<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">• NFT dünyasında gelişmeler hız kesmeden sürüyor. <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2021/12/17/22843104/adidas-nfts-metaverse-sold-bored-ape" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Adidas,</a> Bored Ape Yacht Club, Punks Comics ve GMoney iş birliğiyle çıkardığı 30 bin NFT içeren Into the Metaverse NFT's isimli koleksiyonunun satışından yaklaşık 22 milyon dolar gelir elde etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Parler'dan bir adım: Çoğunlukla Trump destekçileri, komplo teorisyenleri ve aşırı sağ görüşlüler tarafından kullanıldığı bilinen Parler isimli sosyal medya uygulaması Parler da NFT üzerinde çalıştığını duyurdu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geçtiğimiz günlerde eski ABD&nbsp;first lady'si&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/markets/currencies/melania-trump-launches-new-nft-venture-2021-12-16/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Melania Trump</a> da NFT girişimi başlatmış ve Melania'nın Vizyonu isimli ilk eserin NFT'sini satışa sunmuştu.</li></ul>

Quando

ABD başkanlık seçimini Joe Biden’ın kazanmasının ardından Donald Trump’ı destekleyenler tarafından sonuçlara karşı yapılan protestolar, sosyal medyada da şiddetlenerek devam ediyor. Facebook ve diğer sosyal medya devleri bu hareketlenmeye karşı âdeta savaş verirken ifade özgürlüğüne daha fazla olanak veren Parler uygulaması, en çok indirilen uygulama <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWMxZTIyMGNkZmZhMDAwYjI3MzhkMyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9NWZhYzFjODcwY2RmZmEwMDBiMjczN2Q3JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRlY2hjcnVuY2guY29tJTI1MkYyMDIwJTI1MkYxMSUyNTJGMDklMjUyRnBhcmxlci1hcHAtc3RvcmUtZmFjZWJvb2slMjUyRg=="">oldu</a>.<ul><li>Nedir? Parler kelimesi, Fransızca’da konuşmak anlamına geliyor. Parler uygulaması iki yıl önce çeşitli özel ilgi gruplarının etkilediği Big Tech politikasındaki değişiklikler nedeniyle gizliliğe ve kişisel verilere saygı, ifade özgürlüğü, serbest piyasa, etik ve şeffaf şirket politikasına saygı temeli üzerine kuruldu. Twitter benzeri bir akışa sahip olan uygulama, 2020 Mayıs ayında ilk kez Twitter'ın Trump'ın tweet'lerini yasaklamasından sonra Trump'ı destekleyenlerin kullanmaya başlamasıyla popüler olmaya başladı. &nbsp;</li><li>Bir adım geriden: Trump ve destekçileri, postayla oy kullanmanın güvenilir olmadığını ve postayla gönderilen oy pusulalarının doğruluğundan şüphe ettiklerini belirtmek için sosyal medyayı kullanıyorlardı. Buna karşılık Facebook, Twitter ve diğer sosyal medya şirketleri anketlerde şiddet çağrılarını yasaklamak, erken zafer ilanlarını etiketlemek için bazı kararlar aldı. Seçimden önce mesajların iletilmesi, grup önerileri ve siyasi reklamlar gibi hizmetlerinin önemli kısımlarını devre dışı bıraktı. &nbsp;</li><li>Yasaklar işe yaradı mı? Buna rağmen, Facebook'ta Biden'ın seçimlerde dolandırıcılık yaptığını iddia eden Stop the Steal (Çalmayı Durdur) grupları oluşturuldu ve birden yüz binlerce üye kazanmaya başladı. Facebook ise büyük bir Stop the Steal grubunu, bu konuyla ilgili hashtag'leri ve seçmen sahtekârlığı iddialarıyla ilgili diğer terimleri yasakladı. Facebook’un yasaklarına karşı grup isimlerini değiştirmeye ve Facebook’un yasaklayacağı kelimeleri kullanmamaya başladılar. &nbsp;</li><li>Seçimler uzadıkça ve yasaklar fark edilmeye başlandıkça Trump destekçileri Parler uygulamasına akın etmeye başladı. Trump’ı destekleyen radyocular ve politikacılar yandaşlarını Parler’a davet etmeye başladı. 8 Kasım’da yaklaşık 636 bin civarında en yüksek indirme sayısına ulaşan uygulama, App Store ve Google Play Store’da zirveye yerleşti. &nbsp;</li><li>Geniş perspektif: Facebook ve Twitter gibi sosyal medya devleri, insanların kendilerini özgürce ifade edebildikleri platformlar olarak başlamışken sansür politikalarıyla yaptıkları değişimler sonucu Parler gibi yeni uygulamalara yatkınlık artar mı bilemiyoruz. Facebook ve Twitter’ın alternatif uygulamalar üzerine tutumu ne olacak merakla bekliyoruz.</li></ul>

Twitter'a alternatif Parler, muhafazakârların ABD seçimlerinden sonra kendilerine özgü "özgür konuşma" uygulamasına akın etmesiyle Amerika Birleşik Devletleri'nde en çok indirilen uygulama haline geldi.

Başkanlık seçimleriyle yıldızı parlayan sosyal ağ: Parler

Teknoloji şirketleri ve ABD Başkanı Donald Trump arasında hâlihazırda gergin olan ipler, 6 Ocak’ta ABD Kongre binasında yaşanan olaylar sonrasında tamamen koptu. Birçok sosyal medya platformu, Trump’ın hesaplarını askıya aldığını açıklarken Apple, Google ve Amazon gibi şirketler de ABD’de muhafazakârlara yakınlığıyla bilinen sosyal medya platformu Parler’a hizmet vermeyi durdurdu. Söz konusu engellemeler, özel teknoloji şirketlerinin siyaset ve kamusal alanlar üzerindeki hâkimiyetine ilişkin tartışmaların bir kez daha alevlenmesine neden oldu.<ul><li>Arka plan: Trump ve destekçileri, uzun zamandır büyük teknoloji şirketlerinin muhafazakârlara karşı politikalar güttüğünü ve seçimlere müdahil olduğunu iddia ediyor. Örneğin Trump, Haziran 2019’da Fox Business’a verdiği bir röportajda bu şirketlerin 2016 seçimlerinde Rusya’dan daha büyük etkisi olduğunu belirtmiş ve 2020’yi ima ederek seçimlere hile karıştırmaya çalıştıklarını söylemişti. Bu iddialara bağlı olarak Trump yönetimi, ABD’de 1996’da yürürlüğe giren Telekomünikasyon Yasası’nın bir parçası olan ve sosyal medya şirketlerinin de dâhil olduğu “interaktif bilgisayar hizmeti sağlayıcılarını” platformlarında kullanıcılar tarafından yayımlanan içeriklerin sorumluluğundan muaf tutan 230. kısmı (Section 230) yürürlükten kaldırmak için farklı girişimlerde bulundu. Geçtiğimiz aralık ayında Trump, yıllık savunma bütçesini içeren yasa tasarısını Section 230’yi yürürlükten kaldıracak bir madde içermediği için veto etti. Son olarak Trump, 6 Ocak’ta Kongre binası baskınından hemen önce yaptığı “Save America” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmY2NDk5NTY4NjBmMDAwOGZjNDEzMCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXYuY29tJTI1MkZibG9nJTI1MkZ0cmFuc2NyaXB0cyUyNTJGZG9uYWxkLXRydW1wLXNwZWVjaC1zYXZlLWFtZXJpY2EtcmFsbHktdHJhbnNjcmlwdC1qYW51YXJ5LTY="">konuşmasında</a> sık sık medyaya ve büyük teknoloji şirketlerine atıfta bulundu. Medyanın yozlaştığını, sahte haberler yaydığını ve muhafazakârları baskıladığını vurgulayan Trump, Section 230’ye de değinerek büyük teknoloji şirketlerine karşı olan mücadelelerinin yeni başladığını ve sonunda bu şirketlerden hesap soracaklarını söyledi. &nbsp;</li><li>Son bir haftada neler yaşandı? 6 Ocak olaylarının ardından harekete geçen ilk şirket Facebook oldu. CEO Mark Zuckerberg, “Bu dönemde Başkan’ın hizmetlerimizi kullanmaya devam etmesine izin vermenin çok büyük riskler taşıdığına inanıyoruz,” diyerek seçilmiş başkan Joe Biden 20 Ocak’ta göreve başlayana kadar Trump’ın Facebook ve Instagram hesaplarının dondurulduğunu açıkladı. 2020 seçimleri öncesindeki kampanya döneminden bu yana Trump’ın olgusal yanlışlıklar barındıran gönderilerinin altına uyarı ibareleri ekleyen Twitter, “daha fazla şiddeti kışkırtma riski” taşıdığını belirterek Trump’ın hesabını kalıcı olarak askıya aldığını duyurdu. YouTube, TikTok, Snapchat, Reddit ve Twitch gibi platformlar da benzer gerekçelerle Trump’a ve Trump’la ilişkili hesaplara hizmet vermeyi durdurdu. Diğer yandan, 2018’de kurulan Twitter benzeri sosyal medya platformu Parler da baskı altına girdi. Google ve Apple, kullanıcı kitlesinin önemli bir kısmını Trump destekçileri, muhafazakârlar ve aşırı sağ sempatizanlarının oluşturduğu platformu uygulama mağazalarından kaldırdı. Amazon, hizmet kullanım şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle platforma Amazon Web Services (AWS) üzerinden sağladığı barındırma (hosting) hizmetini durdurdu ve böylece Parler’a erişim kapandı. Parler, Amazon’un bu kararı “siyasi ve rekabete aykırı gerekçelerle” verdiğini iddia ederek durumu mahkemeye taşıdı. &nbsp;</li><li>Tartışmalar: Geçtiğimiz birkaç yılda hükümetler ve büyük teknoloji şirketleri arasında oluşan gerilim, son dönemde iyice tırmandı. 2020 sonlarında ABD’de arka arkaya açılan antitröst davaları, Avrupa Birliği’nde gündeme gelen yeni dijital hizmetler yasaları ve Çin’in regülasyona ilişkin adımları teknoloji şirketleri üzerinde daha fazla baskı yaratırken son günlerde yaşananlar bu güç çekişmesi içinde yeni bir cephe açtı. Avrupa’da siyasiler, platformların Trump’ı engelleme kararı karşısında açıklamalarda bulundu. Almanya’da hükümet sözcüsü Steffen Seibert, düşünce özgürlüğünün asli öneme sahip temel bir hak olduğunu vurgulayarak bu hakka sadece kanun koyucuların yasalar çerçevesinde müdahale edebileceğini ifade etti. Seibert, bu açıdan bakıldığında Şansölye Angela Merkel’in Twitter’ın Trump’ı platformdan menetme kararının “problematik” olduğunu düşündüğünü söyledi. Fransa’nın Avrupa’yla İlişkilerden Sorumlu Devlet Bakanı Clément Beaune, özel bir şirketin böylesine önemli bir karar alması karşısında “şoke olduğunu” belirtirken bu kararın bir CEO tarafından değil, vatandaşlar tarafından alınması gerektiğini söyledi. Daha önce Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire de büyük teknoloji şirketlerinin “demokrasi karşısındaki tehditlerden biri” olduğunu vurgulayarak çevrim içi platformların regülasyonunun “dijital oligarşinin” değil devletin elinde olması gerektiğini açıklamıştı. Diğer yandan Avrupa İç Pazar Komiseri Thierry Breton, 6 Ocak olaylarını “sosyal medyanın 11 Eylül anı” olarak niteleyerek Kongre binasında yaşananların “demokrasilerimizin kırılganlığını ve yeterince regülasyona tabi olmayan teknoloji şirketlerinin demokrasi üzerinde yarattığı tehdidi ortaya çıkardığını” belirttiği bir yazı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmY2NDk5NTY4NjBmMDAwOGZjNDEzMCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5wb2xpdGljby5ldSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdGhpZXJyeS1icmV0b24tc29jaWFsLW1lZGlhLWNhcGl0b2wtaGlsbC1yaW90JTI1MkY="">kaleme aldı</a>. Bu isimlere ek olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin karşısındaki önemli muhaliflerden Aleksey Navalni de Twitter’ın kararının “kabul edilemez bir sansür eylemi” olduğunu belirterek “bu emsalin tüm dünyada ifade özgürlüğünün düşmanları tarafından suistimal edileceğini” söyledi. Siyasiler dışında sivil toplum kuruluşlarından da sosyal medya şirketlerinin Trump’a yönelik kararlarını eleştiren açıklamalar geldi. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği’nin (ACLU) kıdemli hukuk müşaviri Kate Ruane, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Trump’ın hesaplarını kalıcı olarak askıya alma isteğini anladıklarını; ancak Facebook ve Twitter gibi şirketlerin insanları milyarlarca kişi için vazgeçilmez bir ifade alanı sağlayan platformlardan denetimsizce çıkarma gücüne sahip olmasının herkes için bir endişe kaynağı olması gerektiğini belirtti. &nbsp;</li><li>Diğer görüşler: İfade özgürlüğünü temel alan eleştirilerin karşısında şirketlerin kararını destekleyen veya farklı açılardan eleştirenler de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmY2NDk5NTY4NjBmMDAwOGZjNDEzMCZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9NWVjMzA3MTlhYTNhNTQyYzc5MTBkYTYxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5mdC5jb20lMjUyRmNvbnRlbnQlMjUyRjZkZjEyYzMzLWU3YTMtNDgyYi05MmRhLThjMzU0OTc4OWE2Yg=="">bulunuyor</a>. Twitter’ın eski bir kıdemli yöneticisi, şirketin Trump’a haddinden fazla tahammül ettiğini ve daha fazla sorunun gelmekte olduğunun hissedildiğini; şirket harekete geçmediği takdirde “hiçbir şey yapmadığı” için eleştirileceğini söylüyor. ABD’nin eski başkanlarından Bill Clinton döneminde Çalışma Bakanlığı görevini yürüten Berkeley Üniversitesi kamu politikaları profesörü Robert Reich da sosyal medya platformlarının dört yıl geç kaldığını, “Trump’ın yalanlarının, komplo teorilerinin ve nefretinin derine kök salmasına” izin verdiğini ve bu mirasın yıllarca ABD halkıyla kalacağını belirtiyor. Trump’ın destekçilerinden Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio ise şirketlerin eylemlerini “sinik” (cynical) olarak niteleyerek engelleme kararlarının arkasında yatan sebebin Demokratların iktidara gelmesi ve sosyal medya şirketlerinin onlara yaranmak istemesi olduğunu ifade ediyor. &nbsp;</li><li>Platformların geleceği: Sonuç olarak, son bir haftada yaşanan tüm olaylar çok boyutlu bir tartışmanın daha uzun bir süre devam edeceğine işaret ediyor. Büyük teknoloji şirketlerinin regülasyonu, önümüzdeki hafta dört yıllık görev süresi başlayacak olan Joe Biden yönetiminin gündeminde pandemi, sosyal eşitsizlik ve ekonomi gibi konularla birlikte en üst sıralarda yer alacak. Avrupa’da gündemde olan yeni dijital hizmetler yasa tasarılarına ifade özgürlüğünü korumaya yönelik maddeler eklenmesi de ihtimal dâhilinde. Gerçekten de en hafif tabiriyle Merkel’in ifade ettiği üzere “problematik” olan bu konu, önümüzdeki yıllarda toplumu şekillendiren güçler arasındaki çekişmenin odağında olacak.</li></ul>

Aposto Gündem

ABD Kongre binasına yapılan baskından sonra sosyal medya şirketlerinin ABD Başkanı Donald Trump'ı platformlarından menetmesi, ifade özgürlüğü hakkında büyük tartışmalara yol açtı.

Meksika açmazı

• Ocak ayında ABD Kongre Binası'na gerçekleştirilen baskının planlanmasında önemli bir rol oynadığı düşünülen sosyal medya platformu Parler'ın kurucu ortağı ve CEO'su John Matze, yönetim kurulu kararıyla kovulduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWMyOGE3MzcxNTc2MDAwNjkxNDFmMCZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZnQuY29tJTI1MkZjb250ZW50JTI1MkY4YWFkOTE2ZC0wMTVlLTQzOGMtYmE4NC1kMzYzYzM4OGVkZTM=""""">açıkladı</a>. Matze'nin "başarısız" yönetimi nedeniyle uygulamanın büyük ölçüde internet ortamından silinmesinin kararın alınmasında etkili olduğu düşünülüyor.<ul><li>Bir adım geriden: Amazon Web Services, "aşırı sağcıların Twitter'ı" olarak bilinen platforma verdiği barındırma hizmetini 10 Ocak itibarıyla askıya almış; Apple ve Google ise Parler'ı uygulama mağazalarından kaldırmıştı.</li></ul>

• Apple ve Google, geçtiğimiz hafta ABD Kongre binasında yaşanan olaylarla ilgili şiddete teşvik eden yorumlar bulunduğu gerekçesiyle sosyal medya uygulaması Parler'ı uygulama mağazalarından kaldırdı. Amazon ise Parler'in hizmet sağlamak için kullandığı Amazon Web Services altyapısını şirkete kapatacağını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmIzYTMyNGE0MDljMDAwNzhjYTMwMSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubnByLm9yZyUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDElMjUyRjA5JTI1MkY5NTUzMjkyNjUlMjUyRmFtYXpvbi1hbmQtYXBwbGUtZHJvcC1wYXJsZXI="">duyurdu</a>.<ul><li>Karşı görüş: Parler CEO'su John Matze, Amazon'un hamlesinin “ifade özgürlüğünü internetten tamamen kaldırmaya yönelik" olduğunu söyledi.</li></ul>

Parler ile ilgili hikayeler