Londra, New York ve Milano moda haftalarının ardından, bu ayın başında düzenlenen Paris Moda Haftası’nın da sona ermesiyle marka ve tasarımcıların 2025 sonbahar-kış koleksiyonları gün yüzüne çıktı. Fendi, Gucci, Prada ve Simone Rocha gibi moda devlerinin koleksiyonlarında kürk görünümlü parçalar olması, akıllara aynı soruyu getiriyor: Yıllardır hayvan zulmü nedeniyle topa tutulan, tabu kabul edilen kürk, podyumlara ve gardroplara geri mi dönüyor?Yaşam savunucularının kürk üretimi ve kullanımına karşı mücadelesi uzun yıllardır devam ediyor. Hayvan haklarını koruma örgütü People for the Ethical Treatment of Animals (PETA); sokak protestoları, kürk giyen ünlülerin üzerine kırmızı boya dökme gibi farkındalık kampanyalarına 1980’lerde başladı. 1984 yılında Greenpeace ve kürk karşıtı organizasyon Lynx’in yürüttüğü kampanya şu mesajla piyasaya sürülmüştü:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bir kürk üretmek için 40 kadar budala hayvan gerekli, giymek için ise yalnızca bir tane.”</blockquote><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kürke vedanın tarihi</h2>1990’ların ortasından itibaren kürk karşıtı duruş iyiden iyiye görünürlük kazandı ve Naomi Campbell ve Christy Turlington gibi isimler PETA’nın kampanya afişleri için poz verdi. Kameralar karşısına kürkle çıkan ünlüleri doğrudan hedef gösterme stratejisi sayesinde hızla yayılan kürk karşıtı duruş önde gelen moda evi ve organizasyonların geri adım atmasına neden oldu.&nbsp;Calvin Klein 1994’te kürk ürünleri kullanmayacağını açıkladı. Aynı yıl Cindy Crawford, New York Times kapağı için PETA’nın farkındalık kampanyası kapsamında, Todd Oldham tasarımı sahte bir kürkle poz verdi. 2000’ler de Vivienne Westwood’un da dahil olduğu bir grup tasarımcı kürk kullanmayı bıraktı.<img src="https://images.aposto.com/2025/2/5/1742575483041.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.47" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hayvan hakları kuruluşu Humane Society International’ın (HSI) müzakereleri sonucunda Prada ve Gucci gibi dünya devleri kürke veda kararı aldı. Günümüzde onlarca küresel moda markası hiçbir şekilde kürk kullanmayacaklarını bildiren açıklamaları internet sitelerinde yayımlıyor. Zara, Michael Kors, Chanel, Balenciaga, Hugo, H&amp;M, Armani, Burberry, DKNY ile etik ve doğa dostu moda akımının en bilinen ismi Stella McCartney bunlardan yalnızca birkaçı.&nbsp;Kürk farkındalığının bu denli yayılmasının ardından PETA da "kürk giyeceğime çıplak gezerim"&nbsp;kampanyasını 2020 yılında sonlandırma kararı almıştı. Londra Moda Haftası'nda podyumda kürk yasaklandı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kürkün dönüşü: Kişisel alan ve yeni trendlerin etkisi</h2>Kürkün yıllar sonra yeniden hayatımıza girişi aslında onlarcası gibi bir TikTok trendiyle başladı: Mafya eşi estetiği (mob wife aesthetic). Minimalist moda anlayışına bir tepki olarak çıkan bu trendi takip eden, çoğu Z kuşağından kullanıcılar iddialı makyaj, dev güneş gözlükleri, inci kolye ve altın takılar, Fransız manikür ve uzun tırnaklar, leopar desenli abartılı bluzlar ve dev kürkleri biraraya getiriyor.Kürk modası kısa zamanda kırmızı halıya da yansıdı; Ice Spice Grammy Ödülleri'ne kürk detaylı bir takımla geldi, Kansas City Chiefs'ten DeAndre Hopkins Super Bowl'a babasından kalma olduğunu iddia ettiği bir kürkle geldi. Şubat ayında kürkle ortaya çıkan Rihanna hayvan hakları savunucuları tarafından "zalim" olmakla suçlandı.<img src="https://images.aposto.com/2025/2/5/1742580498802.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Önceki kuşaklara göre adil ve etik moda konusunda çok daha duyarlı olan gençlerin kürke merak sarması&nbsp;tartışmaları da beraberinde getiriyor. Genç kuşak satın aldıkları kürk mantolar ikinci el olduğu ya da "anneannesinden kaldığı" için etik bir sorun yaratmadığını savunuyor.İnternet arama trendlerini inceleyen Trendalytics'in verilerine göre vintage kürk mantolarla ilgili TikTok içeriklerinin görüntülenme sayısı geçen yıl %243 artış gösterdi. Wall Street Journal'da yer alan bilgilere göre “vintage kürk manto” aramaları 2023'ün başından bu yana %688 yükselirken, sahte kürke olan ilgi neredeyse sabit kaldı.Gençlerin kürke olan ilgilerini meşrulaştırmasının bir diğer dayanağı ise "toplumsal norm ve dayatmaları" reddetmeleri ve kendi doğrularının başında dayatmalardan uzak bir yaşam sürmeyi tercih ettiklerini belirtmeleri.PETA ve hayvan hakları savunucularına sorarsanız sahte ya da ikinci el fark etmez; kürk kürktür. Her türlüsünü giymek, bu trendi ve dolayısıyla hayvan zulmünü yaygınlaştırma anlamına gelir ve kabul edilemez.

Angst

Londra, New York ve Milano moda haftalarının ardından, bu ayın başında düzenlenen Paris Moda Haftası’nın da sona ermesiyle marka ve tasarımcıların 2025 sonbahar-kış koleksiyonları gün yüzüne çıktı. Fendi, Gucci, Prada ve Simone Rocha gibi moda devlerinin koleksiyonlarında kürk görünümlü parçalar olması, akıllara aynı soruyu getiriyor: Yıllardır hayvan zulmü nedeniyle topa tutulan, tabu kabul edilen kürk, podyumlara ve gardroplara geri mi dönüyor?

Kürk tartışması: Yılların tabusu geri mi dönüyor?

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Çin Ticaret Bakanlığı,&nbsp;boykot amacıyla Sincan Özerk Bölgesi'nden pamuk tedarik etmeyi bırakan Calvin Klein ve Tommy Hilfiger gibi hazır giyim markalarının çatı şirketi PVH Grup hakkında soruşturma başlattı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı:&nbsp;Dünyanın önde gelen pamuk üretim merkezlerinden biri olan Sincan Uygur Özerk Bölgesi, bölgedeki Türk ve Müslüman azınlıkların zorla çalıştırıldığı iddiaları nedeniyle dünya gündemine gelmişti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;İddialar nedeniyle aralarında Nike, Adidas ve H&amp;M gibi ABD'li ve Avrupalı uluslararası şirketler, Sincan'dan hammadde tedariğini gözden geçireceklerine ilişkin açıklamalar yapmıştı.</li></ul>

Pareto

Bu hafta internet, Calvin Klein’ın <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=dCbM009btVI" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">malum reklam</a>ıyla çalkalandı: Hani şu Jeremy Allen White’ın New York’ta bir binanın terasında günbatımının kızıl ışıklarında, üzerinde sadece boxer, spor ayakkabı ve çoraplarla baklavalarını sergileyerek sportif hareketler yaptığı, arada izleyiciye serseri ve davetkar bakışlar attığı video. Yeni yılın ilk günlerinde internete düşen ve bir TikTok kullanıcısına göre <a fr-original-style="" href="https://www.tiktok.com/@aaliyarae/video/7320352911731576107" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“ulusal simge” değeri taşıyan</a> Calvin Klein’ın 2024 ilkbahar kampanya reklamı, 2024’ün güzel bir yıl olacağının habercisi olabilir miydi?&nbsp;İnternet bağlantısı olan hemen kimsenin görmezden gelemediği bu videonun yanı sıra marka, Shameless ve The Bear dizilerinin yıldızı 32 yaşındaki aktörün iç çamaşırlarıyla poz verdiği iç gıcıklayıcı bir dizi kampanya fotoğrafı da yayımladı. Serideki bir fotoğrafta Jeremy Allen White, terastaki kanepede üstsüz bir şekilde kaykılmış “dinlenirken” bir başka karede markanın logosunu açığa çıkaran iç çamaşırıyla elindeki “yasak elma”yı dişliyor.Ünlü fotoğrafçı Mert Alaş’ın yönetmenliğinde hazırlanan kampanya, yayına girdikten sonra sadece ilk 48 saatte markaya 12.7 milyon dolarlık medya değeri kazandırdı. 5 Ocak tarihinde Jeremy Allen White’ın ismi, en çok konuşulan konular arasına girdi. Calvin Klein’ın Instagram hesabındaki kampanyaya dair<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/C1rjOR4uGg2/?igsh=MWFyZjdld2VoaTFpbg==" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;ilk paylaşımın</a> beğeni sayısı bugün itibarıyla 1.6 milyonu, videonun<a fr-original-style="" href="https://vm.tiktok.com/ZM69r5Tsg/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;TikTok</a>’taki görüntülenme sayısı ise 11 milyonu geçmiş durumda.&nbsp;Paylaşımların altındaki yorumlar, başlı başına bir eğlence kaynağı:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Huzur içinde yat Michelangelo, Jeremy Allen White’ı görsen severdin”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Gözbebeklerine sahip olmak için ne harika bir gün”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Mevsimsel depresyonun tedavisi bulunmuştur”</li></ul>Kampanyada gördüğümüz boxer brief’ler (bu modelin Türkçe’de tam karşılığı olmasa da slip külot ile boxer’ın birleşimi olduğu için “dar boxer külot” diyebiliriz) aslında Calvin Klein’ın klasik modellerinden Intense Power, Micro Stretch ve Micro Mesh’in yenilenen logo uygulamalarıyla çıkan versiyonları. Ses getirenin tasarımlar olmadığını söylemeye sanıyoruz ki gerek yok. Kesin olansa bu tarz provokatif reklamların kurulduğu günden bu yana Calvin Klein’ın başarısının anahtarı olduğu.&nbsp;Geçmişten bugüne: Önce boxer brief’lerin hayatımıza ne zaman girdiğine bakalım. Bu erkek iç çamaşırlarının öncüsü olarak gösterilen, 1990-1995 yılları arasında Calvin Klein’da erkek giyim bölümünün başında olan tasarımcı John Varvatos, 2010’da Hemispheres dergisine verdiği röportajda “Bir erkek içlik donunu kestik ve o an ‘Bu harika bir fikir olabilir’ diye düşündüm” diyor. Ancak bu modelin Giorgio Armani tarafından tasarlanan çok benzer bir versiyonunu 1980 yapımı American Gigolo filminde Richard Gere’in üzerinde gördüğümüzü de hatırlatmak gerekiyor. Yine de modelin beline logo ekleyerek çağdaş bir dokunuş katan marka, Calvin Klein.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Lastikli donlara sınıf atlatmak</h2>Peki, nasıl oldu da Calvin Klein marka logosunu yerleştirerek, tabiri caizse bu lastikli donlara sınıf atlattı? Öncelikle tasarımcının bu dokunuşu, belki de 90’lı yıllarda Amerika’da patlama yapan bir trendin tohumlarını atmıştı: Logomania. Moda tüketicisinin logolara bu kadar sevdalı olmasının nedeni çok basit: Eğer bir giysi için bu kadar para verdiyseniz bunu herkese göstermeye hevesli olursunuz çünkü ne kadar para harcayabildiğinizi, dolayısıyla ne kadar para kazanabildiğinizi herkesin bilmesini istersiniz. Havalı kot pantolonunuzun bel hattından belli belirsiz görülen “Calvin Klein” yazısı, dışarıdan almayı beklediğiniz onayı size sunmak için hazırdır.&nbsp;Bu lastikli donların kültürel bir fenomene dönüştüğü günden bu yana satış grafiğini hep zirvelerde tutmasının ardında başka pazarlama stratejileri de var elbette. Bir zamanlar “Reklam yapmanın tek yolu, ürüne odaklanmamaktır” diyen Calvin Klein’ın, üzerinde bir ismin yazılı olduğu iç çamaşırlarını bir statü sembolüne, onu giyip poz verenleriyse bir seks sembolüne dönüştürmesi tesadüf değil.Klein, kitleleri kışkırtarak gündem yaratan reklamların fitilini, 1980 yılında Brooke Shields’in yer aldığı<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=cD3zMCWwQeo&ab_channel=StuPollard" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;reklam filmiyle</a> ateşlemişti. Markanın kot koleksiyonunu tanıtan ve o sırada henüz 15 yaşında olan Shields, bacakları izleyiciye doğru açık bir şekilde poz vererek şöyle diyordu: “Calvin’imle aramda ne olduğunu bilmek ister misin? Hiçbir şey.”&nbsp;Reklam filmi o kadar büyük bir tepkiyle karşılandı ki bazı ülkelerde gösterimi yasaklandı. Genç aktris, paparazzilerin hedefi olarak yıllarca programlarda bu konu hakkında konuşmak zorunda kaldı. Annesiyse kızını suistimal ettiğine yönelik suçlamalarla karşılaştı. Öyle ki olayın üzerinden yıllar geçmesine rağmen Shields, 2021 yılında Vogue Amerika’ya verdiği bir röportajda, o zamanlar çok saf olduğunu ve çekim esnasında ona söyletilen cümledeki cinsel imayı anlamadığını açıklama gereği hissetti. Tüm bu sansasyon fırtınasından zaferle çıkan tek kişinin kim olduğunu tahmin etmişsinizdir.&nbsp;1982 yılına geldiğimizde ise Calvin Klein moda reklamcılığında paradigma değişimi sayılabilecek bir kampanyaya imza attı. Bruce Weber tarafından Santorini’de çekilen karede Olimpiyat sporcusu ve model Tom Hintnaus’un bronz vücudu, üzerindeki beyaz boxer brief ile aynı renkteki Yunan stili zemine dayalı şekilde sergileniyordu. Homoerotik bir bakış açısıyla erkek bedeninin güzelliğini yücelten kare, Calvin Klein’ın bugüne kadar süregelen “kaslı-erkekli-iç çamaşırı-reklamları” geleneğini başlattı. Marka, 1992’de Mark Wahlberg ile çektiği iç çamaşırı kampanyası, 1995’te Kate Moss’un üstsüz göründüğü “Obsession” parfüm reklamı, 1995’te Steven Meisel’in bir grup ergeni “uygunsuz” pozlarda fotoğrafladığı kareler gibi onlarca provokatif kampanya ile yıllar boyu tartışma yaratmaya ve satışlarını artırmaya devam etti.Calvin Klein iyi bir moda tasarımcısı mı yoksa bir pazarlama dehası mı karar vermek zor olsa da benim durduğum yer, Instagram’da birinin kampanya post’unun altında yazdığına epey yakın: “Calvin Klein, dünyamız için yaptığın her şeyi yürekten takdir ediyorum.”

Aposto Gündem

Sosyal medyayı kırılma noktasına getiren Jeremy Allen White’lı reklam kampanyası, markanın 1980’lere uzanan iç gıcıklayıcı pazarlama stratejilerinin devamı niteliğinde.

Calvin Klein, lastikli dona nasıl sınıf atlattı?

Boğaziçi Üniversitesi'nde işletme, ekonomi, psikoloji, turizm, uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi okudu. Özellikle psikoloji eğitimi 40'tan fazla insana mihmandarlık ettiği ülkelerde çok yararlı oldu.&nbsp;2007’de basılan Türkiye’de Görülecek 101&nbsp;Yer kitabından sonra 27 kitap yazdı. Favori seçmek mümkün değil ama İstanbul ve Gece rafta, hep göz önünde. İstanbul Hakkında Her Şey kitabında 3000 fotoğraf kullanıldı.1461’den kalma, 4000 tane dükkândan oluşan, dünyanın en eski alışveriş merkezi Kapalıçarşı’da, kuş bakışı gezilebilen tur yaptı. Alışveriş yasaktı.150'den fazla ülkeyi gördü, 1400 küsur şehirde gezdi, anladı, algıladı. Sokaklarının, binalarının, tarihinin, insanlarının, yemeklerinin ve kahvelerinin hikâyelerini anlattı.Robert Redford, Candice Bergen, Calvin Klein, Diana Von Fürstenberg, Michael Kors, Eli Tahari, Oprah Winfrey ile İstanbul sokaklarında dolaştı. İstanbul’u sevmeleri için sayısız sebebin arasında aslen kendisi vardı.Tarihçi, seyahat yazarı, profesyonel rehber, konuşmacı ve İstanbul uzmanı Saffet Emre Tonguç ile Karaköy’deyiz. Hanların, binaların ve semtin anımsamalarında.

Soli

Saffet Emre Tonguç ile Karaköy'deyiz. Başlamadan önce: Kimdir? İstanbul ile ilişkisi nedir?

Saffet Emre Tonguç

• Fransa merkezli <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.instagram.com/thekooples/?hl=en">The Kooples'ın</a> yeni kreatif direktörü Tom Van Dorpe oldu. Belçika doğumlu direktör markanın "asi ancak sofistike imza stili" için görsel bir dil oluşturma arzusunda.&nbsp;<ul><li>Halef: Önceleri Fenty, Calvin Klein, Hugo Boss ve Max Mara gibi büyük isimlerde tasarımcı ve danışman olarak görev alan Van Dorpe'nin hedefi Parizyen markayı küresel bir fenomen hâline getirmek <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://fashionunited.com/news/people/the-kooples-names-artistic-director/2020052033637">olacak</a>. &nbsp;</li><li>Arka plan: Üç erkek kardeş Alexandre, Laurent ve Raphaël Elicha 2008'de The Kooples'ı kurdu. Başlangıç noktası çiftlere lüks ancak erişilebilir koleksiyonlar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://fashionista.com/2016/11/the-kooples-waris-ahluwalia">sunmaktı</a>. Marka, geçtiğimiz yıl bünyesinde Lacoste'u da bulunduran Maus Frères International'a katıldı.</li></ul>

• Vivienne Westwood'un Viktorya dönemi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.vam.ac.uk/articles/vivienne-westwood-a-taste-for-the-past">korsajından</a> Calvin Klein'ın çapraz kesim <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.instagram.com/p/B_ukK6PD1j2/">modellerine</a> kadar iç giyim her zaman şovun bir parçasıydı. Dilerseniz yenilikçi üç iç giyim tasarımcısının CNN Style'a verdiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://edition.cnn.com/style/article/lingerie-fashion-velez-dojaka-odwyer/index.html">röportajlara</a> göz atabilirsiniz.<ul><li><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.instagram.com/_elenavelez/">Elena Velez</a>: ABD merkezli tasarımcı; Grimes, Charli XCX, Solange ve Ariana Grande gibi isimleri giydirdi. Şimdilerde Londra'da yaşayan Velez tasarımlarında kullanılmış yelkenli ipleri, halatlar ve bolca deri kullanıyor. &nbsp;</li><li><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.instagram.com/nensidojaka/">Nensi Dojaka</a>: Arnavutluk doğumlu tasarımcı 2019'da Central Saint Martins'ten kendine has drapaj tekniği ile mezun oldu. "Tasarımlarımın kadınlığın güçlü ve yumuşak dualitesini kucaklamasını istiyorum." diyor Dojaka, "Beklenmedik detaylar ve renk paleti, çekici ve dokunulmaz kadın imajı etrafında bir gizem yaratıyor." &nbsp;</li><li><a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.instagram.com/sjodwyer/">Sinéad O'Dwyer</a>: Vücut pozitifliğini teşvik eden kavramsal tasarımlarıyla iç giyimin sınırlarını zorluyor. Çalışmalarında çıplaklık ve erotizm temalarına odaklanan O'Dwyer, bedenleri olduğu gibi göstermek istiyor.</li></ul><figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-05-15T10:48:27.169Z.jpeg" alt="Nensi Dojaka - Central Saint Martins MA 19'"><figcaption>Nensi Dojaka - Central Saint Martins MA 19'</figcaption></figure>

Calvin Klein ile ilgili hikayeler