<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Sunay Akın'dan yeni kitap: Şair ve yazar Sunay Akın'ın Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanan Koyu Mavi Memleket Kumaşı adlı kitabı, Gaziantep'in İslahiye ilçesindeki Sabiha-Aziz Bali İlçe Halk Kütüphanesi'nde tanıtıldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: 61 yıl boyunca cezaevi olarak kullanılan bina, Türkiye İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Bali'nin anne ve babasının hatırasını yaşatmak üzere kütüphaneye dönüştürülerek 2020 yılında hizmete açılmıştı.</li></ul>

Canlı Gündem

Türkiye İstatistik Kurumu birkaç gün önce Ceza İnfaz Kurumları’na dair 2020 yılı istatistiklerini paylaştı. Rakamlara göre 2020’de cezaevlerindeki hükümlü ve tutuklu sayısı bir önceki yıla kıyasla %8,5 azaldı.&nbsp;COVID-19 salgını ve buna bağlı kapanmalar nedeniyle pek çok istatistikte olduğu gibi, bu rakamlarda da ciddi bir düşüş yaşanmış olması normal.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">10 yıl önce binde 1,72 idi, önceki yıl 3,51 oldu</h2>Meselenin gerçek boyutunu anlamak için bu sayıları bir 10 yıl öncesinin verileriyle kıyaslamak doğru olabilir. Şöyle ki; 2011’de Türkiye’de 100 bin kişi başına cezaevindeki insan sayısı 172 idi. Yani binde 1,72.&nbsp;2019’da ise bu sayı ikiye katlandı, hatta bunun da ötesine geçildi. 2019’da 100 bin kişide cezaevindeki insan sayısı 351 olarak belirlendi. Gelin bir de toplama bakalım:2011’de cezaevi nüfusu 128 bin 253 kişiden ibaretken, bunun 123 bin 648’i erkek, 4 bin 605’i ise kadındı. 2019’da cezaevinde bulunanların sayısı 291 bin 546’ya yükseldi. 280 bin 114 kişiyle erkeğe karşın 11 bin 432 kadın cezaevinde tutuklu veya hükümlü olarak yatmak zorunda kaldı.2020’de ise pandemi nedeniyle sayılar bir miktar geriledi. Toplamda mahkum sayısı 266 bin 831 olarak kaydedildi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">6 kişiden 1'i henüz hüküm giymedi</h2>Bu arada bir başka çarpıcı istatistik ise hükümlü/tutuklu oranlarında karşımıza çıkıyor. Yeni verilere göre, cezaevinde yatmakta olan insanların %84,3’ü hükümlü, %15,7’si ise tutuklu. Yani yaklaşık her 6 mahpustan biri henüz hüküm giymemiş durumda.Ülkedeki mahkum sayısı 10 yılda ikiye katlanınca, tabii hapishaneler yetmez oldu. Çözüm ise basitti: Yeni cezaevleri yapmak.&nbsp;Son 6 sene içerisinde Türkiye’de 126 yeni cezaevi faaliyete geçti. Sadece bu yıl, yani 2021’de 39 yeni cezaevi inşaatına başlandı. Geçtiğimiz yıllardan yapımı devam edenleri de dahil edecek olursak bu yıl toplamda 68 cezaevinin tamamlanması hedefleniyor. Bunların üzerine 2024’e kadar 40 tane daha eklenecek.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüm cezaevi inşa etmek mi?</h2>DW Türkçe'nin haberinde konuyla ilgili <a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/%C3%BC%C3%A7-ayda-cezaevi-in%C5%9Faat%C4%B1na-556-milyon-lira/a-57159128" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">detayları paylaşan</a> Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nden Berivan Korkut’a göre Türkiye’deki 374 cezaevinin toplam kapasitesi 250 bin 756 kişi.&nbsp;Yani, geçen yıl pandemi nedeniyle açık cezaevlerinden gerçekleştirilen tahliyelere rağmen Türkiye hızla artan mahkumiyetler nedeniyle mahkumlarına cezaevlerinde yer bulamıyor. Bunun içinse çözümü, tutuksuz yargılama ya da farklı ıslah yöntemlerinde değil de cezaevi inşa etmekte bulmuş gibi görünüyor.

Pandemi kaynaklı tahliyelere ve artan cezaevi sayılarına rağmen mahkumlara cezaevlerinde yer bulunamıyor. 

Cezaevi Cumhuriyeti!

• TÜİK verilerine göre Türkiye'de ceza infaz kurumlarında bulunan kişi sayısı 2020'de 2019'a göre %8,5 gerileyerek 266 bin 831'e düştü.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: 2016'da 382 olan cezaevi sayısı 2020'de 370'e geriledi. Bu dönem içinde yatak sayısı da 202 binden 245 bin 200'e çıktı; ancak bu sayı cezaevine girenlerin sayısıyla paralel şekilde artmadı. Cezaevlerinde hâlen 20 binden fazla yatak açığı bulunuyor.</li></ul>

Spektrum

Bu hafta, bir düşünürden başlayarak kentsel dönüşümün farklı bir mekânsal tezahürünü konuşalım isterim. Muhabbetimizin başı belli: Düşünür, sosyal teorist Michel Foucault Hapishanenin Doğuşu'nda bir mekânın fonksiyonel dönüşümünü tanımlar. Eserinde, işkence ve idamın kamusal alanda uygulanması veya göz korkutma amaçlı kamuoyuna anlatılması üzerinden tanımlı ceza sisteminin, fiziksel acıdan ziyade ruhun cezasına evrildiği modern hapishane sistemini irdeleyen Foucault, bu konuda kültürlerin farklı dokunuşlarını da sorgulatabilir okuyana. Bir de şehrin bunun için hangi uygulamalara maruz kaldığını...&nbsp;Bu pazarki muhabbetimiz Foucault'yla başlasa da bu yazının ondan oldukça uzakta durduğunun; ülkenin çay-çorba içilerek başlayan doğaçlamayla resmî arası süreçlerini ve "incınmış" bireylerini içerdiğinin farkındayım. O sebeple önce dönüşümün amacı neydi bu coğrafya için onu hatırlayalım... Kent bilimci Ruşen Keleş’e göre kentsel dönüşümün üç amacı var: “Birincisi, yoksulluk yuvalarının temizlenmesi (slumclearence); ikincisi kent öbeklerinin ana kentlerin öteki kesimleri ve yöre kentlerle aralarındaki ekonomik canlılığa ilişkin ayrımları gidermek üzere bu kesimlerin yenilenmesi; üçüncüsü de kent öbeklerinin yönetiminden ve planlanmasından sorumlu olan belediyelerin teknik kapasite ve imkânlarının ölçek olarak tanımlanması."İstanbul'da buna örnek olabilecek bir dönüşüm hikâyesi var mı? Elbette! Örneğin; Bayrampaşa Cezaevi, ilk aklına gelecekler mekânlardan biri. 1956'da inşası başlayan cezaevi, yaşanan aksilikler sebebiyle 12 yıl sonra açılıyor ve hatta açıldığında Sultanahmet Cezaevi'ndeki tutuklular buraya taşınıyor; 2000'lerde ise kötü imajı sebebiyle modern sistemde yer alamayacağına karar verilerek kapatılıyor.&nbsp;İmajı(mız) düzeliyor mu? Tam olarak değil. Çünkü bu sefer de deprem olasılığı alarm veriyor. Yani, ilçenin %30'unun yüksek riskli yapılardan oluşması, tahliyesi tamamlanan yapının bir tesis olarak da değerlendirilemeyeceğini gösteriyor. Yıkım kararı sonrasındaki birkaç yıl projelendirilmesi ve arazinin kurumlar arası devriyle geçiyor. Yaşayan kentin hızlı değişen gündemlerinin de bir sonucu olarak alanın toplu konut, hastane, okul, cami vb. yapılar için değerlendirilmesine karar verildiğinde otorite sağlayıcılar tarafından hayata geçirilen bir kompleksin çoktan unutularak başka tartışmalara konu olduğunu görüyoruz.

cezaevi ile ilgili hikayeler