotoğrafını çeken mi istersiniz yoksa seyyar fotoğrafçıların karşısına dizilip kımıldamandan, nefes dahi almadan dakikalarca duranlar mı?<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652396484111.png" width="550" height="241" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.24" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mecidiye Köyü’nde eğlenenler</a>Ermeni, Rum, Yahudi, İngiliz, Fransız, İtalyan, Alman, Türk... Neredeyse her milletten insan Mecidiye Köyü'nün gazinolarına ve dut bahçelerine otomobille, bisikletle, motorsikletle ya da yayan gidip geliyor. Her milletten insan olduğu gibi her sınıftan insanı da burada bulmak mümkün. Çünkü ağaç altlarında sevişen genç çiftler fakir, otomobille <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/son_posta/1934-06-20/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Maslak</a>'a doğru gezinti yapanlar ise zenginler. Kahvehanelerde iskambil ve domino oynanıyor, yarı meyhaneye çevrilmiş bakkallarda durmadan rakılar çakılıyor, gazinolardan kahkaha sesleri, dut bahçelerinden dallardan yapılmış şişlere takılı kebap kokusu yayılıyor.&nbsp;1930’ların sonlarına doğru <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/cumhuriyet/1939-04-17/5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Hangi niyetle yenilirse onun tadı veren muz gibi Mecidiyeköyü'nü de insan hangi gözle tetkik ederse ona benzetebilirdi."</a> Mesela baygın baygın öten horoza bakarsanız bir köyde olduğunuzu, kübik villalara ve bu villaların önünde duran zarif otomobillere bakarsanız şehirde olduğunuzu düşünürdünüz.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652396527629.jpeg" width="550" height="632" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.85" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/aksam/aksam_1934/aksam_1934_haziran_/aksam_1934_haziran_2_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dut toplayıcılar</a>Dut mevsimi geldiğinde bahçeler adeta bayram yerine döner, hummalı bir <a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/haber(aksam%20postasi)/haber(aksam%20postasi)_1938/haber_1938_haziran_/haber_1938_haziran_13_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dut toplama faaliyeti</a> göze çarpardı. Vakit erken olmasına rağmen dut meraklıları soluğu Mecidiye Köyü'nde alırdı. Ağaçların altına şeker çuvalları serilir, delikanlılar ağaç tepelerine çıkar, ayaklarıyla dallara vurarak dutları düşürürdü. Bazen aşka gelen bir dutçu <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/aksam/1934-06-02/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Haydaaa, Arnavut Köyü'nün beyaz çileği! Hey mübarek be! Beyaz bereket bu, beyaz bereket."</a> diye bağırıyordu. O tarihlerde İstanbul'da beş çeşit dut vardı. Bunlar; aşlama, Musa dutu (1860-70’lerde Mecidiye Köyü’ne yerleşerek ilk dut ağacını diken ve köyün kalkınmasında ilk adımı atan kişi olan <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/gazete/milliyet/1932-07-31/6" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Musa Dayı</a>’dan adını almaktadır), kara dut, mor dut ve Acem dutuydu. Bunlardan en irisi Musa dutu, en mayhoşu mor duttu. Acem dutu ise sivriydi. Dut sadece eğlence için tüketilen bir meyve değildi, aynı zamanda bağırsak ve mide rahatsızlıklarına iyi geldiğine de inanılıyordu. Günlüğü 50-60 kuruşa kiralanan bir ağacın dutları silkelenerek yenilebildiği gibi doğrudan ağaca tırmanıp dalından yeme meraklısı olanlar da az değildi. Ancak gün geldi dut ağaçlarının yerini binalar aldı. Bahar ve yaz aylarında eğlenmek için akın akın buraya gelenler artık arkasına bakmadan Mecidiyeköy’den kaçar oldu.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Buralar eskiden hep dutluktu!

Kimi arıyorsun?-Sahur yemeği bulunur-Bugün şıra yok!-Yunan filmleri rağbette-Beyazıt Camii avlusunun Ramazanlık hali<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1931/milliyet_1931_kanunusani_/milliyet_1931_kanunusani_24_.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 24 Ocak 1931</a>“Nereye böyle?”“Şehzade’ye kadar.”“Ya sen?”“Ben de.”Ramazan’da bu konuşmalar kulağa sık sık çarpar. Senelerin verdiği alışkanlığın tesiriyle “Şöyle bir dolaşalım. Bakalım ne var ne yok.” denilir.Şehzadebaşı semtinin Ramazan’da şehrin şayan-ı temaşa mahallerinden biri olduğu hakkında kuvvetli bir kanaat vardır. Dün gece benim bu kanaatim sarsıldı, hem de fena halde sarsıldı. Akşamüstü saat sekize doğru Şehzadebaşı’na şöyle bir uzanayım dedim. Bir de ne göreyim? Kimseler yok. Aydınlığa koşan pervaneler gibi sinemaların etrafına toplanmış birkaç meraklı olmasa Şehzadebaşı adeta kenar bir mahalleyi andıracak. Hani o aşağı yukarı dolaşan gedikli müdavimler? Kol kola fıkırdaşarak, gülüşerek geçen kadınlı erkekli kalabalık? Koca caddede adeta cinler cirit oynuyor. Hele caminin biraz ilerisine doğru gidildiği zaman bu ıssızlık adeta korkunç bir hal alıyor.Vezneciler’in önünde tanıdıklardan birine rastladım. Soğuktan moraran ellerini ovuştururken sordu:“Ne o, birini mi arıyorsun?”“Evet.”“Kimi?”“Kimi olacak, Ramazan’ı!” dedimGüldü:“Boşuna yoruluyorsun. O bu sene Şehzadebaşı’na uğramadı.”Hani yalan da değil. Birdenbire bastıran soğuklar Ramazan babayı ürkütmüş olacak. Ara sıra mini mini çayhanelerde tandır başına toplanan koca karılar gibi birbirlerine sokulmuş insanların buğulu camlar arkasında iskambil, tavla attıkları hayal meyal seçiliyor.Ramazan gecelerinin keyifli alışverişini uman dükkanlarda boş yere yanan ampullere acıyorum. Bari tiyatrolar kalabalık olsa. Ne gezer! Kapısının önünde güm güm davul çaldıran Meşhur Komik’in tiyatrosu bile işte bir saatten beri müşteri yerine sinek avlıyor. Küçük aşçı dükkanlarının kapılarında şu mühim müjdeli haberi okuyorum: “Burada sahur yemeği bulunur.”***Sesli olduğu iddia edilen bir sinemanın önündeyim. Beyoğlu sinemalarında haftalarca gösterilen bir film gösteriyor. İsterseniz girelim. Şu içeri ki büyük salonu dolduran kalabalığı Beyoğlu’nun hiçbir sinemasında bulamazsınız. Hele bu kalabalığın bazı misafirleri var ki tasvire değer. Mesela, film ansızın koptu değil mi? Haydi bir ağızdan ıslık, cümbür cemaat “yuha yuha!” sesleri, ayak, şemsiye, baston tıkırtıları. Kafanız ne kadar sağlam olursa olsun bir aralık mutlaka çatlak bir kase gibi ötmeye başlar. Filmi sonuna kadar seyretmek tahammülü gösterebilirseniz ne mutlu size.Yazıma başlarken Ramazan bu sene Şehzadebaşı’na uğramamış dedim. Evet, vakıa uğramamış amma mübarek ayın hararetli surette istikbali için hiçbir fedakârlıktan çekinilmediğini de itiraf etmek lazım. Mesela bakınız şu sinema bile geçenlere kadar sessiz sessiz bir köşede bekliyordu. Şimdi onun da sesi ötekiler gibi çıkıyor. Fazla olarak sesi de var. Sesli, sözlü, şarkılı…Sükûtun altın olduğunu anlamayan bir şu sinemalar kaldı. Ya şu karşı ki sinemaya ne dersiniz? Ramazaniyelik bir cambaz getirtmiş, türlü hünerler yapıyor. Küçük İsmail Efendi her gece milli ortaoyununu oynuyor. Darüttalim salonunda eski hafız ve lahik tenor idaresindeki musiki heyeti geç vakte kadar terennüm icra ediyor. Daha ne olsun canım!Ramazan’ın gece faslı şöyle böyle biraz çekilir amma gündüz faslı pek durgun, pek somurtkan geçer. Dükkanlar, hepsi değil ama yarından fazlası öğleye doğru ancak açılır. Bir kahveye girecek olsanız kahveciler insanın yüzüne ters ters bakıp güçlük gösteriyorlar gibi gelir. Vakıa o eski ham sofular kalmadı yahut kaldı ise de pek seyrekleşti. Fakat nerede olsa kenarda köşede tesadüf ediliyor.Dün bir şıracının önünden geçerken içim çekti. Bir bardak şıra içeyim dedim. İçeri girdiğim zaman adamcağızı seccade üstünde buldum. Namazını bitirmesini beklemek zaruriydi. Nihayet iki tarafına selam verince hacetimi söyledim:“Bir bardak şıra.”Tiryaki şıracı beni tepeden tırnağa süzdükten sonra adeta canını almaya gelmişim gibi “Şıra yok bugün!” diye terslendi.Rafa dizilmiş şıra sürahilerinin kendisini yalanlayacağını düşünememişti. Mamafih hiç sesimi çıkarmayarak, hatta bir kabahat işlemiş adamların düşkünlüğü ve teslimiyeti ile önüme bakarak dışarı çıktım. Ben oruçlu bir adamdan şıra istemiş olmakla bir nezaketsizlikte bulunmuş olabilirim. Fakat şıra satmakla geçinen bir adamın müşteriye şıra yok cevabını vermesi şüphe yok ki benim nezaketsizliğimi hiçe saydıracak bir harekettir. Neyse böyle ufak tefek cilveleri de olmasa Ramazan’ın geldiğini nereden anlayacağız?***Son günlerde Yunanlılarla aramızdaki dostluktan istifade edenler -kimler olduğunu söylemeye bile hacet yok- Yunan tiyatro ve sinema artistleri. Beyoğlu’nda bir sinema var ki haftalardan beri hep Yunan filmleri gösteriyor. Yunan operet kumpanyası harıl harıl temsil vermeye devam ediyor. Cıvıl cıvıl Rumca konuşan Yedikuleli, Bakırköylü Rum dilberleri Yunan filmlerine, Yunan operet oyunlarına o kadar rağbet gösteriyor ki hiç sormayın! Vakıa bunu doğal görmek lazım. Lazım amma bizim oyuncularımızın da Batı Trakya’da aynı müsamahayı görmesi şartıyla.Şimdiye kadar daha bir oyuncumuz İskeçe ve Gümülcine’ye ayak basmadı. Bu gidişle galiba gidecekleri de yok. Uzun sözün kısası şu Yunanlılar propaganda bahsinde hiçbir fırsatı kaçırmıyorlar vesselam!***Beyazıt Meydanı’nın ve Beyazıt Camii avlusunun Ramazan günlerine mahsus halini görmek istedim. İkindiye doğru evden çıkıp caminin büyük avlusuna girdim. Birkaç gün içinde bu taş avlu adeta bir panayır yerine dönmüş. Kapıdan girince sağda Tütün İnhisar İdaresi’nin Ramazan’a mahsus satış barakası, solda ihtiyar teşbihçinin camekânı, sağda solda yerli mallar sergileyen küçük barakalar…Ama alışveriş var mı diye sorarsanız size evet diyemem. Vakıa şadırvan önü omuz omuzu sökmeyecek kadar kalabalık amma bunlar dünya ihtiyaçları ile pek alakadar gibi görünmüyorlar. Kimi abdest alıyor, kimi kurulanıyor. Kimi camiye giriyor, kimisi camiden çıkıyor. Kolları sıvalı bir adam kapı önündeki ihtiyar teşbihciye soruyor:“Ezan okundu mu acaba?”“Okundu ya. Hani oldu okunalı.”“Aman öyle ise abdesti tazeleyelim!”Çok geçmeden minarede müezzin ezan okumaya başlayınca teşbihcide hayret;“Suphanallah! Yanılmışım demek, bana okundu gibi gelmişti.”Kolları sıvalı adam gülüyor:“Aman baba! Sen topu da böyle işitiyorsan orucu günde iki defa sakatlarsın!”Avlunun öteki kapısı da başka bir alem. Kimi güvercinlere yem atarak eğleniyor, kimi iskemleye kurulmuş nargilesini tokurdatıyor, kimi eline taş basması bir kitap almış dalgın dalgın okuyor. O sırada çıplak ayaklı bir herif koşarak önlerinden geçti:“Ramazaniyelik reçeller!”Birisi çevirtti:“Kaça veriyorsun?”“Ceviz reçeli 100 kuruş. Ötekiler 75.”Sözünü kestiler:“Pahalı!”“40’a verirsen alalım.”Herif Yahudi imiş. Gülerek sordu:“Şişesini mi?”&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">*Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki bazı kelimelerin yerine, okumayı kolaylaştırmak için günümüzdeki karşılıkları yazıldı. Selahattin’in tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair çok zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.

iskambil ile ilgili hikayeler