• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), e-ticaret sektöründe nitelikli insan kaynağını artırmak ve KOBİ'lerin dijitalleşme sürecine katkıda bulanmak için uzmanlık eğitimleri koordine etmeye başlayacağını duyurdu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar: Trendyol, Yemeksepeti, Amazon Türkiye başta olmak üzere, Ideasoft, Ticimax, Hipotenüs, Askon Design Center ve TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi'nin (TOBB ETÜ SEM) işbirliğiyle 1 yılda 500 kişiye e-ticaret eğitimi verilmesi hedefleniyor.</li></ul>

EXANTE

(Görsel: Ideasoft)Dijital piyasalarda rekabetin etkin şekilde tesis edilmesi ve koruyucu düzenlemelerin hayata geçirilmesi için, 27 Ekim 2022’de Avrupa Birliği (AB) Resmi Gazetesi’nde yayımlanan ve 1 Kasım 2023 itibarıyla yürürlüğe girecek olan AB Dijital Piyasalar Yasası (DMA) ile Alman Rekabet Kanunu (GWB) &nbsp;19/a sayılı maddenin hükmü dikkate alınarak tasarlanan 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (RKHK) değişiklik taslağı geçtiğimiz günlerde kamuoyunun görüşüne açıldı.Söz konusu taslak kapsamında; temel platform hizmetleri bakımından önemli pazar gücüne sahip teşebbüslerin, pazardaki güçlerini kötüye kullanmalarını önlemek, adil ve yarışılabilir piyasa yapısını tesis ederek korunmasını sağlamak amacıyla, önemli pazar gücüne sahip teşebbüsler için bazı yükümlülükler öngörülmektedir.Önemli pazar gücüne sahip teşebbüs kavramıDijital pazarlar söz konusu olduğunda; pazara ilk giren avantajı, yüksek giriş ve yatırım maliyetleri, ölçek ve kapsam ekonomileri, ağ etkileri ile veri sahipliği şeklindeki yapısal özellikleri teşebbüslerin süratle olağandışı büyüklüklere ulaşmalarına ve kalıcı bir konum elde etmelerine yol açarak rakipler nezdinden pazara giriş engeli yaratmaktadır. Taslakta önemli pazar gücüne sahip teşebbüs; a) Bir veya birden fazla temel platform hizmeti bakımından belirli bir ölçeğe göre önemli etkiye sahip şekilde faaliyet yürüten, b) Bu etkiyi yerleşik ve kalıcı bir şekilde sürdürebilme gücüne veya sürdürme potansiyeline sahip olan teşebbüsler olarak tanımlanmaktadır.Tanımda ifade edilen belirli ölçeğin ne olduğu yasa ile belirlenmemiştir ancak tabi olunacak nicel ve nitel kıstasların çıkarılacak bir tebliğ aracılığıyla belirlenmesi beklenmektedir. Taslakta ayrıca nicel eşikler aşılmasa dahi temel platform hizmetlerinin yapısı bağlamında ağ etkisi, veri sahipliği, dikey bütünleşik ve konglomera yapılar, ölçek ve kapsam ekonomileri, kilitlenme ve evrilme etkisi, geçiş maliyetleri, çoklu erişim, kullanıcı eğilimleri, teşebbüs tarafından gerçekleştirilen birleşme ve devralma işlemleri unsurlarından bazılarını ya da tamamını özellikle dikkate almak suretiyle; Rekabet Kurulu’nun, nitel ölçütler çerçevesinde de önemli pazar gücüne sahip teşebbüs tespitinde bulunabileceği ifade edilmektedir.Önemli pazar gücüne sahip teşebbüslerin yükümlülükleriKanunun hakim durumun kötüye kullanılmasını düzenleyen altıncı maddesine yapılacak ek kapsamında, söz konusu teşebbüsler için çeşitli yükümlülükler öngörülmektedir. En yalın hali ile önemli pazar gücüne sahip teşebbüslerin; bağlama, münhasırlık, kendini kayırma, ayrımcılık, satış yasağı konulması gibi uygulamalarının yasaklanması öngörülmekte ve şeffaflık sağlanarak veri taşımaya imkan verilmesi gibi yükümlülükler öngörülmektedir.Önemli pazar gücüne sahip teşebbüslerin belirlenmesi ve uyumTaslağın ilgili maddesi uyarınca, temel platform hizmeti sağlayan teşebbüsler, nicel eşiklerin aşılmasından itibaren otuz gün içinde Rekabet Kurumu’na (Kurum) başvuracak ve varsa önemli pazar gücüne sahip olmadığına yönelik itirazlarını da sunacaktır. Rekabet Kurulu (Kurul), başvurunun tamamlanmasından itibaren altmış gün içerisinde yapacağı inceleme sonucunda; teşebbüsün önemli pazar gücüne sahip olup olmadığını ve bu teşebbüslerin tabi olacağı yükümlülükleri her bir platform hizmeti için tespit eder. Kurul söz konusu tespiti re’sen veya şikayet üzerine de yapabilir. Kurul ayrıca tebliğ ile belirlenen nicel eşikler aşılmasa bile, nitel ölçütler çerçevesinde tespitte bulunabilir.Teşebbüsün, önemli pazar gücüne sahip olduğunun tespit edilmesi halinde, bu karar üç yıl boyunca geçerlidir. Üçüncü yılın bitiminden doksan gün öncesinde, Kuruma başvuru yapılmaması durumunda ilgili teşebbüsün 3 yıl daha önemli pazar gücüne sahip olduğu kabul edilir. Kurul, teşebbüsün önemli pazar gücüne sahip olduğunu tespit ettiği kararında, ilgili maddede sayılan yükümlülükleri yerine getirmesi için teşebbüse makul bir süre belirler. Bu süre her halde altı ayı aşamaz.Yaptırım ve diğer hususlarMevcut kanunda yer alan “Kurul tarafından saptanacak olan yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde onuna kadar” idari para cezası uygulanabileceğine dair ceza üst limiti; söz konusu kanun değişikliği ile öngörülen yükümlülüklerin ihlali halinde, iki katına kadar uygulanabilecek şekilde artırılmıştır. Böylece, söz konusu ihlaller bakımından caydırıcılık ve yaptırım gücü arttırılmıştır. Teşebbüslerin merkezlerinin Türkiye’de bulunmaması durumunda bile; Türkiye’de en az bir temel platform hizmeti sunan teşebbüsler, teknik ve idari gereklilikleri yerine getirmekle sorumlu tutulmaktadır.Son olarak, yerinde inceleme açısından, Kurul tarafından görevlendirilen uzmanların bilgi ve tecrübesinin ya da Kurum nezdindeki teknolojik bilgi birikiminin platformun bilişim sistemini incelemede yeterli olmaması halinde, uzmanların dışında yerinde incelemeye bilirkişilerin de götürülmesi ilk kez karşılaşılan bir uygulamadır.

Dijital piyasalarda rekabetin etkin şekilde tesis edilmesi için Rekabet Kanunu hakkında değişiklik taslağı kamuoyunun görüşüne açıldı.

Rekabet kanunu değişiklik taslağı

(Görsel: Ideasoft)Birleşme ve devralma işlemlerinin rekabet hukuku yönünden değerlendirilmesinde kullanılan başlıca düzenleme olan <a fr-original-style="" href="https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=9&MevzuatNo=14354&MevzuatTertip=5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ</a>’ (BD Tebliği) ile BD Tebliği’nin uygulanmasında yararlanılan Birleşme-Devralma Kılavuzlarında [<a fr-original-style="" href="https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/kilavuzlar/yatay-birlesme-ve-devralmalarin-degerlendirilmesi-hakkinda-kilavuz-2022-20220304105516737-pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yatay Birleşme ve Devralmaların Değerlendirilmesi Hakkında Kılavuz</a> (Yatay BD Kılavuzu) ile <a fr-original-style="" href="https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/kilavuzlar/yatay-olmayan-birlesme-ve-devralmalarin-degerlendirilmesi-hakkinda-kilavuz-2022-20220307103841350-pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yatay Olmayan Birleşme ve Devralmaların Değerlendirilmesi Hakkında Kılavuz</a>] yakın zamanda önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerin start-up’lar bakımından çok önemli sonuçları bulunuyor. Zira mevzuat değişikliği ile birlikte, teknoloji teşebbüsü niteliği taşıyan start-up’ların devralınması işlemleri, istisnasız bir şekilde Rekabet Kurumu’nun sıkı denetimi altına alınmış durumda.Bildiğiniz üzere, start-up’lar, tanım gereği; pazara yeni giriş yapan, düşük cirolu ve görece küçük şirketlerdir. Tam da bu nedenle, start-up’ların konu edildikleri birleşme ve devralma işlemleri, Rekabet Kurumu’na bildirim için aranan ciro eşiklerine çoğu zaman takılmıyordu. Dolayısıyla, start-up’ların büyük yerleşik şirketler tarafından devralınmasına yönelik işlemler, Rekabet Kurumu’nun denetiminden kurtuluyor; tabiri caizse, kör noktada kalıyordu. Rekabet Kurumu, konuya ilişkin <a fr-original-style="" href="https://www.rekabet.gov.tr/tr/Guncel/rekabet-kurulundan-izin-alinmasi-gereken-82269c8a8f9bec11a21c00505685ee05" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurusunda</a>, söz konusu mevzuat değişikliği ile, özellikle, dijital pazarlarda yüksek pazar gücüne sahip olan şirketlerin, teknoloji teşebbüsü niteliğindeki start-up’ları devralma işlemlerini denetim altına almayı ve öldürücü devralma (killer acquisition) işlemlerinin önüne geçmeyi amaçladığını açıkça ilan etti.BD Tebliği’ndeki DeğişiklikBu kapsamda, BD Tebliği’ne eklenen teknoloji teşebbüsleri tanımı içerisinde, “dijital platformlar, yazılım ve oyun yazılımı, finansal teknolojiler, biyoteknoloji, farmakoloji, tarım kimyasalları ve sağlık teknolojileri alanlarında faaliyet gösteren teşebbüsler veya bunlara ilişkin varlıklar” yer alıyor. BD Tebliği’nin 7. maddesinde yer alan bildirim ciro eşikleri yeniden düzenlenirken, “Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya Ar-Ge faaliyeti olan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde işlemin taraflarından birisi için (250 milyon TL tutarındaki) ciro eşiklerinin aranmayacağı” da ifade ediliyor.Özetle, Türkiye’de faaliyet gösteren veya herhangi bir satış faaliyeti olmasa bile Ar-Ge faaliyeti bulunan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet veren teknoloji şirketlerinin devralınmasına ilişkin işlemler bakımından, bu şirketlerin herhangi bir cirosu bulunmasa dahi; ilgili devralma işleminin rekabet hukuku yönünden denetlenmesi artık garanti altında.Yatay BD Kılavuzu’ndaki DeğişikliklerYatay BD Kılavuzu’nda, start-up devralma işlemlerinin değerlendirilmesinde Rekabet Kurulu tarafından özellikle dikkate alınacak konulara ilişkin çeşitli düzenlemeler getirilmiştir.“Potansiyel Rekabet Analizi” başlığı altında, ilaç, biyoteknoloji gibi inovasyonla gelişen, çok taraflı platformların faaliyet gösterdiği ve ağ etkilerinin bulunduğu pazarlara özel bir vurgu söz konusu. Bu tür pazarlardaki devralma işlemlerinin potansiyel rekabeti kısıtlayıcı olabileceğinin altı çizilmektedir. Potansiyel rekabeti kısıtlayabilecek işlemler bakımından; Rekabet Kurumu, tarafların faaliyet gösterdiği pazarların analizinde “statik bir yaklaşımdan kaçınılması gerektiğini” belirtiyor. Zira tarafların faaliyet gösterdiği pazarlardaki küçük örtüşmeler zamanla büyüyebilir; henüz mevcut olmayan potansiyel örtüşmeler söz konusu olabilir veya mevcut pazarların değişmesiyle gelecekte ortaya çıkacak pazarlar yönünden potansiyel örtüşmelerden bahsedilebilir.Yatay BD Kılavuzu’nda start-up’ları doğrudan ilgilendiren en önemli düzenleme, “Birleşme Taraflarından Birinin Yeni Kurulmuş Olması” başlığı altında yer alıyor. Burada, özellikle büyük ölçekli yerleşik şirketlerin start-up’ları devraldığı durumda, işlemin olası rekabeti kısıtlayıcı etkilerinin daha dikkatli incelenmesinin önemine vurgu yapılıyor ve “öldürücü devralma teorisi” ele alınıyor. Öldürücü devralma; yerleşik şirket açısından tehdit oluşturan yüksek potansiyel sahibi, inovatif bir rakibin devralınması ve ürünleriyle birlikte ortadan kaldırılması demektir. Öldürücü devralma işlemi sonucunda hem bir rakibin hem söz konusu rakibin inovatif ve üstün bir ürününün tabiri caizse “öldürülmesi” hem de bu yolla teknolojik gelişmeye ket vurulması söz konusu olabileceğinden; bu işlemlerin inovasyon ve rekabet üzerindeki olumsuz etkilerinin önüne geçilmesi gerekmektedir.Yatay BD Kılavuzu’nda, devralınan start-up’ın potansiyel bir rakip olarak ortaya çıkma olasılığının değerlendirilmesi için, “işlemin gerekçesi”nin, yani, devralan yerleşik şirketin işlemi gerçekleştirmekteki amaçlarının sorgulanabileceği ifade ediliyor. Devralacak şirketin niyetini okumak ve start-up’ı devralma motivasyonunu ortaya koymak, işlemin öldürücü devralma niteliğinde olup olmadığını anlamak bakımından da önem taşıyor.Start-Up&nbsp;ParadoksuStart-up’lar, inovatif ürün ve hizmetlerle ve yepyeni iş yapış şekilleriyle ortaya çıkıp; esasen, yerleşik teşebbüslerin pozisyonuna meydan okur ve piyasaları daha rekabetçi hale getirirler. Bununla birlikte, paradoksal biçimde çoğu start-up’ın tek ve nihai amacı; yeterince büyüdükten sonra, büyük bir rakibi tarafından devralınarak (veya hisselerini halka arz ederek) “başarılı bir çıkış” yoluyla piyasadan ayrılmaktır. Bu nedenle start-up’lar, neredeyse kuruldukları andan itibaren bir çıkış stratejisi oluşturmaya başlarlar.Bu çıkış planının ve sürecin kendisi de, yenilikçi girişimcileri pazara girmeye ve dolayısıyla da pazardaki rekabeti tetiklemeye teşvik edici olduğundan; Rekabet Kurumu’nun işi pek de kolay olmayacak gibi görünüyor. Zira büyük ve yerleşik şirketlerin, inovatif start-up’ları devralıp mevcut pazar güçlerine güç katmasına engel olunurken; girişimcilerin start-up kurma güdüsünü, yatırımları, inovasyonu ve nihayetinde rekabeti caydıracak aşırı müdahalelerden kaçınmak gibi oldukça zor bir dengenin tutturulması gerekecek...<a href="https://www.linkedin.com/in/selen-yersu-sahin-44488a15/" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>

Mevzuat değişikliği ile birlikte, teknoloji teşebbüsü niteliği taşıyan start-up’ların devralınması işlemleri, istisnasız bir şekilde Rekabet Kurumu’nun sıkı denetimi altına alınmış durumda.

Start-Up'lar artık Rekabet Kurumu’nun koruması altında

• ABD merkezli teknoloji şirketi Google'ın Türkiye ofisi, Türkiye'deki küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) dijitalleşme süreçlerini desteklemeyi hedefleyen Google Dijital Türkiye platformunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTVhNTY4ZTZmODZmMDAwNzEwNTA5YiZ1c2VyPTVmODg3NWMxYTM2MmU4MDAwODUxMDYyMiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZkaWdpdGFsYWdlLmNvbS50ciUyNTJGZ29vZ2xlLXR1cmtpeWUtZ29vZ2xlLWRpaml0YWwtdHVya2l5ZS1wbGF0Zm9ybXVudS1oYXlhdGEtZ2VjaXJkaSUyNTJG"">hayata geçirdi.</a><ul><li>Ayrıntılar: Google'ın Ideasoft iş birliğiyle hayata geçirdiği Dijital Türkiye platformu, işletmelerini dijitale taşımak isteyen KOBİ'ler için dijital ortamda daha fazla görünürlük kazanma, sektör, rakip, müşteri analizi gibi araçlar ve işletme performans raporu, 24 saat içinde anahtar teslim e-ticaret sitesi gibi hizmetler sunacak. &nbsp;</li><li>Öte yandan:&nbsp;Covid-19 sonrası KOBİ destekleri birçok şirketin gündeminde olmuş, Türkiye pazarında faaliyet gösteren Vodafone, Amazon, Facebook gibi birçok küresel şirket KOBİ'lere yönelik dijital dönüşüm ve teşvik paketleri açıklamıştı.</li></ul>

Ideasoft ile ilgili hikayeler