"Ulus, hayal edilmiş bir siyasal topluluktur. Aynı zamanda hem egemenliği hem de sınırlılığı barındıracak şekilde hayal edilmiş bir cemaattir." Benedict Anderson, milliyetçiliğin kökenlerini tartıştığı "Hayalî Cemaatler" eserinde ulus kavramını bu sözlerle tanımlıyor.&nbsp;Anderson, ulus devletlerin doğmasından önce insanların hanedan mülkü ve dinî cemaat üyesi olarak yaşadığını, heterojen topluluklara sahip, sınırları daima genişleyebilen veya daralabilen, "tanrısal vergilerle geçinen" hanedanlıkların da meşruiyetlerinin kaynağının çeşitli kutsallıklar olduğunu ifade ediyor. Bu kutsallıkların sorgulanamamasının da imparatorlukları uzun ömürlü kıldığını söylüyor. Bugün, modern ulus devletlerin meşruiyetlerinin temelindeyse "millet" ve vatandaşlar yer alıyor.17. yüzyıl itibarıyla "kutsal" krallıkların etkisini kaybetmeye başladığını ifade eden Anderson, bunda Latince gibi kutsal yazı dillerindense insanların konuştukları dillerde basın yayın faaliyetlerinin gelişmesine bağlıyor. Ulusal dillerin okuma diline dönüşmesi ve kapitalizmin gelişmesiyle insanların hayallerinin ve düşüncelerinin ortaklaştığını, topluluk ruhu yakaladığını ve&nbsp;"uluslaştığını" öne sürüyor. 1500'lü yıllarda 20 milyon olan basılı kitap sayısının 1600'lerde 200 milyona çıkmış olması da bu tezi doğruluyor.18. yüzyılda meydana gelen Fransız Devrimi ile Fransa'da mutlak monarşinin yerle bir edilmesi, 1'inci Cumhuriyet'in kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ülke yönetimindeki rolünün sınırlanması, önceki yüzyılda ortaya çıkan millet kavramının siyasileşmesini, milliyetçiliğin siyasi bir ideoloji olarak dünyada yayılmasını sağladı. Hanedanların kutsallığının dünya genelinde sorgulandığı, imparatorlara karşı "milleti" temsil eden devrimcilerin güç kazandığı bu çağ ile başlayan süreçte çok uluslu imparatorluklar yerlerini teker teker ulus devletlere bıraktı. Modern devleti tanımlayan eserleriyle bilinen Max Weber de Anderson'a benzer şekilde "duygu topluluğu" olarak tanımladığı ulusların "normal olarak kendi devletini üretme eğiliminde olduğunu" ifade ediyor.20. yüzyılda özellikle 1'inci Dünya Savaşı'nın sonuçlanmasıyla imparatorlukların parçalanması ve ulus devletlerin ortaya çıkması süreci hız kazandı. Keza Türkiye Cumhuriyeti de savaşın kaybedeni Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının sonunda Türk milletinin ulus devleti olarak kuruldu.İki dünya savaşı arasındaki süreçte ise özellikle 1'inci Dünya Savaşı'nın kaybedeni Almanya'ya dayatılan ağır ekonomik ve askerî şartlar, milliyetçiliğin faşizme doğru evrilmesine alan açtı. 2'inci Dünya Savaşı'nın sonunda faşist devletlerin yenilgiye uğratılması, belki de dünyayı başka soykırımlardan, faşist bir dünya düzenin egemen olmasından ve sonu gelmeyecek savaşlardan kurtardı.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663834221607.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="nazi almanyası" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Soğuk Savaş döneminde demokrasilerle komünizm arasındaki cepheleşmede milliyetçilik, liberal demokrasilerde ulus bilincini sağlayan, Türkiye gibi ülkelerdeyse komünizmle mücadele adına silahlanan bir ideoloji oldu. Tarih sahnesine devrimci bir ideoloji olarak çıkan, daha sonra faşizme evrilen milliyetçilik, bu dönemde aynı ülkenin vatandaşlarını bir arada tutan bir tutkala,&nbsp;"komünizm tehlikesine" karşı batı blokundaki ülkelerin işbirliği yapmasına da elveren bir ideolojiye dönüştü. Sol, milliyetçiliğin bu dönemde "dünyanın tüm işçilerinin birleşmesini", sınıf mücadelesinin ortaklaşmasını engelleyen bir bariyer olarak kullanıldığı eleştirisini yaptı. Komünizmin yıkılmasıyla Post-Sovyet devletler de milliyetçilik sayesinde ulus devletler olarak doğdu.&nbsp;Soğuk Savaş'ın sona erdiği, liberal demokrasilerin egemen olduğu dönemde güçlenen küreselleşmenin milliyetçiliğin de sonunu getireceği düşüncesi yaygınlaşmıştı; ancak gerçekler öyle olmadı. Ulus devletlerin varlığını tartışmasız şekilde sürdürdüğü günümüzde hâkim olan milliyetçilik, küreselleşmenin her sorunu çözmek yerine daha fazla sorun doğurduğunu öne süren Donald Trump, Viktor Orbán ya da Jair Bolsonaro gibi liderler eliyle popülistleşti ve sekülerlikten uzaklaştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663834304381.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="TRUMP" ratio="1.44" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Milliyetçiliğin uzun yıllar boyunca dünya tarihini şekillendireceği de neredeyse kesinleşti.

Spektrum

Fransız Devrimi ile siyasileşen millet kavramı, o günden bu yana dünya tarihini şekillendiriyor. 

Tebaadan millete: Milliyetçiliğin doğuşu ve küresel seyri

• Tanıl Bora, Cereyanlar - Türkiye'de Siyasî İdeolojiler•&nbsp;Murat Somer, <a fr-original-style="" href="https://www.politikyol.com/tarihsel-yol-ayrimindaki-milliyetcilikler-ve-turkiye/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Tarihsel yol ayrımındaki milliyetçilik(ler) ve Türkiye</a>• Mehmet Yaşar Altundağ, <a fr-original-style="" href="https://www.politikyol.com/yeni-sekuler-turk-milliyetciliginin-dogusu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">(Yeni) Seküler Milliyetçiliğin Doğuşu</a>• Benedict Anderson, Hayalî Cemaatler

Benedict Anderson ile ilgili hikayeler