<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sabrın sonu afiyet: Osmanlı Mutfak Sözlüğü</h2>Tıpkı dil gibi yaşayan ve sürekli dönüşen mutfak üzerine nasıl sözlük hazırlanır? Bu sözlük ne işe yarar? Priscilla Mary Işın’ın 20 yıla yayılan sözlük hazırlama süreci üzerinden konuşuyoruz.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Kitabın adı: Osmanlı Mutfak SözlüğüTürü:&nbsp;SözlükYazar:&nbsp;Priscilla Mary Işın</blockquote>Zırvayı bilir misiniz? Cevabınız muhtemelen “evet” olacak. Ama soruyu “zırva yemeği” diye sorsak yanıtın “hayır”a dönüşmesi muhtemel. Zırva gibi unutulan pek çok yemek ve malzeme var. Doğal olarak damak tadımız da bunlarla birlikte değişiyor.&nbsp;Bütün bunları hatırlatmak için nice insan neslini ve coğrafyasını kapsayan bir imparatorluğun mutfak sözlüğünü yapmak hiç kolay değil. Hele de yemek tariflerini kaydeden ve koruyan bir arşivin olmadığı bir coğrafyada bunu yapmak çok daha zor. Priscilla Mary Işın’ın ilk basımı 2010'da yapılan Osmanlı Mutfak Sözlüğü, genişletilmiş ve gözden geçirilmiş üçüncü baskısı ile Everest Yayınları’ndan çıktı. Everest Yayınları "Aş Kitaplığı" adını verdiği dizi ile disiplinlerarası bir yemek kültürü kitaplığı oluşturmayı hedefliyor. Sözlük de bu dizinin bir parçası.İlk sözlük, MÖ 4000 civarı Mezopotamya’da ortaya çıkmış. Kil tabletlere nakşedilmiş bu ilk örneklerin amacı, tüccarların birbirini daha kolay anlayabilmesiymiş. Tarihsel süreç içinde sözlükler, uzun yıllar alfabetik sıralama yerine belirli bir tema etrafında hazırlanıyormuş. Unutulan sözcüklerden bölgesel flora ve fauna endekslerine sözlükler, yıllar boyu farklı kulvarlarda, farklı temalarla yol alırken 9. yüzyıl sonrasında hacim ve tekniklerde bir dönüşüm yaşanmaya başlandı. Osmanlı Mutfak Sözlüğü’nün en temel kaynaklarından Divan-ı Lûgat’it Türk&nbsp;de bu dönüşümün ürünlerinden biri olarak gerek amacı gerekse hacmiyle çağdaşlarından ayrılan örneklerden.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mutfak sözlüğü ihtiyacı</h3>Mary Işın’ın mutfak sözlüğü ihtiyacı, Osmanlı mutfak kültürüne ilgisinin arttığı 80'li yılların sonuna dayanıyor. Kendisine bu konuda yol gösterenlerin Prof. Dr. Süheyl Ünver ve Prof. Dr. Nurhan Atasoy olduğundan bahsediyor. Süheyl &nbsp;Ünver’in araştırması Fatih Devri Yemekleri’nde bulunan “sözlükçe”lerden yola çıkıyor. Nurhan Atasoy da kendisine araştırma ve kayıt yöntemleri hakkında önemli tavsiyelerde bulunuyor. Böylece yüz binlerce sayfa terim, not ve alıntıdan oluşan bir bilgi yığını ortaya çıkıyor.&nbsp;Osmanlı yemek kültürü üzerine eğildikçe notları da artıyor. Daha önce endeks kartlarına kaydedilen binlerce not, 1990’lı yıllarda bilgisayar sayesinde dijital ortama taşınıyor. Bu kart sistemi sözlük oluşturmak isteyen araştırmacılar için büyük kolaylık sağlıyor. Meraklı okurlar, bunların örneklerini Oxford İngilizce Sözlüğü’nün nasıl hayata geçirildiğine ışık tutan Dahi ve Deli&nbsp;filminde görebilirler.Peki bir mutfak sözlüğü nasıl yapılacak? Mutfak da tıpkı dil gibi yaşayan ve sürekli dönüşen bir alan. Ancak Mary Işın’ın önünde daha büyük zorluklar var: Birbirini tutmayan bilgiler, zaman ve mekan değiştikçe farklı anlamlar yüklenen kelimeler… Hiç tadılmayan bir Beç Poğaçası&nbsp;nasıl anlatılabilir? Bırakın günümüzü, 20. yüzyılın sonunu dahi görememiş baklava keseceğini görmeden bu alet nasıl tasvir edilebilir? <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#a2c3b9" color="#FFFFFFFF" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#a2c3b9 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/sabrin-sonu-afiyet-osmanli-mutfak-sozlugu?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(162, 195, 185) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ TAMAMI İÇİN</a>

apéro

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Artan, Tülay, "FENER", TDV İslâm Ansiklopedisi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aydın, B. (2007). DİV AN-I HÜMAYUN TERCÜMANLARI VE OSMANLI KÜLTÜR VE DiPLOMASiSiNDEKi YERLERİ. Osmanlı Araştırmaları, 29(29), 41-86.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">C. Gurlitt, Die Baukunst Konstantinopels, Berlin 1908-12, tür.yer.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">De Beylié, L. M. E. (1903). L'habitation byzantine: les anciennes maisons de Constantinople. E. Leroux.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dizdar, S. İ., &amp; Sönmez, N. (2006). Osmanli Sivil Mimarliğinda İstanbul’daki Taş Odalar Ve Fener Evleri. Megaron, 1(2), 126.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eremya Çelebi Kömürciyan, İstanbul Tarihi: XVII. Asırda İstanbul (trc. H. D. Andreasyan, haz. K. Pamukciyan), İstanbul 1988, s. 18-19, 168-169.</li></ul>

Strolling Istanbul

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Osmanlı’da Kırmızı Fener Sokağı</h2>1928’teki Galata gezisinden dönemin genelevlerinin kapılarına kırmızı fener asıldığını öğreniyoruz. Aynı Hollanda’daki Red-light district gibi bu bölgenin de kırmızıyla ışıklandırılmasını nedeni ne olabilir?&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://manifold.press/paris-mahallesi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1911</a> yılına ait bir arşiv belgesine göre Osmanlı yönetimi, İstanbul’daki genelevleri işaretlemeyi, kapısına kırmızı fener asmayı önermiş. Ancak bu önerinin yerinde bir davranış olmayacağı fikri hakim olmuş ve bu plandan vazgeçilmiş. Buna rağmen kırmızı fener neden kullanılmış olabilir?<a fr-original-style="" href="https://tarihvakfi.org.tr/kitap/tarih-vakfi-yurt-yayinlari/osmanlida-cinselligin-sakli-kiyisi-2-baski/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Osmanlı'da Cinselliğin Saklı Kıyısı”</a> kitabının yazarı Cem Doğan, bu soruya kitabında şöyle cevap veriyor: “1. Dünya Savaşı boyunca fuhuşun gösterdiği artış, 1911’de uygun bulunmayan bu uygulamanın hayata geçirilmesine yol açmış olmalıdır. Kırmızı fenerlerin temel maksadı fuhuş yapılan evlerle yapılmayanları ayırt etmek olduğuna göre, bu fenerler namuslu Osmanlı vatandaşlarıyla diğerlerini ayırmanın basit bir yoluydu.”&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/11/2/1638849562154.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.ottomanhistorypodcast.com/2021/02/oguz.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sedad Simavi’nin karikatür albümünden, İstanbul, 1918 </a>

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/cerbozkurt" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ceren Bozkurt</a>Coğrafyanın sunduğu çeşitliliğe göre şekillenen tüketim, konu Anadolu coğrafyası olunca bir gıda kartelası gibi. Anadolu, müthiş coğrafyası sayesinde pek çok farklı çeşitliliğe ev sahibi yapıyor. En kadimlerinden biri de zeytin — bereket timsalinin öyküsü denilince akla Akdeniz coğrafyası geliyor. Zeytinyağı da Ege Denizi’ne açılan toprakların mutfaklarından yükselen koku.İslamiyet, zeytini hâlihazırda kutsal addetmişti — cennetten çıkma konumunda, Kuran-ı Kerim’in içinde zeytinin geçtiği ayetler bulunuyor. Nefis terbiye edilen oruçların ilk lokması zeytine ait; Nuh’un tufandan kurtuluşunun sembolü zeytin ağacının dalında saklı. İncil’de zeytinyağının ilahları ve insanları onurlandırmak için var olduğu salık veriliyor. Bunca geçmişe sahip zeytin ve zeytinyağı, elbette Osmanlı’da da hak ettiği değeri zamanla da olsa görmüştü.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sadeyağ ve zeytinyağı: bir Osmanlı mutfağı adaptasyonu&nbsp;</h2>Zeytinyağı üretimi ve tüketimi, Osmanlı’nın Roma ve Bizans’tan devraldığı bir kültür. Esasen Türkler, uzun süre zeytinyağına pek rağbet göstermiyor. Özellikle konu Osmanlı saray mutfağıysa şayet, tüketim maddesi olarak birinci sırada sadeyağ geliyor — Türk mutfağı fiilen, göçebe yaşamın bir getirisi olan hayvansal yağla medeniyetin ve yerleşik hayatın simgesi zeytinyağının birbiriyle girdiği samimi ilişkiden ortaya çıkmış bir mahsul.&nbsp;Zeytinyağının her ne kadar Osmanlı erken dönem mutfağında sadeyağa kıyasla çok daha az tüketildiği tahmin edilse de çok ciddi bir ticaret metasıydı. Zeytinyağının saray mutfağındaki neredeyse ilk kayıtlarına Fatih Sultan Mehmet döneminde rastlanıyor fakat tüketim maddesi olarak kullanılıp kullanılmadığına dair kayıtlar bulunamıyor.&nbsp;Kimi yemek tarihi araştırmacılarına göre Fatih’in karadan yürüttüğü gemilerin altlarına sürtünmeyi en aza indirmesi için zeytinyağı sürülüyor. Bilinen o ki zeytinyağı 19. yüzyılın başlarına kadar öncelikli olarak aydınlatmada, Helvahâne’de yapılan sabunların içinde ve mucizevi merhemlerin esas maddesi olarak kullanılıyor.Özellikle camilerin kandillerinde kullanılan zeytinyağı özellikle kandiller ve Ramazan gecelerinde çok daha fazla talep görüyor. İşin en ilginç yanlarından biri, az is ürettiği için Burhaniye Zeytinyağı'nın Vatikan tarafından kiliselerin aydınlatması için yıllarca alınması. Keza zeytinyağı, Mekke’deki Mescid-i Haram’ın da aydınlatılması amacıyla da kullanılıyor. Bu iki örnek gösteriyor ki zeytinyağı manevi manasının dışında gündelik hayatın da vazgeçilmez bir ürünü.Osmanlı Mutfağına geri dönecek olursak eğer, mide-kent payitaht İstanbul’un zeytinyağı temin ettiği bölgeler oldukça mühim: Midilli, Kazdağı, Girit, Kandiye, Hanya, Resmo ve Atina zeytinyağı ve sabun; İzmir, Edremit, Molova, Ayvalık, Cunda Adası ve Ağrıboz sadece zeytinyağı. Bu bölgeler yıllarca "Zeytinyağı bölgesi" olarak adlandırılıyor ve özellikle her gıda maddesinin en iyisinin alındığı Osmanlı saray mutfağına bu bölgelerden zeytinyağı gönderiliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/3/1637739187357.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.83" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pierre de Gigord koleksiyonundan&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://primo.getty.edu/primo-explore/fulldisplay?vid=GRI&docid=GETTY_ROSETTAIE2894806&context=L" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1883'te İstanbul</a>, Yağkapanı Fotoğraf: Sébah &amp; Joaillier<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Zeytin bağlarının ortasına konuşlanmış Osmanlı Devleti’nin zeytinyağını mutfağında salataların ve soğuk yemeklerin imzası olarak kullanması, daha çok son dönemlere tekabül ediyor. 15. yüzyılda saray mutfağının muhasebe defterlerinde&nbsp;"Yemeklik yağ" başlığının sadeyağa ayrılıp zeytinyağı için ayrı bir kayıt tutulması o dönemlerde zeytinyağının yemeklik kategorisinden ayrı olarak tutulduğunu gösteriyor. 16. yüzyılla birlikte bir elin on parmağını geçmeyecek kadar tarifte zeytinyağının kullanılması da zeytinyağının yavaş yavaş Türk mutfağına giriş yaptığını anlatıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zeytinyağı mutfağa nasıl adapte oldu?</h2>18. yüzyılla birlikte mutfaklarda zeytinyağına talebin arttığı aşikâr. Bunun ilk sebeplerinden biri saray erbabından cariyelerin evlenip kentte yaşamaya başlamaları. Geleneğe göre sultanlar ve kalfalar, cariyelere yuvaları olan saraydan ayrıldıklarında yiyecek gönderiyor; cariyeler de bu armağana sarayda olmayan spesiyal yiyeceklerle karşılık veriyorlar — midye, balık dolmaları, zeytinyağlı dolmalar bu ikramlardan bazıları.&nbsp;Faruk Doğan’ın aktardığına göre: “Zeytinyağının Türk mutfağına girişi üç aşamada olmuştur. Buna göre birinci aşamada 16. yüzyılın sonlarında Osmanlı-Avusturya savaşlarına bağlı olarak Eflak-Boğdan isyanı İstanbul’a koyun sevkiyatını azaltmış ve et fiyatları pahalılaştığından halk sakatata, balığa, etsiz yemeklere yönelmiştir. İkinci aşama 18. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak ve giderek Amerika’dan gelen sebzelerin yerleşmesiyledir. Üçüncü aşama Tanzimat’dan sonra batı etkisinin girilmesiyle ortaya çıkmıştır. Bir başka görüşe göre, İstanbul mutfağında zeytinyağı kullanımı sarayda ve konaklarda çalışan frenk aşçılar aracılığıyla artmıştır.”&nbsp;Elbette en önemli etkilerden biri Rum ve Yahudi mutfağında bulunan devasa bir zeytinyağlı yemekler arşivi olmasıdır. Meyhanelerin Rumlara ait olduğu bu dönemlerde zeytinyağının mezelerle tanınır hâle gelmesi İstanbul ve saray mutfak kültürünü derinden etkiliyor ve zeytinyağının yemeklerdeki hikâyesini görünür kılıyor. Böylece zeytinyağı artık sofralarımızın misafiri değil, damak tadımızın sahibi oluyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kaynaklar:</h2><ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Artun Ünsal, Ölmez Ağacın Peşinde-Türkiye’de Zeytin ve Zeytinyağı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2021.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Faruk Doğan, “Osmanlı Devleti’nde Zeytinyağı Üretimi ve Tüketimi,” Türk Mutfağı, (Ed. Arif Bilgin&amp;Özge Samancı), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2008.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suraiya Faroqhi, “Erken Modern Osmanlı İmparatorluğu’nda Zeytin ve Zeytinyağı Tüketimi,” Zeytinin Akdeniz’deki Yolculuğu Konferans Bildirileri, (Ed. Alp Yücel Kaya&amp;Ertekin Akpınar), İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi, İzmir, 2018.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Stefanos Yerasimos, Sultan Sofraları - 15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zeki Arıkan, “Midilli-İstanbul Arasında Zeytinyağı Ticareti,” Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl 2006, Cilt 25, Sayı 40 Sayfa 1-28.</li></ol>

Zeytinyağı nasıl sofralarımızın misafiri değil, damak tadımızın sahibi oldu?

Osmanlı'da zeytinyağı tüketimi

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/cerbozkurt" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ceren Bozkurt</a>Keşfi kimine göre bilinçli kimine göre rastlantı olan şarap, kıpkırmızı, sarıya çalan yahut gül rengi, buruk tadı ve nevi şahsına münhasır kokusuyla antik çağlardan beri insan hayatının içinde. Tarımın icadını takip eden yerleşik yaşam olgusu, beraberinde yalnızca yemek kültürünü değil, içki kültürünü de derinden etkiliyor. Tarihin neredeyse her döneminde insanların tükettiği ve tüketirken de haz aldığı şarap, kutsal kitaplarda kendisine sayfalarca yer buluyor, hatta mitolojide özel olarak bir tanrıya sıfatını dahi bahşediyor. Dionysos’un şarapla özdeşleşmesi, Nuh’un tufandan kurtarılıp akabinde bağ kurup çiftçi olduktan sonra şarap içmesi, İsa’nın ilk mucizelerinden birinin bir düğünde altı küp suyu şaraba çevirmesi aslında hiç de rastlantısal anlatılar değil. Aksine şarabın yıllara hükmünün bir göstergesi olarak karşımıza çıkıyor.&nbsp;Anadolu yerlileri içecek kültürlerinde kadim zamanlardan beri şarap içiyor. Menşesi Anadolu coğrafyası olması sebebiyle Osmanlı döneminde de sıklıkla sofralara konuyor. Üretimi çoğunlukla Rum ve Ermenilere ait olan şaraplar, seyahatnamelerde sıklıkla geçtiği gibi, özellikle Avrupalı gezginler tarafından on üzerinden on alıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Osmanlı'da içki ve meyhane geleneği</h2>Bizans kültürünün bir yadigârı olan gelenek, Osmanlı reayasının büyük bir çoğunluğu içkinin haram kabul edildiği İslam dinine bağlı olsa da içki üretimi, ticareti ve tüketimi, imparatorluk yapısı nedeniyle belirli kurallara bağlanıyordu. Gayrimüslim halkın çoğunluğu oluşturduğu bölgelerde meyhanelerin açılması, içki satışı ve şarap ticareti yapılması serbestti. Ancak devlet, zaman zaman Müslüman kimliğini koruma amacıyla alkollü içeceklerin tüketilmesine yasaklar koyuyordu.Kamusal bir alan olarak meyhanelerde toplanan insanların muhalif tartışmaları körüklemesi ve bilgi alışverişleri, devletin gözünü hem içki satılan hem tüketilen yerlerden ayırmamasına sebep olmasıyla birlikte, ne zaman toplumsal bir kargaşa olsa ilk önlem, içki üzerinden oluyordu. Her ne kadar devlet, reayanın içki tüketiminin yakın takipçisi olsa da başka bir odak noktası Osmanlı saraylarındaki işret meclisleriydi.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631105170016.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İşret mekânları (Anonim)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Birlikte yiyip içme anlamına gelen işret meclisleri, genellikle Osmanlı padişahlarıyla elitlerinin huzurunda düzenlenen ve şair, sanatçı, rakkasların da dâhil olduğu bir nevi eğlence toplantıları olarak düzenleniyordu. Bu meclislerden eğlence, ziyafet, içki, şiir ve dans eksik olmuyor; özellikle şarap, bu toplantıların bir nevi sembolü olarak yer ediniyordu. Ev sahibinin şöhretine yakışır sofralar kurması, bu sofralarda “şarapla beraber giden yiyecekler, yarı-pişmiş kebaplar, ekşil, çorba, kavurma ve köfteler, özellikle balık çeşidi, istiridye”&nbsp;tercih edilmesine ve “elli kadar fındık fıstık çeşidi, kavrulmuş badem, balık yumurtası, havyar, pastırma”nın muhakkak bulunmasına neden oluyordu. Aynı zamanda sofra, “çeşitli mevsim meyveleriyle, çiçek, vazolar ve gül yaprakları ile bezenmeliydi.” Bu tür şarap meclislerinde çok içmek, sarhoş olmak, kötü sözler söylemek, kusmak veya hiç konuşmamak görgüsüzlük sayılıyordu.Halk, özellikle kıtlık, salgın ve savaş zamanlarında bu kötülüklerin yönetici kısmının içtiği şarapların bir cezası olduğuna inanıyordu. Her türlü belanın sebebi olarak görülen içki ve meyhaneler, bu yüzden günah keçisi olarak görülüyor ve zaman zaman yasaklanıyordu. Buna rağmen içki, Osmanlı saray kültüründe ve reaya sınıfında yasaklara karşın var olmayı başardı.Kaynaklar:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Derviş Tuğrul Koyuncu, Osmanlı İmparatorluğu’nda İçki Üretimi ve Tüketimi, Selenge Yayınları, İstanbul, 2020.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Halil İnalcık, Has-Bağçede ‘Ayş u Tarab Nedimler Şairler Mutribler, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Priscilla Mary Işın, Osmanlı Mutfak Sözlüğü, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2010.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tom Standage, Altı Bardakta Dünya Tarihi, çev. Ahmet Fethi, Kırmızı Kedi Yayınları, İstanbul, 2005.</li></ol>

Şaraba düşkünlük, eski bir müessese.

Osmanlı’nın bâde-perest yüzü

<h2>Hava durumu tahmini yapar gibi trend tahmini yapmak… &nbsp;</h2>ANGST'ta geçen hafta Lara Akyel; yapay zekâ destekli trend tahmin uygulamalarından influencer'lara, moda endüstrisini bir "görünürlük yarışı" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmY2U3MzQxMDk1MmFiMDAwODVkMzEyYSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmM3ZTg2MjQ4OGRlYTAwMDhmODhhYjI="">ele alıyor.</a><hr><h2>“Osmanlı İstanbul'unda Kadın Bani Yapıları Haritası”, Osmanlı'da kadınların yaşamlarını sadece kapalı kapılar ardında sürdürmediğini kanıtlıyor. &nbsp;</h2>Su yolları ve çeşmeler, cami ve külliyeler, konutlar ve saraylar... Aposto! İstanbul'da Deniz Şenliler; İstanbul'u şekillendiren kadınların <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmY2U3MzQxMDk1MmFiMDAwODVkMzEyYSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmM5ZWE3N2YxMzQ0ZDAwMDc0MTRlZGY="">izini sürüyor.</a><hr><h2>Bitcoin, yeni altın mı? &nbsp;</h2>Pareto’nun dün yayımlanan sayısında Nurefşan Kutlu; altının ve Bitcoin'in benzerliklerine ve farklılıklarına, bu iki yatırım aracına ilişkin gelecek öngörülerine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmY2U3MzQxMDk1MmFiMDAwODVkMzEyYSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY1ZmNjZDkwMzA5NTJhYjAwMDg1ODliYWI="">yer veriyor.</a>

OSMANLI ile ilgili hikayeler