<img src="https://images.aposto.com/2025/1/6/1739040683432.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Kültürel mirasın korunması: Irak'ın Musul kentinde IŞİD tarafından tahrip edilen El-Hadba Minaresi ve önemli kiliselerin de aralarında bulunduğu tarihî yapılar, UNESCO öncülüğünde yürütülen bir proje ile restore ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? El-Hadba Minaresi, UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde kalmasını sağlamak için orijinal malzemeler kullanılarak yeniden inşa edildi.</li></ul>

Aposto Seyahat

<img src="https://images.aposto.com/2025/1/5/1738945314264.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">850 yılı aşkın süredir Musul'un simge yapılarından biri olan Büyük Nuri Camisi'nin eğik minaresi, 2017 yılında IŞİD tarafından yıkılmıştı.<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Kültürel mirasın korunması: Irak'ın Musul kentinde IŞİD tarafından tahrip edilen El-Hadba Minaresi ve önemli kiliselerin de aralarında bulunduğu tarihî yapılar, UNESCO öncülüğünde yürütülen bir proje ile restore ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? El-Hadba Minaresi, UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde kalmasını sağlamak için orijinal malzemeler kullanılarak yeniden inşa edildi.</li></ul>

Aposto Gündem

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2024/11/2/1733237282101.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cihatçıların Halep işgali ve Türkiye’nin hesapları</h2><a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://link.apos.to/c/-eCrB7IHsFCX?c%3DKnfz5n1IvevxfxVP-loW1%26sub%3D65faa6c2c1b56300060abb26%26s%3Demail&amp;source=gmail&amp;ust=1733323435934000&amp;usg=AOvVaw0JFlwayvD4RDKbSxlbxTgi" href="https://link.apos.to/c/-eCrB7IHsFCX?c=Knfz5n1IvevxfxVP-loW1&amp;sub=65faa6c2c1b56300060abb26&amp;s=email" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>Suriye'de rejim karşıtı güçlerin Halep'i ele geçirmesi hem küresel güç dengelerindeki değişimlerin bir uzantısı hem de Suriye üzerinden bölgesel dinamikleri değiştirecek önemde. Türkiye ise bu alanın en önemli aktörlerinden.Yazı: Faik BulutEl Kaide’nin Suriye’deki uzantısı sayılan (eski adıyla El Nusra Cephesi) ve radikal cihatçı örgütleri çatısı altında toplayan Heyet’u Tahrir el Şam (HTŞ) sekiz yıl aradan sonra 27 Kasım 2024’ün çarşamba sabahı Halep ilinin batı kırsalında bir şok saldırı başlattı. Onlarca köy ve kasabanın kontrolünü ele geçirdi.29 Kasım Cuma gecesi Halep şehrinin büyük kısmını alarak merkezine girdi. Bunun üzerine Esat yönetiminin yakın müttefiki Rusya hava saldırılarını başlattı....Şimdilik Türkiye gelişmelerden kazançlı çıkmış sayılabilir. Ankara’nın başarısı, Erdoğan-Bahçeli tarafından ortaya atılan Kürt girişimini de yakından etkileyecektir. Diğer kazançlı taraf ise İsrail-İngiltere-ABD üçlüsüdür.Ankara’nın hesabı Halep-Musul-Kerkük hattını siyasi-askerî-iktisadi kontrolü altına almaktır. Türk-İslam sentezini benimseyen milliyetçi-mukaddesatçı kesimce benimsenen bu fikir, kimi Kemalist ve Atatürkçüler tarafından da destek görmektedir.1 ve 2 Aralık 2024 tarihli gazetelere bakıldığında, Halep ile Tel Rıfat’ın düşmesinin şenlik ve şamatalarla karşılandığı anlaşılacaktır.Yani gelişmeler Erdoğan'ın istediği giderse Türkiye'nin ABD, Rusya, İran, İsrail ve Suriye karşısındaki pozisyonu güçlenmiş olur.İstenilen elde edilmezse Ankara'nın içerde ve dışardaki konumu zayıflayabilir. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#090909" color="#fefefe" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#090909 !important;color:#fafbfc !important" href="https://aposto.com/s/suriyede-kaos-halep-isgali-ve-turkiyenin-hesaplari?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(9, 9, 9) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">YAZININ DEVAMI</a>

Spektrum

Dışişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Musul Başkonsolosluğuna bu sabah saatlerinde bir saldırı gerçekleştirildiğini açıkladı. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada "Musul Başkonsolosluğumuza 27 Temmuz sabah saatlerinde bir saldırı gerçekleşmiştir. Can kaybı yaşanmayan bu saldırıyı en sert şekilde kınıyor ve sorumluların biran önce adalet önüne çıkarılmalarını bekliyoruz. Irak makamlarını diplomatik ve konsüler temsilcilikleri koruma sorumluluklarını yerine getirmeye davet ediyoruz." denildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Misilleme ihtimali</h2>Başkonsolosluğa yapılan saldırının, geçtiğimiz hafta Irak'ın Zaho bölgesine yapılan saldırıdan Iraklı makamların Türkiye'yi sorumlu tutması nedeniyle bir misilleme olduğu düşünülüyor.Nitekim açıklamanın devamında "Ülkemizin haksız şekilde itham edilerek hedef gösterildiği bir dönemde, Irak makamlarının çağrısı üzerine düzenlenen BM Güvenlik Konseyi toplantısı sırasında bu saldırının gerçekleşmiş olması da vahim ve düşündürücüdür. Bu vesileyle Irak makamlarına, terörle mücadeleye odaklanmaları ve toprakları üzerinden komşu ülkelere ve diplomatik temsilciliklere tehdit oluşturan terör mevcudiyetlerine son vermeleri çağrımızı bir kez daha yineliyoruz." ifadeleri kullanıldı.

Dışişleri Bakanlığı can kaybı yaşanmadığını açıkladı. 

Musul Başkonsolosluğuna saldırı

• UNESCO,&nbsp;Irak'ın Musul şehrinde bulunan IŞİD'in saldırı nedeniyle zarar gören El-Nuri Cami'nin altında 12. yüzyıldan olduğu tahmin edilen ibadethaneler keşfedildiğini açıkladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek olarak:&nbsp;Restorasyon çalışmaları sırasında kavanozlar, çanak çömlek parçaları, oyma taş parçaları ve madenî paralar gibi eserler de ortaya çıktı. &nbsp;</li></ul>

Tüm dünyanın gözü, Afganistan’ın üstünde. Tarihi boyunca büyük zorluklar atlatmış, ulus devlet olmayı başaramamış ülkede yaşayanların çığlığı son olayların ardından duyulmaya başladı. Ancak Afganistan’daki terör tehdidi çok uzun zamandır sessiz sedasız ilerleyişini sürdürdü. Ta ki biri devletin başına geçip, diğerlerini kızdırana kadar.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">IŞİD kimdir?</h2>Dünya genelinde birçok ülkede faaliyet gösteren IŞİD, 2013’te El Kaide’nin Irak kolu lideri Ebu Bekir el Bağdadi’nin Suriye'deki Nusra Cephesi'yle birleştiklerini duyurmasıyla ortaya çıktı. Radikal İslamcı örgüt, bölgedeki çatışma ortamı ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle kısa sürede büyük toprak hâkimiyeti elde etti.&nbsp;Orta Doğu'daki değişen güç dengeleri ve istikrarsızlığın yarattığı boşluğun yanı sıra IŞİD, birbirinden farklı fonlarla beslendi. Örgüt Orta Doğu’da büyük bir alana hâkim olmasıyla dünyaya adını duyurdu. Dünyanın farklı yerlerinde kendine destekçi topladı ve dünyaya yayıldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">IŞİD-K, diğer adıyla IŞİD Horasan</h2>“Mevlana Rumi’nin doğduğu şehir olan Horasan, bugün Afganistan, İran'ın doğusu, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Pakistan'ın da bir kısmını kapsayan bölge; Farsça'da güneşin yükseldiği yer anlamına geliyor.“2014'te Rakka ve Musul'u alan ve hızla güçlenen IŞİD, Pakistan ve Afganistan'dan Irak veya Suriye'ye giderek örgüte katılmak isteyen savaşçıları bölgede topladı. Pakistan Taliban'ından ayrılan ve “Taliban’ı yeterince sert bulmayan” militanların da dâhil olduğu örgüt, 2015 yılında IŞİD-Horasan adıyla kurulmuş oldu. &nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Taliban'ın dünü ve bugünü</h2>Uzun süredir gündemden düşmeyen Taliban, 2001'deki İkiz Kuleler saldırılarının ardından ABD'nin El Kaide liderini teslim isteğini reddedince Afganistan'a müdahale başlaması üzerine kısa sürede gücünü kaybetti. Afganistan'ın bazı bölgelerinde ve Pakistan'da varlığını sürdüren Taliban, ülkedeki yerel aşiretlerin mücadeleleri, ev baskınları ve sivil kayıplar nedeniyle tabanda yeniden destek görmeye başladı.&nbsp;2012'de Afganistan'ın farklı yerlerinde düzenlediği saldırılarla yeniden adını duyurmaya başlayan örgüt, kırsaldan başlayarak farklı bölgelerin kontrollerini ele aldı. Son olarak ABD’nin Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban, ülkedeki askerî yapının yetersizliği ve sivil direnişin olmamasıyla kısa sürede yönetimi ele geçirdi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Realist- idealist savaşı</h2>Afganistan’da uzun süredir etkinliğini sürdüren ve “radikal İslamcı” örgütler olarak tanımlanan IŞİD-K ve Taliban’ın arasındaki “savaşın” temelinde ideolojik farklılıklar yatıyor. Taliban’ın Afganistan sınırları içinde “İslam Emirliği” kurma isteğinin karşılığında IŞİD-K tüm İslam ülkelerinde tek bir siyasal oluşum kurmayı amaçlıyor. Ayrıca Taliban’ın uluslararası arenada kabul görme çabasıyla gerçekleştirdiği “ılımlı” islam politikasına karşı çıkan IŞİD-K, Taliban’ı “kâfir” ve “ABD’nın kuklası” olarak atfediyor. Genel bakış açıları ile değerlendirildiğinde Afganistan’da bir devlet olmaya çalışan Taliban’ın politikaları IŞİD-K’ya göre daha “pragmatist” ve “realist” olarak değerlendirilirken, IŞİD-K ise "idealist" bir yapı olarak nitelendiriliyor.&nbsp;Tüm bu değerlendirmeler baz alındığındaysa ortaya çıkan soru; Taliban’ı büyük tepki toplayan yasaklarına rağmen kâfir olmakla suçlayan IŞİD-K’nın “canavar” görüntüsü, Taliban’a meşruiyet mi kazanıyor?&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">IŞİD-K’nın korkusu Afganistanlıları yalnızlaştıracak mı? </h2>IŞİD-K yalnızca Taliban için değil; başta ABD olmak üzere birçok ülke için büyük bir tehdit unsuru. Örgütün havalimanı yakınlarına gerçekleştirdiği ve ABD askerlerinin de dâhil olduğu en az 180 kişinin ölümüne yol açtığı saldırının ardından dünyanın farklı bölgelerinde yeniden bu saldırılara devam edebileceği değerlendiriliyor. Kanlı eylemler ve intihar saldırılarıyla bugüne kadar yüzlerce insanın ölümüne neden olan örgütün “yeniden saldırma” ihtimali bile güç dengelerinin değişmesi için neden oluşturuyor.&nbsp;Yıllardır ellerinde silahlarla ideolojilerini gerçekleştirmek uğruna şehirleri yıkıp, saklanan örgüt, sonunda ele geçirdiği gücü kullanmayı öğrenmeli. Taliban’ın polis, asker ve bakanlıklar üzerinde yapılaşmayı sağlaması ve gerçek bir devlet düzeni oturtması için yalnızca kendi üyeleriyle kadroları doldurması yeterli olmayacak çünkü “yönetimi” öğrenmeleri gerekli. Bunun için müttefiklere ve ittifaklara ihtiyacı var. Başta Çin ve Pakistan olmak üzere bazı ülkelerin ılımlı yaklaştığı Taliban, ittifaklarını büyüterek, “doğru” devlet düzenini öğrenebilir. &nbsp;Taliban’ın yaklaşık 20 yıl önce yaptığı “hatayı” yinelemeyeceği ve Afganistan’da hiçbir terör unsuruna izin vermeyeceğini kabul etmesi; ABD’nin IŞİD-K’nın güçsüzleşmesi için Taliban’a destek vermesine yetebilir. Şu anda hâlihazırda ülkenin birçok gücünü elinde bulunduran Taliban’ın, ABD’den destek görerek devletleşmesi hâlinde IŞİD-K’nın ciddi oranda gücünün kırılması öngörülüyor.Ancak bu senaryonun gerçekleşmesi; “en kötü” yerine “kötünün iyisinin” tercih edilmesi anlamına geliyor. Küresel alanda kendini korumaya çalışan ülkelerin bu kararı alması Afganistan’da nefes dahi alamayan bir halkın yapayalnız kalacağı anlamına geliyor.&nbsp;

En kötü ile kötünün iyisi arasında tercih yapmak üzere olan ülkeler; iki koşulda da Afganistan halkını yapayalnız bırakıyor.

İmparatorluklar mezarlığından radikal örgütler yatağına

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin, bütün dünyanın koronavirüs salgını ile mücadele ettiği bu dönemde Suriye’de faaliyet gösteren IŞİD ve diğer terör örgüt ve gruplarının yeniden yapılanmaya gittiğini açıklaması ve bölgedeki durumu “saatli bombaya” benzetmesi uluslararası kamuoyunda endişeye sebep&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/bm-suriyedeki-ter%C3%B6r-gruplar%C4%B1-yeniden-yap%C4%B1lan%C4%B1yor/a-53380555">oldu.</a><ul><li>IŞİD’in kısa geçmişi: 2013’te El Kaide’nin Irak kolu lideri Ebu Bekir el Bağdadi’nin Suriye'deki Nusra Cephesi'yle birleştiklerini duyurmasıyla ortaya çıkan IŞİD, bölgedeki çatışma ortamı ve siyasi istikrarsızlık sebebiyle kısa sürede büyük toprak hakimiyeti elde etti. Musul, Rakka ve Felluce gibi şehirleri ele geçiren ve önemli petrol sahalarına hükmeden örgüt, halifelik ilan ederek küresel cihat çağrısı yaptı. El Kaide’den bile daha radikal yöntemler kullandığı korkunç infazlar ve terör eylemleriyle yalnız bölgede değil, tüm dünyada&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50434154">dehşet saçtı.</a> &nbsp;</li><li>IŞİD’le savaş:&nbsp;Eylül 2014’te ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin hava saldırılarıyla başlayan kapsamlı mücadelenin yanı sıra, farklı cephelerde Irak peşmerge güçleri ve ABD’nin desteklediği PYD/YPG örgütleri IŞİD’e karşı yıllar süren bir savaş yürüttü. Ağustos 2016’da Türk Silahlı Kuvvetleri’nin düzenlediği Fırat Kalkanı Harekâtı ile de örgüt, Türkiye sınırından uzaklaştırıldı. 2019’da ise IŞİD’in fiziksel sınırları yok edildi, lideri Bağdadi&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50434154">öldürüldü.</a>&nbsp; &nbsp;</li><li>BM raporları ve saldırılarda artış:&nbsp;Buna rağmen 2019’da BM Güvenlik Konseyi’ne sunulan raporda yeniden gizli hücresel bir ağ ile yapılanan IŞİD’in hâlâ ciddi bir küresel bir terör tehdidi olmaya devam ettiği, finansal gücünü koruduğu, militanların farklı ülkelere dağıldığı, hâlâ büyük çaplı terör eylemleri düzenleme potansiyeli taşıdığı, radikalleşmiş çocukların gelecekte tehdit oluşturabileceği tespitlerine&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.amerikaninsesi.com/a/bm-isid-henuz-bitmedi/4783517.html">yer verildi.</a> Ocak 2020’deki BM raporu da örgütün bittiği iddialarının aksine önceki yıla paralel tespitleri <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.sputniknews.com/ortadogu/202001311041292542-bm-raporu-isid-bolgede-yeniden-orgutleniyor/">içeriyordu.</a> Örgüt de nisan ayıyla birlikte özellikle Irak’taki saldırılarını ciddi ölçüde&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://orsam.org.tr/tr/teror-orgutu-isidin-saldirilarindaki-artisin-sebepleri-ve-turkmenlere-etkisi/">artırdı.</a> &nbsp;</li><li>Örgütün pandemiyi fırsata çevirmesi:&nbsp;New York merkezli düşünce kuruluşu Soufan Center'dan araştırmacı Colin P. Clarke, koronavirüs salgınını “zalimlere karşı Allah’ın intikamı” olarak değerlendiren örgütün bu sayede bir propaganda fırsatı bulduğunu belirtiyor. Clarke, ayrıca dünyanın salgınla mücadeleye odaklanmasının, örgütle mücadeleye ayrılan dikkat ve kaynağı azalttığının, örgütün de bunu fırsat bilerek toparlandığının ve dünyada farklı coğrafyalara yayıldığının&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.fpri.org/article/2020/05/remember-us-islamic-state-stays-active-during-coronavirus-pandemic/">altını çiziyor.</a>&nbsp; &nbsp;</li><li>Diğer sebepler:&nbsp;Koronavirüs salgınının yanı sıra, Irak’ta merkezi hükümet ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasındaki anlaşmazlıkların ve NATO’nun ülkedeki hava üslerinin bir kısmından çekilmesinin örgüte finansal kaynaklarını koruma ve saldırılarını artırma imkânı verdiği yorumları&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/en/middle-east/daesh-isis-increases-attacks-in-iraq-amid-virus/1832517">yapılıyor.</a>&nbsp; &nbsp;</li><li>Sonuç yerine:&nbsp;Tüm insanlığın ortak düşmanı olan IŞİD’in güçlendiğine dair iddialar ve somut kanıtların böylesine yaygınlaştığı bu dönemde, uluslararası kamuoyunun bu konunun üzerine eğilmesi; örgütün finansal kaynaklarını, propaganda imkânlarını ve silahlı gücünü bitirecek yöntemler üzerine iş birliği yapması gerektiği söylenebilir. &nbsp;</li><li>Bir öneri:&nbsp;Netflix’te yer alan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.netflix.com/title/80240005">Kalifat</a> isimli dizi, örgütün insanları örgüte çekme stratejilerinin yanı sıra, kontrolündeki şehirlerde yaşanan korkunç hayatı örgüte katılmadan önce İsveç’te yaşayan bir kadının gözünden kurgusal bir çerçevede izleme fırsatı veriyor.</li></ul>

Musul ile ilgili hikayeler