Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Şubat ayına ilişkin <a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-Uretim-Endeksi-Subat-2023-49701&dil=1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sanayi üretim endeksi&nbsp;</a>verilerini açıkladı. Depremin yarattığı etkinin net bir şekilde izlendiği veride, bölgeden alınan verilerin sağlıklı olmaması sebebiyle matematiksel tahminler yapıldığı açıklandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Verinin detayları</h2>Veri, sanayi üretiminde Mayıs 2020’den bu yana yaşanan en sert&nbsp;düşüşün yaşandığını gösteriyor. Aylık bazda görülen %6,0’lık gerileme ise Temmuz 2022’de görülen %6,7’lik daralmadan sonra izlenen en sert geri çekilme oldu. Veriye ilişkin piyasa beklentisi ise hem aylık hem yıllık bazda pozitifti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veriyle birlikte sanayi üretiminde yıllık büyüme son dört ayın üçünde negatif&nbsp;gelmiş oldu. Aylık büyüme de ise Kasım 2022’den bu yana ilk kez negatif değer kaydedildi.</li></ul>💉 Hatırlatma dozu: Sanayi üretimi, salgının etkilerinin en güçlü şekilde hissedildiği 2020 Nisan ve Mayıs aylarında yıllık bazda sırasıyla %31,5 ve %18,0 oranında düşüş kaydetmişti. Bu kırılımın yarattığı baz etkisiyle birlikte 2021 yılı Nisan ve Mayıs ayı verileri ise sırasıyla %66,1 ve %40,9 olmuştu.Sektörel bazda yıllık değişimlerin tamamı negatif bölgede yer alıyor. Yıllık bazda daralma oranları madencilik ve taş ocakçılığı sektörü için %18,2 oldu. Bu düşüş 2003 yılından bu yana görülen en sert düşüş oldu. Söz konusu düşüş ayrıca zaman serisinin başından bu yana görülen en sert beşinci düşüş olarak kayda geçti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yıllık daralma oranı imalat sanayii için %8,2; elektrik, gaz, buhar sektörü içinse %4,5 oldu. İmalat sanayiinde görülen daralma, salgın döneminden sonra görülen en yüksek değer olurken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ile dağıtımı sektöründe yıllık daralma serisi sekizinci ayına taşındı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Madencilik sektöründe aylık daralma %11,2 olurken, bu gerçekleşme 2010 yılının Ocak ayından bu yana görülen en sert gerileme oldu. Aylık daralma imalat sanayiinde %6,6 olurken, yıllık bazda dalralma serisi uzun sürdir devam eden elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ile dağıtımı sektöründe aylık %1,4 büyüme ölçüldü.</li></ul>💾 Cep bilgisi: Endeksin ağırlığının %85’ini imalat sanayii oluşturuyor. Bu sebeple diğer sektörlerde görülen düşüşlerin endeks geneli üzerindeki etkisi sınırlı kalıyor.Benzer görünüm mal grubu&nbsp;bazındaki ayrıştırmada da göze çarpıyor. Rapora konu edilen beş ana mal grubu içinde yıllık bazda tek pozitif büyüme değeri sermaye malı kaleminde görülüyor. Aylık bazda ise daralma oranları %9,3 ila %2,3 arasında değişiyor.Verinin teknoloji kırılımında ise Türkiye Ekonomik Modeli çerçevesinde önceliklendirilen yüksek teknolojili ürün imalatında yıllık bazda %16,5 aylık bazda ise %6,8 oranında büyüme yaşandığı görülüyor. Katma değeri yüksek olan bu gruptaki imalat hacminin artması, oldukça kötü gelen veri içindeki tek olumlu nokta&nbsp;olarak ayrışıyor.🔍 Önemli detay: TÜİK, deprem felaketinden etkilenen ve mücbir sebep ilan edilen illerde beyannamelerin ertelendiğini ve bu illerden derlenen anketlerde cevap oranının %67 olarak gerçekleştiğini açıkladı. Önümüzdeki aylarda veride kayda değer bir revizyon yapılması oldukça olası.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(51, 126, 72); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bu nedenle, 2023 Şubat ayına ilişkin hesaplamalarda eksik gözlemler için e-fatura, e-arşiv fatura verileri gibi alternatif veri kaynakları ve istatistiksel yöntemler kullanılarak tahmin yapılmıştır. Bu yöntemlerle tahmin edilen büyüklüğün toplam içindeki payı %1,94'tür.</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden önemli?</h2>Sanayi üretim endeksi, ekonomik aktivitenin temel yapıtaşlarının başında gelen imalat sanayiindeki performans trendini gösteriyor. Endeksin ölçüm alanında yer alan kurumlar büyüme bileşenlerinin en önemli kısımlarını oluşturduğundan, veri büyüme beklentilerini doğrudan şekillendiriyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veri, kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi gibi öncü verilerle de desteklendiğinde daha bütüncül bir öngörü seti oluşturulması olanaklı hale geliyor. Veri sektörel ve teknoloji alt grupları bazında da yayımlandığında, sektörel trendlerden dış ticaret tahminlerine kadar&nbsp;geniş bir yelpazede önemli bir içgörü sağlama kabiliyeti de taşıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Beklentiler</h2>Veri, TÜİK tarafından açıklanan istatistiki tahminlemelerin doğru olduğu varsayımı ile depremin yıkıcı gücünün ne denli büyük&nbsp;olduğunu gözler önüne seriyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Veri, tarihî bir daralmaya işaret etmekle birlikte söz konusu hareketin deprem felaketinin etkisiyle yaşandığı görülüyor. Bu sebeple bu sert daralmanın geçici&nbsp;olacağı ana beklenti olarak kabul ediliyor. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yayımlanan PMI verileri ve diğer öncü veriler de toparlanmanın uzak olmadığının sinyallerini veriyor.</li></ul>Büyüme tarafında yılın ikinci yarısındaki güçlü beklentiler (bu beklentiler yeniden inşa sürecine dayanıyor) ise korunuyor. Yıl sonu büyüme beklentisi, kurumlar ve ekonomistler arasında farklılıklar göstermekle birlikte %2,5-%4,0 bandında olmayı sürdürüyor.

EXANTE

Sanayi üretimi aylık bazda %6,0; yıllık bazda ise %8,2 daraldı. 

Sanayi üretiminde deprem etkisi

Termik Santral<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666880966965.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.94" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Isı enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürüldüğü ve ana işleticisi buhar gücüyle çalışan bir tür elektrik santralidir.&nbsp;

Dünyahali

18. yüzyılda İngiltere'de kömür ve buharın üretimde kullanılmaya başlanmasıyla doğan Sanayi Devrimi üretimi artırırken çok kalabalık bir işçi sınıfını ortaya çıkardı. İşçiler üretimden pay alamazken grev ya da oy kullanmak gibi siyasi ve sosyal haklardan mahrumdu. Çalışma koşulları ağır, saatleri uzun, ücretleri düşüktü. İşçi ölümleriyse zaiyattan ibaretti. 19'uncu yüzyılın ortaları dahi Karl Polanyi tarafından&nbsp;"makineleşme sayesinde sermaye sahiplerinin yaşam koşullarının iyileştiği, üretimi bizzat gerçekleştiren emekçilerin sefalete mahkûm olduğu, köleci toplum düzenine dönüşün zeminin hazırlandığı" bir dönem olarak tanımlandı.Sosyalist fikirlerin kökenini çok daha eski dönemlere götürmek mümkün olsa da 19. yüzyılın başında endüstriyelleşen kapitalizme duyulan tepki, sosyalizmin başı sonu belli bir ideoloji olmasını sağladı. Dünyaya ve tarihe sınıf çatışması gözlüğüyle bakan sosyalistler, kapitalizmin işçi sınıfının emeğini sömürdüğü gerekçesiyle yıkılması gerektiğini, toplumda siyasi ve ekonomik mutlak eşitlik sağlanmasını savundu. Bu yüzyılın sonuna doğru da sosyalizmin etkisiyle iş kazası ve sağlık sigortaları, emeklilik maaşı, sosyal sigorta programı gibi sosyal devlete doğru ilk adımlar atıldı.Sosyalizmin fikir babası olarak görülen Karl Marx, "Kapital" adlı eserinde kapitalizmin sosyalizmin bir ön aşaması olduğu ve sınıf mücadelesinin kapitalist toplumsal üretimden eşitlikçi sosyalizme yol açacağı öngörüsünde bulundu. Friedrich Engels ile kaleme aldığı "Komünist Manifesto'da" ise işçi sınıfının özel mülkiyeti ortadan kaldıracak ve üretim araçlarına el koyacak bir devrimle önce "proletarya diktatörlüğü" kurması, zamanla da sınıfsız toplum idealini gerçekleştirmesi fikrini ortaya attı.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/3/1664381720755.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="komünist manifesto" ratio="0.65" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">20. yüzyılın ilk çeyreğinde, 1917’de Çarlık Rusya'da Vladimir İlyiç Lenin önderliğinde gerçekleşen Bolşevik Devrimi sonucunda 1922'de Sovyetler Birliği kuruldu. Lenin'in sosyalizme en büyük katkılarından biri, devrimi örgütleyen ve sosyalist hükümeti sürekli kılan Komünist Parti modelinin oluşturulmasıydı. Tek parti kontrolündeki devletin ekonomideki dominasyonu, Josef Stalin döneminde daha da arttı. Stalin'in yönetimi, işçi sınıfının diktatörlüğü teorisinin uygulamada bugünün Kuzey Kore'sine benzer totaliter bir "şahıs diktatörlüğüne" döndüğü bir dönem oldu.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/3/1664381808767.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="sscb" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu süreçte, devrimci sosyalizmin yanı sıra sosyal demokrasi ideolojisinin de emareleri belirdi. Anayasal sınırlar içinde demokratik yollarla sol politikaları hayata geçirmeyi savunan, totalitarizmi reddeden bu görüş sosyalizmin aksine özel mülkiyeti meşru görüyor, serbest piyasa ile devlet kontrolü arasında halk lehine bir dengeyi savunuyor, dünyaya sadece "sınıf" değil, "ulus" gözlüğüyle de bakıyordu.İki dünya savaşı arası dönemde yaşanan 1929 Buhranı ile ortaya çıkan ve devletin piyasaya müdahalesini meşrulaştıran, Sovyetler Birliği'nden yayılan sosyalizm dalgasının önünün kesilmesi amacı taşıdığı yorumları da yapılan Keynesyen iktisat teorisi&nbsp;de sosyal demokrasinin temel prensipleriyle örtüşüyordu.William Beveridge'in çalışanlardan katkı payı toplanması ve kaynağın işsizlere, hastalara, emeklilere ve dul kadınlara aktarılmasını öngören teorisi, modern sosyal devletin temelini oluşturdu. Dönemin ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt'in "İşsizlere devlet yardımı, hayırseverliğin ötesinde, bir sosyal görev olarak yapılmalıdır" sözüyle somutlaştırılan, "kapitalizmi insanileştiren" anlayışın batı ülkelerinde kabul görmesiyle İkinci Dünya Savaşı'nın ardından batıda devletlerin sosyal harcamaları arttı.Soğuk Savaş'ın sürdüğü yıllarda ABD liberalizmi, Sovyetler Birliği ise sosyalizmi sınırlarının dışına ihraç etme çabasındaydı. Bu dönemde Çin'de Mao Zedong önderliğinde Çin Komünist Partisi'nin tek karar ve yürütme mekanizması olduğu Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu. Orta Doğu'da, Latin Amerika'da, Doğu Avrupa'da da sosyalizmi benimseyen devletler var oldu.Geçtiğimiz haftalarda yaşamını yitiren Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği'nde merkezi devlet planlamasında yapılan hatalar ve ABD ile rekabetin getirdiği zorluklar karşısında glasnost ve perestroika hamleleriyle sosyalizmi yumuşattı. Ancak bu politikalar da sosyalizmin ve Sovyetler'in ömrünü uzatamadı. Önce Polonya, Doğu Almanya, Çekoslovakya, Bulgaristan, Romanya ve Macaristan'da halk ayaklanmalarıyla sosyalist yönetimler 1990'da yıkıldı. Bir yıl sonra da Sovyetler Birliği tarihe karıştı. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/3/1664381923681.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="BERLİN DUVARI" ratio="1.89" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Soğuk Savaş'ın liberal demokrasilerin zaferiyle sona ermesi, kapitalizmin tek meşru sistem, liberal demokrasinin de tek doğru ideoloji olduğunun düşünüldüğü küreselleşme çağını başlattı. Francis Fukuyama'nın&nbsp;"tarihin sonunun geldiğini" iddia ettiği bu dönemde birkaç istisna ülke haricinde sosyalizm tamamen yok oldu. Neo-liberal akım güç kazandı, devletler özelleştirmelere, vergi indirimlerine ve sosyal harcamalarda kısıntılara gitti. Batı demokrasilerindeki sosyal demokrat hareketler de liberalizmin etkisi altına girdi. "Yeni sosyal demokrasi" olarak adlandırılan bu hareketin en büyük temsilcisi herhâlde, Irak işgalini savunan Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair oldu.Bu dönemde pasifleşen sol, 2008'deki finansal krizle "kendine geldi". Ekonomik krizle boğuşan vatandaşlar yerine finansal sistemi kurtarmaya yönelik hükümet politikaları, ABD'de Occupy Wall Street hareketini doğurdu. Beyaz yakalıların da "sınıf bilinci" edinmeye başladığı bu dönemde otomasyon sürecinin işsiz kitleler yaratacağı endişesi de ortaya çıktı. Pandemi döneminde alınan önlemlerin de ekonomiyi yavaşlatan, özellikle hizmet sektörünü devre dışı bırakan boyutu, devletlerin piyasaya müdahale etmesi ve vatandaşlarına destek sağlaması konusundaki beklentileri artırdı. Serbest piyasaya müdahaleyi kitleler gözünde meşrulaştırdı. "Büyük sıfırlama", "kapitalizmin restorasyonu" ya da "sorumlu/paydaş kapitalizm" gibi tartışmalar doğdu.Tüm bunların sonucunda ABD gibi kapitalizmin kalesi olan bir ülkede dahi Bernie Sanders'ın Demokrat Parti içinde yakaladığı rüzgâr "demokratik sosyalizmi” bir alternatif hâline getirdi. Brezilya gibi ülkelerde otoriterleşen sağ popülizme karşı sol popülist muhalefetler doğdu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/3/1664381986376.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="OCCUPY WALL ST" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Türkiye'de de Kemal Kılıçdaroğlu liderliğindeki CHP'nin kimlik tartışmaları sebebiyle uzun yıllar geri planda kalan sosyal demokrat ekonomi anlayışını halka yeniden anlatmasını ve yoksullaşan orta sınıflar arasında sosyal demokrat vaatlerin popülerleşmesini tüm bunlar ışığında değerlendirmek mantıklı olacaktır.

Spektrum

Sanayi Devrimi'nin çalışma koşullarına tepki olarak teorileşen sol, o günden bu yana dünya tarihini şekillendiriyor.

Marx'tan Sanders'a: Dünyada solun tarihi

İnsanoğlunun bir yerden bir yere ulaşma konusundaki bitmeyen macerasının son 135 yılı.

Otomotivin 135 Yıllık Macerası

&nbsp; SPONSORLU &nbsp;• <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNmI1YTUwZmU3NWNiMDAwODY1NjQ3OSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZiaXQubHklMjUyRjNtSzgzUmQ="">Kärcher Buharlı Temizlik Makinesi:</a> 70 ülkede faaliyet gösteren, temizlik teknolojilerinde dünya lideri Alman firması Kärcher, evde kısa zamanda etkili hijyen sağlamak isteyenler için bir öneriyle geliyor. Yalnızca su kullanılarak, 100 derece buharla dezenfeksiyon sağlayan ve yapılan testlerde bakterileri %99,99 oranında yok ettiği görülen&nbsp;Kärcher Buharlı Temizlik Makinesi; evde kimyasal kullanmadan hijyen sağlamayı vadediyor.

buhar ile ilgili hikayeler