Bir dizi teknolojik gelişmeyle birlikte tedarik zinciri yönetiminde de günlük taleplere daha hızlı yanıt bulan, sorunlara proaktif yaklaşan, hataları azaltıp, verimi yükselten bir paradigma ortaya çıkması bekleniyor. 2024 yılında, tedarik zinciri kuruluşlarının %50'sinin yapay zekaya ve gelişmiş analitik yeteneklerini destekleyen uygulamalara yatırım yapacağı tahmin ediliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üretken yapay zeka; tedarik zinciri yönetimi, lojistik ve satın almada devrim yaratma potansiyeline sahip bir yapay zeka alt kümesi. GenAI tarafından desteklenen yazılım motorları, herhangi bir şirketin tedarik zinciri ekosisteminin nüanslarını öğrenebilir, analizini zaman içinde iyileştirebilir ve keskinleştirebilir.</li></ul>KPMG'nin "<a fr-original-style="" href="https://kpmg.com/xx/en/home/insights/2023/12/supply-chain-trends-2024.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Supply chain trends 2024: The digital shake-up</a>" raporuna göre, akıllı tedarik zincirlerinin yeni norm olması bekleniyor. Üretken yapay zeka, veri analitiği, otomasyon, makine öğrenimi, nesnelerin interneti (IoT), blockchain ve daha birçok alanda hızla gelişen yetenekler, 2o24 yılında daha fazla karşılaşacağımız trendler olacak.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuç olarak:&nbsp;Bu yapısal trendler yeni işletme modellerini şekillendirecek ve geniş kapsamlı süreçleri iyileştirecektir. Kurumların geride kalmamak için bu eğilimleri anlamaları ve dönüşüme başlamaları çok önemli. Bu şekilde değer yaratma ve maliyet azaltma vaatlerini karşılayabilecek çevik ve duyarlı bir tedarik zinciri oluşturabilirler.</li></ul>

Pareto

Tedarik zinciri kuruluşlarının %50'sinin yapay zekaya ve gelişmiş analitik yeteneklerini destekleyen uygulamalara yatırım yapacağı tahmin ediliyor.

Gelecek yılın tedarik zinciri trendleri neler olacak?

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/mervodabas/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Merve Odabaş</a>Yaşam devam ettiği sürece değişimi durdurmak mümkün değildir. Hız kavramını iş modeli hâline getirmiş bir endüstri için de bu durum geçerlidir. Hızlı moda kavramı, sürekli değişimden beslenir. Değişen koleksiyonlar, değişen trendler, değişen malzemeler… Bu değişimler devam ederken tekstil üretiminde rekabet artar, fiyat baskısı başlar, ürünlerin piyasaya sürülme sürelerinin hızlanması talep edilir ve bu sebeplerle karmaşık üretim yapıları ortaya çıkar. Tekstil tedarik zinciri bu tarz operasyonel faktörleri içerir ve tüm bu aşamalar bizlere tekstil sektörünün yapısını anlatır.Tedarik zinciri, mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından üretimine, oradan nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm süreçleri kapsar. İş süreçleri açısından bakıldığında tedarik zinciri; satış süreci, üretim, envanter yönetimi, dağıtım, tedarik, satış tahmini ve müşteri hizmetleri gibi pek çok alanı içine alan büyük bir yelpazedir.Tedarik zinciri yönetimi birçok süreci içerdiği için karmaşık bir yapıya sahiptir ve uygulanması kolay bir süreç değildir. Tedarik zinciri üyeleri (markalar, kuruluşlar) kendi iş süreçleri yanı sıra çoğunlukla yabancı oldukları diğer iş ortaklarının süreçlerini de yakından takip etmek ve denetimlemek zorundadır.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">TEDARİK ZİNCİRİ REFORMU NASIL MÜMKÜN?</h2>Etik bir tedarik zinciri, aslında her konuda olduğu gibi farklı düşünmek ve sorgulamakla başlar. Tasarım aşamasından, yukarıda bahsettiğim tedarik zincirinin tüm süreçlerinin dünyayı ve insanları ne şekilde etkileyeceği düşünülmeli ve kontrol altına alınmalıdır. Geleneksel moda tedarik zincirlerinde, 8.000'den fazla çeşit sentetik kimyasal ham madde kullanılır ve bu hammaddeler sebebiyle büyük miktarlarda su ve kaynak israf edilir. Bununla birlikte, iş gücü sömürüsü üretim fabrikalarında oldukça yaygındır. Hızlı modanın sebep olduğu acımasız çalışma koşulları da bu süreçlere dâhildir. Moda tedarik zincirini olabildiğince “verimli” hâle getirmeye zorlamak, büyük kuruluşların kâr hanesi için etkili olsa da işçi hakları için büyük bir istismardır.Etik moda, tedarik zinciri yönetimini farklı bir şekilde tanımlasa da tarihsel incelemeler yaptığımızda; maliyetleri düşürürken, verimliliği arttıran bir süreci ifade eder. Etik tedarik zinciri yönetimi; marka veya kuruluşların ürün oluşturma sürecinde, sistem boyunca çalışan işçilere uygun muamele ve ödeme yapacağı anlamına gelmelidir. Çiftçilerden, fabrikalardan ve iş ortaklığı yürütülen tüm aktörlerden şeffaflık talep etmeli ve bu şekilde çevresel zarara veya işçi sömürüsüne katkıda bulunmadığından emin olabilmelidir.Geleneksel modanın çoğunlukla gözden kaçırdığı son adım olan ve belki de en önemli adımlardan biri olan tedarik zincirinin tüketim aşamasıdır. Bu bilgi çoğu insan için hatta hâlâ benim için bile şaşırtıcı olsa da gözden kaçan konulardan biri şudur ki; moda endüstrisinin neden olduğu çevresel zararların çoğu, giysilerin mağazadan çıkıp kıyafet dolaplarımıza yerleştikten sonra meydana gelir. Yıkama sürecinde kaynaklanan esas iki sorun vardır. Giysilerde yer alan mikroplastikler sularımıza karışır ve yıkama esnasında kullanılan suyu ısıtmak için yüksek miktarda enerji kullanılır.&nbsp;Tüm bu unsurlar küçük ölçekte önemsiz görünse de hızlı yaşam döngüsünde tehlikeli sonuçlara sebep olur. Doğayı Koruma Birliği’ne göre, sentetik kimyasal kullanılan giysiler şu anda küresel giyim endüstrisinin yıllık elyaf tüketiminin %60’ını ve okyanustaki mikroplastiklerinin %35’ini oluşturmaktadır. Bu verileri tüketicinin bilinçlendirilmesinin zincirdeki önemini vurgular. Aslında kapalı kapılar ardında işleyen süreçleri gün yüzüne çıkarmak, tüm iş ortaklarıyla doğru bilgiyi paylaşmak, çevresel ve sosyal hakları göz etmeksizin herkesin hassasiyet noktalarına saygı duymak ve hayata geçirmek bu süreci yeniden tasarlamamızı ve dönüştürmemizi mümkün kılabilir.&nbsp;Birçok konuda olduğu gibi tüketiciye de bu konuda iş düşüyor.&nbsp;Üretim söz konusu olan her yerde tedarik zinciri muhakkak olacaktır. Ham maddeden başlayan yolculuk bizlerin dolaplarında son bulurken, sahip olduğumuz ürünün geçmişiyle ilgili bilgi talep etmek tüketicinin en büyük hakkıdır. Bugüne kadar neyin hakkımız olup olmadığını sistem maalesef bize unutturdu. Evet, unutturdu diyorum çünkü bu bilinçli gerçekleştirilen bir eylemdi. Sorgusuz sualsiz ve oldukça hızlı satın almamız ve bunu sürekli tekrarlamamız sistemin tasarımıydı. Bu hız içinde hakkı yenen işçiler, tükenen dünya kaynakları, adil olmayan ticaret koşulları; vitrinlerde sunulan kıyafetler kadar parlak ve renkli değildi. Gerçeklerin parladığı ve değer gördüğü bir endüstrisi için sorgulamaya ve dönüşüme gönüllü olursak, hem kendimize hem de çevremize büyük faydalar sağlamamız kaçınılmaz olacaktır.

Angst

Tedarik zincirinde hangi halkaları onarmayı kaçırdığımızı bir kere daha düşünmek üzere. 

MODA TEDARİK ZİNCİRİ DÖNÜŞÜMÜN BİR PARÇASI OLABİLİR Mİ?

Geçtiğimiz hafta ABD medyası, “APT29” veya “Cozy Bear” olarak bilinen ve Rusya’nın yabancı istihbarat servisi SVR’nin&nbsp;bir parçası olduğu düşünülen bilgisayar korsanlarının ABD’nin önemli devlet kurumlarının, altyapı tesislerinin ve özel şirketlerinin bilişim sistemlerine sızdığı yönündeki iddialarla <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM0YjlkNmY1ZDQ2MDAwOThmNjJhNyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53YXNoaW5ndG9ucG9zdC5jb20lMjUyRm5hdGlvbmFsLXNlY3VyaXR5JTI1MkZsZWFkaW5nLWN5YmVyc2VjdXJpdHktZmlybS1maXJlZXllLWhhY2tlZCUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTIlMjUyRjA4JTI1MkZhMzM2OWFhYS0zOTg4LTExZWItOThjNC0yNWRjOWY0OTg3ZThfc3RvcnkuaHRtbA=="">çalkalandı</a>. Birkaç gün sonra ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, Beyaz Saray'da bir acil durum toplantısı gerçekleştirerek bu iddiaları daha da güçlendirdi. Nitekim ilk resmî açıklama da pek gecikmedi. 14 Aralık'ta Siber Güvenlik ve Altyapı Güvenliği Ajansı (CISA), çok sayıda kritik kuruluş ve tesisin mart ayından bu yana "gelişkin ve ısrarlı bir tehdit unsuru" tarafından hedeflendiğini açıkladı. Medyanın aksine CISA'nın açıklamalarında saldırıdan kimin sorumlu olduğu veya hangi kurumların sistemlerine sızıldığına dair bir bilgi yoktu. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun 19 Aralık'ta yaptığı “Bu faaliyetin arkasında Rusların olduğunu net bir şekilde söyleyebiliriz,”&nbsp;açıklaması ise tüm okların yeniden Rusya'ya çevrilmesine neden oldu. ABD'de yetkililer, Teksas merkezli bilişim teknolojileri şirketi SolarWinds tarafından sağlanan Orion adlı yazılıma sızılarak gerçekleştirilen siber saldırının son beş yılın en büyük dijital casusluk eylemi olduğu görüşünde. Rusya cephesi ise söz konusu iddiaları “asılsız” olarak nitelendiriyor.<ul><li>Nedir? Bir hükümetin veya özel kuruluşun ağına doğrudan saldırmak yerine bu kurumların kullandıkları yazılımları sağlayan üçüncü partiler üzerinden yapılan saldırılar “tedarik zinciri saldırısı” olarak adlandırılıyor. ABD'de mart ayından beri süregelen saldırılar da bu kategoriye giriyor. Kısaca özetlemek gerekirse bilgisayar korsanlarının, SolarWinds tarafından geliştirilen ve ağ cihazlarının veya ağa bağlı diğer bilgisayarların merkezî biçimde takip edilmesine ve yönetilmesine imkân sağlayan Orion ağ yönetim sistemini hedef aldığı düşünülüyor. Tahminler, Orion'un güncellemelerinin oluşturulması ve sunuculara yüklenmesi süreçlerine sızan casusların, bu süreçte güncellemelerin içine “Sunburst” isimli kötü amaçlı yazılımları (malware) gizlediği yönünde. Bu da korsanlara güncellemeyi yükleyen kurumların ve şirketlerin sistemlerine izinsiz giriş yapma yetkisi veriyor. Saldırının uzun süre keşfedilememiş olması ise sistem dosyalarına erişebilen kötü amaçlı yazılımın yasal SolarWinds etkinliğine uyum sağlaması ve antivirüs gibi onu algılayabilen araçları engelleyebilmesinden kaynaklanıyor. &nbsp;</li><li>Kimler tehdit altında? Söz konusu saldırılara maruz kalmak için Orion'un son güncellemesini indirmek gerekiyor. SolarWinds'in açıklamalarına göre şirketin 300 bin müşterisinden 33 bini Orion kullanırken bunlardan sadece 18 bini son güncellemeyi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM0YjlkNmY1ZDQ2MDAwOThmNjJhNyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTIlMjUyRjE0JTI1MkZ1cyUyNTJGcG9saXRpY3MlMjUyRnJ1c3NpYS1oYWNrLW5zYS1ob21lbGFuZC1zZWN1cml0eS1wZW50YWdvbi5odG1s"">indirdi</a>. Hangi kurumların siber saldırıya açık hâle geldiği ise henüz bilinmiyor. SolarWinds’in müşterileri arasında ABD ordusunun beş kolu, bakanlıklar, NASA, Ulusal Güvenlik Dairesi, Beyaz Saray ve Fortune 500 şirketlerinden 425 tanesi bulunuyor. Nükleer silahların tasarlandığı Los Alamos Ulusal Laboratuvarı ve askerî uçak üreticisi Boeing'in SolarWinds’in müşterileri arasında yer alması ise siber saldırının büyük bir güvenlik tehdidi olduğu tezini güçlendiriyor. Saldırılara hedef olan kurum ve kuruluşların %80'inin ABD merkezli olduğu belirtilirken Kanada, Meksika, Belçika, İspanya, İngiltere, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki bazı kuruluşlara da sızıldığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM0YjlkNmY1ZDQ2MDAwOThmNjJhNyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLWR1bnlhLTU1MzYyNjE2"">söyleniyor</a>. Öte yandan, siber saldırılarda SolarWinds'in yanı sıra Microsoft ve WMware'in sistemlerine de sızılmış olma ihtimali bulunuyor. Microsoft Başkanı Brad Smith, sistemlerinde kötü amaçlı yazılım izlerine rastladıklarını doğrularken kırktan fazla müşteriyi tehlike konusunda uyardıklarını açıkladı. &nbsp;</li><li>Nasıl keşfedildi? Son beş yılın en büyüğü olan siber saldırı, Kaliforniya merkezli siber güvenlik şirketi FireEye’ın CEO’su Kevin Mandia’nın 8 Aralık’ta yayımladığı bir blog yazısıyla ortaya çıktı. Yazısında sistemlerinin “son derece karmaşık bir tehdit aktörü tarafından saldırıya uğradığını” açıklayan Mandia,&nbsp;saldırının “üst düzey yeteneklere sahip” bir ülke tarafından geliştirildiğini ve saldırganın öncelikle belirli devlet müşterileriyle ilgili bilgileri aradığını söyledi. Müşterileri arasında birçok devlet kurumu yer alan FireEye, 13 Aralık’ta ise “Campaign UNC2452” adını verdiği saldırının sadece kendilerine karşı olmadığını ve dünya çapında birçok kamu kurumu ve özel kuruluşun hedef alındığını açıkladı. &nbsp;</li><li>Atılan adımlar:&nbsp;Saldırının keşfedilmesinin ardından&nbsp;CISA, bir acil durum direktifi yayımlayarak federal kurumları ağlarını gözden geçirmeleri ve Orion ürünlerini derhâl kapatmaları yönünde uyardı.&nbsp;FBI, CISA ve Ulusal İstihbarat Direktörlüğü ise ortak bir bildiri yayımlayarak krize karşı hükümetin tepkisini koordine etmek için Siber Birleşik Koordinasyon Grubu’nu kurdu. Bu adım, “önemli ve devam eden bir siber güvenlik kampanyası” olarak niteleniyor. &nbsp;</li><li>Son durum: Saldırının yol açtığı zararın boyutu şu anda tamamen belirsiz; ancak uluslararası siber güvenlik açısından koşullar, tarihî bir olay yaşandığına işaret ediyor. Uzmanlar, sistemlerin güvenliğini yeniden sağlamanın ve zararın boyutlarının analizini yapmanın büyük olasılıkla aylar hatta yıllar alacağını düşünüyor. Büyük bir sessizliğin ardından Twitter'da “Siber korsanlık, yalan haber medyasında gerçekte olduğundan çok daha büyük boyutta yansıtılıyor. Konuyla ilgili her şey kontrol altında,” diye açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, Dışişleri Bakanı Pompeo'dan farklı olarak bu olayda Çin'in parmağı olabileceğini ima etti. Saldırı için Trump'ı suçlayan seçilmiş başkan Joe Biden ise siber güvenlik konusundaki duruşunu, “İlk etapta hasımlarımızı bize yönelik kapsamlı siber saldırılar düzenlemekten caydırmamız gerekiyor. Bunu da bu tarz saldırıların sorumlularından ciddi şekilde hesap sormak ve müttefiklerimizle eş güdüm içinde hareket etmek gibi adımlar atarak sağlayabiliriz,” sözleriyle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZTM0YjlkNmY1ZDQ2MDAwOThmNjJhNyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ibG9vbWJlcmcuY29tJTI1MkZuZXdzJTI1MkZhcnRpY2xlcyUyNTJGMjAyMC0xMi0xNyUyNTJGYmlkZW4tY2FsbHMtY3liZXJzZWN1cml0eS1hLXRvcC1wcmlvcml0eS1hZnRlci1ydXNzaWFuLWhhY2slMjUzRmNtcGlkJTI1M0RCQkQxMjE3MjBfQklaJTI1MjZhbXAlMjUzQnV0bV9tZWRpdW0lMjUzRGVtYWlsJTI1MjZhbXAlMjUzQnV0bV9zb3VyY2UlMjUzRG5ld3NsZXR0ZXIlMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX3Rlcm0lMjUzRDIwMTIxNyUyNTI2YW1wJTI1M0J1dG1fY2FtcGFpZ24lMjUzRGJsb29tYmVyZ2RhaWx5JTI1MjZhbXAlMjUzQnNyZWYlMjUzRDRUQUg3OU5h"">açıkladı</a>.</li></ul>

Aposto Gündem

Bugüne kadar görülen en büyük siber saldırılardan birine maruz kalan ABD’de, SolarWinds şirketi tarafından sağlanan Orion adlı yazılımı kullanan devlet kurumları, altyapı tesisleri ve özel şirketler “ciddi bir güvenlik” tehdidiyle karşı karşıya.

tedarik zinciri ile ilgili hikayeler