İnternetin bir iletişim aracı olarak geldiği nokta ve onu diğer iletişim araçlarından ayrı kılan yapısı onu herkes için değerli kılarken, interneti kontrol etmenin veya engellemenin de giderek daha sık tercih edilen bir araca dönüşmesine neden oluyor. Her yıl hem bizzat ülkemizde <a fr-original-style="" href="https://restofworld.org/2023/turkey-earthquakes-throttled-twitter/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaşadığımız</a> <a fr-original-style="" href="https://bianet.org/bianet/medya/275081-eksi-sozluk-e-erisim-yine-engellendi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">örneklerle</a> hem de bültenimizde yer verdiğimiz haberlerle bunu gözlemliyoruz.Access Now tarafından #KeepItOn projelerinin bir parçası olarak yayınlanan yıllık internet engellemeleri raporunun 2022 sayısı da bu gelişimi daha açık bir şekilde bizlere gösteriyor. 2022 yılı boyunca hükümetler 35 farklı ülkede en az 187 kez internet erişimini kısmen ya da tamamen engellemiş. Access Now, 35 ülkenin kendi raporları içerisinde yeni bir rekor olduğunu da duyuru metnine <a fr-original-style="" href="https://www.accessnow.org/internet-shutdowns-2022/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eklemiş</a>.<a fr-original-style="" href="https://www.accessnow.org/cms/assets/uploads/2023/03/2022-KIO-Report-new.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">"Weapons of control, shields of impunity: Internet shutdowns in 2022"</a> isimli rapor, adıyla da bizlere internet engellemelerinin en sık hangi amaçlarla kullanıldığını anlatıyor aslında. Başta Ukrayna ve Yemen gibi savaş ve çatışma bölgeleri olmak üzere internet engellemelerinin en sık kullanıldığı konulardan birisi toplumun kontrolünü sağlamak. Bilgiye erişimi ve iletişimi kısıtlamak, bu anlamda en etkili yollardan birisi. Günümüzde de bunun için interneti engellemek artık hükümetlerin aklına gelen ilk hamlelerden birisi.İkincisi ise hükümetlerin kendilerini korumak amacıyla internet erişimine engelleme getirmesi. Otoriterleşen, muhalif sesleri susturmak isteyen ya da haklarında yapılan negatif haberlerin yayılmasını engellemek isteyen hükümetlerin interneti karartma yoluna gitmesi maalesef giderek normalleşen bir durum.&nbsp;Raporun bu kısmında en dikkat çekici veri ise Hindistan'ın yükselişi. 2022 yılı boyunca toplam 84 internet engellemesi ile Hindistan hükümeti beşinci kez <a fr-original-style="" href="https://qz.com/india-shut-the-internet-more-than-any-country-in-2022-1850171954?utm_source=email&utm_medium=daily-brief&utm_content=" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">zirveye oturmuş durumda</a>. Farkı daha iyi anlamak için bir örnek: Ukrayna'da savaş boyunca Rusya tarafından uygulanan ve <a fr-original-style="" href="https://ooni.org/post/2023-russia-a-year-after-the-conflict/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tespit edilen</a> internet engellemesi sayısı 22.Her ne kadar tespit edilen 187 engellemenin önemli kısmı birkaç ülkeden çıkıyor olsa da raporda öne çıkan en tehlikeli trendlerden birisi bu yola başvuran ülke sayısındaki artış. Sadece bir iki kez kullanmış olsalar bile bu gidişat internete ve insanların iletişim hakkına keyfi müdahalenin tüm dünyada normalleşen bir pratik olma yolunda ilerlediğini gösteriyor.Artık iletişimin ve medyanın merkezinin dijitalde ve internette olduğu gerçeğini de düşünecek olursak, internetin ve internet sitelerinin keyfi engellemelerine karşı mücadele etmek iletişim ve ifade özgürlüğü haklarımız için mücadele etmenin en önemli parçalarından birisi hâline geldi diyebiliriz. Ama bunun ciddiyetini anlamaz ve bu konuda atılan her adıma anlık tepkiler verdikten sonra unutup normalleştirirsek, şu anda içerisinden bulunduğumuzdan çok daha kötü bir duruma düşmemiz de kaçınılmaz.

n okuyoruz|

İnternet iletişim hakkının temel bir parçasıdır.

Bir Silah Olarak İnternet Engellemeleri

Google'ın "Teknoloji tüm dünyada insanların daha güvende olmalarını nasıl sağlayabilir?" sorusuna yanıt arayan ve ölçeklenebilir çözümlere ilham vermeyi amaçlayan birimi Jigsaw'un <a fr-original-style="" href="https://jigsaw.google.com/the-current/shutdown/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Internet Shutdowns Issue</a> başlıklı yeni çalışması, hükümetler tarafından dayatılan internet kesintilerinin küresel ölçekte arttığına ve toplumlar üzerinde yıkıcı etkileri olduğuna dikkat çekiyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Veriler ne söylüyor?</h2>Söz konusu çalışmada dijital hakların korunması amacıyla çalışan kâr amacı gütmeyen kuruluş <a fr-original-style="" href="https://www.accessnow.org/the-internet-shutdowns-issue/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Access Now'ın</a> verilerinden faydalanılıyor. Access Now'ın ve 106 ülkeden 258 organizasyonu temsil eden <a fr-original-style="" href="https://www.accessnow.org/who-is-shutting-down-the-internet-in-2021/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">#KeepItOn</a>&nbsp;koalisyonunun verileri, 2021 Ocak-Mayıs döneminde&nbsp;21 ülkede en az 50 internet kesintisinin kaydedildiğini gösteriyor. Söz konusu internet kısıtlamalarından 24'ünün bir ülkenin tamamını ya da birden fazla eyaletini, bölgesini; 11'inin aynı ülkede birden fazla şehri, 13'ünün ise bir şehri, ilçeyi ya da köyü etkilediği ortaya koyuluyor.Hükümetlerin kontrolündeki internet kesintilerinin&nbsp;2020'den 2021'e, daha uzun sürelere genişleyebildiği eğilimi göze çarpıyor. Cemmu - Keşmir bölgesindeki internet kısıtlamalarının 2019 Ağustos'undan 2021 Şubat'ına kadar sürdüğü, Etiyopya'nın Tigray bölgesinde 100 milyondan fazla insanın 2020 Kasım'dan bu yana internet erişiminde problemler yaşadığı, Myanmar'daki cuntanın yönetime el koymasının ardından yalnızca çeşitli kurumlara, şirketlere ya da bireylere internet erişimi verildiği biliniyor.2021'in ilk altı ayında kaydedilen erişim kısıtlamalarının gerekçeleri arasında seçimler öne çıkıyor. Uganda'da dört gün, Nijerya'da seçimler sonrası çıkan protestoların ardından on gün, Kongo'da seçim sandıklarının açılmasından saatler önce başlayan ve üç gün süren kesintilere dikkat çekiliyor.Diğer yandan otoriter rejimlerin ve zayıf demokrasilerin protestolarda internet erişimini&nbsp;insan hakları ihlallerini gizlemek ve protestoları zayıflatmak için kısıtladığı ya da engellediği belirtiliyor. Ayrıca İsrail-Hamas arasında yaşanan çatışmalarda İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki altyapılara verdiği hasar örnek gösterilerek çatışma bölgelerinde de kesintilere rastlandığı ifade ediliyor.&nbsp;Access Now'ın 2020'de kaydettiği en az 29 ülkedeki 155 internet kesintisinin sebepleri arasında politik istikrarsızlık öne çıkıyor. Seçimler, protestolar, toplumsal şiddet gibi başlıklar diğer sebepler arasında yer alıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Güncel vakalar ve yöntemler</h2>Jigsaw projesinin, internet kesintilerinin nasıl yapıldığını anlattığı bölümde üç yöntem dikkat çekiyor. Throttling&nbsp;(kısma), internet sitelerine erişimi imkânsız hâle getirecek kadar yavaşlatmayı tanımlıyor. IP Engelleme yöntemi belirli internet sitelerini çoğunluğun erişimine kapatmayı mümkün kılıyor. Mobil veri kesintileri, özellikle bireylerin internete mobil cihazlarla ulaştıkları ülkelerde internet erişimini neredeyse tamamen ortadan kaldırmanın bir yolu olarak öne çıkıyor.&nbsp;İnternet özgürlüğünü izleyen <a fr-original-style="" href="https://netblocks.org/reports" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">NetBlocks'un kayıtlarına göre</a>,<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Keşmir'de&nbsp;ayrılıkçı lider Syed Ali Gee'nin ölümünün ardından 2 Eylül'de bir kesinti kaydedildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Güney Sudan'da&nbsp;29 Ağustos'ta hükümet karşıtı protestolardan önce mobil ve sabit bağlantıları etkileyen önemli bir kesinti görüldü.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zambiya'da&nbsp;12 Ağustos seçim gününde sosyal medya ve mesajlaşma araçlarına erişimlerde problemler raporlandı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diğer yandan 15 Temmuz'da İran'daki Huzistan eyaletinde su kesintilerine tepki için gerçekleşen protestolarda mobil bağlantılarda görülmeye başlanan kesintiler 21 Temmuz'a kadar sürdü.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küba'da sosyal medya platformları hükümet karşıtı protestolar sırasında kısıtlandı.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kimler, nasıl etkileniyor?<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631712714889.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Mukhtar Khan" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2>Mukhtar Khan | APİnternet kesintileri sağlıktan bankacılığa, ticaretten eğitime birçok alanı doğrudan etkiliyor. Özellikle dünya küresel bir salgınla&nbsp;boğuşurken gerçekleşen kesintiler doğru bilgiye erişmeyi ve eğitim hakkını engelliyor, sağlık yönetimini düzensizleştiriyor ve ülke ekonomilerinde milyonlarca dolarlık zarara sebep oluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Myanmar'da&nbsp;1 Şubat'ta gerçekleşen darbenin ardından kapalı kalan internetin ülke ekonomisinde 2,1 milyar dolar kayıp yarattığı, Myanmar'ın bazı bölgelerindeki insanların bir süre pandeminin güncel boyutlarından habersiz yaşamak zorunda kaldığı biliniyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Keşmir'de yaşanan kesintilerin insanların temas takip uygulamalarını indirememesine sebep olduğu, Endonezya'da en az bir hastanenin bir süre işlemez hâle geldiği söyleniyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ATM'lerin&nbsp;ya da mobil para sağlayıcıların çalışmasını da engelleyen kesintilerin işletmeleri kapanmaya zorladığı ifade ediliyor.&nbsp;</li></ul>#KeepItOn projesi paydaşlarından Marianne Díaz Hernandéz konuyla ilgili "Hükümetler interneti kestiğinde, insanların hayatlarının etkilenmeyen hiçbir parçası kalmıyor." diyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne gibi riskler var?</h2><a fr-original-style="" href="https://www.technologyreview.com/2021/09/09/1035237/internet-shutdowns-censorship-exponential-jigsaw-google/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">MIT Technology Review'dan</a> Tate Ryan-Mosley'le konuşan Jigsaw projesi yöneticisi Dan Keyserling gerçek riskin ne olduğuna ilişkin bir soruya aşağıdaki yanıtı veriyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Bu kesinlikle bir hoşnutsuzluktan daha fazlası. Bu bazı durumlarda bir ölüm kalım meselesi. Bu kesinlikle bir geçim meselesi; sivil toplumun, bilgiye erişimin, ifade özgürlüğünün kısıtlanması meselesi. Bence daha fazla insan hayatlarını çevrim içi yaşıyor ve demokratik kurumlar sivil katılımı kolaylaştırmanın bir yolu olarak internete daha çok güveniyor. Bir hükümetin interneti kapatması, artan maliyetler taşır."</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nasıl mücadele edilebilir?</h2><a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/en/afghanistan-how-can-messaging-work-safely-in-an-internet-shutdown/a-59018976" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">DW'nin derlediği bir listede</a> Access Now ve Open Technology Fund tarafından desteklenen Briar isimli bir uygulamadan söz ediliyor. Briar, Wi-Fi ya da Bluetooth bağlantısı üzerinden kısa mesafelerde iletişim kurmayı mümkün kılıyor. Ayrıca ikiden fazla insan Briar ile bir ağ oluşturup iletişim ağını daha da genişletebiliyor. Bir başka uygulama olan Bridgefy ise Android ve Apple'da kullanılabiliyor. Briar gibi çalışan Bridgefy sayesinde örneğin birinci kişi, ikinci kişi aracılığıyla bir üçüncü kişiyle bağlantı kurabiliyor. Bu teknoloji mesh network, örgüsel ağ olarak adlandırılıyor. Diğer yandan VPN’ler ve Tor gibi anonim tarayıcılar bu kısıtlamaları delmeyi mümkün kılabiliyor.Yine de internet kullanıcılarının genel anlamıyla bu konuda farkındalık sahibi olmaları önem arz ediyor. Küresel çapta yaşanan kesintilerin raporlanması, bu kesintilere maruz kalanların hikâyelerinin toplanması ve yaygınlaştırılması bu farkındalığı artırmada önemli rol oynuyor. Hernández sivil toplumun bu konuda daha yenilikçi olması, yaşananları gün ışığına çıkarması gerektiğini savunuyor. Ayrıca Keyserling’e göre uluslararası toplumun da giderek daha ciddi bir güvenlik ve özgürlük tehdidi hâline dönüşen bu durumu gündemine alması gerekiyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye ve internet erişimi</h2><img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631712932711.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nyunt Win/EPA/SHUTTERSTOCKİfade Özgürlüğü Derneği'nin <a fr-original-style="" href="https://www.diken.com.tr/turkiyede-sansur-cenderesi-secim-yaklasirken-amac-susturmak-ve-sindirmek/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">EngelliWeb</a> raporuna göre 2020'de Türkiye'de erişime engellenen internet sitesi sayısı 467 bini aşıyor. Mahkemeler dışında bir sayfayı erişime engellemeye yetkili 20'yi aşkın kurum olduğu belirtilirken bu kararların hukuki olup olmadığının meçhul olduğu ifade ediliyor. Diğer yandan Freedom House Index 2020 verilerinde Türkiye'nin internet özgürlüğü puanı 100 üzerinden 35 olarak belirleniyor ve Türkiye 63 ülke arasında 46'ncı sırada yer alıyor.&nbsp;Bu gibi veriler, son dönemde sıkça konuşulan yeni sosyal medya düzenlemeleri konusundaki belirsizliklerle beraber değerlendirildiğinde Haziran 2023 ya da daha erken gerçekleşebilecek bir seçime doğru hazırlanan Türkiye’de de internet kesintilerinin potansiyel bir risk olduğunu düşündürüyor. Bilgi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Yaman Akdeniz;&nbsp;seçimlerin yaklaştığı bir dönemde iktidarın amacının "susturmak ve sindirmek" olduğuna dikkat çekerek EngelliWeb 2021 değerlendirmesinin 2020'den de vahim olacağını öngörüyor.

Quando

Hükümetler internetin gücünü fark ettikçe internet kesintileri küresel bir fenomene dönüşüyor.

Hükümetler ve kontrol: internet kesintileri

• Yeni Teknolojiler&nbsp;kanalında Apple etkinliğinden öne çıkanları, yeni ürünleri, dikkat çeken ayrıntıları derleyeceğiz. Epey heyecanlıyız.• Vaka Çalışması kanalında da Access Now ve Google Jigsaw çalışmalarından hareketle 2021'in ilk altı ayında dünyanın farklı bölgelerinde hükümetlerce uygulanan internet kısıtlamalarına odaklanacağız. Son vakalar üzerinden internet erişimini engellemenin ortaya ne gibi sonuçlar çıkardığına, bu konudaki eğilimin toplumlar için ne gibi riskler barındırdığına ve olası bir erişim kısıtında neler yapabileceğimize değineceğiz.16 Eylül'de görüşürüz.

Access Now ile ilgili hikayeler