Pareto

ABD’de Şükran Günü’nden hemen sonra yapılan Black Friday ve Cyber Monday indirimleri, 2 Aralık itibarıyla geride kaldı. Artık mağaza kuyruklarından çok algoritmaların yön verdiği indirim günleri, her yıl olduğu gibi bu yıl da tüketici davranışı ve perakendeci stratejilerinin hangi yöne doğru evrildiğine ışık tuttu. 

Black Friday bilançosu: Muhteşem Cuma ihtişamını koruyor mu? 

<img src="https://images.aposto.com/2025/10/5/1764332719695.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Büyük moda markalarının depolarda bekleyen ürünlerine yeni hayatlar: Alışveriş çılgınlığının tavan yaptığı “Kara Cuma”yı henüz yeni arkamızda bırakmışken, büyük moda markalarının depolarında atıl durumda duran ürünleri yenileyerek tüketiciyle buluşturan sürdürülebilir moda markası Nivo’nun hikayesini kurucusu Arnas Akbaş’tan <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/buyuk-moda-markalarinin-depolarda-bekleyen-urunlerine-yeni" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dinledik</a>.

Angst

• Tüketim çılgınlığı tetiklendi: 'Kara Cuma' etkinliği, alışveriş alışkanlıklarını etkileyerek büyük indirimler sunmasıyla tüketicilerin ilgisini çekti.<ul><li>'Kara Cuma' etkinliği, her yıl Şükran Günü'nden sonraki Cuma günü gerçekleşiyor ve birçok perakendeci büyük indirimler sunuyor.</li><li>Tüketiciler, bu dönemde alışveriş yaparken psikolojik faktörlerden etkileniyor; indirimler ve sınırlı süreli teklifler, satın alma kararlarını hızlandırıyor.</li><li>Uzmanlar, 'Kara Cuma'nın tüketim çılgınlığını artıran bir tuzak olduğunu ve bu durumun ekonomik etkilerinin uzun vadede olumsuz olabileceğini belirtiyor.</li></ul>

Canlı Gündem

<img src="https://images.aposto.com/2024/10/5/1732896630356.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Amazon çalışanları, daha iyi işçi hakları talep etmek ve iklim eylemi çağrısında bulunmak için aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 20’den fazla ülkede, Kara Cuma ile Siber Pazartesi (29 Kasım-2 Aralık) arasındaki en yoğun alışveriş döneminde Seattle merkezli şirkete karşı protestolar düzenleyeceklerini açıkladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Make Amazon Pay kampanyası tarafından organize edilen eylemlerde Amazon’un işçilerine adil ödeme yapması, sendikalara katılma haklarına saygı göstermesi, adil bir vergi payı ödemesi ve çevresel sürdürülebilirliğe bağlılık göstermesini talep ediliyor. Başta ABD, Almanya, Birleşik Krallık, Türkiye, Kanada, Hindistan, Japonya ve Brezilya olmak üzere büyük kentlerde eylemler yapılması bekleniyor.</li></ul>

Bu sabah itibarıyla dünyanın dört bir yanında perakendeciler, müşterileri mağazalara çekmek için indirim ve fırsatlar sunmaya başladılar. Bu fenomen dijital ortama da taşınarak tüketicileri ekrana kilitledi ve her yıl olduğu gibi bu Kasım'da da harcamaların yeni bir zirveye ulaşacağı beklentilerini yarattı. Yüksek faiz oranları ve enflasyon nedeniyle artan maliyetler kimseyi alışverişten alıkoymuyor, aksine daha Kasım başlamadan fırsat ve indirim kovalar hâle getiriyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası:&nbsp;Tüketicilerin <a fr-original-style="" href="https://www.fastcompany.com/90987998/black-friday-increase-online-shopping-2023" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">daha Black Friday gelmeden</a> –1-20 Kasım tarihleri arasında– bir yıl öncesine göre %5'lik bir artışla 63,2 milyar dolarlık çevrimiçi harcama yaptığı belirtiliyor. Fakat artan hayat pahalılığının etkisiyle tüketicilerin tercih ettiği ürün gruplarında değişiklik gözlemleniyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Black Friday terimi nereden geliyor?</h2>Black Friday, ABD'de Şükran Günü'nden sonraki güne denk gelen ilk cuma gününe deniyor. 1929 Büyük Buhranı'ndan sonra satışları canlandırmak üzere ortaya atılmış bu terim, finansal çöküşe dayanıyor. 1932'den itibaren Noel alışveriş sezonunun başlangıcı olarak kabul ediliyor ve ilk kez 1961'de Philadelphia'daki <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/11/26/business/how-black-friday-got-its-name.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">polis memurları tarafından</a> kullanılarak perakende dünyasında bir anlam kazanıyor. 1980'lere kadar ABD’de belli bölgelerde uygulanan bu indirimler 1990'lar ve 2000'lerde giderek tüm ülkeye yayılıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1700754058074.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.40" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.nbcchicago.com/news/local/what-is-the-origin-of-the-term-black-friday/3285840/#:~:text=Some%20have%20argued%20that%20the,the%20day%20after%20the%20holiday." rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Meşhur ismin arkasında</a>, hem Şükran Günü sonrasındaki tatil alışverişini hem de Cumartesi günkü geleneksel futbol maçına katılmak için şehre gelen çok sayıda turistin yarattığı kaosu ve uzun mesaileri tasvir etme ihtiyacı yatıyor. Diğer bir görüş, o gün mağazaların havanın aydınlanmasından önce açılması ve karardıktan sonra kapanması üzerine bu ismin verildiğini savunuyor. En akla yatkın açıklama ise terimin, perakendecilerin Şükran Günü'nden sonra artan satışlarla "kırmızıdan siyaha" geçtiklerini belirtmesiyle popülerleştiği...<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne anlama geliyor?&nbsp;Kırmızı zarar edildiğina dair bir indikatör iken siyah renk kârı ifade ediyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki tüm dünyaya nasıl yayıldı?</h2>Amazon 2010'da Black Friday'i Avrupa'ya tanıtan ilk şirket oldu. Bu "kutlu gün", 2008'de Kanada'ya, 2010'da Birleşik Krallık'a, 2013'te Avustralya ve Yeni Zelanda'ya girdi. Artık "Le Black Friday" kültürel açıdan korumacılığıyla bilinen Fransa'da bile kutlanıyor. Hatta etkinlikle ilgili küresel aramaların %13'ü Almanya ve Brezilya'dan geliyor.&nbsp;Ek olarak:&nbsp;Black Friday, bazı bölgelerde yerel versiyonlarıyla yerleşti. Meksika'da bir iş grubu, Kasım ayının üçüncü pazartesi günü düzenlenen "El Buen Fin" gününü icat etti. Ortadoğu'da görece pozitif bir yaklaşımla "White Friday" indirimleri ortaya çıktı. Türkiye'de ise bu indirim dönemini bildiğimiz üzere "Efsane Cuma", "Süper Cuma", "Beklenen Cuma" isimleriyle karşılıyoruz.Perspektif:&nbsp;Bu günün uluslararası çapta tanınır hâle gelmesinde ise tahmin edilebileceği üzere çevrimiçi alışveriş furyası büyük rol oynadı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak: Sosyal medyanın yüzyılın sonlarından bu yana yükselmesi ve küreselleşmesiyle özellikle yeni kuşak tüketiciler dünyanın herhangi bir yerinde, herhangi bir anda neyin trend olduğunun da farkında.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Black Friday'den Black November'a&nbsp;</h2>Black Friday indirimleri dünya çapında yayıldığı gibi, <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/jonbird1/2023/11/20/le-black-friday-how-an-american-tradition-spread-round-the-world/?sh=7cdb58ee7ac5" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ay geneline</a> de yayılmaya başladı. Ekim sonunda ön satışlarla başlayan ve Şükran Günü'nden sonraki pazartesiye denk gelen çevrimiçi alışveriş günü "Cyber Monday"e (Siber Pazartesi) kadar uzanan bir "Black November"&nbsp;(Kara Kasım) ortaya çıktı. Bunların hemen öncesinde de "11.11 Singles' Day"&nbsp;(Bekarlar Günü) indirimleri var. Yani aslında Black Friday, artık Black November indirimlerinin ikinci ayağı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rakamlar: 2023 itibarıyla Black Friday ve Cyber Monday sırasıyla %95 ve %86'lık bilinirlik oranlarıyla küresel çapta en çok tanınan perakende etkinlikleri oldu. Singles' Day de yavaş yavaş Avrupa pazarında popülerlik kazanmaya başladı; Polonyalı tüketicilerin %56'sı, Alman tüketicilerin %41'i ve İsviçreli tüketicilerin %37'si tarafından bilinir hâle geldi.</li></ul>Hâl böyle olunca:&nbsp;Perakendeciler de elbette takvimlerinde kasım ayını işaretledi; kasım ayı başlarında satın alma teşvikleri sunarak satışları öne çekip erken satın almaya hazır müşterileri ödüllendiriyor ve tatil döneminde satış ivmesi yaratıyorlar. Çevrimiçi alışveriş etkisinin giderek yükseldiği bir dünyada, satışları erkene çekmek teslimatla ilgili son dakika sorunlarını azaltmaya yardımcı olduğu için de çekici.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/10/4/1700754245578.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.42" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tüketici tarafı</h2>Boston Consulting Group'un (BCG) 9 Kasım tarihli <a fr-original-style="" href="https://www.bcg.com/press/9november2023-black-friday-cost-of-living-crisis-drives-hunt-for-bargains" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">raporu</a>, tüketicilerin %74'ünün bu yıl Kasım ayındaki satış etkinliklerinden yararlanmayı düşündüklerini belirtiyor. Bu, 2022'ye kıyasla %7'lik bir artış.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak:&nbsp;Bu Kasım ayında en çok harcamayı ABD'li tüketicilerin yapması beklenirken onları İsviçre ve Almanya takip ediyor.&nbsp;</li></ul>Genel durum: Tüketiciler, enflasyona tepki olarak satın alma alışkanlıklarını değiştiriyor; %50'sinden fazlası son üç ay içinde zorunlu olmayan alışverişlerini azalttıklarını, %49'u fiyatları daha sık kontrol ederek karşılaştırdıklarını, %41'i de fırsat ve promosyonları takip ederek alışveriş yaptıklarını bildiriyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar:&nbsp;Bu eğilimlerin devamı olarak, tüketiciler kasım ayındaki indirimlere artık üst segment ürünler için daha az, temel ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla yöneliyor. Yetişkin giyimi ve tüketici elektroniği ülkeler genelinde en çok tercih edilen ürün kategorileri olurken elektroniğin 2022'ye kıyasla güçlü bir düşüş kaydettiği gözlemleniyor.&nbsp;</li></ul>

Kara Cuma ile ilgili hikayeler