Ümit Alan

Apple’ın son birkaç iPhone lansmanı da gösterdi ki akıllı telefon alanındaki inovasyon çok yavaşladı. Akla ister istemez Steve Jobs'ın ortaya attığı "PC sonrası Çağ" kavramı düşüyor. Akıllı telefon sonrası çağ kapıda mı ve hayatımızın merkezine oturacak bu teknoloji neye benzeyebilir?

Bir espriyi anladığınız o “jeton düşme” ânını düşünün. Psikoloji çalışmalarıyla sabit ki bu durum beynin ödül sistemini harekete geçiriyor. Hayatın en büyük zorlukları karşısında gülme yeteneği; gücün, umudun ve insanlığın meydan okuyan ruhunun bir ifadesi. Bunu suç kapsamında konuştuğumuza inanmak çok güç.

Yapay zeka devleri ardı ardına büyük medya şirketleriyle lisanslama anlaşmaları imzalıyor. Bu anlaşmalar gazeteciliği yapay zeka devlerine hammadde üreten bir yan sanayiye dönüştürmeden önce medya kuruluşlarının atması gereken bazı adımlar var.

Geleneksel kurumlara güvenin giderek azaldığı ve aşındığı bir ortamda, dikkat ekonomisi ve kültür arenası siyasi mücadele için eskisinden daha önemli. CHP lideri Özgür Özel'in kendi dikkat çekme oranını, rakibiyle değil de MasterChef’le kıyaslamasını bu konuda bir adım olabilir. Mesele, MasterChef izleyenlerin de popüler dizileri izleyenlerin de baktığı tarafta olabilmekte.

Haberlerin üstünüze üstünüze geldiğini hissediyor ve giderek haber takip etmekten uzaklaşıyorsanız yalnız değilsiniz. Reuters Enstitüsü’nün son Dijital Haber Raporu'na göre 2017 yılında %29 olan aktif olarak haberlerden kaçınma eğilimi, 2025 raporunda %40’a ulaşmış. Bu oran Türkiye’de %57’den %61’e çıkmış. Peki demokratik süreçlere katılımımızı etkileyecek düzeye vardırmadan haber tüketim alışkanlıklarımızı nasıl daha sağlıklı hâle getirebiliriz?

Dijital sessizliğin de türleri var. Dayatılmış, gönüllü ve gönülsüzü var. Burada asıl zorluk ise korku ve baskıdan doğan sessizlikleri en aza indirirken sağlık ve stratejik eylem için tercih edilen sessizlikleri koruyan bir dijital dünya inşa etmekte.

Dijital solipsizm büyük bir konforla başlıyor ama kopuşla da bitiyor. Bunun toplumsal düzeyde sonucu, ABD’deki QAnon hareketi gibi alternatif gerçeklik evrenlerinin oluşması, Incel gibi alt kültürlerin yükselmesi olabilir. Bireysel düzeydeyse gerçeklikten kopuşa, izolasyona, bilişsel tembelliğe, empati yoksunluğuna götürebilen bir yoldan bahsediyoruz.

Çin'de yükselen AI Drama trendinin son örneklerinden "Nine-Tailed Fox Demon Falls for Me" dizisi, 27 bölümde 180 milyon izlemeyi aştı. Evet, izlenme sayısına bakıldığında buna "başarı" denebilir ama ne başarısı olduğu gerçekten tartışmalı. Bu 1 dakikalık, çoğunlukla mantık ve tutarlılıktan uzak yapay zeka üretimi dizilerin yükselişi aslen ne gösteriyor ve daha kaliteli yapımlar için odak ne olmalı?

"Yerli ve millî" olarak sunulan yeni sosyal medya platformu Next'in, Mastodon'un açık kaynak koduna dayanması ve ardından Mastodon'un Selçuk Bayraktar'a attığı mesaj çok konuşuldu. Ancak yanıtlanması gereken başka bir soru daha var: Türkiye, stratejik odağını kopyalanması kolay tüketici uygulamalarında mı tutmalı yoksa kopyalanması zor ve daha yüksek katma değerli temel teknolojilere mi kaydırmalı?

Geçen haftaya kadar çoğumuzun hiç bilmediği bir şirketin hiç tanımadığımız CEO’sunun eşini aldatması, neredeyse dünyanın her yerinde haber oldu. Dijital çağda bir skandalın yaşam döngüsünü hızla izledik: Anlık bir olay hızla yargıya dönüştü, yıkıcı sonuçlar doğurdu ve kültürel bir meta olarak hafızalara kazandı. Tüm bunların sonucunda “Coldplaylenmek” diye yepyeni bir kavram bile doğdu. Peki bu olay içinde yaşadığımız gözetleme kültürüyle ilgili ne diyor?