👓 Bugün neler okuduk?&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/eger-kabul-etmeyi-secersen-mission-impossible" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Duende</a> | Eğer kabul etmeyi seçersen: Mission: Impossible</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://fatihaltayli.com.tr/kose-yazisi/2023/07/16/kontrollu-mucadele" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fatih Altaylı</a> | Kontrollü mücadele</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://artigercek.com/amp/makale/inkalarin-patent-hakki-ya-da-mulkiyet-uzerine-257783" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Metin Yeğin</a> | İnkaların patent hakkı ya da mülkiyet üzerine</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.inverse.com/entertainment/secret-invasion-pacing-too-fast-marvel-problem" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Inverse</a> | "Secret Invasion" continues Marvel's worst habit</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/sunscreen-safety-ingredients/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WIRED</a> | The problem with sunscreen isn’t its ingredients—it’s you 💡 İpucu: Chrome kullanıcıları, alan adı çubuğunun sol başında yer alan site ayarları sekmesinden JavaScript'i engelleyerek WIRED içeriklerine ücretsiz ulaşabilir.</li></ul>

Aposto Gündem

Herkese tekrar merhabalar! İkinci yazımda sizlere hepimizin günlük hayatlarımızda teknolojisini deneyimlediği ama birçoğumuzun muhtemelen adını daha önce duymadığı bir firmadan bahsetmek istiyorum.&nbsp;Immersion, cep telefonları, oyun konsolları, hatta otomobillere dair ilgi ve aidiyet duygumuzu artırmakta destekleyici unsurlar sunan ve kullanıcı deneyimini üst seviyelere çıkaran teknolojiler geliştiriyor.Immersion 1993 yılında Aventura, Florida’da kurularak haptik teknolojiler üzerine çalışmalarına başlayan bir firma. Kurulduğu dönemde yoğun Ar-Ge faaliyetleri sürdüren firma, deneysel sensör teknolojileri kullanarak insanların cihazlar ile olan etkileşimini artırmaya yoğunlaşıyor. Bugün ise ağırlıklı olarak aldığı patentler ve geliştirdiği yazılımlar vasıtasıyla cep telefonları, oyun konsolları ve arabalar için sunduğu teknolojileri deneyimleme fırsatı buluyoruz. İnsanlık, Immersion’ın ürettiği teknolojileri dünya genelinde 3 milyar cihaz üzerinden deneyimleme fırsatı buldu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Haptik teknoloji nedir?</h2>“Haptik”, kullanıcıyı kuvvetler, titreşimler veya hareketler uygulayarak bir dokunma hissi deneyimi yaratabilen herhangi bir teknolojiyi ifade eder. Örnek vermek gerekirse; oyun konsollarının kumandalarındaki titreşim, cep telefonlarındaki ses ve melodilerle uyumlu titreşimler, hatta araçların ekranlarındaki dokunmatik geri bildirim titreşimleri ve bas sesler ile hissiyatımızı pekiştiren teknolojileri “haptik teknoloji” olarak tanımlayabiliriz.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilmeyenler için ifade etmek gerekirse, patentlediğiniz bir teknoloji üzerinde yaklaşık 20 sene boyunca ayrıcalıklı haklarınız bulunur. Devletler böylece girişimci gerçek ya da tüzel kişilere yeni icatlar yapmaları ve ticari faaliyetlerini yürütebilmeleri için motivasyon sağlamış olur. Bu sayede bilim insanları da ürettikleri bu teknolojileri ve sonrasında geliştirdikleri ürünleri çalınma ve kopyalanma kaygısı gütmeden geliştirme imkanı bulabiliyor ve patentlerini kullanmak isteyen firmaların bu tip patent üreten firmalarla ya ortaklık kurmaları ya da hasılat paylaşımlı bir anlaşma yapmaları gerekiyor. Buna bir örnek vermek gerekirse çoğu ilaç firmasının Ar-Ge faaliyetlerine ayırabildiği ciddi bütçeler ancak bu sayede gerçekleşiyor. Konuyu dağıtmayalım; biotech firmaları üzerinden başka bir yazıda bu konuya daha detaylı eğilebiliriz.</li></ul>Immersion’ın patentlerini incelediğimizdeyse patentlerinin ağırlıklı olarak 2015-2016 yıllarında alındığını düşünürsek, sahip olduğu 1700 üzerinde patent ile önlerinde rahatlıkla gelir üretebilecekleri 13-14 seneleri olduğunu düşünmek pek yanlış olmaz.&nbsp;Bu yapıdaki bir firmanın nispeten mühendislik ağırlıklı bir yönetim kadrosu olduğu düşünülebilir fakat haklarını teknoloji devleri olarak adlandırabileceğimiz Google, Samsung, Apple ve Meta gibi firmalara karşı koruyabilmek için hukuk konusunu da yabana atmamak gerekiyor.2021 yılında şirketin CEO pozisyonuna getirilen Francis Jose; şirkete 2009 yılında katılmış olup fikrî mülkiyet lisansları konusunda uzmanlaşan bir hukukçu.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/5/1667573774125.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Francis Jose" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Francis Jose | LinkedinBiraz daha derinlerine daldığımızdaysa firmanın çalışan sayısı son yıllarda 70’ten 26 kişiye düşmüş gözüküyor; ki bu da yatırımcılarını gelecek hakkında endişelendirmekte, çünkü firma sahip olduğu güçlü patentleri ve nakit pozisyonu ile dışarıdan bakan biri için artık geliştirme yapıp büyümeden ziyade kârlılığa odaklanarak bu zamana kadarki edinimlerinin keyfini sürmek istiyormuş gibi gözüküyor. Yine son 1 yılda yaptığı ek hisse satışı da yatırımcılarını rahatsız etmiş gözüküyor. Bugüne geldiğimizdeyse şirketin görece boğa piyasasında yaptığı bu satışın şimdiki ayı piyasası için olumlu bir hareket olduğu yönünde de değerlendirmede bulunabiliriz.Yatırımcı kaygılarını Immersion’ın piyasa değerine baktığımızda anlayabiliyoruz: Şu an için piyasa değeri 187 milyon dolar olan şirketin, kasasında haziran sonu itibariyle “hızlıca nakde dönebilir” olarak tanımlanan nakit, nakit benzeri ve menkul değerleri yaklaşık 136 milyon dolar seviyesindeyken toplam yükümlülükleriyse sadece 34 milyon dolar seviyesinde. Dönen varlıkları da eklediğimizde 1700 patente sahip bu şirketin değerinin bu sayede piyasada kabaca 50-55 milyon dolar arası olduğu fiyatlanmakta.Şirketin gelir tablosuna baktığımızda ise gelir kırılımları iki şekilde oluşuyor; sabit gelirler ve ünite satışı başına gelirler. Ünite satışı başına gelirlere örnek vermek gerekirse siz bir Playstation aldığınızda Sony firması da ilgili ay ya da çeyrek sonunda Immersion’a ödeme yapıyor. Çünkü Playstation’ın kumandalarındaki DualSense teknolojisinin patenti Immersion’a ait.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/5/1667573038231.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Sony PS5" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">UnsplashImmersion’ın çeyreklik gelir tablosuna baktığımızdaysa bazı çeyrekler 3-10 milyon dolar arası net kâr elde ederken bazı çeyreklerde zarar ediyor olması yatırım hikayesi açısından iyi gözükmese de, daha önce de ifade ettiğim teknoloji devleri ile olan davaları ağırlıklı olarak lehlerine sonuçlandıkça hem şirketin portföyüne bir anda MRR (aylık sürekli gelir) yaratan şirketler eklenmiş hem de kasasına ciddi miktarda nakit girmiş oluyor.Xbox ürünleri hakkında açılan dava sonucunda, 2003 yılında Immersion ile yaptıkları anlaşma çerçevesinde Microsoft hem 20 milyon dolar nakit ödemek hem de 6 milyon dolar değerinde Immersion hissesi almak zorunda kalmıştır. Sony ise anlaşma yoluna gitmeyip 2002 yılında başlayan ve 2007 yılında sonuçlanan davada, sattığı 250 milyon civarında Playstation ve Playstation 2 cihaz için Immersion’a 150 milyon dolar ödemek zorunda kalmıştır. Apple’ın ise iPhone 6 ve 6S cihazlarıyla ilgili olarak 2016-2018 yılları arasında süren ve detayları açıklanmayan davanın sonucunda, Immersion’a 70-85 milyon dolar arası ödeme yaptığı tahmin edilmektedir.Immersion 1993 yılında kurulduğunda, kurucularının şirketin TAM’inin (target available market — geniş yelpaze pazar büyüklüğü) bu noktalara geleceğini öngörmüş müdür bilemeyiz; fakat AR/VR pazarının da Meta öncülüğünde Oculus cihazları ile ivmeli bir büyüme yakalaması Immersion’ın önümüzdeki yıllarda yeni cihazlarda da söz sahibi olacağını gösteriyor. Nitekim Meta’ya 2022 Mayıs’ta açmış oldukları dava ile Oculus cihazlarında kullanılan haptik teknolojinin patentinin de kendilerine ait olduğunu iddia etmekteler. AR/VR sektörü firmalarını da ayrı bir yazıda ele alırız, ancak Meta ile Sony’nin yeni VR cihazları Oculus Pro ile PSVR2’yi geçtiğimiz haftalarda lanse etmeleriı ve herkesin merakla beklediği -detayları henüz belli olmasa da- Apple’ın 2023’te lanse edeceği konuşulan VR headsetiyle Immersion’a dolaylı olarak para ödeyecek olmamız kuvvetle muhtemel.Meta davası ne zaman sonuçlanır bilemeyiz fakat Immersion lehine sonuçlanması halinde sadece bugüne kadar satılan 15 milyon adet Oculus cihazı için neticelenen diğer davalardaki cihaz başı ödemeleri emsal kabul ettiğimizde Meta’nın Immersion’a -enflasyonu hesaba katmadan- 20–50 milyon dolar arası bir ödeme yapması gerekebilir.Elektrikli araçların da hayatımıza girmesi ile rekabette avantaj sağlamaya çalışan otomobil markaları, yine kullanıcı deneyimini bir üst seviyeye çıkarmak için araç içi haptik teknolojilere epeyce mesai ve kaynak ayırmaktalar. Immersion ise bu noktada gerek otomobil markaları gerekse markaların tedarikçileri ile anlaşmalar yaparak gelirlerini artırmakta. Sektörde rekabetin de artmasıyla beraber burada da sağlıklı büyümeler görmemiz çok muhtemel.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıssadan Hisse</h2>Gördüğümüz üzere ortaya konan buluşları donanım üretmek için fonlamadan da ticarileştirebilmek mümkün. Eminim ülkemizde de birçok gerçek ya da tüzel kişi -özellikle de üniversiteler ile yürüttükleri işbirlikleri sayesinde- patentleme çalışmalarını sürdürmektedir ve umarım muvaffak da olurlar.&nbsp;Öte yandan henüz dibini görmediğimizi düşündüğüm ayı piyasasında bulunan bir firmanın kasasındaki nakit ve benzerlerini çıkardığımızda sadece 50-55milyon dolar seviyesinde şirket değerine sahip olması ve basılı 33,5 milyon hissesinin 30,35 milyonunun dolaşımda oluşu; acaba bu şirket gerek özel gerek kamu iştirakleri vasıtasıyla ülkemize istihdam, vizyon ve genç jenerasyon için ufuk kazandırma anlamında katılamaz mı diye de düşündürmüyor değil. Her masada varsak bu masada neden olmayalım ;)<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dipnot:&nbsp;Yazarın yukarıda bahsi geçen hiçbir firmada yatırımı bulunmamakta olup önümüzdeki 6 ay içerisinde de olmayacaktır.

Quando

NASDAQ:IMMR

Haptik teknolojilerin öncüsü: Immersion

• ABD'de Yüksek Mahkeme, Apple'ın, Qualcomm ile devam eden patent davasında anlaşmaya varılmasının ardından yaptığı temyiz başvurusunu reddetti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;Qualcomm, patent ihlali yaptığı iddiasıyla Apple’a dava açmış, Apple söz konusu patentlerin geçersiz olduğunu iddia etmiş, bunun üzerine iki şirket anlaşmaya varmıştı. Apple, 2025’te anlaşmanın geçerlilik süresi dolunca Qualcomm’un kendisine dava açabileceği iddiasıyla temyiz başvurusu yapmıştı.</li></ul>

Önceki sayımızda, aşıların üzerindeki fikrî mülkiyet ve özellikle patent haklarının zaman zaman ne gibi sorunlar teşkil edebileceğinden bahsetmiştik. Halk sağlığı veya durdurulması gereken bir pandemi söz konusu olmadığı durumlarda ise patentlerin, yeniliğin sürdürülebilir kılınması açısından topluma sunduğu birçok avantaj olduğunu söylemek mümkündür.Dünya Fikrî Mülkiyet Örgütü’ne (WIPO) göre, patent alabilmek için buluşla ilgili teknik bilgilerin patent başvurusunda kamuya açıklanması gerekmektedir. Bu sayede patentler; kişileri ortaya koyduğu buluşlar için ödüllendirip araştırma ve geliştirmeyi teşvik ederken, söz konusu buluşun toplumun bilgisine sunulmasını sağlamaktadır. Böylece, ekonomik ve teknolojik gelişmeleri de hızlandırmak amaçlanmaktadır.“Patent” kelimesi, Latincede “açık olmak” (lie open, be open) anlamına gelen “patere” kökünden geliyor. Daha sonra ise İngilizceye ve sonra da dilimize “patent” olarak geçiyor. Günümüzde, “bir buluşun ya da böyle bir buluşu uygulama alanında kullanma hakkının kime ait olduğunu gösteren resmî belge” anlamında kullanılan “patent”i alabilmek için, başvuranın buluşunun belli kriterlere sahip olması gerekiyor. Örneğin, Amerika Birleşik Devleri Yüksek Mahkemesi’nin bir kararına göre, DNA'nın doğanın bir ürünü olması sebebiyle insan genleri patentlenememektedir.“Patent” kelimesi hem kişiye, buluşu için verilen münhasır bir hakkı hem de bu hakkı ispata yarayan belgeyi ifade eder. Sahibine, buluşunu başkalarının izinsiz bir şekilde ticari olarak üretmesini, kullanmasını, çoğaltmasını, satmasını ve ithal etmesini önleme olanağı tanıyan patent hakkı, 1420’li yıllardan beri Venedik’ten Avustralya’ya kadar birçok yerde milyonlarca “insan”a tanınıyor. Peki, yapay zekâya böyle bir hak tanınabilir mi ve/veya yapay zekânın ortaya koyduğu buluşların patentlenmesi mümkün müdür?

Patere legem quam ipse fecisti!

Thomas Edison’dan Alexander Graham Bell’e: Patentlerin Hikâyesi

Aramızdaki avukatlar iyi bilecektir ki, özellikle de mesleğin ilk yıllarında, yapılan işin yanlış veya eksik olması sebebiyle başvurulan merci tarafından reddedilmesi oldukça stresli olabiliyor. Yetkisiz mahkemeye dava dilekçesi yazmak, eksik belge sunmak gibi hatalar yalnızca vakit kaybına neden olmakla kalmıyor, aynı zamanda kişiyi müvekkile karşı mahcup da ediyor.Buna benzer olarak, patent başvurularının eksik veya yanlış dilekçeler sebebiyle reddedilmesi ele alınabilir. 2020 yılında, dünyada üç buçuk milyona yakın patent başvurusunda bulunulmuştur. Aynı yılda Amerika’da yapılan toplam 646.244 patent başvurusundan yalnızca 388.900’ü başarılı olmuştur. Her geçen yıl başvuruların sayısı artsa da bunların önemli bir kısmı gereken koşulları sağlamamaktadır.Patent başvurularının daha başarılı olabilmesi için alınabilecek önlemlerden biri ise bu süreci kolaylaştıran hukuk teknolojisi platformlarından yararlanmak olabilir. Bu platformlardan biri olan <a fr-original-style="" href="https://petition.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Petition.ai</a>; avukatlar için kurulmuş, USPTO’ya yapılan patent başvurularının başarı oranını artırmayı amaçlayan bir hukuk teknolojisi girişimi. <a fr-original-style="" href="https://petition.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Petition.ai</a> kurucusu Michael Spector, avukatların ABD’de yapılan patent başvuruları için ilk denemede kabul edilme olasılığı yüksek dilekçeler hazırlamasını kolaylaştırmayı ve bu başvuruların reddedilme olasılığının düşürülmesini hedefliyor.Bunun akabinde ise USPTO patent başvuru dilekçelerinin ilk kapsamlı aranabilir veri tabanı olan bu platform ortaya çıkıyor.<a fr-original-style="" href="https://petition.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Petition.ai</a> ile, USPTO’ya sunulan kamuya açık patent dilekçelerini inceleyerek daha önce kabul edilmiş ve aynı konuda yazılmış bir dilekçe örneği bulabilir, belirli sorunlar için onay oranları ve geri dönüş süresi gibi bilgileri kullanarak müvekkil beklentilerini yönetebilirsiniz.Amerika’da patent başvurusu yapacaksanız, <a fr-original-style="" href="https://petition.ai/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Petition.ai</a> ile müvekkillerinize karşı mahcup olmaktan veya hiç değilse başvurunuzun reddedileceğinden endişe etmekten bir nebze kurtulabilirsiniz!Bu sayımızda patent hakkına, yapay zekânın ortaya koyduğu buluşların patentlenebilirliğine ve patent başvurularını avukatlar için kolaylaştıran bir girişime değindik. Bir sonraki sayımızda ise yaklaşık bir aydır devam eden Ukrayna savaşından ve Ukraynalı mültecilerden bahsedeceğiz.Bültenimizin yayım programında minik bir değişiklik yaparak artık sayılarımızı her ayın 1’inde yayımlamaya karar verdik. Bir sonraki sayımızla 1 Mayıs Pazar günü saat 10.30’da sizlerleyiz!Yeni sayımızdan anında haberdar olmak için abone olmayı unutmayın!

Tekrar tekrar başvuruya son!

Patent Başvuru Sürecinin Zahmetsizleştirilmesi

Herkese merhaba. Geleceğe Dönüş serisini hatırlayanlarınız vardır. 1989 yılında sinemalarda yer alan ve film içerisinde 1985’ten 2015 yılına seyahat ederek geleceğin nasıl bir yer olacağına dair hepimizin aklında bir tasvir yaratan filmin ikinci bölümünde, yönetmen Robert Zemeckis geleceğe dair “doğru olma ihtimali düşük” tahminler yapmak istemese de, 2015 yılında dünyanın nasıl bir yer olacağı ile ilgili bilimsel olmasa da bir araştırma gerçekleştirmişti. Bu sayede uçan kaykaylar, hologram reklam panoları veya farklı giyilebilir teknolojilerle o zamanlar tasvir edilen gelecek, beklentileri karşıladı mı, yoksa çok daha ileride miyiz? Uçan kaykaylar ile ilgili gelişmeler olduğunu biliyor olsak da, bugünkü konumuz hepimizin devamlı duyduğu, bazılarımızın fazlası ile içinde olduğu, bazılarımızın ise hala anlamlandırmaya çalıştığı dijital teknolojiler üzerine. Özellikle de iklim krizi ile mücadeledeki yeri üzerine yürütülen çalışmalar dolayısı ile Blockchain teknolojisi.<img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1643820264360.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.52" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Blockchain, NFT, metaverse ve daha birçok yeni nesil dijital teknolojiye kaynak olması dolayısı ile hayatımızı fazlası ile değiştirecek gibi görünüyor. Bu değişimlerin çevresel, sosyal ve ekonomik etkileri ise bu yazımızda tartışmaya çalışacağımız en kritik konu başlıkları. Bu tartışmalara geçmeden önce Blockchain teknolojisini basitçe anlamaya çalışıp, ardından da bu teknolojinin döngüsel ekonomi içerisindeki yerini, iklim krizi ile mücadelede nasıl bir etkisi olabileceğini ve elbette olumlu/olumsuz yanlarını özetlemeye çalışacağız. Blockchain nedir? Blockchain teknolojisini IBM’in büyük bir defter tanımlaması ile anlamak çok daha kolay diye düşünmekteyiz. Blok olarak adlandırılan birbirine bağlı işlemler, tek bir merkezi güç tarafından kontrol edilmeyen bir yapı gibi tanımlarla aklınızı karıştırmadan <a fr-original-style="" href="https://www.ibm.com/tr-tr/topics/what-is-blockchain" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">IBM’in tanımını</a> direkt olarak paylaşalım; “Blockchain bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve varlıkların takip edilmesi sürecini kolaylaştıran, paylaşılan ve üzerinde değişiklik yapılamayan bir büyük defterdir. Varlıklar somut (ev, araba, nakit, toprak) veya soyut (fikri mülkiyet, patent, telif hakları, marka) olabilir. Değerli hemen hemen her şey bir blockchain ağında izlenebilir ve üzerinde işlem yapılabilir, bu da riski azaltır ve işe dahil olan tüm maliyetlerin düşürülmesini sağlar.” Tanımdan da anlaşılacağı gibi bu teknoloji aslında bilgi akışını güvenilir ve dışarıdan herhangi bir müdahaleye izin vermeden yapmamıza olanak tanıyan bir sistem. Günümüz dünyasında bilgi akışlarının ne kadar önemli olduğunu hatırlatmamıza gerek yok diye düşünmekteyiz. Herhangi bir konu ile ilgili milyarlarca veri akışının olduğunu düşündüğünüzde, bu verilerin yani bilgilerin daha güvenli, kimse tarafından manipüle edilmediğini bilmek ve bu bilgi blokları olarak adlandırılan her adımın birbiri ile bağlantılı olması dolayısı ile tek tek izlenebilir olması elbette her şeyi değiştiren, yıkıcı bir teknoloji olabilir.<img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1643820281861.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Blockchain aslında kripto paraların temel altyapısını oluşturmakta. Fakat bu yazımızda kripto paralara değinmeyecek, konuyu blockchain teknolojisinin iklim krizi ile mücadelede, döngüsel ekonomi süreçlerinde ne gibi kullanım alanları olduğunu anlama üzerinden yürüteceğiz. Döngüsel ekonomideki kullanım alanları ve fırsatlar Blockchain teknolojisi döngüsel bir ekonomi tasarlanması noktasında 2 ana noktada kendine yer buluyor. İlki ürünlerin malzeme seçim noktasından başlayıp üretim süreçlerini, lojistik süreçlerini yani özetle tüm iş akışlarını izlememize olanak tanıyan bir sistem olarak kullanılıyor. Satın alım yapacağınız üründe hangi malzemelerin kullanıldığı, üretim sırasında fosil yakıt kullanılıp kullanılmadığı, lojistik süreçlerinde ne kadar karbon salımına sebep olduğu ve hatta doğru işlenen bir süreç ile üretim sırasında atık olarak ortaya çıkan malzemelerin nasıl yeniden değerlendirildiğine kadar tüm adımları izlememize olanak tanıyan bir sistem sizce de çok değerli olmaz mı? İkinci kullanım ise ilki ile bağlantılı olarak, pozitif davranış değişikliğine sebep olacak bir sistem. Yukarıdaki gibi her aşamayı detaylıca inceleyebileceğiniz, doğaya ne kadar zarar verildiğini, geri dönüştürülmüş materyal kullanılıyor etiketinin gerçekten de doğru olduğunu gördüğünüz bir satın alım süreci, hepimiz üzerinde pozitif bir etki yaratacaktır. Bunun yanında tüketiciler ne kadar daha dikkatli ve farkında olarak satın alım yaparsa, üreticiler de ister istemez bu teknoloji ile kayıt altında tutulan süreçlerini daha zararsız ve doğaya uyumlu hale getirmek isteyeceklerdir. Hatta gerçekten doğru tasarlanmış bir sistem ile bugün belki de farkında olmasak da en büyük tehlikelerden olan <a fr-original-style="" href="https://potamya.co/iyi-yasam/greenwashing-yesil-aklama-nedir/" rel="noopener ugc nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“green washing”</a>in de önüne geçmek için blockchain çok değerli bir teknoloji olarak gücünü artıracaktır. Bunlar elbette şu an halen test aşamasında olan süreçler. Bunun sebebi ise içinde bulunduğumuz ve köklerini fazlası ile derine işlemiş olan lineer ekonominin blockchain teknolojisini sınırlıyor olması. Operasyonel sıkıntılar, büyük ölçekte denemelerin şu an için mümkün olmaması, işleyen süreçlerin “tehlikeye” girecek olma ihtimalinden dolayı özellikle tedarik zinciri süreçlerinde blockchain teknolojisi beklenildiği hızda kullanım alanını genişletemiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/1/3/1643820297367.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><section fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fakat yine de fırsatlar elbette değerlendiriliyor. Şu an için blockchain teknolojisi ile şirketlerin tüm iş akışlarını analiz etmeleri, manipüle edilmemiş veriler elde ederek en ince detayına kadar hangi aşamada ne kadar karbon salımına sebep olunuyor gibi bilgiler verilebiliyor. Bu da karbon-sıfır amacına gerçekten katkı sağlamak isteyen firmalar için yeni çözüm yolları ile karbon salınım oranlarını azaltmak için yeni bir ar-ge alanı doğuruyor. Özellikle kriptoparaların kullanımı için var olması gereken işlemci sayısı ve bu işlemcilerin çalışması için kullanılan enerji kaynakları, son zamanlarda blockchain teknolojisi özelinde olmasa da tüm dijitalizasyonun sorgulanmasına da sebep oluyor. Bu sorgulama elbette döngüsel ekonomi içerisinde olması gereken, her şeyi doğru kabul etmeden, en ufak ayrıntıya kadar değişime açık yeni sistemler tasarlamamız için gerekmekte. Blockchain özelinde iklim krizi ile mücadelede var olan örnekleri, pozitif veya negatif etkilerini, biraz NFT dünyası, biraz da metaverse üzerinden inceleyeceğimiz Ayrıntı bölümümüzde yer alan yazıyı okumayı unutmayın. Daha fazla ölçeklenebilir, gelişmeye açık denemenin yapılması ile farklı sektörler için farklı alternatifler sunacak olan blockchain teknolojisinin geleceğini heyecanla izlemeye devam etmeliyiz. Bu teknoloji, şu an için fazlası ile kripto paralar ile bağlantılı olsa da, ki gerçekten de blockchain’in çıkış noktasını kripto paralar olarak kabul etmek yanlış olmayacak, farklı alanlar için çok farklı çözümler sunabilme kapasitesi dolayısı ile zihnimizde sınırlama yapmamamız gerektiğini de hatırlatalım.</section>

Döngüsel Ekonomi

Enerji tüketimi ve güvenilir tedarik zinciri çatışması

“Blockchain”; döngüsel ekonomi için fırsat mı, tehlike mi?

• <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/autos-transportation/daimler-pay-nokia-patent-fees-ending-legal-fight-2021-06-01/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Daimler</a>; araç iletişimi, navigasyon sistemleri ve sürücüsüz araçlarda kullanılan teknolojilerin patentlerini elinde barındıran Nokia’ya patent ücreti ödemeyi kabul etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Nokia, nisan ayında yirmi patenti ihlal ettiği gerekçesiyle Lenovo’ya karşı açtığı davayı kazanmıştı. Geçtiğimiz ay ise Samsung, Nokia ile bir patent anlaşması imzalamıştı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;Geniş perspektif: Nokia, patentlerden yıllık 1,4 milyar avro gelir elde ediyor. Şirkete patent ücreti ödeyen otomobil üreticileri arasında Audi, BMW, Volkswagen ve Volvo gibi şirketler yer alıyor.</li></ul>

patent ile ilgili hikayeler