&nbsp;“Şiir gibi, moda da sessizlikle konuşabilir.” Pierpaolo Piccioli 21. &nbsp;yüzyılın dijitalleşmiş moda evreninde, özellikle sosyal medyanın getirdiği tektipleşme, hız ve görsel doyumsuzluk; markaların tasarımlarında da derin bir krize yol açıyor. Moda artık yalnızca giyilen değil, “görülen”, “paylaşılan” ve en önemlisi “tüketilen” bir deneyim. Bu ortamda özgünlük de yerini algoritmaların yönlendirdiği bir "tekrar ekonomisi"ne bırakıyor.&nbsp;Bugün pek çok modaevi, haute couture’ün doğasından gelen yavaşlığı ve zanaatkarlığı yeniden keşfetmeye yöneliyor. Bu yönelim sadece nostaljik bir arayış değil; aynı zamanda post-endüstriyel çağın hız, aşırılık ve yüzeysellik kültürüne karşı verilen etik ve estetik bir karşı duruş.Bu dönüşümün en sembolik örneklerinden biri bugün Balenciaga’da yaşanıyor. Valentino’nun 25 yıllık vizyoner tasarımcısı Pierpaolo Piccioli, Balenciaga’nın yeni kreatif direktörü oldu. Bu atama, yalnızca Demna’nın bıraktığı mirası devralmakla kalmıyor, aynı zamanda Balenciaga’nın kimliğinde bir yeniden yapılanma sürecine girdiğinin de açık bir göstergesi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cristóbal Balenciaga ve sessiz devrimin kökleri</h2>Cristóbal Balenciaga, 1917 yılında İspanya'nın San Sebastián kentinde kendi adını taşıyan modaevini kurduğunda, aynı zamanda sessiz ama derinden bir estetik reform başlatmıştı. 1937'de Paris'e taşınan Balenciaga, haute couture’ün katı kurallarını teknik ustalık, mimari duyarlılık ve kültürel mirasla yeniden yazmıştı.Özellikle İspanya İç Savaşı ve onu takip eden İkinci Dünya Savaşı dönemlerinde Balenciaga'nın tasarımları, savaş sonrası toplumun estetik ihtiyaçlarına bir cevap olma amacını da güdüyordu. Maskülen omuz yapıları, militer etkilerle şekillenen formlar, savaş sonrası kadının güçlenen sosyopolitik konumuna mimari karşılıklar sundu. Bu dönemdeki tasarımlar, dönemin travmalarına karşı birer görsel ve bedensel hafıza aracı olarak konumlandı. Balenciaga’nın koleksiyonlarında flamenkonun ritmik kıvrımları, boğa güreşi kostümlerinin teatral yapısı, Katolik ikonografinin dramatik örtücülüğü ve İspanyol aristokrasisinin zarafeti yerel referanslar olarak görünürlük kazandı.Onun estetik dilinde süsleme geri çekilirken, yapı ve form ön plana çıktı. Moda tarihçisi Suzy Menkes’in deyimiyle:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Cristóbal Balenciaga yalnızca bir terzi değil, kumaşın heykeltıraşıydı.”</blockquote>Bu yüzden Balenciaga'nın modası bağırmazdı; şekliyle düşünür, kumaşıyla konuşurdu. Modernizmin biçimsel kodlarını gelenekle kaynaştırarak ortaya çıkardığı bu sessiz devrim, bugün Piccioli gibi bir tasarımcıyla yeniden gün yüzüne çıkıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Estetik rejimlerin dönüşümü: Couture’den politikaya</h2>Piccioli’nin tasarım pratiği, moda kuramında sıkça başvurulan Jacques Rancière’in “estetik rejimler” kavramı üzerinden okunabilir. Rancière’e göre estetik rejimler, sanatın neyin görülebilir, temsil edilebilir ve düşünülebilir kıldığına dair sistemleri belirler. Piccioli’nin modaya yaklaşımı bu bağlamda duygusal modernizm ve şiirsel zanaatkarlık olarak tanımlanabilir.Valentino’daki “Pink PP” koleksiyonuyla yalnızca bir renk sunmakla kalmamış; aynı zamanda queer, kadın ve etnik beden temsillerini merkezine alan politik bir söylem kurmuştu. Bu temsil, estetikle siyaseti, sessizlikle gücü yan yana getiren bir poetik yapı kuruyordu. Balenciaga’da yankılanan bu sessizlik, ironiden arınmış ama politik anlamdan yoksun olmayan bir şiirselliğe evriliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Demna ile post-ironik dönem ve kültürel şok estetiği</h2>2015 yılında kreatif direktörlük görevine gelen Gürcü tasarımcı Demna, Balenciaga’da radikal bir paradigma değişimi yarattı. Post-Sovyet estetik, kapitalizm eleştirisi, distopya, ironik çöküş estetiği gibi temalarla örülü bu dönem, lüks modanın geleneksel sınırlarını alt üst etti. Yıpratılmış denimler, çöp poşetine benzeyen çantalar, sahte çanta replikaları ve devasa siluetler yalnızca görsel bir şok değil, aynı zamanda toplumsal bir hiciv aracıydı.“Modada radikal olmak yalnızca tasarımı değil, onun bağlamını da dönüştürmektir” diyen Valerie Steele’den ilhamla, Demna da bağlamı dönüştürdü.Demna döneminin bir diğer stratejik boyutu ise, kültürel figürlerle kurduğu ittifaklar oldu. Kanye West (Ye) ile geliştirilen yakın ilişki, Balenciaga’nın yalnızca bir modaevi değil, aynı zamanda medyatik bir güç olarak da konumlandığını gösterdi. Ye'nin sahip olduğu dijital çağ ikonografisi ve medya etkisi, markaya kültürel sermaye transferi sağladı. Aynı biçimde, Kim Kardashian’ın defilelerde ve kampanyalarda öne çıkarılması, moda ile hiper-gerçeklik arasında bir köprü kurdu.Bu süreç, Jean Baudrillard’ın “hipergerçeklik” kavramı üzerinden okunabilir. Balenciaga, bu popüler figürleri yalnızca kampanya yüzü olarak değil, aynı zamanda toplumsal temsil rejimlerini kıran post-ikonlar olarak yeniden tanımladı. Moda yalnızca kıyafetle değil; medya, magazin ve algoritmalarla şekillenmeye başlamıştı.Ancak bu dönem, aynı zamanda "aşırılık yorgunluğu" da doğurdu. Moda, görsel bir şok üretme yarışına dönüşürken içeriğin kendisi arka planda kalmaya başladı. Tam da bu noktada Piccioli gibi bir figürün gelişiyle Balenciaga’da duyusal, yavaş ve düşünsel bir dönüşümün temelleri atılıyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Epilog: Moda, hafıza ve düşünce arası bir köprü</h2><article data-scroll-anchor="true" data-testid="conversation-turn-50" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" tabindex="-1"><div data-message-author-role="assistant" data-message-id="073bf535-9f4f-40e8-bfda-24eb65e08c54" data-message-model-slug="gpt-4o" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Balenciaga’nın Piccioli’yle birlikte izleyebileceği yeni yön, moda dünyasının bugün tartıştığı kimlik, aidiyet, toplumsal cinsiyet, kültürel miras ve sürdürülebilirlik gibi meselelere verilen düşünsel bir yanıt gibi okunabilir. Bu kavramlar artık yalnızca koleksiyon notlarında değil, showroom’lardan dijital kampanyalara kadar modanın her alanında kendini hissettiriyor.</div></div></article>Piccioli'nin öngördüğü “yeniden kurgulanan couture”, hem Cristóbal Balenciaga’nın sessiz devrim mirasını hem de çağın kırılgan duyarlılıklarını biraraya getiriyor. Bu birleşim, modanın yalnızca estetik değil, aynı zamanda etik bir deneyim&nbsp;olarak da nasıl yeniden inşa edilebileceğini gösteriyor.Zira moda, “Moda yalnızca ne giydiğimizle değil, nasıl düşündüğümüzle de ilgilidir” diyen Roland Barthes'ın da söylediği gibi yalnızca bedeni giydiren bir uğraş değil; aynı zamanda tarihsel hafızayla, kültürel temsil rejimleriyle ve epistemolojik sorgulamalarla örülü bir söylem alanıdır. Bu nedenle, moda ile kültür arasındaki etkileşim, yüzeysel bir estetik yakınlıktan ziyade, karşılıklı olarak birbirini kuran ve dönüştüren ontolojik bir ilişkidir.

Her cumartesi iklimden sağlığa, modadan psikolojiye yeni dünyanın anksiyete yaratan konularına serinkanlı bir mesafeyle çözümler sunuyoruz.

Her cumartesi 12.00’de, çevre ve iklim gelişmelerini türler arası eşitlik ilkesini benimseyerek aktarıyoruz. 

Angst

Bugün pek çok modaevi, haute couture’ün doğasından gelen yavaşlığı ve zanaatkarlığı yeniden keşfetmeye yöneliyor. Bu dönüşümün en sembolik örneklerinden biri de Balenciaga’da yaşanıyor. Valentino’nun 25 yıllık vizyoner tasarımcısı Pierpaolo Piccioli, Balenciaga’nın yeni kreatif direktörü oldu.

Sessizlikle konuşan moda: Balenciaga’da Piccioli dönemi

Hepimizin annesinin, ablasının ya da teyzesinin dolabından gözümüze kestirdiği bir parça olmuştur. Çocukluğumuzdan beri giyebilmek için sabırsızca büyümeyi beklediğimiz o eşsiz parça. Benim için bu, teyzemin bana henüz altı yaşındayken gösterdiği Dolce &amp; Gabbana’nın Lily modeli taba rengi çantasıydı. Dışı valiz gibi büyük, içi mosmor astarlı bu çanta, neredeyse benim boyutlarımdaydı. Yıllar sonra artık onu takabiliyorum. Şu an gözüme pek konforlu gelmese de zamansız bir parça olarak yıllara meydan okuyor. Benim için hem estetik hem de duygusal bir değer taşıyor. Üstelik yıllar içerisinde deformasyona uğramamış olması, dönemin üretim kalitesine ve malzeme dayanıklılığına da işaret ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/6/1747479531644.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.96" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dolce &amp; Gabbana, Lily Bu konuda yalnız olmasam gerek. Son yıllarda lüks moda markalarının kendi arşivlerini yeniden dolaşıma sokmasından da takip edebildiğimiz üzere ikinci el ve arşivlik moda ürünlerine ilgi artıyor. Bu ilgi, yalnızca estetik bir yönelimin değil; aynı zamanda kültürel, sosyolojik ve etik bir farkındalığın işareti olarak da okunabilir. Moda endüstrisinin hızlı değişimi, algoritmaların etkisiyle birbirine benzeyen stiller ve kitlesel üretimin getirdiği anonimlik karşısında, archival fashion—yani geçmiş sezonlara ait, sınırlı üretim ve karakteristik parçalar—hem bireysel hafızaya hem de kolektif belleğe temas eden güçlü bir estetik ve kimlik arayışını yansıtıyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arşiv modası, geçmişle kurulan bu özel ilişki aracılığıyla günümüzün tüketim anlayışına eleştirel bir yanıt sunuyor. Arşiv parçaları, hiper-tüketim döngüsünün ve tektipleşmenin belirlediği moda ekosisteminde alternatif bir ifade biçimi olarak konumlanıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Vintage alışverişin ekonomisi</h2>Tüketici davranışlarına dair güncel literatür, ikinci el ve vintage ürünlerin tercih edilmesini yalnızca çevresel ya da estetik gerekçelerle değil; aynı zamanda “nostaljik tüketim”, “kimlik sinyalleme” ve “kitlesel tüketim karşıtı estetik” gibi değer odaklı motivasyonlarla da açıklıyor. Ancak bu dönüşüm, yalnızca kültürel ya da duygusal düzlemle sınırlı değil. Vintage alışverişin arkasında aynı zamanda güçlü bir ekonomik strateji de var.Örneğin, 1970’lerden kalma orijinal bir Pucci eşarp, ikinci el piyasasında yeni sezon bir Pucci ipek eşarbın fiyatına kıyasla yaklaşık %60-75 daha ucuza bulunabiliyor. Burada aynı zamanda erişilebilir lükse yatırım&nbsp;da söz konusu.Üstelik bu tür parçalar, zamanla değer kazanma potansiyeli&nbsp;taşıyor; bu da onları kültürel sermaye ve koleksiyon değeri açısından anlamlı kılıyor. Vintage giyim, bu bağlamda bireyin belleğiyle, kimliğiyle ve tarihsel hafızayla kurduğu çok katmanlı bir etkileşime dönüşüyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/6/1747479260715.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.98" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Emilio Pucci, Firenze 1967 fotoğraf çekimi İtalyan zarafetinin ikonlaşmış temsilcisi Pucci gibi markaların arşivlik parçaları, 1950'lerden itibaren yükselen jet-set kültürünün estetik anlayışına ve dönemin sosyo-kültürel atmosferine dair çağrışımlarıyla bu dönemin ruhunu, renk anlayışını ve tasarım mirasını bugüne taşıyan birer belge niteliğinde.Bununla birlikte:&nbsp;Moda markalarının tarihsel değer algıları, bu tasarımları taşıyan figürler aracılığıyla da şekilleniyor. Jackie Kennedy’nin seyahat fotoğraflarında, Marilyn Monroe’nun son yolculuğunda ya da Sophia Loren’in sinema tarihine geçen karelerinde Pucci, aynı zamanda bir kimlik ifadesi olarak yer alıyor. Kamusal alanda yüksek görünürlüğe sahip bu isimler, markanın sembolik anlam dünyasını genişleterek kültürel belleğe yerleşmesini sağlıyor. Böylece bir markanın günümüze taşınan hikayesi, yalnızca estetik kodlarla değil, temsil ettiği sosyal figürlerle de yazılıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/6/1747479725516.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Jackie Kennedy Moda sosyolojisi açısından bu eğilim, giyinmeyi bir tür kişisel arşiv oluşturma ya da moda aracılığıyla hafıza yaratma biçimi hâline getiriyor. Bir arşiv parçası, materyal hafızayı taşıyan, bugünün değer dünyasında anlam kazanan bir temsil aracına dönüşüyor. Böylece vintage; etik tüketimin, kültürel aidiyetin ve ekonomik bilincin kesiştiği bir zemin sunuyor. <blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; color: rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;"><article data-scroll-anchor="true" data-testid="conversation-turn-10" dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div tabindex="-1" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"></div></article></blockquote>

Arşiv modası, geçmişle kurulan bağlar üzerinden günümüzün hiper-tüketim kültürüne alternatif bir tavır sunuyor. Tektipleşen moda ekosistemine karşı sınırlı üretim ve karakteristik vintage parçalar, tarihsel birer belge niteliği taşımakla kalmıyor; aynı zamanda bilinçli bir ekonomik stratejiyi de yansıtıyor.

Moda tarihini üzerine giymek: Tektipleşmenin panzehiri 'arşivlik moda'

Terzi elinden çıkmış ceketler, yelek üzerine giyilmiş fraklar, ipek kravatlar, abartılı fötr şapkalar, rengarenk cep mendilleri, zarif bastonlar ve bazen bütün bunlara eşlik eden ince bir bıyık... Bu yıl Met Gala'nın teması olarak seçilen "Black Dandyism" yalnızca bir moda akımı değil, aynı zamanda siyahlarla ilgili klişelere meydan okuyan, siyah bir bedenin nasıl görünmesi gerektiğiyle ilgili önkabulleri tersine çevirmeyi amaçlayan güçlü bir politik eylem biçimi de.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1940'larda Christian Dior'un "New Look"u nasıl savaş sonrası dönemin iyimserliğinin, 60'ların mini etekleri kadınların özgürleşmesinin, 70'lerde Kara Panterlerin bereleri siyahların güçlenmesinin modadaki yansımasıysa bugün yankılarını duymaya devam ettiğimiz Black Dandyism de siyahların her alandaki varlık iddiasının görsel bir temsili.</li></ul>Ve tarihsel olarak Batı merkezli ve dışlayıcı yapısıyla eleştirilerin odağı olan Met Gala'nın bu yılki teması olarak seçilmesi de çağları aşan bu varlık iddiasının geldiği son nokta.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Black Dandyism nedir?</h2>19. yüzyılın sonlarında siyahların, beyazların burjuva giyim tarzını dönüştürerek kendilerine bir kimlik biçtikleri kültürel bir protesto biçimi olarak karşımıza çıkıyor Black Dandyism. Yüzyıllar boyunca birçok giyim tarzını kapsayan ve her nesilde kendisine yeni kahramanlar bulan bu moda akımının tanımını yapmak çok da kolay değil.&nbsp;<div data-testid="prism-GridContainer" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-testid="prism-GridRow" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-testid="prism-GridColumn" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarih boyunca kendilerine layık görülmeyen, görünmez sınırlarla ayrıldıkları kıyafetleri alıp “iyi giyinme” üzerinden görünürlük kazanmak, siyah bedenlerin kendilerine has ve dönüştürücü bir etkiyle kamusal hayata adım atmalarını sağlıyor.</li></ul>TikTok'tan çok önce, akımın ilk "influencer"larından biri İngiltere'de Regency döneminde (1795-1837) İngiltere monarşisini etkilemeyi başaran Beau Brummell&nbsp;oluyor. Bu erken dönemlerde kölelikten kurtulan siyahlar, Avrupalı beyazlardan oluşan yüksek sosyeteye incelikle dikilmiş kıyafetleriyle dahil olmaya çalışıyor. Özellikle siyah erkekler için uzun süre kendilerinden esirgenen bu kıyafetleri, yeni kavuştukları bireyselliği ve özgürlüğü yansıtacak şekilde giymenin çok yüklü anlamları var. Giysilerin statü göstergesi olduğu sömürge toplumlarında, iyi giyimli bir siyah, doğası gereği toplumsal hiyerarşiye meydan okuyan yıkıcı bir işlev üstleniyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/1/1746461996619.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> </div></div></div>Monica L. Miller, Slaves to Fashion: Black Dandyism and the Styling of Black Diasporic Identity&nbsp;adlı kitabında Black Dandyism’i “görünme eylemini radikalleştirme” biçimi olarak tanımlıyor. Miller’a göre, Harlem Rönesansı’ndan hemen önce küçük bir grup Harlemli terzi tarafından ABD'ye taşınan bu dönüşüm, siyah estetik direnişin temel taşlarından birini oluşturuyor. Kıyafet, burada yalnızca bir stil tercihi değil; bir kimlik politikasına dönüşüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Harlem Rönesansı ve bir direniş biçimi olarak giyinmek</h2>20. yüzyılın başlarında Harlem Rönesansı’yla birlikte Black Dandyism’in ilk güçlü yankıları ortaya çıkıyor. Bu dönem siyahların edebiyat, müzik, görsel sanatlar ve moda alanında büyük bir uyanış yaşadığı, kendi kültürel varlıklarını daha yüksek sesle ifade ettikleri bir tarihsel eşik olarak öne çıkıyor.Harlemli terziler, Avrupa modasını yalnızca taklit etmekle yetinmiyor; onu kendi toplumsal gerçekliklerine göre dönüştürerek özgün, bağımsız ve gururlu bir stil anlayışı geliştiriyor. Kişinin ne giydiği, nasıl yürüdüğü, nasıl baktığı, hepsi kimlik inşasının parçası hâline geliyor. Bu yönüyle hareket, baskıcı normlara karşı direnişin görsel manifestosunu oluşturuyor.Dapper Dan, bu hareketin sembol isimlerinden biri olarak Harlem sokaklarında moda evlerinin logolarını kendi kültürüyle harmanlıyor ve giyimi başkaldırının dili hâline getiriyor. Uzun süre büyük markalar tarafından dışlansa da sonunda bu markalarla ortaklıklar da kuruyor. Bu, siyah estetiğin önce dışlanıp sonra metalaştırılması sürecini de gözler önüne seriyor.Başlangıçta daha apolitik bir yerden yola çıksa da bu direniş, yasaklarla da karşılaşıyor. 1943'te alengirli aksesuarları ve abartılı proporsiyonlarıyla diğerlerinden ayrışan Zoot takımlarını giyenlerin polis saldırılarının hedefi hâline gelmesiyle başlayan Los Angeles isyanından sonra Los Angeles Belediye Meclisi bu takım elbiseleri yasaklamayı dahi tartışıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Toplumsal cinsiyet ile kimlik arasında</h2>Black Dandyism, yalnızca siyah erkekliğin farklı bir ifadesi değil, aynı zamanda toplumsal cinsiyet kalıplarını da esneten, sorgulayan ve dönüştüren kapsayıcı bir estetik duruş.&nbsp;Örneğin Prince, feminen ve maskülen öğeleri aynı anda taşıyan sahne kostümleri, gösterişli takıları ve teatral tavrıyla bedenin toplumsal kurallara karşı çıkabileceğini gösterirken Janelle Monáe, siyah-beyaz takımları ve melon şapkalarıyla hem maskülen stili sahipleniyor hem de queer kimliğini estetik bir dille görünür kılıyor.&nbsp;Lenny Kravitz ise transparan bluzlar, deri pantolonlar ve gotik aksesuarlarla geleneksel erkeklik kalıplarını sorguluyor; özgünlüğü ve çok katmanlılığı ön plana çıkararak siyah erkekliğe yeni bir ifade alanı açıyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/4/1/1746462048119.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Vogue'un eski moda editörü ve yaratıcı yönetmeni André Leon Talley, 1970'lerde. André Leon Talley, Vogue’un ilk siyah yaratıcı direktörü olarak yalnızca şatafatlı giyimiyle değil; aynı zamanda modanın tarihsel, kültürel ve siyasal katmanlarını bilen entelektüel duruşuyla da öne çıkıyor. Dev pelerinleri, gösterişli şapkaları ve ihtişamlı yaşam biçimiye Talley, modanın yalnızca dergi sayfalarına değil; siyahların hafızasına da ait olduğunu hatırlatıyor.Günümüzde bu mirası sürdüren isimler arasında A$AP Rocky ve Tyler, The Creator öne çıkıyor. A$AP Rocky, kıyafetleriyle rap müziğin geleneksel erkeklik anlayışını dönüştürüyor. Tyler, The Creator ise pastel takımlar, retro bereler ve çocukluk çağrışımlı kıyafetlerle erkek giyimine dair kalıpları altüst ediyor.Black Dandyism, bugün hâlâ yaşamı bir performans sanatına dönüştürerek "kendin olmayı" yücelten; cesaret ve bireysellikten doğan bir estetik hareket olarak varlığını sürdürüyor. Modern dünyada tek tipleşmeye karşı çıkan ve görünürlük talebini stil üzerinden dile getiren herkes için Black Dandyism, hem görsel hem de politik bir manifesto niteliği taşıyor.Stil ise burada yalnızca hoş görünmekle ilgili olmaktan çıkarak yaşamı sanata dönüştürmenin bir yolu hâline geliyor.

5 Mayıs Pazartesi akşamı düzenlenecek Met Gala’nın bu yılki teması "Black Dandyism" oldu. Bu yalnızca bir moda akımı değil, aynı zamanda siyahlarla ilgili klişelere meydan okuyan, siyah bir bedenin nasıl görünmesi gerektiğiyle ilgili önkabulleri tersine çevirmeyi amaçlayan güçlü bir politik eylem biçimi de. Peki Black Dandyism nasıl doğdu, bugüne nasıl geldi?

Yaren Serra Akgün