Yazar: Büşra UçanMısır Dışişleri Bakanı H.E. Sameh Shoukry, 6 Kasım Pazar günü gerçekleştirilen açılış genel kurul toplantısında “Taraflar” tarafından resmen COP27 Başkanı seçildi ve ardından ülkeleri İklim Sözleşmesi ve Paris Anlaşması'nın hedeflerini gerçekleştirmek için müzakere ederken önümüzdeki iki hafta boyunca çok taraflılığa inanç göstermeye çağırdı.UNFCCC yeni Genel Sekreteri Simon Stiell,&nbsp;pazar günü yaptığı açıklamada “Bugün yeni bir çağ başlıyor. Paris bize anlaşmayı verdi.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/katowice-climate-package" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Katowice&nbsp;</a>ve Glasgow bize planı verdi. Şarm El-Şeyh bizi uygulamaya çağırıyor.” dedi.Stiell, üç kritik eylem hattının altını çizdi:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Müzakereleri somut eylemlere dönüştürerek uygulamaya geçişte bir dönüşüm sergilenmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Azaltma, adaptasyon, finans ve en önemlisi kayıp ve hasar gibi kritik iş akışlarında somut ilerlemeler gösterilmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Süreç boyunca şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin yerine getirilmesi.</li></ol>Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) pazar günü COP27 açılışında en son raporunun lansmanını gerçekleştirdi. Rapor son 8 yılın, sürekli artan sera gazı emisyonları sebebiyle, kaydedilen en sıcak yıllar olduğunu gösteriyor. WMO başkanı Petter Taalas, günümüzde sanayi öncesi seviyelerin yaklaşık 1,15 C derece üzerinde olduğumuzu söyledi ve atmosferdeki yüksek karbondioksit seviyeleri sebebiyle Paris Anlaşması’nda yer alan 1,5 C derecelik alt sınırı zar zor koruyabileceğimize değindi.Küresel ısınma sonucu buzulların erimesinin su güvenliğini büyük ölçüde tehdit ettiği bir gerçek. Bunun yanı sıra Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2030 ve 2050 yılları arasında iklim değişikliğinin yetersiz beslenme, sıtma, ishal ve ısı stresinden yılda yaklaşık 250.000 ek ölüme neden olması beklendiği konusunda uyardı. WHO, iklim değişikliğinin sağlığa doğrudan maliyetinin gelecek on yıl boyunca 4 milyar dolara kadar ulaşacağını öngörüyor. Ancak kurum, temiz enerjiye yapılan yatırımın sağlık kazanımları sağlayacağına ve milyonlarca hayatın kurtulmasını sağlayacağına da dikkat çekiyor.COP26’da olduğu gibi bu sene Şarm El Şeyh’ten de en güçlü söylemleri BM Genel Sekreteri António Guterres’ten duyduk. Guterres, iklim kaosunun geri döndürülemez hâle geleceği dönüm noktasına hızla yaklaştığımızı belirtti. “İklim cehennemine giden yoldayız, ayağımız ise gaz pedalında.” dedi. İnsanlığın tek seçeneği olduğunu, ya iş birliği yapacağını ya da yok olacağını dile getiren Guterres, fosil yakıtlardan temiz enerjiye geçiş çağrısı yaptı ve fakir ülkelere finansman desteği sağlanmasının gerekliliğinin defalarca altını çizdi.İklim zirvelerinin bir nevi rock&nbsp;yıldızı statüsü kazanan Barbados Başbakanı Mia Mottley dönüşüm için gerekli kolektif kapasiteye sahip olduğumuzu vurguladı. Sadece devletlerin üzerine düşeni yapmalarını istemenin yeterli olmadığını, fosil yakıt şirketlerinin de iklim zararlarını ödemeleri gerektiğine değindi. BM yetkilileri, Küçük Ada Devletleri ve gayri safi hasılası düşük olan birçok ülkenin lideri de aynı fikirdeler. Hatta yalnızca fosil yakıt şirketlerinin değil fosil yakıt tedarikini inşa eden veya yatırım yapmaya devam edenlerin de net sıfır hedeflerin kandırmacadan ibaret olduğu birçok kez vurgulandı. Guterres yeşil badana (greenwashing) yapan şirket ve devletlerin dünyamızı iklim uçurumunun üzerine ittiğini söyledi.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1668094278470.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mottley. Kaynak: Peter de Jong/AP COP27’nin başlamasıyla birlikte önemli bir gelişme oldu ve “Kayıp ve Hasar Finansmanı” ilk kez COP gündeminin resmî bir parçası hâline geldi. Uzun süren görüşmelerin sonucunda alınan bu kararın ardından kayıp ve hasar fonu için taahhütler gelmeye başladı. Taahhüt veren ülkeler arasında İskoçya, Danimarka, Almanya, Avusturya, İrlanda ve Belçika yer aldı.Liderlerin ilk birkaç günkü konuşmalarının ardından, müzakerelerin çoğu artık kapalı kapılar ardında ilerledi. 9 Kasım Çarşamba günü tartışmalar finans etrafındaydı. Genel olarak pozitif gelişmeler var gibi görünüyor. Öne çıkan bazı maddeler şu şekilde:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sel ve kasırga gibi iklim değişikliği kaynaklı afetlerden etkilenen ülkeler, Uluslararası Sermaye Piyasası Birliği'nin (ICMA)&nbsp;tahvil piyasası kurallarını belirlediği yeni planlar kapsamında borç ödemelerini otomatik olarak dondurabilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mısır'ın COP27 Başkanlığı ve BM Afrika Ekonomik Komisyonu iklim etkilerine karşı dayanıksız olan ülkelerde “Yeşil ve Sürdürülebilir Borçlanmanın Maliyetini Azaltma”&nbsp;girişimini başlattı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İtalya, İngiltere ve İsveç; Mısır, Fiji, Kenya ve Malavi gibi ülkelerde iklim krizine doğaya dayalı çözümleri finanse etmek için 350 milyon dolardan fazla bağışta bulunacak bağışçılar arasında yer aldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık, iklim felaketlerinden etkilenen ülkelere borç ödemelerinin ertelenmesi için izin vereceğini söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD iklim elçisi John Kerry, yenilenebilir enerji projelerini finanse etmek ve gayri safi yurt içi hasılası düşük olan ülkelerin temiz enerjiye geçişlerini hızlandırmak amacıyla Energy Transition Accelerator'ı (ETA) başlattı.</li></ul>ODI (Overseas Development Institute) düşünce kuruluşundan Emily Wilkinson, “COP27 sırasında daha fazla ülkenin kayıp ve hasar fonu için taahhütte bulunmasını bekliyoruz. Bu, müzakereciler üzerinde uygun bir finansman mekanizmasının geliştirilmesi konusunda anlaşmaya varmaları için daha fazla baskı oluşturuyor.”&nbsp;dedi. Ancak kayıp ve hasar fonu için taahhüt edilen milyonlar, tahminlere göre yılda 1 trilyon dolara kadar çıkabilecek meblağların çok çok altında. Bunun üzerine Barbados Başbakanı Mia Mottley, kayıp ve hasarı finanse etmek için artan fosil yakıt kârları üzerinden %10'luk bir vergi fikrini gündeme getirdi. Global Justice Now&nbsp;tarafından çarşamba günü yayınlanan analiz, beş büyük petrol şirketinin –&nbsp;Chevron, ExxonMobil, BP, Shell ve Total – bugüne kadar küresel karbon emisyonlarının %11'lik katkılarına dayanarak yılda 65 milyar dolar ödemeleri gerektiğini öne sürdü. Son araştırmalar, petrol ve gaz endüstrisinin son 50 yılda net kârla yılda ortalama 1 trilyon dolar sağladığını gösterdi.Türkiye Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan yardımcısı ve başmüzakereci Mehmet Emin Birpınar COP27’de kurulan Türkiye pavilyonunda yaptığı konuşmada, gelecek hafta COP 27’de konuşacak olan Bakan Murat Kurum’un Türkiye’nin güncellenmiş yeni Ulusal Katkı Beyanı’nı (NDC) açıklayacağını söyledi. Türkiye’den tüm katılımcıları pavilyona davet eden Birpınar, yaptığı bilgilendirme toplantısında Türkiye’nin emisyonlarını zirveye çıkaracağı yılı, yani emisyonların sürekli olarak düşmeye başlayacağı pik yılını da açıklayacağını duyurdu.Climate TRACE Koalisyonu tarafından oluşturulan ve öncülüğünü&nbsp;eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore'un yaptığı yeni bağımsız sera gazı emisyonları envanterinin lansmanı gerçekleşti. Climate TRACE; Çin, ABD ve Hindistan'daki şirketler de dahil olmak üzere dünya çapında 70.000'den fazla şirketin tesis düzeyinde emisyonlarını göstermek için uydu verilerini ve yapay zekâyı birleştiriyor. Bu araç sayesinde salınan emisyonların yeri ve kapsamı kolaylıkla bilinebiliyor. Al Gore, 100'den fazla kurum ve 30.000 sensörden alınan güvenilir ve doğrulanmış verileri birleştiren Climate TRACE aracının hükümetlerin eylemlerini belirlemesine yardımcı olabileceğini açıkladı ve emisyon yayıcıların göz boyamasını imkânsız kıldığını vurguladı. Al Gore, şu anda dünyadaki en büyük 14 bireysel emisyon kaynağının hepsinin petrol ve gaz sahaları olduğunu açıkladı.İçerde finans konuşulurken ciddi kısıtlamalara rağmen iklim aktivistleri konferans alanı içinde “mavi bölge”de petrol ve gaz projelerine son verilmesi için protesto gösterisi düzenledi

COP27

Kayıp ve hasarların telafisi için finansman desteği çağrısı ne durumda? Raporlar ne diyor? Yetkililer neler dedi?

COP27’de İlk Günler

• Paris’te <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/fransa-da-toplu-tasima-calisanlari-grev-baslatti-409549" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">toplu taşıma çalışanları</a> ve toplu taşımadan sorumlu kurum Régée Autonome des Transports Parisiens (RATP) çalışanlarını temsil eden sendikalar, ücret ve personel sayısının artışı ile çalışma koşullarının iyileştirilmesi gibi taleplerle greve gitti. Bazı metro hatlarının ve 30 istasyonun kapatıldığı belirtildi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1668094733961.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="kapalı metro istasyonu" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">BirGün<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Londra’da toplu taşıma çalışanları, Demiryolu, Denizcilik ve Taşımacılık Sendikası (RMT) ve Unite sendikalarının üyelerinin çağrısıyla daha iyi çalışma koşulları, emekli maaşlarında iyileştirme ve ücret talebiyle 24 saatlik greve gitti. Büyük kalabalığın oluştuğu metrolar nedeniyle insanların otobüslere akın ettiği <a fr-original-style="" href="https://www.evrensel.net/haber/474395/londra-ve-pariste-ulasim-iscileri-grev-yapti" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktarıldı.</a></li></ul>

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://www.euronews.com/green/2022/09/13/eiffel-tower-lights-out-paris-falls-in-line-with-macrons-energy-sobriety-rules" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paris’in enerji krizi planı</a><a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/leaders/2022/09/08/how-to-deal-with-europes-energy-crisis" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa, enerji kriziyle nasıl başa çıkacak?</a><a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2022/sep/14/we-are-not-going-away-the-volunteers-fighting-back-against-englands-polluted-rivers" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Birleşik Krallık'ta gönüllüler, nehirler için çalışıyor</a>

SEFiA İklim Gündemi

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Osmanlı’da Kırmızı Fener Sokağı</h2>1928’teki Galata gezisinden dönemin genelevlerinin kapılarına kırmızı fener asıldığını öğreniyoruz. Aynı Hollanda’daki Red-light district gibi bu bölgenin de kırmızıyla ışıklandırılmasını nedeni ne olabilir?&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://manifold.press/paris-mahallesi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1911</a> yılına ait bir arşiv belgesine göre Osmanlı yönetimi, İstanbul’daki genelevleri işaretlemeyi, kapısına kırmızı fener asmayı önermiş. Ancak bu önerinin yerinde bir davranış olmayacağı fikri hakim olmuş ve bu plandan vazgeçilmiş. Buna rağmen kırmızı fener neden kullanılmış olabilir?<a fr-original-style="" href="https://tarihvakfi.org.tr/kitap/tarih-vakfi-yurt-yayinlari/osmanlida-cinselligin-sakli-kiyisi-2-baski/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Osmanlı'da Cinselliğin Saklı Kıyısı”</a> kitabının yazarı Cem Doğan, bu soruya kitabında şöyle cevap veriyor: “1. Dünya Savaşı boyunca fuhuşun gösterdiği artış, 1911’de uygun bulunmayan bu uygulamanın hayata geçirilmesine yol açmış olmalıdır. Kırmızı fenerlerin temel maksadı fuhuş yapılan evlerle yapılmayanları ayırt etmek olduğuna göre, bu fenerler namuslu Osmanlı vatandaşlarıyla diğerlerini ayırmanın basit bir yoluydu.”&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/11/2/1638849562154.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.ottomanhistorypodcast.com/2021/02/oguz.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sedad Simavi’nin karikatür albümünden, İstanbul, 1918 </a>

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

(Görsel: Time Magazine)2016'da imzalanan ancak 5 yıl boyunca meclis onayından geçemeyen Paris İklim Anlaşması’nı 7 Ekim 2021’de nihayet TBMM’de onaylaması, anlaşmayı yeniden gündeme getirdiği gibi çeşitli tartışmalara da yol açtı. Anlaşmayı imzalamak ile onaylamak arasındaki fark gereği, bir anlaşmanın imzalandığı ülkelerde yürürlüğe girmesi için; o ülkelerin parlamentoları tarafından da onaylanması gerekiyor. Dolayısıyla Türkiye, anlaşma onayının Resmî Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle artık Paris İklim Anlaşması’nın tarafı konumunda.<a fr-original-style="" href="https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paris İklim Anlaşması</a>, iklim krizinin önüne geçmek amacıyla 197 ülkenin ortak hareket etmeleri gerektiğini kabul ettikleri uluslararası bir anlaşma. İklim krizinin önüne geçebilmek için küresel ortalama yüzey sıcaklığındaki artışı 2 derece ile sınırlandırmayı, mümkünse 1,5 derecenin altında tutmayı amaçlayan; uzun yıllardır aşina olduğumuz <a fr-original-style="" href="https://haytap.org/tr/kyoto-protokol" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kyoto Protokolü</a>’nün devamı niteliğinde sayılabilecek bir uluslararası düzenleme. Temelde iklimi korumak için emisyonların azaltılması ve fosil yakıtların kullanımının durdurulmasını hedefliyor. Ancak taraf ülkeler, ne zaman ve ne kadar sera gazı azaltımı gerçekleştireceklerine kendileri karar veriyor. Söz konusu anlaşma, ülkelerin kendi koşullarına göre hazırladıkları beyanlarını (Ulusal Katkı Beyanı) baz alıyor ve ülkeleri her beş yılda bir&nbsp;bu beyanlarını iyileştirmeye davet ediyor.Paris İklim Anlaşması özünde yalnız iklim kriziyle mücadeleyi hedefleyen bir protokol olsa da, bugüne dek toplumun farklı kesimlerinden tepkiler çekebildi. Bunlar ise genel olarak iki grupta&nbsp;toplanıyor: Anlaşmanın taraftarı olmasına karşın hükümet politikalarına güvenini kaybeden çevreciler ile anlaşmanın içeriğini uluslararası güçlerin bir yaptırımı olarak algılayan şüpheciler.Çevreciler ve iklim aktivistleri, uzun süredir Paris İklim Anlaşması’nın TBMM'de onaylanması yönünde kampanyalar yapsa da, anlaşmanın alelacele onaylanması kafalarında soru işaretleri oluşturmuş durumda. Zira 26. BM İklim Konferansı (COP26), 31 Ekim’de Glasgow’da başlayacak ve Türkiye bu yıl konferansa anlaşmayı onaylamış bir ülke olarak katılacak. Bu noktada soru işaretlerinin sebebi de, anlaşma kapsamında gelişmekte olan ülkelere emisyonların azaltılması&nbsp;ve fosil yakıtların sınırlandırılması karşılığında yaklaşık üç milyar dolarlık bir finansman sağlanacak olması. Dolayısıyla özellikle son yıllarda Türkiye’de pek de başarılı iklim politikaları yürütülmediği gerçeği göz önüne alındığında; söz konusu sürecin iklim adına değil, fonlardan yararlanmak adına işletildiği düşünülüyor.Anlaşmaya tepki gösteren bir diğer grup ise, getireceği yükümlülükler neticesinde toplum yapısının zarar göreceği, yapay/vegan et tüketimi zorunluluğu getirileceği gibi savlar sunuyor. Her ne kadar hayvancılık&nbsp;sera gazı salımını ciddi ölçüde artıran bir faaliyet olsa da; anlaşma kapsamında taraf ülkelerde hayvancılığın durdurulması ya da yapay et tüketimi zorunluluğu getirilmesi gibi bir madde söz konusu değil.Özetle, Paris İklim Anlaşması küresel iklim krizinin&nbsp;elbirliğiyle önüne geçebilmemiz adına gerçekleştirilen bir uluslararası düzenlemedir. Zira dünyanın uzun yıllardır mücadele ettiği bu sorunun üstesinden gelebilmesi ancak tüm ülkeler başta olmak üzere insanlığın işbirliği&nbsp;yapması ile mümkün. Fakat söz konusu anlaşmaya farklı kesimlerden gelen tepkiler, yönetimlerin bir karar alırken halkı aslında ne denli bilgisiz&nbsp;bıraktığını gösteriyor. Toplumun bu tepkilerinde haklı olup olmadığı ise anlaşılan o ki, ancak <a fr-original-style="" href="https://ukcop26.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">COP26</a> ve devamında hayata geçirilecek uygulamalar ile netleşecek.<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/elif-ay-91a24a16a/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Elif Ay</a>

paris ile ilgili hikayeler