"Hızlandırılmış maraton"unu sürdüren Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Pazartesi günü ikinci toplantısını gerçekleştirdi. &nbsp;Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğindeki basına kapalı toplantı, yaklaşık 2,5 saat sürdü.Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl'ın başkanlığındaki toplantıya, işçileri temsilen TÜRK-İŞ, işverenleri temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyetleri katıldı.Toplantının ardından, TÜRK-İŞ Genel Mali Sekreteri Ramazan Ağar basın mensuplarına açıklamada bulundu.Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun görüşmelerine devam edeceğini belirten Ağar, hafta içerisinde sonuca ulaşmak için tekrar bir araya geleceklerini bildirdi.Asgari ücretteki artışın alım gücü ve günün şartları dikkate alınarak yapılmasını istediklerini dile getiren Ağar, şöyle konuştu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Hükümet ve işveren tarafından henüz bir rakam masaya gelmedi. İşçiler olarak biz de rakam söylemedik. Kafamızda rakamlar var. Görüşmelerin sonucunda mutabakat sağlanacağını düşünüyoruz ama istediğimiz rakam olmaz ise muhalefet şerhini koyarız."</blockquote>Ağar ayrıca komisyonun hafta içinde üçüncü kez bir araya geleceğini ifade ederek, görüşmelerin bayram öncesinde sonuç bulmasını ve yeni asgari ücretin bu hafta açıklanmasını beklediklerini söyledi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Erdoğan ile görüşüldü</h2>TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergun Atalay, gün içinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile AK Parti Genel Merkezi'nde bir araya geldi. Toplamda 1 saat 15 dakika süren toplantının ardından basın mensuplarına açıklamada bulunan Atalay, "Belli bir yere geldik. Şimdi buradan Çalışma Bakanına gideceğim. Sayın Bakan beni bekliyor. Sonra bu akşam toplayabilirsek yoksa sabaha komisyonu toplayacağım. Ben ne söylediğimi burada söylersem, işi garantiye almadan insanları beklenti içine sokmanın anlamı yok. Onun için bakan beyle bir kez daha konuşayım. En kötü Çarşamba günü belli bir noktaya varırız." ifadelerini kullandı.&nbsp;TİSK Başkanı ile de bir araya gelineceğini aktaran Atalay, taleplerini Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ilettiğini ifade ederek, "Talep ettiğimize yakın bir rakam olur diye umut ediyorum. Perşembeden evvel olur diye umut ediyorum. Yarın olma ihtimali %50. Bu gece olmaz. Perşembeyi bulmaz." dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mevcut asgari ücret net 8 bin 506 lira</h2>Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 10 bin 8 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor.Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 11 bin 759 lira 40 kuruş. Bunun 10 bin 8 lirasını brüt asgari ücret, 1551 lira 24 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 200 lira 16 kuruşunu işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.Kamuoyunun zam beklentisi ise halihazırda 8 bin 506 TL seviyesinde olan net asgari ücretin 6 aylık TÜFE’ye eklenecek refah payı ile birlikte %30 oranında artırılarak yaklaşık 11 bin TL düzeyine çıkarılması yönünde. Bunun yanı sıra %35 zam ile 11 bin 500 TL beklentisini taşıyanlar da mevcut.

EXANTE

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücrete ara zammı belirleme çalışmaları kapsamında ikinci toplantısını yaptı.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu ikinci toplantısını yaptı

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğindeki basına kapalı toplantı, yaklaşık 2,5 saat sürdü.Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl'ın başkanlığındaki toplantıya, işçileri temsilen TÜRK-İŞ, işverenleri temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyetleri katıldı.Toplantının ardından, TÜRK-İŞ Genel Mali Sekreteri Ramazan Ağar basın mensuplarına açıklamada bulundu.Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun görüşmelerine devam edeceğini belirten Ağar, hafta içerisinde sonuca ulaşmak için tekrar bir araya geleceklerini bildirdi.Asgari ücretteki artışın alım gücü ve günün şartları dikkate alınarak yapılmasını istediklerini dile getiren Ağar, şöyle konuştu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Hükümet ve işveren tarafından henüz bir rakam masaya gelmedi. İşçiler olarak biz de rakam söylemedik. Kafamızda rakamlar var. Görüşmelerin sonucunda mutabakat sağlanacağını düşünüyoruz ama istediğimiz rakam olmaz ise muhalefet şerhini koyarız."</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mevcut asgari ücret net 8 bin 506 lira</h2>Asgari ücret, bir işçi için aylık brüt 10 bin 8 lira, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor.Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 11 bin 759 lira 40 kuruş. Bunun 10 bin 8 lirasını brüt asgari ücret, 1551 lira 24 kuruşunu sosyal güvenlik primi, 200 lira 16 kuruşunu işveren işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu içerik ilk olarak Exante bülteninde yer almıştır. Finans dünyasından haftanın tüm önemli gelişmeleri ile makro-iktisadi meseleleri kaçırmamak için&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/exante" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya tıklayarak</a>&nbsp;şimdi abone olun.

Aposto Günsonu

Asgari Ücret Tespit Komisyonu ara zam için ikinci toplantısını yaptı

Asgari Ücret Tespit Komisyonu 7, 14 ve 20 Aralık 2022 tarihlerinde toplandı. İlk iki toplantıda rakam telaffuz edilmedi. 3. toplantı sonrasında Türk-İş Başkanı Ergun Atalay işçi tarafının teklifinin 9.000 TL olduğunu açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan asgari ücret sonraki gün açıklayacaklarını belirterek "Sırtımızda küfe var" dedi. Cumhurbaşkanı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin asgari ücrete ilişkin son bir görüşme gerçekleştirdi.TÜRK-İş’in 9.000 TL teklifi asgari ücret tespit komisyonu tarafından kabul edilmedi. 22 Aralık 2022 Perşembe günü 2023 yılı asgari ücreti işçi tarafı ile mutabakat sağlanmaksızın net 8.506,80 TL&nbsp;olarak belirlendi. Karar henüz Resmi Gazete'de yayımlanmadı.Yayınımızın bir önceki sayısında yer alan “Asgari ücret beklentileri” konulu yazımda veriler çerçevesinde tarafların asgari ücret talepleri <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/asgari-ucret-beklentileri-gorusmelerde-son-durum" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendirmiştim</a>. Bu yazımda ise asgari ücrete yönelik açıklamalar, işveren maliyeti ve asgari ücretin etkilediği temel parametreler üzerinde duracağım.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücrete yönelik açıklamalar</h3><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;" type="disc"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Şayet beklenmedik bir tabloyla karşılaşırsak tıpkı geçen yıl olduğu gibi yine bir ara düzenleme yapmaktan kaçınmayız" <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/ekonomi/cumhurbaskani-erdogan-yeni-asgari-ucreti-acikladi-haberi-678614" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifadesini kullandı</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.tisk.org.tr/haber/652/dengeli-ve-sosyal-taraflarin-tumune-fayda-saglayacak-bir-asgari-ucret-icin-calistik.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">TİSK</a>&nbsp;Başkanı Özgür Burak Akkol "Bugün açıklanan ücreti düşük bulanlar olacaktır, yüksek bulanlar olacaktır, dengeli ve makul bulanlar olacaktır. Her zaman ifade ettiğimiz gibi asgari ücret bir taban ücrettir." dedi ve 2023 yılı ilk 6 ayı boyunca geçerli olacak şekilde çalışan başına 250 TL asgari ücret işveren desteği olacağını belirtti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türk-İş&nbsp;Genel Başkanı Ergün Atalay&nbsp;"bilimsel, objektif yöntemler ve güvenilir verilerle tespit edilen taban ücret olması gereken asgari ücret -bir kez daha- pazarlık konusu edilmiş ve karar oy çokluğuyla, işveren ve hükümet temsilcileri tarafından belirlenmiştir. İşçi kesimi alınan karara katılmamıştır." <a fr-original-style="" href="https://www.turkis.org.tr/asgari-ucret-iscilerin-ve-kamuoyunun-beklentisini-karsilamadi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">DİSK Genel Başkan Arzu Çerkezoğlu “Yüksek enflasyon koşullarında işçi sınıfının büyük bir geçim mücadelesi verdiği, gelir adaletsizliğinin tarihte görülmemiş ölçüde arttığı bir süreçte 2023 yılı asgari ücreti işverenler ve hükümet tarafından tek taraflı olarak belirlenmiştir. Siyasi iktidar ve işverenler elbirliği ile işçi sınıfını yoksulluğa mahkûm edecek bir asgari ücret belirlemiştir.” <a fr-original-style="" href="https://disk.org.tr/2022/12/yoksulluga-teslim-olmayacagiz-asgari-ucret-degil-toplu-sozlesme/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">HAK-İŞ&nbsp;Genel Başkanı Mahmut ARSLAN “yeni asgari ücretteki artışın önemli olduğunu, ancak toplumdaki beklentileri tam olarak karşılamadığını” <a fr-original-style="" href="https://hakis.org.tr/haberler.php?action=haber_detay&id=4472" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Büro Memur Sen&nbsp;“Asgari ücrete yapılan yüzde 54.5 oranı esas alınarak, yüzdelik zamma ilave edilmek suretiyle memur maaşlarında meydana gelen kaybın büyümesine fırsat verilmemelidir” <a fr-original-style="" href="https://ankahaber.net/haber/detay/buro_memursenden_asgari_ucret_aciklamasi_memur_maaslarinda_meydana_gelen_kaybin_buyumesine_firsat_verilmemelidir_118073" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklamasını yaptı</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Memur-Sen,&nbsp;asgari ücrete yapılan artış örnek alınarak diğer sabit gelirlilerin de korunmasını <a fr-original-style="" href="https://www.memursen.org.tr/asgari-ucrete-yapilan-artis-ornek-olmali-diger-sabit-gelirliler-de-korunmalidir" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">talep etti</a>.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücretin işverene maliyeti&nbsp;</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1672039088266.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.82" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gerekli şartları sağlayan işverenlere, SGK primi işveren payında 5 puanlık indirim öngörüldüğünden asgari ücret işveren maliyeti buna göre hesaplanmıştır. Gerekli şartları sağlamayan işverenler için, SGK primi işveren payı %20,5'dir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;" type="disc"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şartlar neler:&nbsp;Sosyal Güvenlik Kurumu 2021/Eylül ayından itibaren 5 puanlık indirime ilişkin uygulamada, işverenin Türkiye genelindeki tüm işyerlerinin borç durumlarının dikkate alınacağını duyurmuştur. Bu indirimden yararlanmak için, işverenlerin Türkiye genelindeki işyerlerinin herhangi birinde yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmamalıdır.</li></ul><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücretin etkilediği temel parametreler</h3>Asgari ücretin paydaşları arasında işçi, işveren ve kamu bulunmaktadır. Asgari ücret işçiler açısından ücret, fazla mesai, yıllık izin ücreti, kıdem, ihbar vb. diğer tazminatları, işverenler açısından hem işçilik giderleri ve ceza tutarlarını hem de yararlanılacak teşvik, destek ve indirim tutarlarını arttırmaktadır. Kamu açısından ise prim, vergi geliri ve idari para cezası tahsilatlarından gelir anlamına gelmektedir. Diğer vatandaşlar açısından engelli aylığı, evde bakım aylığı ve yaşlılık aylığı gibi aylıklardan yararlanma kriterleri ve aylık tutarlarında artış anlamına gelmektedir. <img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1672039062162.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.73" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Zihin haritası incelendiğinde asgari ücret sosyal güvenlik sistemine bağlı kesinti ve ödenek tutarlarını, idari para cezalarını, kıdem tazminatı ve işsizlik ödeneği tutarlarını doğrudan etkilediği görülecektir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücret görüşmelerinde mutabakatsız son ne anlama geliyor?</h2>Asgari ücret açlık sınırının üzerinde belirlendi. İşçi kesiminin de talebi bu yöndeydi. Asgari ücret görüşmelerinin üçüncüsüne kadar açıklamalar ve beklenti asgari ücretin rakam telaffuz edilmeden mutabakat sağlanarak belirleneceği ve açıklanacağı yönündeydi. Peki ne oldu? Açlık sınırının üzerinde bir rakam belirlenmesine rağmen işçi kesimi neden masadan kalktı?Asgari ücret takvimine ilişkin görüşme sonrasında işveren kesiminin kıdem tazminatına ilişkin KGF fonu kullanımı, emekli çalışanlara da 5 puanlık SGK prim indirimi, asgari ücret desteğinin 2023 yılında sürdürülmesine ve makul asgari ücret belirlenmesine yönelik talepleri kamuoyu ile paylaşıldı. İşveren kesiminin bu taleplerinin tamamı olumlu karşılandı ve yasal düzenlemelerin yapılacağı kamu kesimi tarafından belirtildi.Öte yandan işçi kesiminin açlık sınırının üzerinde ve yoksulluk sınırının yarısı tutarında bir asgari ücret beklentisi ile gelir vergisi dilimlerine yönelik düzenleme talebi kabul görmedi. Ayrıca çalışma hayatına ilişkin açıklanan diğer düzenlemeler 2022 yılı bitiyor olmasına rağmen henüz belirsizliğini koruyor. İşçi kesiminin asgari ücret görüşmeleri masasından kalkmasında bu durum etkili olmuştur.Asgari ücret artışının enflasyon artışına neden olacağı ifade ediliyor. Asgari ücret işçilik ve üretim maliyetlerinin arttıran tek faktör değildir. Ekonomideki yapısal sorunlar, mali disiplinin olmayışı, mali otoritelerin bağımsızlığı ve girdi fiyatlarındaki artışlar enflasyonun temel nedenleridir.Asgari ücret makul, dengeli ve refah payı içerecek şekilde belirlendiği düşünüyorum. Ancak, insanca yaşamaya yetecek bir düzeyde olmadığı da açıktır.

İş Hukuku & Sosyal Güvenlik

2023 yılı asgari ücreti ve etkilediği parametreler: Mutabakatsız son ne anlama geliyor?

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Asgari ücretliye de memura da emekliye de ne verilse haklarıdır. Dar gelirliye, fakir fukaraya vermek bereket getirir" – Nureddin Nebati</blockquote>Asgari Tespit Ücret Komisyonu'nun 7 Aralık'ta gerçekleştirilen ilk toplantısının ardından Türkiye'de asgari ücret maratonu başlamış oldu. Bugün gerçekleştirilecek toplantıyla birlikte aralık ayında gerçekleştirilecek üç toplantının ardından ayın son haftasında yeni asgari ücretin açıklanması bekleniyor.Asgari ücret konusunda her kesimden farklı beklentiler mevcut. Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısının ardından konuşan Türk-İş Başkanı Ergun Atalay pazarlığın açlık sınırı olan 7 bin 785 liradan başlayacağını ifade etmişti. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu net asgari ücretin 13 bin 200 lira olması gerektiğini söylerken, HAK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Öz de asgari ücretin en az 10 bin lira olması gerektiğini belirtmişti.&nbsp;Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenen asgari ücret çalışmasına göre ise kamuoyunun 2023 yılı için asgari ücret beklentisi 7 bin 845 lira seviyesinde.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücret ne durumda</h2>Aralık ayının sonunda açıklanması beklenen zamdan önce net asgari ücret 5 bin 500 TL seviyesinde bulunuyor. Bu seviye belki zammın duyurulduğu temmuz ayı için yeterli bir ücretti; fakat bugün yeterliliği konusunda önemli tartışmalar mevcut.Konu hakkındaki tartışmaların önemli bir sebebi asgari ücretin açlık sınırının dâhi altında olması. TÜRK-İŞ tarafından yayımlanan verilere göre kasım ayında dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 7 bin 786 liraya yükselmiş durumda. Mevcut asgari ücret ise bu seviyenin 2 bin 286 lira altında yer alıyor.Tartışmaların bir başka sebebi ise asgari ücretin yoksulluk sınırının da oldukça altında seyretmesi. Yine TÜRK-İŞ verilerine göre kasım ayında dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı 25 bin 364 lira seviyesinde. Bu oranı 4’e bölmemiz durumunda elimize 6 bin 341 lira gibi bir miktar çıkıyor ki bu bile mevcut asgari ücretin 841 lira üzerinde.Tek bir kişinin yoksulluk sınırı olarak adlandırılabilecek “bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti” ise kasım ayında 10 bin 171 lira&nbsp;olarak açıklanmış bulunuyor. Mevcut asgari ücret bu miktarın da 4 bin 671 lira altında.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Asgari ücret standart ücret mi oldu?</h2>Asgari ücret, kayıtlı bir şekilde çalışan bir işçiye verilebilecek en düşük ücret tutarını belirliyor. Dolayısıyla asgari ücretli çalışan sayısının az olduğu ülkelerde bu ücretin yoksulluk sınırının altında yer alabilmesi mümkün. Hatta pek çok gelişmiş ülkede de asgari ücret hâlihazırda yoksulluk sınırına yakın seviyelerde seyrediyor.Örneğin, dünyanın en büyük ekonomisi olan ABD’de tek kişilik bir hanenin yoksulluk sınırı yıllık 13 bin 590 dolar seviyesinde seyrediyor. Ülkede saatlik asgari ücret ise 7,25 dolar. ABD’de asgari ücret kazanan bir işçinin günde 8 saat ve ayda 22 gün çalıştığını farzederek yapacağımız bir hesaplama ile kendisinin aylık kazancının 1.276 dolar olacağını görebiliriz. Bunu bir yıla vurduğumuzdaysa elimize 15 bin 312 dolar gibi bir ücret çıkar ki bu miktarın, seviyenin altında olmasa dâhi yoksulluk sınırına oldukça yakın olduğunu söyleyebiliriz. Gelişmiş ülkelerde bu ücretin, genellikle harçlığını çıkarmaya çalışan öğrenciler veya vasıfsız olarak tabir edilen düşük nitelikli işgücü tarafından kazanıldığı da ifade edilebilir.Fakat Türkiye’nin bu konuda oldukça önemli bir farklılığı bulunuyor. Bu farklılık ise asgari ücretle çalışan nüfusun tüm çalışanlara oranının bu ülkelere göre yüksekliği.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre 2020 yılında Türkiye’de asgari ücretlilerin toplam çalışanlar içindeki payı %42 olarak duyurulmuştu. Geçtiğimiz günlerde TBMM Genel Kurulu’nda konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in 2022 yılında %38 olduğunu ifade ettiği bu oran, DİSK’e göreyse %50’nin üzerinde.Öte yandan, işçi asgari ücretten fazla kazanmasına rağmen sigortasını asgari ücretten yatıran, işçinin ücretini asgari ücret olarak yatırıp bir miktarını nakit olarak geri isteyen ya da işçiye asgari ücret ödemesine rağmen onu yasal çalışma sınırının üzerinde çalıştıran işverenler de bu orandaki artışa gerçekçi olmayan bir katkı sağlıyor.&nbsp;Bu esnada Almanya’da asgari ücretle çalışanların toplam çalışanlara oranı %5, Hollanda’da %3, Fransa’da ise %8 seviyesinde yer alıyor. Bu alanda AB ortalaması ise yaklaşık %9.&nbsp;Çalışan kesimin %3’ünün veya %5’inin yoksulluk sınırına yakın seviyelerde kazanıyor olması çözülebilir bir sorun olarak görülebilir fakat bir ülkede çalışan kesimin %30’undan fazlasının açlık sınırının altında kazanıyor olması ciddi bir soruna işaret ediyor.Avrupa Birliği’nde bu alanda en yüksek orana sahip olan Romanya’da bile asgari ücretle çalışanların toplam çalışanlar içindeki payı %21 seviyesinde. Yani Türkiye’de asgari ücretle çalışanların oranı tüm AB ülkelerinden fazla.&nbsp;Bu durum çalışma ve anket sonuçlarına da yansıyor.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2021 yılında hazırlanan Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırmasına göre Türkiye’de finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden ciddi maddi yoksunluk oranı %27,2 seviyesinde yer alıyor.Tüketici Hakları Derneği’nin (THD) araştırmalarına göre ise Türkiye’de&nbsp;25,5 milyon insan açlık; 51 milyon insan ise yoksulluk sınırının altında yaşıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Artış çözüm mü?</h2>Bu noktada, asgari ücreti artırmanın da bu soruna bir çözüm olmayacağı söylenebilir. Çünkü asgari ücrette işvereni zorlayacak derecede bir artış yapılması, asgari ücretli çalışan oranında, dahası işsizlik oranında yaşanacak bir artışa yol açabilir.&nbsp;Ayrıca, üretim faktörlerinin arasında en önemlisi emek olduğu için emeğe ödenen ücretlerde yaşanan orantısız bir artış işveren maliyetlerine ve fiyatlara doğrudan yansıyacaktır. Dolayısıyla, asgari ücrete beklenenin üzerinde yapılacak bir zam, hâlihazırda yüksek olan enflasyonun daha da yükselmesine yol açacak mahiyette olabilir.&nbsp;

Aposto Gündem

Asgari ücret: Artış çözüm mü?

• TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol,&nbsp;TİSK'in&nbsp;28. Olağan Genel Kurulu'nda bir konuşma yaptı. Akkol, "Asgari ücret taban ücrettir. Makul olması gerekir. İmkânı ve gücü olan işverenlerimizi, bunun üzerinde ücretler vermeye de teşvik ediyoruz" <a fr-original-style="" href="https://www.memurlar.net/haber/1049014/tisk-baskani-asgari-ucret-taban-ucrettir-imkani-olan-uzerinde-vermeli.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.<img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670836861297.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: ÇSGBCumhurbaşkanı Erdoğan&nbsp;"Gereken fedakârlıkları yaparak çalışanların hak ve refahlarını ne kadar korursak ortak hedeflerimize o derece hızlı ve güvenli ulaşabiliriz"&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/cumhurbaskani-erdogan-dan-asgari-ucret-mesaji-2320565" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin "'Asgari ücret temel ücret oldu' diye bir eleştiri var. Bu bilgisizliğe dayanan bir eleştiri. Asgari ücretli oranı şu anda yüzde 37. Asgari ücretin şöyle bir etkisi var. Biz asgari ücreti artırdığımız zaman reel ücretler de yeniden ayarlanıyor. Dolayısıyla ortalamayı yukarıya doğru taşıyan bir asgari ücret politikasını izlediğimizi belirtmek isterim."&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.csgb.gov.tr/haberler/bakan-bilgin-tisk-28-olagan-genel-kurulu-na-katildi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.

Asgari Tespit Ücret Komisyonu'nun 7 Aralık'ta gerçekleştirilen ilk toplantısının ardından Türkiye'de asgari ücret maratonu başlamış oldu. Aralık ayında gerçekleştirilecek üç toplantının ardından ayın son haftasında yeni asgari ücretin açıklanması bekleniyor. Sendikalar ücretin önemli ölçüde yükseltilmesi gerektiğini savunurken işverenlerse artan maliyetlerin üzerinde duruyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beklentiler neler?</h2>7 Aralık'ta düzenlenen ilk Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantısının ardından Türk-İş Başkanı Ergun Atalay, asgari ücrette alt sınırın 7 bin 785 lira olduğunu ifade etti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan asgari ücret çalışmasına göreyse kamuoyunun 2023 yılı için asgari ücret beklentisi 7 bin 845 lira seviyesinde.Konuya daha farklı yaklaşan kurumlar da mevcut. Örneğin Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yüksek enflasyonun etkisiyle&nbsp;asgari ücretin&nbsp;13 bin 200 lira olması gerektiğini ifade ediyor. Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Öz asgari ücretin en az 10 bin lira olması gerektiğini söylerken, Birleşik Kamu İşgörenleri Sendikaları Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Balık ise asgari ücretin 12 bin 103 lira olması gerektiğini belirtiyor.Sendikaların dışında işçilerse asgari ücret ile geçinemediklerini ve asgari ücretin artırılmasının artık bir zorunluluk hâline geldiğini söylüyor. Evrensel gazetesine konuşan bir işçi konuya ilişkin,&nbsp;"Asgari ücret en az 8 bin lira olmalı ocak ayından önce. Eskiden ev alıyorduk, şimdi peynir bile alamıyoruz."&nbsp;ifadelerini kullanıyor. Aynı kuruma konuşan bir başka işçiyse “Asgari ücret alıyorum. Temel ihtiyaçları bile karşılamaya yetmiyor. Sürekli fiyatlarda artış var.” diyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İşveren ne düşünüyor?</h2>İşveren tarafında yapılan zammın ölçülü olması ve maliyetlerin de göz önünde bulundurulması konusunda görüşler mevcut.TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, işverenin çalışanını enflasyona karşı korumak durumunda olduğunu belirterek “Enflasyonun üzerinde, refah payı olan bir asgari ücret artışı olabilir.” ifadelerini kullanırken Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol asgari ücretin taban ücret olduğunu ve makul olması gerektiğini söylüyor.Üretim faktörlerinin arasında en önemlisi emek olduğu için emeğe ödenen ücretlerde yaşanan bir artış işveren maliyetlerine ve fiyatlara doğrudan yansıyor. İşverenler bu nedenle asgari ücretin olağanüstü bir şekilde artırılmaması gerektiğini, böyle bir durumun işlerine zarar vereceğini ifade ediyor. Görüş aldığımız ve sanayi sektöründe faaliyet gösteren bir şirket sahibi, “Asgari ücrete gelecek zamla birlikte maliyetlerde önemli bir yükseliş gerçekleşecek. Yapmak zorunda kalınan zamlarla birlikte kısa vadede iç pazar ciddi ölçüde zayıflayacak. Durumumuzun 1 yıldan önce toparlanacağını düşünemiyoruz.”&nbsp;ifadelerini kullanıyor.Aynı işveren, temmuz ayında yapılan asgari ücret zammıyla birlikte bazı çalışanlarıyla yollarını ayırmak zoruna kaldığını belirterek “Asgari ücret zammını takip eden zamanda maalesef işimizde birtakım küçülmeler meydana geldi. Çalışan zamları ile birlikte ürün/hizmet bedellerine birtakım zamlar yapmak zorunda kaldık ve bu da işlerimizi olumsuz etkiledi. Bu yüzden bazı çalışanlarımızı işten çıkarmak durumunda kaldık”&nbsp;diyor.Bu konuda görüş aldığımız Furkan adlı bir işveren ise ekonomik koşullar nedeniyle küçülmeye gitmek zorunda kaldığını ve 8'i asgari ücretle çalışmakta olan 10 kişilik çalışan kadrosunu 3 kişiye düşürmek zorunda kaldığını ifade etti. Furkan, yapılan zamların şirketin finansal durumunu olumsuz etkilediğini belirterek "Ancak asgari ücretin 5.500 liraya çıkması ve bunun yanında sigorta gibi giderlerin de olması tüm orta ölçekli işletmelerde olduğu gibi bizim de finansımızı olumsuz yönde etkiledi. Bu durumun sonucunda başta da belirttiğim gibi küçülmeye gitmek durumunda kaldık. Bazı arkadaşlarımızın işlerini sonlandırmak zorunda kaldık." ifadelerini kullanıyor.İşveren tarafından gelen tek şikayet maliyetlere yönelik değil. Bazı işverenler, bunun uluslararası rekabet gücünü de olumsuz etkileyeceğini söylüyor. Örneğin Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe,&nbsp;"Asgari ücret 2023'te eğer üretici ve ihracatçı 500-600 dolar gibi rakamlarla karşılaşırsa rekabetçiliğimizi çok daha fazla kaybederiz. 2023 yılında ortaya koyduğumuz 275 milyar dolar ihracat hedefimizi yakalama şansımız kalmaz."&nbsp;ifadelerini kullanıyor. Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı Erdem Çenesiz ise belirlenen asgari ücretin ihracat seferberliğine zarar vermeyecek bir seviyede olması gerektiğini söylüyor.Görüş aldığımız işverenlerin ortak fikriyse asgari ücretin belirli bir seviyede tutulması gerektiği yönünde. Furkan konuya ilişkin, "Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin ayakta kalabilmesi ve kendini yetiştirmiş çalışanlara ulaşabilmesi için asgari ücretin belirli bir seviyede kalması gerekiyor. Günümüzde ülkemizin ekonomik durumuna baktığımız zaman asgari ücretin artması çalışanları da korumuyor ve enflasyona yenik düşüyor. Şu anda çalışanların da işverenlerin de aleyhine bir durum söz konusu." ifadelerini kullanıyor. Bir başka işverense işlerinin hâlihazırda zor durumda olduğunu, asgari ücrete yapılacak bir zam ile işletmesinin çok daha sıkıntılı bir durumda kalacağını söylüyor.

Pareto

Asgari ücretin artırılması çalışanın alım gücünü koruyor mu? İşverenlerin asgari ücret artışına yaklaşımları nasıl şekilleniyor?

İşçi ve işverenin gözünden: Asgari ücret

Spektrum’da geçtiğimiz hafta başlayan “Türkiye Ekonomi Modeli'nin Politik Ekonomisi” başlıklı yazı serisinin ilkinde, düşük faiz – yüksek kur temelinde ihracata dayalı bir büyüme stratejisini önceleyen ekonomi modelinin düşük gelir grubundan sermaye sahiplerine bir servet transferi mekanizması yaratmasını ele almıştık. Bu gelir transferinin bilinçli bir hükümet politikası olduğu ve iktidarın finansman ve seçmen kaynağını oluşturan sermaye gruplarının bir tercihi olduğu tezine de ayrıca dikkat çektik.&nbsp;Bu haftaki yazıda ise Türkiye’de eriyen orta sınıfları ve bu toplumsal dönüşümün ülkemizin demokratikleşme sürecine ne gibi etkileri olacağını ele alacağız.Türkiye’de “orta sınıfların eridiği” tezi birçok akademisyen ve araştırmacı tarafından dile getiriliyor. Orta sınıfların yok olmasının nedenlerini ve sonuçlarını derinlemesine analiz etmek için konuyu ekonomik ve sosyolojik olarak iki farklı alanda inceleyeceğiz. Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji bölümünden Doç. Dr. Bülent Küçük ile yaptığımız röportaj da bu haftaki yazımızda yer alıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gelir adaletsizliği</h2>2022 yılı asgari ücret görüşmeleri öncesinde DİSK-AR “Asgari Ücret Gerçeği 2021” <a fr-original-style="" href="chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http%3A/arastirma.disk.org.tr/wp-content/uploads/2021/12/DiSK-AR-2022-Asgari-Ucret-Rapor-Aralik-2021-FINAL.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporunu</a> yayımladı. “Türkiye’de son yıllarda asgari ücretin hızla ortalama ücret haline geldiği” belirtilen raporda asgari ücret ile ortalama ücretler arasındaki makasın kapandığı ifade ediliyor. AKP'nin hükümete geldiği 2002 yılından 2021'e kadar ortalama memur ücretleri 7,8 kat artarken aynı dönemde gıda enflasyonu da 7,7 kat artış göstermiş.&nbsp;TÜİK verileri baz alınarak yapılan çalışmada ise, Türkiye’de çalışan nüfusun %66,5’inin “asgari ücretin %50 fazlası ve altı” bir oranda maaş aldığı hesaplanıyor. Özel sektöre bakıldığında ise ücretli çalışanların %69’unun asgari ücret civarında kazandığı <a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2021/ekonomi/calisanlarin-yuzde-69u-asgari-ucret-civarinda-maas-aliyor-6803471/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">göze çarpıyor.</a> 2021 yılında yapılan araştırmanın en çarpıcı sonucunun, ücretli çalışanların maaşlarında aşağı yönlü bir baskının mevcut olduğu ve çalışan nüfusun %60’ından fazlasının asgari ücrete yaklaştığını söylemek mümkün.Prof. Dr. Erinç Yeldan, Birgün gazetesine verdiği <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/emegin-hiper-somurusu-386364" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">demeçte</a>, Türkiye’de artan eşitsizlik ve orta sınıfların giderek yok olması konularını kapsamlı şekilde ele alıyor. Yeldan, AKP dönemindeki “ranta dayalı büyümenin, daha doğru ifadesiyle spekülasyona yönelik büyümenin, yarattığı dengesizliklerin ve tahribatın öncelikle ücretlileri, emeği ile geçinenleri, kırsal köylülüğü ve genel anlamda çalışanları vurduğunu” ifade ediyor. Ücretli çalışanlar ve sermaye sahiplerinin milli gelirden aldıkları paylara dikkat çeken Yeldan, TÜİK verilerinden yola çıkarak hazırladığı grafikte Türkiye’deki ekonomi modelinin “K-tipi büyüme” ya da “timsah kapitalizmi” olarak adlandırılan ve gelir eşitsizliğini artıran bir rant modeli olduğunu belirtiyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/3/1652307539807.png" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.25" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Erinç Yeldan, grafiği şu sözlerle yorumluyor: “Ücretli emeğin milli gelirden aldığı pay 2019 başında %31,2 iken, şimdi bu oran %26’ya gerilemiş durumda; sermaye gelirlerinin payı ise aynı dönemde %56,2’den &nbsp;%64’e çıktı. Bu kadar kısa bir zaman diliminde bu denli çarpıcı bir gelir transferi ancak ve ancak emeğin yoğun sömürüsü ve spekülatif rantlara dayalı servet transferi altında mümkün olabilirdi.”.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eriyen orta sınıf</h2>Eylül 2021'de başlayan TCMB’nin faiz indirimleri ve artan döviz kuru sonucunda hükümet tarafından “Türkiye Ekonomi Modeli” adı altında ihracata dayalı bir ekonomik modele geçildiği açıklandı. Düşük faizle, ihracat yapan sermaye sahiplerine verilen kredilerin artırılacağı ve yüksek kurun da ihracatçı kesime avantaj sağlayacağı öngörülürken bu ekonomi modelinin yarattığı yüksek enflasyon tahribatı orta ve alt sınıfların sırtına yüklendi. Kurun artması başta otomotiv, beyaz eşya ve elektronik olmak üzere orta sınıfların refahını çağrıştıran ürünleri ulaşılamaz hale getirirken TÜİK verilerinde %70’e yaklaşan enflasyon gıda ve konut kirası gibi hayati ihtiyaçlara astronomik zamlar yapılmasına neden oldu. 2022 yılına dair sayısal bir analiz yapmak henüz mümkün olmasa da kira ve gıda ürünlerinde %100’ün üzerinde enflasyon oluşması orta ve alt sınıfların giderek açlık sınırına doğru gerilemesine neden oluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"İki uluslu toplum yapısı"</h2>Bu ekonomik olgunun toplumsal ve siyasal sonuçlarını Doç. Dr. Bülent Küçük Spektrum’a değerlendirdi:Bülent Küçük, demokrasi ve kapitalizm arasında sıkı bir ilişki olduğunu belirterek demokratik toplumlarda orta sınıfların da büyük ve güçlü olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin, özellikle 2010’dan sonra, ucuz emeğin ülkesi haline dönüştürüldüğünü belirten Küçük, öte yandan eğitimli insan gücünün arttığını ancak bu insanların yurtdışına giderek beyin göçünü de artırdığını ifade ediyor. Düzensiz göçün getirdiği vasıfsız işgücünün de havuza katılarak ucuz emeğin gittikçe arttığı ve bunun üzerinden yabancı sermaye çekiminin hızlanacağı düşünülüyor.Doç. Dr. Bülent Küçük’e göre bu birikim modeli, bir yandan yoksulluğu daha geniş bir tabana yayarak kalıcı hale getirirken diğer yandan zenginliğin çok dar bir kesimin elinde toplanmasına neden oluyor. Sonuç olarak da toplumsal eşitsizliğin büyük boyutlarda arttığı ve kalıcı hale geldiği ikili bir toplum yapısı ortaya çıkıyor. Orta sınıflara da değinen Küçük, yeni ekonomi modelinde orta sınıfların alım gücünün gittikçe düştüğünü ve hızlı bir şekilde açlık sınırına yaklaştığını belirtiyor. Bu durumun, toplumsal eşitsizliği çok daha artırdığını, görünür kıldığını ve kalıcı hale getirdiğini ifade ediyor.“Orta sınıfın erimesiyle birlikte ortaya çıkan ikili toplumsal yapıda toplumdan bir demokratikleşme talebi gelebilir mi?” sorusuna Bülent Küçük şu cevabı veriyor:“Demokrasi ve kapitalizm arasında temel bir çatışma vardır. Demokrasi her insana sınıf, din, cinsiyet ve ideoloji fark etmeksizin yurttaşlık üzerinden bir eşitlik vaat ederken kapitalizmdeki birikim modelleri sürekli olarak bir eşitsizlik mekanizması yaratır. Özellikle 1950’den sonra Avrupa’da ortaya çıkan refah devleti modeli sosyal yardımlar üzerinden bu eşitsizliği bir ölçüde engelleyebiliyordu. Günümüze baktığımızda ise açlık sınırında yaşayan ve çalışmaktan başka herhangi bir şeye vakit bulamayan çok geniş bir halk kitlesinin özgürlük ve eşitlik gibi demokratik taleplerde bulunması pek mümkün görünmüyor. Bu insanlar, çalışmaktan özgürlük ve eşitlik taleplerini oluşturacak siyasal katılım süreçlerine zaman da bulamayacaklardır.”<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eğitimi orta, geliri alt sınıftaki kitleler</h2>Doç. Dr. Bülent Küçük, demokratik bir toplumda işçi sınıfı ve orta sınıfların iki temel dayanak oluşturduğunu belirtiyor.“Toplumsal olarak güçlenen sınıflar kendilerini siyaseten temsil edecek mekanizmalar kurarak taleplerini dile getirebilirler. Bu işçi sınıfı ya da orta sınıflar olabilir. 1970’lere kadar işçi sınıfı özellikle sendikalaşma yöntemiyle siyaseten güçlü bir konuma gelmişti. Orta sınıf da ekonomik gücünü artırarak siyasal temsiliyetini artırmış ve demokrasi talebini güçlü bir şekilde dile getirebilmişti. Ancak, her iki sınıfın da toplumsal olarak zayıflaması siyaset üzerindeki etkilerini de sınırlandıracaktır.”Bülent Küçük, günümüzde orta sınıfın artık kendisini yeniden üretemediğini ve yukarıya doğru sınıf geçişgenliğinin azaldığını belirtiyor. Orta sınıf aileden gelen birinin günümüzde iyi bir eğitim almasına rağmen ekonomik olarak sınıf düştüğünü belirten Küçük, ücretli çalışanların giderek “köle statüsünde” bir hayat sürmeye başladığını söylüyor. Yani sadece hayati ihtiyaçlarını karşılamak için çalışıyor insanlar.Türkiye’de orta sınıfın küçüldüğünü söyleyen Küçük artık iki uluslu bir toplum yapısı oluştuğunu belirtiyor. Bir yanda milli gelirin çok büyük bir kısmına sahip olan %1’lik kesim, diğer yanda açlık sınırında yaşayan ücretli çalışanlar. Orta sınıfların ise artık “eğitim olarak orta sınıfa ait ancak gelir olarak alt sınıfta olan” kitleler haline geldiğini söylüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yoksullaşma ve demokrasi</h2>"Türkiye’deki otoriter rejimin toplumsal yapıyı dönüştürdüğünü" ifade eden Küçük, “Bugün Türkiye’ye baktığımızda örgütlenme gücünü kaybetmiş, siyasi temsiliyeti olmayan ve kendi içinde kimlik politikalarıyla bölünmüş bir alt sınıflar yığını oluştuğunu” belirtiyor. Buradan siyasal rejime müdahil olacak ve siyaseti denetleyecek bir toplumsal muhalefetin örgütlenmesinin de zor olacağını ekliyor.AKP hükümeti, siyaset bilimi literatüründe, genel anlamda, <a fr-original-style="" href="https://www.mei.edu/publications/turkeys-democratic-resilience-under-populist-authoritarian-rule" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">otoriter-popülist</a> olarak tanımlanıyor. Özgürlükleri kısıtlayan, demokratik kurumları çökerten ve ekonomik eşitsizlikleri artıran politikaları hayata geçirirken seçmen kitlesini kısa vadede memnun edecek popülist politikaları da devam ettiriyor. Siyasal rejimin finansmanını sağlayan belirli sermaye grupları servet transferi mekanizmalarıyla zenginleştirilirken seçmen tabanının büyük çoğunluğunu oluşturan dar gelirli kesimler de sosyal yardımlar yoluyla ayakta tutuluyor.&nbsp;<a fr-original-style="" href="editor.apos.to/newsletters/show/5e2e0f12d362c20bb9c95190" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bir önceki yazımızda</a> da ifade ettiğimiz üzere yeni ekonomi modelinde ihracat yapan sermaye grupları ucuz krediler ve devlet teşvikleri yoluyla servetlerini artırarak iktidara olan desteklerini de devam ettiriyorlar. Demokrasi talebinin en güçlü kaynağı olan orta sınıflar ise sistematik şekilde yok ediliyor. Bülent Küçük’ün ifade ettiği üzere bugün oluşturulmaya çalışılan iki uluslu toplum yapısında, orta sınıfların eriyerek alt sınıflara dönüştürülmesi tabandan gelecek olası bir demokrasi talebini de engellemeyi amaçlıyor. Hayati ihtiyaçlarını karşılamak için sosyal yardımlara muhtaç bir kitle ise hükümetin seçmen tabanını bir arada tutabilmesini kolaylaştıracaktır.

Spektrum

Gelir adaletsizliği ve orta sınıfın erimesi toplumu nasıl değiştiriyor? Yoksullaşmanın otoriterlik ve demokrasiyle ilişkisi ne?

Türkiye Ekonomi Modeli'nin Politik Ekonomisi II – Orta sınıf yok oluyor

İki üst düzey yetkiliye göre hükümet, yüksek enflasyonun etkilerinin hane halkına yansımasını engellemek için düşük gelirli haneleri desteklemeyi, bazı vergileri düşürmeyi ve ücretlerde artışa gitmeyi düşünüyor.&nbsp;Reuters'un iki yetkiliye dayandırdığı haberine göre mali desteğin düşük gelirli haneler üzerindeki desteğiyle enflasyon baskısının %20'ye yakın dengelenmesi hedefleniyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık,&nbsp;geçtiğimiz günlerde ihtiyaç sahibi vatandaşların yakıt ve fatura giderlerini hafifletmek için 2,5 milyar liralık yardım yapılacağını duyurmuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl yorumlanıyor?&nbsp;</h2>Reuters'ta yer alan haberde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "zorlu seçimlerle karşı karşıya olduğu", gıda ve gaz gibi temel unsurlarda görülen artışlarla görev onayının etkilendiği yer alıyor.&nbsp;Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre de "oy kaybeden iktidar düşüşü durdurabilmek için asgari ücret artışını gündeme getiriyor." Bütün ücretlerin asgari ücret kadar olan bölümünün vergiden muaf tutulması ihtimalinden söz edilse de Maliye'nin bu formüle sıcak bakmadığı belirtiliyor. Gelir vergisinde yapılacak değişikliklerle %15'lik ilk dilimin %10'a indirilmesi, bir üst dilime girilmesini belirleyen koşulların değiştirilmesi gibi seçenekler masada olsa da iktidarın formüllere sıcak yaklaşmadığı iddia ediliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bilgin ve Elvan'ın açıklamaları</h2>Kur artışlarından bu yana kameralar karşısına pek geçmemesiyle eleştirilen ve dün de istifasına dair çıkan söylentiler Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun tarafından yalanlanan Lütfi Elvan, geçtiğimiz günlerde Türkiye 2023 Zirvesi isimli etkinlikte "vatandaşın enflasyona ezdirilmemesi" konusundaki hassasiyetini dile getirerek asgari ücret başta olmak üzere ilgili bakanlıklarla iş birliği içinde çalışıldığını vurgulamıştı.&nbsp;Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin&nbsp;de dün "Asgari ücretle ilgili hepimizin yaptığı hesaplar var. Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret seviyesinin belirlenmesi düşüncesiyle hareket ediyoruz." ifadelerini kullandı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhalefet ne diyor?&nbsp;</h2>Asgari Ücret Belirleme Komisyonu çalışmaları öncesinde asgari ücretten vergi ve kesintilerin kaldırılması talebinde bulunan CHP'nin dün gerçekleştirdiği eş zamanlı basın açıklamasında&nbsp;"Türk lirasındaki hızlanan değer kaybıyla Türkiye'de asgari ücretin 300 doların altına indiğine" dikkat çekiliyor. CHP, asgari ücretin yeni yıla kadar 3.577 lira seviyesine getirilmesi çağrısında bulunuyor.&nbsp;"Asgari ücretteki vergi zulmünün ortadan kaldırılması gerektiğini"&nbsp;savunan CHP, asgari ücretten vergi kesintisini kaldırmayı vadediyor.TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi, CHP Muğla milletvekili Süleyman Girgin de Bilgin'in ifadelerine atıfla "Bakan başka ülkede yaşıyor sanırım. Emeğe cimri, sermayeye cömert bir bütçe hazırlanmış."&nbsp;eleştirisinde bulunuyor. Bir asgari ücretin bir ton kömüre yetmediğini vurgulayan Bilgin; yeni bütçe hazırlığında öngörülen 278 milyar lira bütçe açığının zamlarla, vergilerle finanse edileceğini düşünüyor.&nbsp;

ret ile ilgili hikayeler